فاطر ٨

أَ فَمَنْ‌ زُيِّنَ‌ لَهُ‌ سُوءُ عَمَلِهِ‌ فَرَآهُ‌ حَسَناً فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ يُضِلُ‌ مَنْ‌ يَشَاءُ وَ يَهْدِي‌ مَنْ‌ يَشَاءُ فَلاَ تَذْهَبْ‌ نَفْسُکَ‌ عَلَيْهِمْ‌ حَسَرَاتٍ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ عَلِيمٌ‌ بِمَا يَصْنَعُونَ‌

ترجمه

آیا کسی که عمل بدش برای او آراسته شده و آن را خوب و زیبا می‌بیند (همانند کسی است که واقع را آنچنان که هست می‌یابد)؟! خداوند هر کس را بخواهد گمراه می سازد و هر کس را بخواهد هدایت می‌کند؛ پس جانت به خاطر شدّت تأسف بر آنان از دست نرود؛ خداوند به آنچه انجام می‌دهند داناست!

آيا آن كس كه زشتى كردارش براى او آراسته شده و آن را زيبا مى‌بيند [مانند مؤمن نيكوكار است‌]؟ پس خداست كه هر كه را بخواهد بى‌راه مى‌گذارد و هر كه را بخواهد هدايت مى‌كند. پس مبادا جان تو بر سر اندوه بر آنها [از كف‌] برود. قطعا خدا به آنچه مى‌كنند داناست

آيا آن كس كه زشتى كردارش براى او آراسته شده و آن را زيبا مى‌بيند [مانند مؤمن نيكوكار است‌]؟ خداست كه هر كه را بخواهد بى‌راه مى‌گذارد و هر كه را بخواهد هدايت مى‌كند. پس مبادا به سبب حسرتها[ى گوناگون‌] بر آنان، جانت [از كف ]برود؛ قطعاً خدا به آنچه مى‌كنند داناست.

آیا آن کس که کردار زشتش به چشم زیبا جلوه داده شده و (از خود پسندی) آن را نیکو بیند (مانند مرد حقیقت بین و نیکو کردار است)؟ پس خدا هر که را خواهد به گمراهی واگذارد و هر که را خواهد هدایت فرماید. پس مباد نفس شریفت بر این مردم به غم و حسرت افتد، که خدا به هر چه اینان کنند کاملا آگاه است.

پس آیا کسی که کردار زشتش برای او زینت داده شده و [به این سبب] آن را خوب دیده [مانند کسی است که در پرتو ایمان، خوبو بد را تشخیص داده است؟] همانا خدا هر که را بخواهد [به کیفر تکبّرش در برابر حق] گمراه می کند و هر که را بخواهد هدایت می نماید. پس مبادا جانت به سبب حسرت هایی که بر آنان می خوری از بین برود؛ بی تردید خدا به آنچه انجام می دهند داناست.

آيا آن كه كردار بدش در نظرش آراسته شده، چنانكه نيكويش پنداشت، همانند كسى است كه چنين نيست؟ پس خدا هر كه را خواهد گمراه مى‌كند و هر كه را خواهد هدايت مى‌كند. نبايد كه جان تو به خاطر آنها دچار اندوه شود. زيرا خدا به كارهايى كه مى‌كنند آگاه است.

آیا کسی که بدی عملش در نظرش آراسته جلوه داده شده است، و لذا آن را نیک می‌بیند [مانند کسی است که خداوند هدایتش کرده باشد] بی‌گمان خداوند هر کس را که خواهد بیراه دارد، و هر کس را که خواهد هدایت کند مبادا جان تو از حسرت خوردن بر ایشان بفرساید، بی‌گمان خداوند به آنچه می‌کنند آگاه است‌

پس آيا كسى كه كردار زشتش در نظرش آراسته شده و آن را نيكو بيند، [مانند كسى است كه براستى نيكوكار است‌]؟ پس خدا هر كه را خواهد- سزاوار بداند- گمراه كند و هر كه را خواهد- شايسته بداند- راه نمايد. پس مبادا جان تو بر سر اندوه و دريغ بر آنها برود- هلاك شوى-، همانا خداوند بدانچه مى‌كنند داناست.

آیا کسی که عملهای بدش (توسّط شیطان و شیطان صفتان) در نظرش زینت و آراسته شده است و آن را زیبا و آراسته می‌بیند (همانند کسی است که واقع را آن چنان که هست می‌بیند و از قوانین آسمانی پیروی می‌کند؟) خداوند هر کس را بخواهد گمراه می‌سازد، و هر کس را بخواهد راهیاب می‌نماید. پس خود را با غم و غصّه‌ی آنان هلاک مکن. خدا بس آگاه از کارهائی است که می‌کنند.

پس آیا کسی که زشتیِ کردارش برایش آراسته شده، سپس آن را زیبا دیده (مانند مؤمن نیکوکار است)؟ پس خدا همواره هر که را بخواهد گمراه می‌کند و هر که را بخواهد به راه می‌آورد. پس مبادا به حال حسرت‌هایی (گوناگون) بر آنان، جانت (از میان) برود. خدا همواره به آنچه می‌سازند بسی داناست.

آیا کسی که آراسته شود برایش بدی کارش پس آن را نکو بیند همانا خدا گمراه سازد هر که را خواهد و هدایت کند هر که را خواهد پس نرود جانت اندوه‌هائی (دریغهایی) بر ایشان همانا خدا دانا است بدانچه می‌سازند

فاطر ٧	آیه ٨	فاطر ٩
سوره : سوره فاطر نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَفَمَن زُیِّنَ ...»: مقابل این گروه، مقدّر است، برای آن (نگا: اعراف / ، کهف / و . «فَلا تَذْهَبْ نَفْسُکَ ...»: (نگا: کهف / شعراء / . «حَسَرَاتٍ»: جمع حَسْرَة، غمها و اندوهها. مفعول له است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قَدْ نَعْلَمُ‌ إِنَّهُ‌ لَيَحْزُنُکَ‌... (۱) وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ‌ لَآمَنَ‌ مَنْ‌... (۱) فَلَعَلَّکَ‌ بَاخِعٌ‌ نَفْسَکَ‌ عَلَى‌... (۱) لَعَلَّکَ‌ بَاخِعٌ‌ نَفْسَکَ‌ أَلاَّ... (۱)

أَ رَأَيْتَ‌ مَنِ‌ اتَّخَذَ إِلٰهَهُ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۲ - ۸ سوره فاطر
• عطاء رزق و نعمت و منع از آن فقط با اراده خداى تعالى است
• استدلال بر يگانگى خدا در ربوبيت ، با بيان اينكه فقط او خالق است
• معناى جمله : ولايغرنكم بالله الغرور
• شيطان دشمن شماست پس شما هم او را دشمن بگيريد!
• كافر بد را خوب مى بيند و خدا او را مجازات نمودهاضلال مى كند. پس بر ضلالت او اندوه مخور

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - برخى از انسان ها، رفتار زشت خود را زیبا مى بینند. (أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا)

۲ - شیطان، زیبا جلوه دهنده رفتار زشت مردم در نگاه آنان است. (و لایغرنّکم باللّه الغرور . إنّ الشیطن لکم عدوّ... أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا) فعل «زُیّن» مجهول و فاعل آن ذکر نشده است ولى به قرینه آیات پیشین، به دست مى آید که فاعل و تزیین کننده، شیطان مى باشد.

۳ - تزیین اعمال زشت و ناروا، از راه هاى اغواگرى شیطان و نمودى از دشمنى او نسبت به انسان (و لایغرنّکم باللّه الغرور . إنّ الشیطن لکم عدوّ... أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا)

۴ - خوب و زیبا جلوه دادن بدى ها و رفتار زشت در نظر مردم، کارى شیطانى و دشمنى با آنان است. (و لایغرنّکم باللّه الغرور . إنّ الشیطن لکم عدوّ ... أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا)

۵ - گرایش و تمایل انسان به زیبایى و گریز وى از زشتى (أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا) از این که شیطان براى گمراه کردن مردم، از راه زیبا جلوه دادن اعمال زشت آنان وارد مى شود، مى توان مطلب یاد شده را استنباط کرد.

۶ - خوب و زیبا دیدن، از عوامل برانگیزنده انسان به اقدام به هر کارى (أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا)

۷ - امکان خطاکردن انسان، در ارزیابى رفتار خود و خوب و بد آن (أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا)

۸ - انسان واقع بین، خودشناس و بصیر، با انسان فاقد بصیرت و واقع نگرى، از نظر سرنوشت و ارزشیابى برابر نیست. (أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا) «همزه» در «أفمن زیّن له...» استفهام انکارى و «من»، مبتدا است و خبر آن - به قرینه مقام «فإنّ اللّه یضلّ من یشاء» - جمله اى مقدر مانند «کمن لیس کذلک» یا «کمن هداه» مى باشد; یعنى، آیا کسى که اعمالش براى وى زینت داده شود، مانند کسى است که چنین نیست و راه هدایت را پیموده است؟

۹ - مؤمنان، مردمى واقع بین، خودشناس و بصیر و کافران، مردمى خود ناشناس و فاقد بصیرت (الذین کفروا لهم عذاب شدید و الذین ءامنوا... أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا) برداشت یاد شده براساس این احتمال است که آیه شریفه تصویر کننده چهره مؤمنان و کافران باشد که در آیه قبل از آنان سخن گفته شد.

۱۰ - هدایت و گمراهى انسان، به دست خدا و منوط به مشیت او است. (فإنّ اللّه یضلّ من یشاء و یهدى من یشاء) گمراهى و هدایت در این آیه، ابتدایى نیست; بلکه از باب کیفر و پاداش است; یعنى، چون کافران با اختیار خود و از سر لجاجت، راه گمراهى را برگزیدند; خداوند هم با ازدیاد گمراهى شان، آنان را کیفر مى دهد (چنان که در مورد مؤمنان عکس آن صادق است)

۱۱ - خودپسندى و زیبا دیدن رفتار زشت خویش، جلوه گمراهى کافران (أفمن زیّن له سوء عمله ... فإنّ اللّه یضلّ من یشاء و یهدى من یشاء) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که جمله «فإنّ اللّه یضلّ...» در مقام تعلیل براى «أفمن زیّن...» است; یعنى، از آن جایى که آنان رفتار زشت خود را زیبا مى دیدند و به خود پسندى گرفتار آمدند; خداوند هر کسى را که بخواهد - مانند این دسته - گمراه خواهد ساخت.

۱۲ - عجب و خودپسندى، جلوه گمراهى (أفمن زیّن له سوء عمله فرءاه حسنًا فإنّ اللّه یضلّ من یشاء و یهدى من یشاء)

۱۳ - توصیه خداوند به پیامبر(ص)، مبنى بر حسرت و اندوه نداشتن بر گمراهى کافران (فلاتذهب نفسک علیهم حسرت)

۱۴ - حسرت و اندوه شدید و همه جانبه پیامبر(ص)، بر انحراف و گمراهى مردم کافر (فلاتذهب نفسک علیهم حسرت) آمدن «حسرات» به صورت جمع به جاى «حسرت»، بر کثرت و چند جانبه بودن آن دلالت مى کند.

۱۵ - تمامى رفتار و دست ساخته هاى انسان ها، در قلمرو علم خدا است. (إنّ اللّه علیم بما یصنعون)

۱۶ - نظام کیفر و پاداش خداوند، بر اساس علم همه جانبه او به احوال و کردار بندگان است. (الذین کفروا لهم عذاب شدید ... إنّ اللّه علیم بما یصنعون)

۱۷ - توجه و ایمان به آگاهى همه جانبه خداوند بر احوال و رفتار کافران و گمراهان، بازدارنده آدمى از حسرت و اندوه شدید نسبت به آنان (فلاتذهب نفسک علیهم حسرت إنّ اللّه علیم بما یصنعون) جمله «إنّ اللّه علیم...» تعلیل براى جمله «فلاتذهب نفسک علیهم حسرات» است; یعنى، از آن جایى که خداوند بر احوال کافران آگاه است، پس به حال آنان حسرت مخور. این معنا گویاى دو مطلب است: ۱- چون خدا بر احوال کافران آگاه است و آنان تحت نظر او قرار دارند، پس باید آنهارا به خدا واگذاشت و بیش از این بر آنان اندوه نخورد. ۲- این سخن نوعى دلدارى به پیامبر(ص) است.

۱۸ - دلدارى خداوند به پیامبر(ص) در برابر دشمنى ها و کارشکنى هاى کافران گمراه (فلاتذهب نفسک علیهم حسرت إنّ اللّه علیم بما یصنعون)

موضوعات مرتبط

• ارزیابى: خطا در ارزیابى ۷; واقع بینى در ارزیابى ۸
• انسان: تفاوت انسان ها ۸ حالات انسان ۱۶; خطاى انسان ۷; زیباطلبى انسان ۵; عمل انسان ۱۵، ۱۶; گرایشهاى انسان ۵; مصنوعات انسان ۱۵
• انگیزش: عوامل انگیزش ۶
• ایمان: آثار ایمان به علم خدا ۱۷
• بصیرت: ارزیابى اهل بصیرت ۸; ارزیابى فاقدان بصیرت ۸; اهل بصیرت ۹; سرنوشت اهل بصیرت ۸; سرنوشت فاقدان بصیرت ۸; فاقدان بصیرت ۹; فضایل اهل بصیرت ۸
• خدا: آثار علم خدا ۱۶; آثار مشیت خدا ۱۰; توصیه هاى خدا ۱۳; ملاک پاداشهاى خدا ۱۶; ملاک کیفرهاى خدا ۱۶; وسعت علم خدا ۱۵
• ذکر: آثار ذکر علم خدا ۱۷
• زشتى: نفرت از زشتى ۵
• زیباییها: نقش زیباییها ۶
• شیطان: روش اغواگرى شیطان ۳; نشانه هاى دشمنى شیطان ۳; نقش شیطان ۲
• عجب: آثار عجب ۱۲
• عمل: آثار تزیین عمل ناپسند ۱۱; تزیین عمل ناپسند ۱، ۴; عمل شیطانى ۴; منشأ تزیین عمل ناپسند ۲، ۳
• کافران: آثار عجب کافران ۱۱; اندوه بر گمراهى کافران ۱۳، ۱۴; دشمنى کافران ۱۸; عمل ناپسند کافران ۱۱; عهدشکنى کافران ۱۸; کورى کافران ۹; موانع اندوه بر کافران ۱۷; نشانه هاى گمراهى کافران ۱۱
• گمراهان: موانع اندوه بر گمراهان ۱۷
• گمراهى: منشأ گمراهى ۱۰; نشانه هاى گمراهى ۱۲
• مؤمنان: بصیرت مؤمنان ۹; فضایل مؤمنان ۹
• محمد(ص): اندوه محمد(ص) ۱۳، ۱۴; توصیه به محمد(ص) ۱۳; حسرت محمد(ص) ۱۳، ۱۴; دشمنان محمد(ص) ۱۸; دلدارى به محمد(ص) ۱۸; محمد(ص) و کافران ۱۳
• نظام جزایى :۱۶
• هدایت: منشأ هدایت ۱۰