النحل ٧٣

وَ يَعْبُدُونَ‌ مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ مَا لاَ يَمْلِکُ‌ لَهُمْ‌ رِزْقاً مِنَ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضِ‌ شَيْئاً وَ لاَ يَسْتَطِيعُونَ‌

ترجمه

آنها غیر از خدا، موجوداتی را می‌پرستند که هیچ رزقی را برای آنان از آسمانها و زمین در اختیار ندارند؛ و توان این کار را نیز ندارند.

|و به جاى خدا چيزهايى را مى‌پرستند كه مالك هيچ رزقى از آسمان‌ها و زمين براى آنها نيستند و توانايى ندارند

و به جاى خدا چيزهايى را مى‌پرستند كه در آسمانها و زمين به هيچ وجه اختيار روزى آنان را ندارند و [به كارى‌] توانايى ندارند.

و بت‌پرستان خدا را (که نعمتهای بی‌شمار به آنها داده) نمی‌پرستند و به جای او بتهایی را پرستش می‌کنند که از آسمان و زمین مالک چیزی که روزی به مشرکان دهند اصلا نیستند و توانایی (بر هیچ کار) ندارند.

و به جای خدا معبودانی را می پرستند که از آسمان ها و زمین، مالک اندک رزقی برای آنان نیستند و هیچ قدرتی هم [برای مالک شدن روزی و رساندنش به آنان] ندارند.

سواى خدا چيزهايى را مى‌پرستند كه ناتوانند و ياراى آن ندارند كه از آسمانها و زمين روزيشان دهند.

و به جای خداوند چیزی را می‌پرستند که در آسمانها و زمین هیچ‌گونه اختیار روزی آنان را ندارند و نمی‌توانند داشته باشند

و به جاى خدا چيزهايى را مى‌پرستند كه مالك هيچ روزيى از آسمانها و زمين براى آنها نيستند و هرگز نمى‌توانند [كه روزى دهند].

و چیزهائی را بجز خدا می‌پرستند که مالک کمترین رزقی در آسمانها و زمین برای آنان نیستند و (در آینده هم) نمی‌توانند (بارانی از بالا ببارانند و در زمین درختی و گیاهی برویانند و چیزی را نصیب ایشان گردانند).

و از مادون خدا چیزهایی را می‌پرستند که از آسمان‌ها و زمین به هیچ وجه اختیار روزی‌ای برایشان و (نیز) توان آن را (هم) ندارند.

و می‌پرستند جز خدا آنچه را دارا نیست برای ایشان روزیی از آسمانها و زمین چیزی را و نمی‌توانند

النحل ٧٢	آیه ٧٣	النحل ٧٤
سوره : سوره النحل نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مِن دُونِ اللهِ»: بجز خدا. به جای خدا. «شَیْئاً»: اصلاً. به هیچ وجه. بدل از (رِزْقاً) است و بیانگر کمی و ناچیزی مبدّل‌منه است.

تفسیر

• آيات ۶۵ - ۷۷،سوره نحل
• مفاد آيه (ان فى ذلك لاية لقوم يسمعون )
• معناى اينكه فرمود: شير خالص را از ميان فضولات شكم و خون به شما نوشانيديم
• معناى كلمه ((سكر)) و بيان مفاد آيه ((تتخذون منه سكرا و رزقا حسنا...))
• عدم دلالت جمله : ((تتخذون منه سكرا و رزقا حسنا)) بر مباح بودن مسكرات
• رد مطالبى كه صاحب ((روح المعانى )) در ارتباط با آيه مورد بحث بيان كرده است
• معنا و موارد استعمال كلمه ((وحى ))
• ايحائات و الهامات خداى سبحان به زنبور عسل
• وجه اينكه آيه زنبور عسل به ((لقوم يسمعون ))
• معناى جمله ((فما الذين فضلوا برادى رزقهم على ما ملكت ايمانهم ...))
• وجوه ديگرى كه در معناى آيه فوق گفته شده است
• ذكر نعمت داشتن فرزندان و نوادگان
• وجوهى كه در معناى آيه : ((ما لا يملك لهم رزقا فى السموات و الارض شيئا)) گفتهشده است
• مراد از مثل زدن براى خدا كه از آن نهى فرموده است (فلا تضربوا للهالامثال )
• مثلى براى اثبات توحيد ربوبى با استناد به وحدت منعم
• اقامه حجت بر توحيد و اشاره به مساءله نبوت با ذكر يكمثل
• چند وجه ديگر در تفسير آيه : ((و ضرب الله مثلا رجلين ...)) گفته شده است
• معناى ((غيبت )) و ((شهادت )) و مراد از غيبت آسمانها و زمين در ((ولله غيب السموات والارض ))
• بيان اينكه قيامت از غيب هاى سماوات و ارض است
• مفاد اينكه فرمود: امر ساعت (قيامت ) مانند چشم بر هم زدن يا نزديك تر از آن است
• عموميت قدرت خدا و نحوه تعلق آن به مخلوقات
• نكاتى كه از آيه : ((ولله غيب السموات و الارض ...)) استفاده مى شود
• بيان ضعف قولمفسرين به اينكه مراد علم به غيب آسمانها و زمين است
• چند روايت در تطبيق آيه ((و اوصى ربك الىالنحل ...)) بر پيامبر و اهل بيت او عليهم السلام
• روايتى در معناى ((حفده )) و در تطبيق جمله : ((من ياءمربالعدل )) بر اميرالمؤ منين و ائمه عليهم السلام

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خدایان مشرکان، هیچ گونه نقشى در روزى رسانى به انسانها ندارند. (و یعبدون من دون الله ما لایملک لهم رزقًا)

۲- خداوند، تنها روزى دهنده آدمیان و یگانه معبود شایسته پرستش است. (أفبالبطل یؤمنون ... و یعبدون من دون الله ما لایملک لهم رزقًا) از ارتباط میان این آیه و آیه قبل استفاده مى شود که خداوند رازقیت را در انحصار خود دانسته و رزق دهنده واقعى را شایسته معبودیت معرفى کرده است و در این راستا هرگونه نقش بتها را در رازقیت، نفى کرده است.

۳- روزى رسانى، از معیارهاى شناخت معبود حقیقى از غیر اوست. (و یعبدون من دون الله ما لایملک لهم رزقًا)

۴- آسمان و زمین، در تأمین روزى انسان نقش دارند. (ما لایملک لهم رزقًا من السموت و الأرض شیئًا) از اینکه خداوند فرمود: معبودها قادر به روزى رسانى به انسان از آسمان و زمین نیستند، استفاده مى شود که زمینه روزى رسانى در آسمانها همچون زمین، وجود دارد.

۵- پرستش غیر خدا، ایمان به باطل و کفران نعمتهاى الهى است. (أفبالبطل یؤمنون و بنعمت الله هم یکفرون . و یعبدون من دون الله)

۶- پرستش عناصر بى تأثیر و ناتوان، نشان کوتاه نظرى و ناآگاهى مشرکان است. (و یعبدون من دون الله ما لایملک لهم رزقًا ... و لایستطیعون)

۷- خدایان مشرکان، فاقد هرگونه توانایى و قدرت در جهانند. (و یعبدون من دون الله ما لایملک ... و لایستطیعون)

موضوعات مرتبط

• آسمان: فواید آسمان ۴
• الوهیت: ملاک الوهیت ۳
• توحید: توحید افعالى ۲; توحید در رازقیت ۲; توحید عبادى ۲
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲
• جهل: نشانه هاى جهل ۶
• خدا: اختصاصات خدا ۲; رازقیت خدا ۲
• روزى: عوامل مؤثر در روزى ۴
• زمین: فواید زمین ۴
• شرک: حقیقت شرک ۵
• عبادت: آثار عبادت غیرخدا ۶; عبادت غیرخدا ۵
• عقیده: عقیده باطل ۵
• کفران: کفران نعمت ۵
• مشرکان: جهل مشرکان ۶; معبودان مشرکان ۷
• معبود راستین: رازقیت معبود راستین ۳
• معبودان باطل: عبادت معبودان باطل ۶; عجز معبودان باطل ۷; معبودان باطل و رازقیت ۱