الأعراف ١٠
ترجمه
| الأعراف ٩ | آیه ١٠ | الأعراف ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَکَّنَّاکُمْ»: شما را قدرت و نعمت دادیم. و قوّه و سلطه بخشیدیم. به شما مکان و مأوی دادیم. «مَعَایِشَ»: جمع مَعیشة و مَعاش، وسائل زندگی و مایه بقاء. از قبیل: خوردنیها و نوشیدنیها.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۰ - ۲۵، سوره اعراف
- معناى تمكين انسان در زمين در جمله : (( و لقد مكناكم فى الارض ))
- سجده ملائكه براى جميع بنى آدم و براى عالم بشريت بوده است .
- بيان اين كه خلقت آدم در حقيقت ، خلقت جميع بشر بوده است و اشاره بهاقوال ديگرى كه در توجيه نسبت دادن خلقت آدم به همگان گفته شده است .
- ابليس با ملائكه بوده و فرقى با آنان نداشته و او و همه فرشتگان در مقامى قرارداشتند كه آن مقام ماءمور به سجده شده است .
- بيان اينكه مراد از امتثال و تمرد در امر ملائكه به سجود براى آدم و تمرد ابليس ، امورتكوينى است .
- تكبر و خودخواهى سرچشمه تمامى گناهان است .
- ملاك برترى در تكوينيات بستگى دارد به بيشتر بودن عنايات الهى واستدلال ابليس به برترى آتش غلط بوده است .
- وجوب امتثال امر الهى از جهت اين است كه امر، امر او است و دائر مدار مصالح و جهات خيرنيست
- توضيح در مورد اينكه امر ملائكه به سجده امرى تكوينى بوده است .
- كبريا خاص خداى سبحان است و از غير او تكبر پسنديده نيست .
- درخواست مهلت از خدا توسط ابليس
- محاصره انسان توسط شيطان از چهار طرف !
- مراد از (( مخلصين (( و (( شاكرين (( كه شيطان نمى تواند ايشان را بفريبد و اشارهبه طريقه گمراه كردن شيطان
- مراد از جمله (( الّا اءن تكوناملكين (( در خطاب به آدم و هوا
- اشاره به اهمال و قصور مفسرين در بحث از شيطان و شناختن او
- چند مطلب كه بايد در بحث از مساءله شيطان و حقايق دينى و تكوينى مربوط به آن بيانشود
- ۲- مراتب مختلف موجودات مقتضاى الهى است .
- ۳- آيات مربوط به داستان سجده آدم تصويرى است از روابط بين نوع انسانى و نوعملائكه و ابليس
- بهشت قبل از هبوط بهشت برزخى بوده نه بهشت جاويدان !
- قلمرو اغوا و اضلال شيطان ، ادراك انسانى و ابزار كار او عواطف و احساسات بشرى است .
- نحوه تصرفات ابليس در ادراك انسان
- ولايت شيطان بر آدميان در ظلم و گناه و ولايت ملائكه بر آدميان در اطاعت و عبادت
- بعضى از لشكريان ابليس از جنس بشرند
- خلاصه بحث درباره شيطان و وسوسه اندازى او
- بحث عقلى و قرآنى (مناظره اى كه شارح اناجيلنقل كرده و در تورات ذكر شده كه بين ابليس و ملائكه واقع شده است )
- در آفريدن خلايق و مخصوصا كفارى كه نتيجه خلقتشان خلود در آتش است چه حكمتى است ؟
- تكليف بندگان براى خدا چه سودى دارد؟!
- چرا خداوند انسان را بدون اينكه مكلف نمايدكامل نساخت و چرا او را كامل نيافريد؟
- تكليف ابليس و ملائكه به سجده بر آدم براى چه بود و لعن و عقاب ابليس بعد ازنافرمانى چرا؟
- پاسخ به دو شبهه ديگر
- بيان و توضيح جمله : (( لايسئل عما يفعل و هم يسئلون (( از نظر فلسفه و برهان و وحى
- اشاره به ابحاث ممتدّ متكلمان اشاعره و معتزله دربارهافعال خدا
- تقسيم علوم و مدركات انسان به : علوم كاشف از خارج و علوم اعتبارى و ذهنى
- فرق بين اين دو قسم از علوم
- جميع احكام عقلى از فعل خداوند اتخاذ شده است
- اشكالاتى كه بر راءى اشاعره در احكام نظرىعقل وارد است
- جريان احكام عقلى عملى در افعال خداى تعالى
- عقل نظرى در تشخيصهاى خود درباره معارف مربوط به خدا مصيب است .
- عقل عملى : جستجوى مصالح و مفاسد و حسن و قبحافعال در احكام تشريعى
- آياتى كه جريان عقل نظرى و عقل عملى را در ناحيه پروردگار تاءييد مى كند
- بحث روايتى (رواياتى در مورد شيطان و تمرد تو از سجده بر آدم و وساوس وتصرفات او...)
- بهشت آدم از باغهاى دنيا بوده است
- رد اينكه ملائكه و شياطين به تغيير ذات خود قدرت داشته باشند و به صور مختلفه درآيند.
- دو دسته روايات مربوط به تصرفات ابليس و كيفيت تصرف او در شعور آدمى
- ماجراى شگفت انگيز گفتگوى حضرت يحيى با ابليس
- بررسى گفتگوى ابليس با پيامبران الهى
نکات آیه
۱- خداوند انسانها را براى بهره گیرى از زمین و امکانات آن توانا ساخت. (و لقد مکنکم فى الأرض)
۲- توانایى انسانها بر بهره گیرى از امکانات زمین نعمتى بایسته شکرگزارى است. (و لقد مکنکم فى الأرض ... قلیلا ما تشکرون)
۳- زمین در بردارنده تمام نیازمندیهاى انسان براى ادامه حیات است. (و جعلنا لکم فیها معیش قلیلا ما تشکرون)
۴- خداوند فراهم سازنده راههایى گوناگون براى تأمین معیشت انسانها در زمین است. (و جعلنا لکم فیها معیش)
۵- حق بهره ورى از زمین و امکانات آن براى همه انسانهاست، نه گروهى خاص. (و لقد مکنکم فى الأرض و جعلنا لکم فیها معیش)
۶- لزوم شکرگزارى در برابر نعمتهاى الهى (و لقد مکنکم فى الأرض ... قلیلا ما تشکرون)
۷- وجود وسائل معیشت در زمین، نعمتى بزرگ براى انسانها و بایسته سپاسگزارى است. (و لقد مکنکم فى الأرض ... قلیلا ما تشکرون)
۸- تبعیت از ولایتهاى غیر الهى و تکذیب آیات خداوند، ناسپاسى نعمتهاى اوست. (و لاتتبعوا من دونه أولیاء ... قلیلا ما تشکرون)
۹- ایمان به آیات خداوند و پیروى از قوانین دین، شکرگزارى نعمتهاى الهى است. (اتبعوا ما أنزل إلیکم ... قلیلا ما تشکرون)
۱۰- سپاس مردم در برابر نعمتها، همواره اندک و ناچیز است. (قلیلا ما تشکرون) کلمه «قلیلا» مى تواند صفت براى مفعول مطلق محذوف باشد. یعنى: تشکرون شکرا قلیلا; و مى تواند حال براى فاعل «تشکرون» باشد. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است.
۱۱- تنها اندکى از مردمان شکرگزار نعمتهاى خداوند هستند. (قلیلا ما تشکرون)
۱۲- باور به خدادادى بودن امکانات زمین و اسباب معیشت، زمینه ساز ایمان به آیات الهى و پیروى از انبیاست. (و لقد مکنکم فى الأرض و جعلنا لکم فیها معیش) چون بیان نعمتهاى یاد شده و تذکر به خدادادى بودن آنها، پس از فرمان دادن به تبعیت از قرآن (اتبعوا ...) و پیروى از رسولان الهى (فلنسئلن الذین أرسل الیهم) ایراد شده، اشاره به این حقیقت دارد که انسانها در صورت توجه به نعمتها و باور به خدادادى بودن آنها، از انبیا پیروى کرده و به آیات خدا ایمان مى آورند.
۱۳- یادآورى نعمتهاى الهى راهى براى توجه دادن انسانها به آیات خدا و ایجاد روحیه تسلیم در برابر احکام او (و لقد مکنکم فى الأرض ... قلیلا ما تشکرون)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: تکذیب آیات خدا ۸
- اطاعت: زمینه اطاعت ۱۳; زمینه اطاعت از انبیا ۱۲
- امکانات: استفاده از امکانات دنیوى ۱، ۲، ۵; عمومیت امکانات دنیوى ۵; نعمت امکانات دنیوى ۲
- انسان: اقلیت انسان ها ۱۱; قدرت انسان ۱، ۲; نیازهاى مادى انسان ۳، ۴
- ایمان: به آیات خدا ۹، ۱۲; ایمان به نعمتهاى خدا ۱۲; زمینه ایمان ۱۲; متعلق ایمان ۹، ۱۲
- تسلیم: زمینه تسلیم ۱۳
- خدا: افعال خدا ۴; عطایاى خدا ۱; نعمتهاى خدا ۶، ۷، ۹، ۱۰، ۱۱
- دین: تبعیت از دین ۹
- ذکر: آثار ذکر نعمتها ۱۳; زمینه ذکر آیات خدا ۱۳
- زمین: امکانات زمین ۱، ۲، ۳، ۵، ۷، ۱۲; حق بهرهورى از زمین ۵; فواید زمین ۳، ۷
- شاکران: قلت شاکران ۱۱
- شکر: اهمیت شکر نعمت ۶، ۷; شکر نعمت ۲، ۹، ۱۱; قلّت شکر نعمت ۱۰
- کفران: موارد کفران نعمت ۸
- معاش: تأمین معاش ۷
- نیازها: تأمین نیازهاى مادى ۴
- ولایت: غیر خدا ۸
