الأنفال ٥٧
ترجمه
| الأنفال ٥٦ | آیه ٥٧ | الأنفال ٥٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَثْقَفَنَّهُمْ»: آنان را دریافتی. بر آنان پیروز شدی. «شَرِّدْ»: پراکنده و پریشان کن. «لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ»: تا این که افراد پشت سر آنان یعنی اعوان و یارانشان عبرت گیرند و جرأت حمله را نداشته باشند.
تفسیر
- آيات ۶۶ - ۵۵، سوره انفال
- بدترين جنبندگان نزد خداوند كسانى هستند كه در كفر خود استوار بوده ايمان نمىآورند (يهود)
- دستور مقابله به مثل در برابر پيمان شكنان و مقاتله و نبرد با آنان
- توضيح مفردات آيه شريفه : (( واعدوا لهم ما استطعتم من قوه ... )) و معناى آن و بيان اينكه خطاب در در آن عام است و متوجه تمامى مسلمين مى باشد
- معناى اينكه فرموده است : آنچه در راه خدا انفاق كنيد (ازمال و جان ) به شما بازگردانده مى شود
- صلح با دشمن ، با توكل بر خداى سميع عليم
- شرحى در مورد غريزه حب و بغض و تاءييد نمودن خداوند پيامبر (ص ) را با ايجاد الفتبين قلوب مؤ منين
- مبانى تربيتى اسلام كه با توجيه مؤ منين به سوى حيات حقيقى و جاودان و تمتعاتمعنوى ، بين ايشان الفت و برادرى برقرار مى سازد
- معناى جمله : (( حسبك الله و من اتبعك من المؤ منين ))
- رمز اينكه يك نفر مؤ من صابر مى تواند بر ده نفر كافر چيره گردد
- اثر مستقيم ضعف روحى در كاستن از ميزان توان در كسب پيروزى بر دشمن
- اشاره به اينكه هر قدر بر عزت و شكوت ظاهرى مسلمين افزوده مى گشت از درجه ايمان و قوت معنويات آنان كاسته مى شده است
- سير اجمالى در حوادث و وقايعى كه بعد از هجرت رسول الله (ص ) به مدينه در مدت هفت سال بين آن حضرت و طوائف يهود جريان يافت
- رواياتى در تفسير آيه : (( واعدوا لهم ما استطعتم من قوه ... ))
- دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است
- چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها النبى حسبك الله و من اتبعك من المؤ منين ))
نکات آیه
۱- پیامبر(ص) از جانب خدا فرمان یافت تا در صورت تسلط بر یهودیان پیمان شکن و جنگ آفرین، آنان را به گونه اى مجازات کند که زمینه پراکنده شدن دیگر دشمنان فراهم آید. (فإما تثقفنهم فى الحرب فشردبهم من خلفهم) تشرید به معناى پراکنده ساختن و کوچ دادن است. «باء» در «بهم» سببیه است که به دلیل «فى الحرب» کلمه اى همانند قتل و یا مجازات در تقدیر مى باشد. و مراد از «من خلفهم» یهود و یا دیگر دشمنانى است که از مدینه و یا اطراف آن به فتنه گرى مى پرداختند. بنابراین جمله «فشردبهم» چنین معنا مى شود: اى پیامبر با مجازات سنگین که بر یهودیان پیمان شکن تحمیل مى کنى، دیگر دشمنان را متفرق ساز و پراکنده کن.
۲- خداوند، پیامبر(ص) را از وقوع نبردى میان مسلمانان و یهودیان پیمان شکن، پیش از واقع شدنش، آگاه ساخت. (فشردبهم من خلفهم) «ثقف» مصدر «تثقفن» به معناى دستیابى و تسلط پیدا کردن است. «إما» مرکب از «إن» شرطیه و «ما»ى زاید است. تأکید جمله شرطیه با نون تأکید ثقلیه و «ما»ى زایده حکایت از آن دارد که شرط، یعنى وقوع جنگ و تسلط مسلمانان بر یهودیان، تحقق خواهد یافت. بنابراین معناى جمله شرط چنین خواهد بود: اگر نبردى با یهودیان رخ داد و بر آنان مسلط شدى، که البته چنین خواهد شد ... .
۳- خداوند پیش از وقوع نبرد، تسلط مسلمانان بر یهودیان را بر پیامبر(ص) بشارت داد. (فإما تثقفنهم فى الحرب) برداشت فوق مبتنى بر مطالبى است که در توضیح برداشت قبل آمده است.
۴- متلاشى ساختن جبهه کافران محارب و پراکنده ساختن آنان، تکلیفى بر عهده اهل ایمان (فإما تثقفنهم فى الحرب فشردبهم)
۵- فرماندهى نظامى جامعه ایمانى بر عهده رهبران دینى است. (فإما تثقفنهم فى الحرب فشردبهم من خلفهم) خطاب به شخص پیامبر(ص) در این آیه و آیه بعد، على رغم تعمیم حکم نسبت به سایر مؤمنین، حکایت از آن دارد که فرماندهى نظامى در اختیار پیامبر(ص) و رهبران دینى است.
۶- عبرت گرفتن از سرنوشت پیمان شکنان جنگ آفرین علیه پیامبر(ص) و جامعه اسلامى، از اهداف فرمان خداوند بر شدت مجازات آنان (فشردبهم من خلفهم لعلهم یذکرون) «تذکر» (مصدر یذکرون) به معناى دریافتن و همواره به خاطر داشتن است. جمله «لعلهم یذکرون» تعلیل براى «فشردبهم» است. یعنى هدف از شدت مجازات این است که کفرپیشگان، توان مسلمین را دریابند و همواره به خاطر بسپارند تا در آینده علیه جامعه اسلامى توطئه نکنند.
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۳
- بشارت: پیروزى مسلمانان ۳
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۶
- خدا: اوامر خدا ۱، ۶ ; بشارت خدا ۳ ; علم غیب خدا ۲
- دشمنان: ارعاب دشمنان ۱
- رهبر: اختیارات رهبر دینى ۵
- عهدشکنان: جنگخافروز ۶ ; شدت کیفر عهدشکنان ۶ ; عبرت از فرجام عهدشکنان ۶ ; عهدشکنان و محمد(ص) ۶
- فرماندهى نظامى:۵
- کافران: جنگ با کافران محارب ۴ ; شکست کافران محارب ۴
- کنترل اجتماعى: شیوه کنترل اجتماعى ۱، ۶
- مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۴
- محمد(ص): بشارت به محمد(ص) ۳ ; محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۱ ; محمد(ص) و یهود ۱ ; محمد(ص) و یهود عهدشکن ۲ ; منشأ علم محمد(ص) ۲
- مسلمانان: جنگ مسلمانان با یهود ۲ ; مسلمانان و یهود ۳
- یهود: جنگخافروزى یهود ۱ ; کیفر یهود عهدشکن ۱
