يوسف ٨
ترجمه
| يوسف ٧ | آیه ٨ | يوسف ٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عُصْبَةٌ»: گروه متّحد و نیرومند. «ضَلالٍ»: خطای در اندیشه و عدم رعایت مساوات در محبّت.
تفسیر
- آيات ۲۱ - ۷، سوره يوسف
- ((براى سائلان ، در داستان يوسف و برادرانش نشانه هايى الهى هست ))
- مراد پسران يعقوب (عليه السلام ) در جمله : ((انّ ابانا لفىضلال مبين )) ضلالت در امر زندگى است نه در دين
- بيان يكى از مفسرين در توجيه كلام پسران يعقوب : ((انّ ابانا لفىضلال مبين ))
- اشكالات كلام مفسر مزبور
- وجوه بى اساس ديگرى كه در اين باره گفته شده است
- گفتگو و مشاوره برادران يوسف (عليه السلام ) در مورد يوسف (عليه السلام ) و از ميان برداشتن او
- توبه اى كه همزمان با عزم بر گناه قصد شود، توبه حقيقى نيست
- پيشنهادى كه برادران تصويب كردند: ((يوسف را مكشيد، او را در ته چاه بيفكنيد))
- گفتگوى برادران يوسف (عليه السلام ) با پدر براى بردن او و اجراى قصد سوء خود
- نكته اى كه در آيه : ((فلمّا ذهبوا به ...)) به كار رفته و بر عظمت حادثه دلالت دارد
- توضيح معناى جمله : ((و اوحينا اليه لتنبّئهم بامرهم هذا...))
- اشاره به وجوه متعدد ديگرى كه در معناى آن گفته شده است
- بيان معناى كلمه : ((نستبق )) در آيه : ((قالوا ابانا انّا ذهبنا نستبق ...))
- سخنى درباره بى فرجام بودن دروغ و اينكه سرانجام ، حقيقت نمودار مى شود.
- جواب يعقوب (عليه السلام ) به پسرانش كه گفتند يوسف را گرگ خورده
- اشاره به معناى صبر و اينكه صابران چه كسانى هستند
- صبر، تواءم با توكل كارساز است
- سررسيدن كاروانيان و بيرون آوردن يوسف (عليه السلام ) از چاه
- توضيح معناى آيه : ((و شروه بثمن بخس دضضضم معدودة ...))
- وجوهى كه در اين باره گفته شده
- خريدار يوسف (عليه السلام )، عزيز مصر و منزل جديد او كاخ عزيز بوده است
- معناى جمله : ((و كذلك مكّنّا ليوسف فى الارض ))
- معناى : ((والله غالب على امره ))
- بحث روايتى
- علت ابتلاء يعقوب به فراق يوسف قصور در اطعام مسكينى بوده است
- چند روايت ديگر در مورد يوسف (عليه السلام ) و آيات گذشته مربوط به داستان آنحضرت
نکات آیه
۱- از میان برادران یوسف ، بنیامین برادر پدرى و مادرى یوسف(ع) و سایرین ، برادران پدرى او بودند. (إذ قالوا لیوسف و أخوه) فرزندان یعقوب، بنیامین را برادر یوسف مى خواندند، با اینکه وى نیز فرزند یعقوب(ع) و با آنان برادر بود (لیوسف و أخوه). این تعبیر مى رساند که ارتباط اخوّت میان یوسف(ع) و بنیامین قوى تر از ارتباط اخوّت وى با دیگر فرزندان یعقوب مى باشد ; یعنى، بنیامین برادر پدر و مادرى یوسف(ع) و با سایر برادران، برادر پدرى بودند.
۲- یعقوب(ع) همه فرزندان خویش را گرامى مى داشت و به همه آنان محبت مى کرد. (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منّا) افعل تفضیل (أحبّ) گویاى برداشت فوق است.
۳- یوسف(ع) و بنیامین محبوب تر از دیگر فرزندان یعقوب در نزد آن حضرت (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا) مراد از «أخوه» چنانچه مفسران گفته اند بنیامین است.
۴- یوسف(ع) محبوب تر از بنیامین در نزد یعقوب(ع) (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا) برداشت فوق ، از تقدیم «یوسف» بر برادرش «بنیامین» استفاده شده است.
۵- شایستگیهاى معنوى یوسف(ع) و فضیلتهاى خدادادى وى ، عامل محبت فراوان یعقوب(ع) به او بود. (کذلک یجتبیک ربک ... لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منا) بیان مسأله محبت افزون تر یعقوب(ع) به یوسف(ع) ، پس از بیان ویژگیهاى یوسف (وکذلک یجتبیک ...) ، اشاره به ریشه محبت افزون تر یعقوب(ع) به یوسف(ع) دارد.
۶- همه فرزندان یعقوب محبت افزون تر او به یوسف(ع) و بنیامین را احساس مى کردند و بر آن رشک مى بردند. (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منا) ضمیر در «قالوا» به «إخوته» در آیه قبل برمى گردد ; یعنى ، همه آنان چنین گفتند و بر این نظر اتفاق داشتند.
۷- محبت و علاقه افزون تر یعقوب(ع) به دو فرزندش یوسف(ع) و بنیامین ، برانگیزنده حسادت دیگر فرزندان وى نه اطلاعشان از رؤیاى یوسف(ع) (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منا) چنان چه یوسف(ع) رؤیاى خویش را براى برادرانش نقل کرده بود و آن باعث حسادت و توطئه علیه او شده بود ، سخن از بنیامین به میان نمى آوردند و تنها به ذکر یوسف(ع) اکتفا مى کردند.
۸- حسادت برادران یوسف به وى ، آنان را به جلسه اى براى تصمیم گیرى علیه او واداشت. (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منا)
۹- لطف و محبت افزون تر یعقوب(ع) به یوسف(ع) و بنیامین و شایسته نبودن آن دو براى آن لطف و محبت ، از سخنان و پیش درآمدهاى جلسه مشورتى برادران یوسف علیه وى (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منا و نحن عصبة إن أبانا لفى ضلل مبین)
۱۰- برادران یوسف ، گروهى نیرومند ، کارآمد و عهده دار رتق و فتق امور پدرشان یعقوب بودند. (و نحن عصبة إن أبانا لفى ضلل مبین) «عصبة» به جماعتى گفته مى شود که تعداد آنان از ده نفر افزون تر باشد و با یکدیگر پیوند داشته و هم دیگر را پشتیبانى کنند. لازمه این معنا نیرومند و کارآمد بودن آن گروه است. رابطه جمله «و نحن عصبة» با خطا پنداشتن محبت افزون تر یعقوب به یوسف و بنیامین، گویاى این است که: برادران یوسف، نیرو و توان خویش را در جهت منافع یعقوب(ع) به کار مى بردند و امور او را سامان مى دادند.
۱۱- برادران یوسف ، به کثرت نیرو و نفرات خویش مغرور بودند. (و نحن عصبة)
۱۲- برادران یوسف به دلیل نیرومندى و کارآمد بودنشان ، خویش را به محبت پدرشان یعقوب سزاوارتر مى دیدند. (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب إلى أبینا منا و نحن عصبة)
۱۳- محبت فراوان یعقوب(ع) به یوسف(ع) و بنیامین ، خطا و لغزشى روشن از دیدگاه دیگر فرزندان او (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب ... إن أبانا لفى ضلل مبین)
۱۴- برادران یوسف کمتر از ده نفر نبودند. (و نحن عصبة)
روایات و احادیث
۱۵- «عن على بن الحسین(ع): ... فلما رأى یوسف الرؤیا و أصبح یقصّها على أبیه یعقوب، فاغتم یعقوب لما سمع من یوسف مع ما أوحى الله عزوجل إلیه أن استعد للبلاء... و خاف أن یکون ما أوحى الله عزوجل إلیه من الإستعداد للبلاء هو فى یوسف خاصّة فاشتدت رقته علیه من بین ولده فلما رأى إخوة یوسف ما یصنع یعقوب بیوسف و تکرمته إیّاه و إیثاره إیّاه علیهم إشتد ذلک علیهم ... و قالوا: إن یوسف و أخاه «أحب إلى أبینا منّا»... ;[۱] از امام سجاد(ع) روایت شده است: ... هنگامى که یوسف(ع) آن خواب را دید و بامداد براى یعقوب بازگو کرد، یعقوب به خاطر آنچه از یوسف شنید با آنچه خداى عزوجل به او وحى کرد که آماده بلا باش غمگین شد ... و ترسید که آن بلا بالخصوص در مورد یوسف باشد. از این رو مهربانى او از میان برادران به یوسف زیادتر شد ; چون برادران رفتار یعقوب را نسبت به یوسف دیدند که او را گرامى مى دارد و بر آنان ترجیح مى دهد، بر آنان گران آمد ... و گفتند: یوسف و برادرش نزد پدر ما از ما محبوب ترند».
موضوعات مرتبط
- انگیزش: عوامل انگیزش ۷
- برادران یوسف: برادران یوسف و بنیامین ۶، ۷; برادران یوسف و یوسف(ع) ۶، ۷; بینش برادران یوسف ۱۲، ۱۳; تعداد برادران یوسف ۱۴; تکبر برادران یوسف ۱۱; حسادت برادران یوسف ۸،۷،۶; زمینه توطئه برادران یوسف ۸; شوراى برادران یوسف ۹; صفات برادران یوسف ۱۰; قدرت برادران یوسف ۱۰، ۱۱، ۱۲; نقش برادران یوسف ۱۰
- بنیامین: بنیامین و یوسف(ع) ۱
- حسد: آثار حسد ۸; عوامل حسد ۶، ۷
- خانواده: آثار تبعیض در خانواده ۶، ۷
- عواطف: عواطف پدرى ۲، ۳; عواطف خانوادگى ۲
- محبت: عوامل محبت ۵
- یعقوب(ع): آثار محبت یعقوب(ع) به بنیامین ۷; آثار محبت یعقوب(ع) به یوسف(ع) ۷; اندوه یعقوب(ع) ۱۵; روش برخورد یعقوب(ع) ۲; محبت یعقوب(ع) به بنیامین ۳، ۴، ۶، ۹، ۱۳; محبت یعقوب(ع) به فرزندان ۲، ۳، ۱۲; محبت یعقوب(ع) به یوسف(ع) ۳، ۴، ۵، ۶، ۹، ۱۳، ۱۵; یعقوب(ع) و احترام فرزندان ۲; یعقوب(ع) و خطا ۱۳
- یوسف(ع): آثار رؤیاى یوسف(ع) ۱۵; آثار فضایل یوسف(ع) ۵; استعدادهاى معنوى یوسف(ع) ۵; برادر ابوینى یوسف(ع) ۱; برادران پدرى یوسف(ع) ۱; زمینه توطئه علیه یوسف(ع) ۸; قصه یوسف(ع) ۸، ۱۵
منابع
- ↑ علل الشرایع، ص ۴۶، ح ۱، ب ۴۱ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱۲، ح ۱۷.
