طه ٨٠
ترجمه
| طه ٧٩ | آیه ٨٠ | طه ٨١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الأیْمَنَ»: سمت راست. صفت (جانب) است (نگا: مریم / ). «نَزَّلْنا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَی»: (نگا: بقره / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
- بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
- معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
- بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
- بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
- معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
- وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
- حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
- سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
- بحث روايتى
- روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
- بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
- اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
- روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
- حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
- روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
- روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
- جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
- روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
- نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند
نکات آیه
۱ - فرعون، دشمن بنى اسرائیل و در صدد تباهى آنان بود. (فأتبعهم فرعون ... یبنى اسرءیل قد أنجینکم من عدوّکم )
۲ - خداوند، بنى اسرائیل را از خطر فرعون رهانید و آنان را از اسارت او نجات داد. (فأتبعهم فرعون ... یبنى اسرءیل قد أنجینکم من عدوّکم )
۳ - خداوند، پس از عبور بنى اسرائیل از دریا، با آنان قرار گفت وگو نهاد و وعده ارتباط نزدیک داد. (و وعدنکم جانب الطور الأیمن ) متعلق «واعدناکم» به قرینه «و ما أعجلک عن قومک یا موسى» (در آیات بعد) وعده مناجات و گفت وگو با موسى(ع) بوده است. این مواعده گرچه با همه بنى اسرائیل نبود; اما بازگشت منافع آن (از قبیل نزول تورات) به عموم آنان، سبب شد که از آن به عنوان نعمتى بر همه بنى اسرائیل یاد شود.
۴ - سمت راست کوه طور، میقات و وعده گاه شرفیابى بنى اسرائیل براى پاسخ گویى به دعوت خداوند بود. (و وعدنکم جانب الطور الأیمن ) «أیمن» به معناى «یمین» (طرف راست) است و مراد از «جانب راست طور» دامنه و یا فضاى سمت راست آن بوده است.
۵ - کوه طور، مکانى مبارک و مورد عنایت خداوند (و وعدنکم جانب الطور الأیمن ) در برداشت یاد شده «الأیمن» از ماده «یمن» گرفته شده و به معناى مبارک است. این کلمه گرچه وصف براى «جانب» است، ولى وصفِ جزء هر چیز، وصف کل آن نیز شمرده مى شود. انتخاب کوه طور براى مواعده، نشان از ویژگى خاص آن دارد.
۶ - خداوند، بر بنى اسرائیل زمان موسى(ع)، خوردنى هاى «منّ» (ترنجبین) و «سلوى» (بلدرچین) نازل کرد. (و نزّلنا علیکم المنّ والسلوى ) «منّ» قطراتى است که از آسمان بر درخت ها و سنگ ها مى نشیند و به صورت عسل در مى آید. طعم آن شیرین است و مانند شیره درخت خشک مى شود (قاموس). برخى از مفسران آن را ترنجبین معنا کرده اند. «سلوى»، پرنده اى است شبیه کبوتر با پا و گردنى درازتر که حرکتى سریع دارد و رنگ آن شبیه رنگ بلدرچین است (مصباح). برخى آن را همان بلدرچین مى دانند.
۷ - نزول «منّ و سلوى» بر بنى اسرائیل، پس از نجات آنان از چنگال فرعون و استقرار آنها در بیابان بوده است. (قد أنجینکم ... وعدنکم ... و نزّلنا علیکم المنّ والسلوى ) نزول «منّ و سلوى»، نشان عارى بودن منطقه از مواد غذایى متداول و بیابانى بودن محیط استقرار آنها است.
۸ - نزول «منّ و سلوى»، از معجزات ارائه شده به قوم موسى(ع) (و نزّلنا ) اختصاص یافتن «منّ و سلوى» از بین خوراکى ها و یادآورى نزول آن بر بنى اسرائیل، نشان از غیر عادى بودن نزول آن دو دارد.
۹ - نجات بنى اسرائیل از فرعونیان و دعوت آنان به کوه طور براى مناجات و فرو فرستادن منّ و سلوى بر آنان، از نعمت هاى خداوند بر بنى اسرائیل در زمان موسى(ع) (یبنى اسرءیل قد أنجینکم ... و نزّلنا علیکم المنّ والسلوى )
۱۰ - بنى اسرائیل در عصر موسى(ع) داراى سر فصل هاى تاریخى برجسته و بسیار قابل تأمّل (أنجینکم ... وعدنکم ... و نزّلنا )
۱۱ - لزوم یادکردن از برهه هاى حساس تاریخ و رویدادهاى مهمى که ظرف ظهور عنایت و لطف خدا بوده است. (أنجینکم ... وعدنکم ... و نزّلنا )
۱۲ - نجات از چنگال دشمن ستمگر و نابودى او، اعطاى مکتب و برنامه زندگى و تأمین ارزاق، از بزرگ ترین نعمت هاى الهى است. (أنجینکم ... وعدنکم ... نزّلنا علیکم المنّ والسلوى ) امتنان به بنى اسرائیل در قالب سه نوع نعمت در آیه بیان شده است: نجات، اعطاى برنامه زندگى در طور (تورات) و تأمین رزق آنان. از این رو معلوم مى شود که این سه امر، از نعمت هاى بزرگ الهى است.
موضوعات مرتبط
- اماکن مقدس :۵
- بنى اسرائیل: بنى اسرائیل در بیابان ۷; بنى اسرائیل در میقات ۴; تاریخ بنى اسرائیل ۲، ۶، ۷، ۱۰; دشمنان بنى اسرائیل ۱; دعوت بنى اسرائیل ۹; نجات بنى اسرائیل ۲، ۷،۹; نزول بلدرچین بر بنى اسرائیل ۶; نزول ترنجبین بر بنى اسرائیل ۶; نزول سلوى بر بنى اسرائیل ۶، ۷، ۸; نزول من بر بنى اسرائیل ۶، ۷، ۸; نعمتهاى بنى اسرائیل ۷، ۹; وعده به بنى اسرائیل ۳
- خدا: گفتگوى خدا با بنى اسرائیل ۳، ۴; نجات بخشى خدا ۲; نعمتهاى خدا ۹، ۱۲; وعده هاى خدا ۳
- خوردنیها:
- خوردنى سلوى ۶; خوردنى من :۶
- ذکر: اهمیت ذکر تاریخ ۱۱
- فرعونیان: نجات از فرعونیان ۹
- فرعون: دشمنى فرعون ۱; نجات از فرعون ۲، ۷
- کوه طور: تقدس کوه طور ۵; دعوت به کوه طور ۹; سمت راست کوه طور ۴; مناجات در کوه طور ۹
- موسى(ع): معجزه موسى(ع) ۸
- نعمت: مراتب نعمت ۱۲; نزول نعمت سلوى ۹; نزول نعمت من ۹; نعمت دین ۱۲; نعمت روزى ۱۲; نعمت نجات از ظالمان ۱۲; نعمت هلاکت دشمنان ۱۲
