طه ١٢٨
ترجمه
| طه ١٢٧ | آیه ١٢٨ | طه ١٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَلَمْ یَهْدِ لَهُمْ»: آیا ایشان را رهنمود نکرده است؟ (نگا: اعراف / . «الْقُرُونِ»: (نگا: انعام / . «النُّهَی»: (نگا: طه / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
أَ وَ لَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ... (۱) أَ فَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ... (۰) أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ کَمْ... (۷)
تفسیر
- آيات ۱۲۷ - ۱۳۵ سوره طه
- شرح و توضيح معنا و مراد آيه : ((ولولا كلمة سبقت من ربك ...(( كه حاكى از تاءخيرعذاب دنيوى در برابر كفر و اسراف است . و برخى وجوه در اين باره
- مفاد و مراد آيه :((و سبح بحمد ربك قبل طلوع الشمس وقبل غروبها...(( و اقوال و وجوه عديده اى كه مفسرين پيرامون آن گفته اند
- اشاره به اينكه چگونه تسبيح و تحميد خدا انسان را به مقام رضا مى رساند
- مراد از اهل پيامبر(صلى الله عليه و آله ) در آيه : ((و اءمراهلك بالصلوة واصطبرعليها((اشاره به اينكه چگونه تسبيح و تحميد خدا انسان را به مقام رضا مى رساند
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات :((و سبح بحمد ربك ...(( و ((و لا تمدن عينيك ...((و...)
- پيامبر آيه تطهير را خطاب به
نکات آیه
۱ - خداوند جوامع و امت هاى بسیارى را در طول تاریخ هلاک و نابود کرده است. (کم أهلکنا قبلهم من القرون ) «قرن» به معناى قوم و مردمى است که در یک زمان زندگى مى کنند (مفردات راغب).
۲ - کفر به آیات و هدایت هاى الهى، عامل نابودى امت هاى بسیار در طول تاریخ بوده است. (و کذلک نجزى من أسرف و لم یؤمن ... کم أهلکنا قبلهم من القرون ) به قرینه آیات پیشین، هلاکت امت هاى پیشین، به دلیل کفرورزى آنان در برابر آیات و هدایت هاى الهى بوده است.
۳ - هلاکت اقوام گذشته با عذاب الهى، نمونه هایى بارز از جدى بودن تهدیدهاى خداوند و راهنماى کافى براى مشرکان عصر بعثت (أفلم یهد لهم کم أهلکنا قبلهم من القرون )
۴ - درس نگرفتن از تاریخ و هلاکت امت هاى پیشین، امرى سزاوار توبیخ و سرزنش (أفلم یهد لهم کم أهلکنا قبلهم ) استفهام یاد شده در «أفلم...» براى انکار توبیخى است. فاعل «لم یهد» «اهلاک» است که از «کم أهلکنا» فهمیده مى شود و به دلیل متعدى شدن «لم یهد» به حرف لام، معناى تبیین نیز در آن تضمین شده و مفاد جمله این است که آیا نابود ساختن بسیارى ازامت هاى گذشته، براى مشرکان روشن نساخت که نباید مانند آنان عمل کنند؟!
۵ - کافران عصر پیامبر(ص)، از هلاکت بسیارى از امت هاى گذشته آگاه بوده و با آثار باستانى به جاى مانده از آنان آشنا بودند. (أفلم یهد لهم کم أهلکنا ... یمشون فى مسکنهم ) جمله «یمشون...» حال براى «هم» است که به قرینه سیاق آیه، مراد مشرکان صدراسلام مى باشد. عبور آنان به دیار عاد، ثمود، لوط و ... - که مفاد جمله «یمشون...» است - زمینه ساز آگاهى آنان به حوادث مرگ بار پیشینیان بوده است. توبیخ مستفاد از همزه استفهام نیز، فرع بر آگاهى آنان دارد.
۶ - بسیارى از پیشینیان، هنگامى که به عذاب الهى گرفتار شدند، در شهر و دیارشان به رفت و آمد عادى خود سرگرم بودند. * (کم أهلکنا قبلهم من القرون یمشون فى مسکنهم ) جمله «یمشون...» ممکن است حال براى «القرون» باشد.
۷ - تحولات تاریخ و دگرگونى هاى آن، وابسته به اراده خداوند است. (کم أهلکنا قبلهم )
۸ - آثار باستانى به جاى مانده از اقوام نابود شده، داراى زمینه هاى فراوان براى عبرت گیرى و درس آموزى (أفلم یهد لهم کم أهلکنا ... إنّ فى ذلک لأیت )
۹ - لزوم تحقیق و مطالعه در آثار عبرت آموز به جاى مانده از امت هاى گذشته و ریشه یابى عوامل هلاکت آنان (کم أهلکنا ... إنّ فى ذلک لأیت ) مقتضاى آیت بودن تاریخ گذشتگان و آثار آنان، قابلیت آن براى رهنمون شدن انسان به هدایت ها و درس هاى مهم و ارزنده است.
۱۰ - تنها، خردمندان از مطالعه در آثار باستانى به جاى مانده از گذشتگان، بهره برده و عبرت مى گیرند. (کم أهلکنا قبلهم ... إنّ فى ذلک لأیت لأُولى النهى ) آیه و نشانه بودن آیات، اختصاصى به وجود عبرت گیرنده ندارد; بلکه صفتى است ثابت. بنابراین اختصاص یافتن آن به «أُولى النهى» ناظر به موفقیت خردمندان در بهره بردن از آیات است; یعنى، گرچه آیات و نشانه ها موجود است، ولى بى خردان از آن بهره اى نمى برند.
۱۱ - عقل و خرد، گوهرى ارزشمند و بازدارنده انسان از کارهاى ناروا (إنّ فى ذلک لأیت لأُولى النهى ) «نهى» یا جمع «نهیة» (عقل) است و یا لفظى است مفرد و به معناى عقل (قاموس). از آن جهت این نام بر عقل نهاده شده است که بازدارنده و نهى کننده آدمى از زشتى ها است.
۱۲ - کسانى که از سرنوشت اقوام پیشین عبرت نمى گیرند، از خرد بى بهره اند. (إنّ فى ذلک لأیت لأُولى النهى )
۱۳ - خداوند ترغیب کننده انسان به بهره گیرى از عقل و به کار گرفتن آن (أفلم یهد ... إنّ فى ذلک لأیت لأُولى النهى ) ذیل این آیه که خردمندان را مى ستاید، گویاى مطلب یاد شده است و نیز فاء عاطفه در صدر آن، عطف بر مقدرى است که ذیل آیه گویاى آن است و در حقیقت، استفهام توبیخى بر آن داخل شده و «لم یهد» تفریع بر آن است. تقدیر کلام چنین بوده است: «أفلم یتفکروا فلم یهد...; آیا اندیشه نکردند؟! و آیا پس از اندیشیدن، هلاکت پیشینیان، آنان را هدایت نکرد؟»
موضوعات مرتبط
- آثارباستانى: آثارباستانى در صدراسلام ۵; عبرت از آثارباستانى ۸، ۹، ۱۰
- آیات خدا: آثار تکذیب آیات خدا ۲
- اقوام پیشین: آثارباستانى اقوام پیشین ۵; تاریخ اقوام پیشین ۱، ۲، ۶; عبرت از اقوام پیشین ۹; عبرت ناپذیرى از اقوام پیشین ۱۲; عوامل هلاکت اقوام پیشین ۲; کیفیت عذاب اقوام پیشین ۶; هلاکت اقوام پیشین ۱، ۳، ۵
- باستان شناسى: اهمیت باستان شناسى ۹
- تاریخ: اهمیت مطالعه تاریخ ۹; عبرت از تاریخ ۴، ۸; منشأ تحولات تاریخ ۷
- تعقل: تشویق به تعقل ۱۳
- خدا: آثار اراده خدا ۷; افعال خدا ۱; تشویقهاى خدا ۱۳; حتمیت تهدیدهاى خدا ۳
- عاقلان: عاقلان و آثارباستانى ۱۰
- عبرت: بى عقلى عبرت ناپذیران ۱۲; سرزنش عبرت ناپذیرى ۴; عوامل عبرت ۸، ۱۰
- عذاب: عبرت از اهل عذاب ۴
- عقل: ارزش عقل ۱۱; بى عقلان ۱۲; نقش عقل ۱۱
- عمل: موانع عمل ناپسند ۱۱
- کافران: علم کافران صدراسلام ۵
- مشرکان: تهدید مشرکان صدراسلام ۳
