البقرة ١٠٥
ترجمه
البقرة ١٠٤ | آیه ١٠٥ | البقرة ١٠٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مَا یَوَدُّ»: دوست نمیدارد. «خَیْرٍ»: آنچه در آن نفع و صلاح باشد. خوبی. «فَضْل»: خیر.
تفسیر
- آيات ۱۰۴ و ۱۰۵ بقره
- مراد از ((الذين آمنوا)) در قرآن و نفاوت آن با ((مؤ منين ))
- استفاده تفاوت مذكور از آيه (و الذين آمنوا، و اتبعتهم )
- خطاب به ((الذين آمنوا)) تشريفى است و با عموميت تكليف منافات ندارد
- معنى كلمه ((راعنا)) نزد يهود
- مراد از ((اهل الكتاب )) در آيه ۱۰۵
- يك بحث روايتى (شامل روايتى از رسول خدا درباره راءس مصاديق ((الذين آمنوا)) على عليه السلام )
نکات آیه
۱ - اهل کتاب (یهود و نصارا) و مشرکان، مردمى کفرپیشه اند. (ما یودّ الذین کفروا من اهل الکتب و لاالمشرکین) «من» در «من أهل ...» به دلیل عطف «المشرکین» بر «اهل الکتاب» بیانیه است. بنابراین «ما یود الذین کفروا ...»; یعنى، آنان که کافر شدند - مقصود از کافران، اهل کتاب و مشرکانند - دوست ندارند.
۲ - کفرپیشگان (یهود، نصارا و مشرکان) ناخشنود از نزول کمترین خیر، بر مسلمانان (ما یودّ الذین کفروا ... أن ینزل علیکم من خیر) نکره آوردن «خیر» به همراه «من» زایده در آیه، حکایت از آن دارد که: مشرکان کمترین خیرى را براى مسلمانان نمى پسندیدند.
۳ - خداوند، سرچشمه خیرها و برکتها براى انسانهاست. (أن ینزل علیکم من خیر من ربکم)
۴ - نزول خیرها و برکتها از ناحیه خدا، پرتوى از ربوبیت او بر انسانهاست. (أن ینزل علیکم من خیر من ربکم) برداشت فوق، با توجّه به اسم «رب» استفاده شده است.
۵ - همسویى اهل کتاب با مشرکان در دشمنى با اسلام و مسلمانان، امرى شگفت و به دور از انتظار (ما یودّ الذین کفروا من اهل الکتب و لاالمشرکین أن ینزل علیکم من خیر) آوردن عنوان اهل کتاب براى یهودیان - که حکایت از اعتقاد به توحید، رسالت و ... دارد - و بیان همسویى آنان با مشرکانى که هیچ یک از اصول ادیان الهى را باور ندارند، اشاره به نامعقول بودن آن پیوند و شگفت آور بودنش دارد.
۶ - خداوند، بر اساس مشیّت خویش رحمتش را به گروهى از انسانها اختصاص مى دهد. (و اللّه یختص برحمته من یشاء)
۷ - خداوند، داراى رحمتى خاص است. (و اللّه یختص برحمته من یشاء)
۸ - ناخشنودى کفرپیشگان از نایل شدن مؤمنان به خیر و برکت، بازدارنده رحمت الهى بر اهل ایمان نخواهد شد. (ما یودّ الذین کفروا ... أن ینزل علیکم من خیر و اللّه یختص برحمته من یشاء)
۹ - خداوند، داراى فضل و بخششى بزرگ است. (و اللّه ذوالفضل العظیم)
۱۰ - نزول رحمت خاص الهى بر بندگان، مسبوق به وجود زمینه ها و شایستگیهایى در آنان است. (و اللّه یختص برحمته من یشاء و اللّه ذوالفضل العظیم) هدف از توصیف خداوند به دارنده فضل و بخشش بى کران، پس از «و اللّه یختص برحمته من یشاء»، بیان این حقیقت است که: اگر خداوند رحمت ویژه خود رابه همگان عطا نمى کند و به فرد و یا گروهى اختصاص مى دهد، نه از جهت کمبود رحمت است; بلکه وجود زمینه در انسانها، دخیل در جلب رحمت ویژه الهى است.
۱۱ - مشیّتهاى الهى، قانونمند و از گزاف بودن منزّه است. (و اللّه یختص برحمته من یشاء و اللّه ذوالفضل العظیم)
روایات و احادیث
۱۲ - «روى عن أمیرالمؤمنین(ع) و عن ابى جعفر الباقر(ع) ان المراد برحمته هنا النبوة ...;[۱] از امیرالمؤمنین و امام باقر(ع) درباره «رحمت» در آیه فوق روایت شده که مراد نبوت است ...».
موضوعات مرتبط
- اسلام: دشمنان اسلام ۵
- اسماء و صفات: ذوالفضل العظیم ۹
- امور: امور شگفت آور ۵
- اهل کتاب: دشمنى اهل کتاب ۵; کفر اهل کتاب ۱
- خدا: اختصاصات خدا ۳; رحمت خاص خدا ۶، ۷، ۱۰; رحمت خدا ۸; شرایط نزول رحمت خدا ۱۰; عظمت فضل خدا ۹; قانونمندى مشیّت خدا ۱۱; مراتب فضل خدا ۹; مشیّت خدا ۶; مظاهر ربوبیت خدا ۴
- خیر: منشأ خیر ۳، ۴
- رحمت: مشمولان رحمت ۶، ۸، ۱۰
- کافران: ۱ کافران و مسلمانان ۲; ناخشنودى کافران ۲، ۸
- مسلمانان: دشمنان مسلمانان ۵; نزول خیر بر مسلمانان ۲، ۸
- مسیحیان: کفر مسیحیان ۱; مسیحیان و مسلمانان ۲; ناخشنودى مسیحیان ۲
- مشرکان: اتحاد مشرکان با اهل کتاب ۵; دشمنى مشرکان ۵; کفر مشرکان ۱; ناخشنودى مشرکان ۲
- نبوت: رحمت نبوت ۱۲
- یهود: کفر یهود ۱; ناخشنودى یهود ۲; یهود و مسلمانان ۲
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۱، ص ۳۴۴; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۱۱۵، ح ۳۱۰.