الطلاق ١١
ترجمه
| الطلاق ١٠ | آیه ١١ | الطلاق ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَسُولاً»: مفعولٌ‌به برای فعل محذوفی است که مقام دلالت بر آن دارد. تقدیر چنین است: أَرْسَلَ رَسُولاً. «یَتْلُو»: در رسم‌الخطّ قرآنی الف زائدی به دنبال دارد. «أَبَداً»: ذکر این واژه پس از (خَالِدِینَ) تأکیدی بر خلود و ماندگاری محسوب است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
اللَّهُ وَلِيُ الَّذِينَ آمَنُوا... (۶) لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ... (۳) وَ کَذٰلِکَ أَوْحَيْنَا إِلَيْکَ... (۳)
تفسیر
- آيات ۸ - ۱۲، سوره طلاق
- مقصود از شدت حساب در جمله ((فحاسبناها حسابا شديدا))
- تقواى خدا و بيم از وبال عتو و استكبار در برابر او مقتضاىعقل و نقل است
- وجه اينكه رسو خدا(ص ) را ((ذكر)) ناميد و از بعثت او تعبير بهانزال فرمود
- مقصود از اينكه خداوند زمينن را مانند آسمان ها هفت تا آفريد
- (دو روايت در ذيل جمله ((قد انزل الله اليكم ذكرا رسولا...)) و درباره خلقت سموات وارضين )
نکات آیه
۱ - شخصیت پیامبر(ص)، تبلور فرهنگ قرآن و نمایانگر وجود عینى آن است. (قد أنزل اللّه إلیکم ذکرًا . رسولاً) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که «رسولاً» مى تواند بدل براى «ذکراً» باشد. بر این اساس، نزول قرآن مساوى با فرستادن پیامبر(ص) تلقى شده است و این همان حقیقت یاد شده در برداشت بالا است.
۲ - پیامبر(ص)، تلاوت گر آیات الهى (قرآن) براى مردم (رسولاً یتلوا علیکم ءایت اللّه)
۳ - آیات قرآن، روشنگر حقایق است. (ءایت اللّه مبیّنت)
۴ - هدف از نزول قرآن، بیرون آوردن مردم از ظلمت ها و رهنمونى آنان به نور و روشنایى ها است. (لیخرج الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من الظلمت إلى النور)
۵ - پیامبر(ص)، وظیفه دار هدایت مردم به سوى نور و خارج کردن آنان از ظلمت ها (گمراهى ها) در پرتو تعالیم قرآن کریم (لیخرج الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من الظلمت إلى النور)
۶ - انسان ها، بدون تعالیم دین و آموزه هاى قرآن، گرفتار انواع ظلمت ها و گمراهى هایند. (لیخرج الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من الظلمت إلى النور) تأکید خداوند بر این مطلب که قرآن، رهایى بخش انسان ها از ظلمت ها و هدایت به نور است; مى رساند که بدون تمسک به این کتاب، امکان رهایى براى بشر نخواهد بود; زیرا اگر راه دیگرى ممکن بود خداوند آن را به بشر ارائه مى کرد.
۷ - کفر، ظلمت و راه خدا، نور است. (من الظلمت إلى النور) از این قرینه که مقصود از نور قرآن و راه خدا است; استفاده مى شود که مراد از ظلمات، راه هاى کفر است.
۸ - راه خدا، واحد و یگانه و راه کفر و ضلالت، متعدد و گوناگون است. (من الظلمت إلى النور) مطلب یاد شده، با توجه به کاربرد «ظلمات» به صورت جمع و واژه «نور» به صورت مفرد به دست مى آید.
۹ - تحقق آموزه هاى دین و عینیت یافتن تعالیم قرآن در میان مردم، نیازمند به مجرى اى کاردان و رهبرى شایسته است. (لیخرج الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من الظلمت إلى النور) از این که خداوند، پیامبر(ص) را مخاطب قرار داده و مسؤولیت برآوردن غرض و هدف از نزول قرآن را - با آوردن فعل متعدى - بر عهده آن حضرت نهاده است - نه بر عهده مردم - نکته یاد دشده به دست مى آید.
۱۰ - مردم، پیش از بعثت پیامبراسلام(ص)، در انواع ظلمت ها به سر مى برند. (لیخرج الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من الظلمت إلى النور)
۱۱ - سنت پیامبر(ص)، همگام و همتراز قرآن، در نجات مردم از ظلمت ها و هدایت آنان به سوى نور (لیخرج الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من الظلمت إلى النور) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که خارج ساختن مردم از ظلمت کفر و هدایت آنان به نور ایمان، هدفى دائمى است. از سوى دیگر پیامبر(ص) همچون سایر انسان ها، از دنیا خواهد رفت. بنابراین تنها سنت آن حضرت، مى تواند همواره چنین نقشى را ایفا کند.
۱۲ - ایمان و عمل صالح، نشانه رهایى از ظلمت ها و هدایت به نور است. (و من یؤمن باللّه و یعمل صلحًا یدخله جنّ-ت) ذکر پاداش بهشت براى مؤمنان نیکوکار - پس از طرح مسأله ظلمت کفر و نور ایمان - مى تواند بیانگر برداشت یاد شده باشد.
۱۳ - خداوند، مؤمنان داراى عمل صالح را به بهشت وارد مى سازد. (و من یؤمن باللّه و یعمل صلحًا یدخله جنّ-ت)
۱۴ - ایمان و عمل صالح، عامل ورود به بهشت (و من یؤمن باللّه و یعمل صلحًا یدخله جنّ-ت)
۱۵ - بهشت، داراى بوستان هاى متعدد با نهرهاى جارى در زیر آنها (جنّ-ت تجرى من تحتها الأنهر) «جنّة» (مفرد «جنّات») به معناى بوستان است و جمع آن، نشان دهنده تعدد آن است.
۱۶ - مؤمنان داراى عمل صالح، به صورت جاودانه در بهشت خواهند ماند. (خلدین فیها أبدًا)
۱۷ - ضرورت توأم بودن ایمان و عمل صالح، در به دست آوردن سعادت اخروى و بهشت جاودانه (و من یؤمن باللّه و یعمل صلحًا یدخله جنّ-ت... خلدین فیها أبدًا)
۱۸ - خداوند، روزى مؤمنانِ داراى عمل صالح را در قیامت به وجه نیک و شایسته خواهد داد. (قد أحسن اللّه له رزقًا)
۱۹ - ایمان و عمل صالح، موجب بهره مندى از روزى نیکوى الهى در قیامت (و من یؤمن باللّه و یعمل صلحًا ... قد أحسن اللّه له رزقًا)
روایات و احادیث
۲۰ - «قال أبوجعفر الطوسى: «قد أنزل اللّه إلیکم ذکراً . رسولاً» فالذکر رسول اللّه... و هو المروى عن الباقر و الصادق و الرضا(علیهم السلام);[۱] ابوجعفرطوسى بعد از نقل آیه شریفه به این صورت (قد أنزل اللّه إلیکم ذکراً . رسولاً) گفته است: «ذکر» رسول خدا است ... و این معنا از امام باقر، امام صادق و امام رضا(علیهم السلام) روایت شده است».[۲] [۳] تذکر: روایت یاد شده، این احتمال را که «رسولاً» بدل «ذکراً» باشد، تأیید مى کند.
موضوعات مرتبط
- ایمانC: ۷
- آثار ایمان ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۷، ۱۹; ایمان و:
- عمل صالح: ۱۷
- بهشتC: ۷
- تعدد باغهاى بهشت ۱۵; جریان نهرهاى بهشت:
- ۱۵; زمینه جاودانگى در بهشت ۱۷; موجبات:
- بهشت: ۱۳، ۱۴
- خداC: ۷
- رازقیت خدا: ۱۸
- دینC: ۷
- زمینه تحقق دین ۹; نقش دین: ۶
- ذکرC: ۷
- مراد از ذکر: ۲۰
- روزىC: ۷
- موجبات روزى اخروى ۱۹; موجبات روزى نیکو: ۱۹
- رهبرانC: ۷
- نقش رهبران: ۹
- سبیل اللهC: ۷
- نورانیت سبیل الله ۷; وحدت سبیل الله: ۷
- سعادتC: ۷
- زمینه سعادت اخروى: ۱۷
- سنتC: ۷
- نقش سنت ۱۱; هدایتگرى سنت: ۱۱
- ظلمتC: ۷
- خروج از ظلمت: ۴، ۵، ۱۱، ۱۲
- عمل صالحC: ۷
- آثار عمل صالح: ۱۲، ۱۴، ۱۷، ۱۹
- قرآنC: ۷
- روشنگرى قرآن ۳; فلسفه نزول قرآن ۴; نقش:
- قرآن ۵، ۶، ۱۱; هدایتگرى قرآن: ۴، ۱۱
- کفرC: ۷
- تعدد راه کفر ۸; ظلمت کفر: ۷
- گمراهىC: ۷
- تعدد راه گمراهى ۸; موانع گمراهى: ۶
- مؤمنانC: ۷
- آثار عمل صالح مؤمنان ۱۳، ۱۶; جاودانگى:
- مؤمنان ۱۶; روزى اخروى مؤمنان ۱۸; مؤمنان:
- در بهشت ۱۶; عمل صالح مؤمنان ۱۸; منشأ روزى:
- مؤمنان: ۱۸
- محمد(ص)C: ۷
- تلاوت قرآن محمد(ص) ۲; رسالت محمد(ص) ۲;:
- فضایل محمد(ص) ۱; محمد(ص) و قرآن ۱; مسؤولیت:
- محمد(ص) ۵; نقش محمد(ص) ۱، ۲۰; هدایتگرى:
- محمد(ص): ۵
- مردمC: ۷
- گمراهى مردم مقارن بعثت: ۱۰
- نورC: ۷
- هدایت به نور: ۴، ۵، ۱۱، ۱۲
- هدایتC: ۷
- نشانه هاى هدایت: ۱۲
