البقرة ٢٧٧
ترجمه
البقرة ٢٧٦ | آیه ٢٧٧ | البقرة ٢٧٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أقَامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکَاةَ»: نماز را چنان که باید میخوانند و زکات مال بدر میکنند. نمازخواندن و زکاتدادن، جزو (صالِحات) یعنی کارهای شایسته و پسندیده میباشد، لیکن ذکر مجدّد آن دو، بیانگر فضیلت سترگ آنها است.
تفسیر
- آيات ۲۸۱ - ۲۷۵ ، سوره بقره
- در اسلام در باره هيچ يك از گناهان مانند ربا خوارى و حكومت دشمنان دين بر جامعه اسلامى سخت گيرى و تشديد نشده است
- معناى ((مخبط)) شدن انسان و منحرف شدن او از راه مستقيم و نظام عقلائى زندگى
- توضيح اينكه ربا خوار، مخبت ، و خارج از نظام صحيح زندگى است
- و استدلالى قوى و بجا عليه ربا خواران با استفاده از سخن خودشان ، در آيه شريفه
- پنج نكته در آيه ((الذين ياءكلون الربا...))
- آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه بعضى از ديوانگى ها بر اثر مس شيطان رخ مى دهد
- سخن بعضى از مفسرين مبنى بر عدم انكار ديوانه شدن با مس شيطان
- بيان نادرستى آن سخن و رد دلائل آن
- نادرستى گفته برخى از مفسرين كه گفته اند تشبيه ربا خوار به جن زده بيان حال ربا خواران در روز قيامت است
- سخن صاحب المنار در رد نظر آن مفسران
- به خطا رفتن صاحب المنار در بيان معناى تشبيهى كه در آيه شده است
- وجه تشبيه بيع به ربا، نه بلعكس در سخن رباخوارن : ((قالو انما البيع مثل الربا))
- حرمت ربا و حليت بيع و ساير احكام الهى تابع مصالح و مفاسد مى باشد
- جمله : ((فمن جائه موعظة من ربه ...)) در باره همه اعمال زشت قبل از ايمان و توبه است و شامل همه مسلمين در تمام اعصار مى باشد
- به اين جمله استناد كرده اند
- معناى جمله : ((يمحق الله الربا و يربى الصدقات خدا ربا را نابود مى كند و صدقات را نمو و زيادت مى دهد))
- دو نكته در بيان آثار گناهان و زشتى ها در فرد و اجتماع و آثار شوم ربا خوارى در عصر حاظر
- فرق بين رباى انفرادى و رباى اجتماعى
- بيان ضعف چند قول كه در تفسير جمله ((يمحق الله الربا و يربى الصدقات ))گفته شده است
- معناى جنگيدن ربا خوار با خدا و رسول (ص ) و جنگيدن خدا و رسول با رباخوار
- بحث روايتى (شامل رواياتى در ذيل آيات مربوطه به ربا و عذاب رباخوار
- دو روايت در بيان مراد از مؤ عظه در (فمن جاءه مؤ عظة من ربه ...)
- روايتى در ذيل آيه (يمحق الله الربوا و...)
- روايتى در ارتباط با (و ذروا ما بقى من الربوا...)
- رواياتى در ذيل (و ان كان ذو عسرة ...)
- بحث علمى (تحليل علمى ربا و مفاسد اجتماعى و اختصادى آن با اشاره اى به : تاريخچه ملكيت ، قيمت گذارى ، پول ، معاملات ...)
- معناى ربا و ربا خوارى و آثار شوم آن
- بحث علمى ديگر (گفتار غزالى پيرامون طلا و نقره (درهم و دينار) و معاملات ربوى در آنها)
- اشكالاتى بر نظريات غزالى در باره طلا و نقره و مسئله ربا
نکات آیه
۱ - مؤمنان داراى عمل صالح، برپادارندگان نماز و پرداخت کنندگان زکات، بهره مندان از پاداش ویژه الهى (ان الذین امنوا و عملوا الصالحات و اقاموا الصلوة و اتوا الزکوة لهم اجرهم عند ربّهم) کلمه «عند ربّهم» اشاره به پاداشى ویژه دارد.
۲ - ضرورت همراهى ایمان با عمل صالح در بهره ورى از پاداشهاى ویژه الهى (انّ الذین امنوا و عملوا الصالحات ... لهم اجرهم عند ربّهم)
۳ - پاداش الهى براى مؤمنان داراى عمل صالح، برپادارندگان نماز و پرداخت کنندگان زکات، نتیجه عمل خیر آنها (لهم اجرهم عند ربّهم) «اجر» به معناى مزد، در برابر عملکرد شخص به کار برده مى شود; بنابراین پاداش آنان مزد و اجر عملشان خواهد بود.
۴ - منزلت والاى مؤمنان داراى عمل صالح، نزد خداوند (لهم اجرهم عند ربّهم) ظاهراً اضافه «ربّ» به ضمیر، تشریفیه است. چنانچه آلوسى گفته که در تعبیر «عند ربّهم»، افزونى لطف و شرافت به چشم مى خورد.
۵ - نقش وعده پاداش و تضمین آن در ترغیب به عمل (لهم اجرهم عند ربّهم)
۶ - وعده پاداش به اهل ایمان داراى عمل صالح از روشهاى قرآن براى ایجاد انگیزه به ایمان و عمل صالح (لهم اجرهم عند ربّهم)
۷ - توجّه اسلام به مسائل اقتصادى، در کنار مسائل عبادى (و اقاموا الصّلوة و اتوا الزّکوة)
۸ - برپادارى نماز و پرداخت زکات از بهترین نمونه هاى عمل صالح (و عملوا الصّالحات و اقاموا الصّلوة و اتوا الزکوة) ذکر نماز و زکات پس از عمل صالح، در حالیکه خود عمل صالحند، بیانگر برداشت فوق است.
۹ - آرامش درونى، دستاورد ایمان و عمل صالح به ویژه نماز و زکات (انّ الّذین امنوا و عملوا الصّالحات ... و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون) بنابراینکه نداشتن «خوف» و «حزن» (آرامش درونى) علاوه بر آخرت، مربوط به دنیا نیز باشد.
۱۰ - مؤمنان داراى عمل صالح، ترس و اندوهى در رستاخیز ندارند. (انّ الّذین امنوا ... و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون) بنابراینکه عدم «خوف» و «حزن» مربوط به آخرت باشد.
۱۱ - ایمان، عمل صالح، نماز و زکات، موجب آرامش خاطر (انّ الّذین امنوا ... و لا هم یحزنون)
۱۲ - کفر، اعمال ناشایست، ترک نماز و نداشتن ارتباط با خدا، امتناع از پرداخت زکات و حقوق مالى، موجب اضطراب و سلب آرامش درونى (انّ الّذین امنوا ... و لا هم یحزنون) از مفهوم آیه برداشت شده است.
۱۳ - ایمان و عمل صالح به ویژه نماز و زکات زمینه نفى ربا در جامعه (یمحق اللّه الرّبوا ... امنوا و عملوا الصّالحات) ذکر این آیه پس از آیات قبل (در مورد ربا) رهنمودى است براى از بین بردن ربا در جامعه.
موضوعات مرتبط
- اختلال روانى: عوامل اختلال روانى ۱۲
- اطمینان: عوامل اطمینان ۹، ۱۱ ; موانع اطمینان ۱۲
- اقتصاد: اقتصاد و عبادت ۷
- انگیزش: عوامل انگیزش ۶
- ایمان: آثار ایمان ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۳ ; ایمان و عمل ۱، ۳ ; پاداش ایمان ۲ ; زمینه ایمان ۶
- تربیت: روش تربیت ۶
- تقرب: عوامل تقرب ۴
- جامعه: عوامل رشد جامعه ۱۳
- ربا: موانع ربا ۱۳
- زکات: آثار ترک زکات ۱۲ ; آثار زکات ۹، ۱۱، ۱۳ ; پرداخت زکات ۱، ۳ ; فضیلت زکات ۸
- عمل: آثار عمل صالح ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۳ ; آثار عمل ناپسند ۱۲; پاداش عمل ۱، ۳; پاداش عمل صالح ۶ ; تشویق به عمل صالح ۵ ; زمینه عمل صالح ۶ ; عمل صالح ۳، ۴، ۸ ;
- قیامت: اندوه در قیامت ۱۰ ; ترس در قیامت ۱۰ ; مؤمنان در قیامت ۱۰
- کفر: آثار کفر ۱۲
- مؤمنان: پاداش مؤمنان ۱، ۳، ۶ ; صفات مؤمنان ۱ ; فضایل مؤمنان ۴
- نظام تعالیم دین: ۷
- نماز: آثار ترک نماز ۱۲ ; آثار نماز ۹، ۱۱، ۱۳ ; اقامه نماز ۱، ۳، ۸ ; فضیلت نماز ۸
- وعده: نقش وعده ۵، ۶