محمد ٣١
ترجمه
| محمد ٣٠ | آیه ٣١ | محمد ٣٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حَتّی نَعْلَمَ»: (نگا: بقره / آل‌عمران / سبأ / ). «نَبْلُوَ»: الف زائدی در رسم‌الخط قرآنی در آخر دارد. «أَخْبَارَکُمْ»: مراد از اخبار، هنرنمائی در شیوه بیان در کار تبلیغ و دعوت مردم به راه حق، و ضعف و قوت در این امر، و دوام و یا عدم دوام و فداکاری و یا عدم فداکاری در راه نشر دین است (نگا: تفسیر قاسمی). خبرهای اطاعت یا عدم اطاعت در جهاد. یا این که مراد از اخبار، اعمال بطور کلی است، اعم از خوب و بد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ... (۲) وَ لَيَعْلَمَنَ اللَّهُ الَّذِينَ... (۲) لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۲۳ سوره محمد
- اثر متفاوت استماع قرآن در كفار مهر بر دل خورده و در مؤ منان هدايت يافته
- مقصود از اشراط ((علامات )) قيامت و اينكه فرمود: علامتهاى قيامت آمده است
- معناى اينكه خدا متقلب و مثواى شما را مى داند
- معناى جمله ((المغشى عليه من الموت )) و تطبيق آن بر گروهى از افراد ضعيف الايمان
- معناى آيه : ((طاعة و قول معروف ...)) كه درباره مؤ منان مريض القلبى است كه ازعمل به وظيفه قتال و جهاد سرباز مى زند
- احتمالات ديگرى كه در كلمه ((طاعة ....)) وجود دارد
- مقصود از كسانى كه مرتدين به آنها وعده اطاعت مى دادند
- معناى اينكه منافقان بيمار دل به سيمايشان و در لحن قولشان شناخته مى شوند
- (رواياتى در ذيل آيه : ((و منهم من يسمع اليك ...)) و درباره علائم قيامت ، استغفار وصلهرحم )
- رواياتى راجع به اينكه در زمان پيامبر (ص ) دشمنى با على (ع ) علامت نفاق بوده است
نکات آیه
۱- همه مؤمنان، در معرض آزمایشى حتمى از سوى خداوند (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) ضمیر «کم» به اهل ایمان و یا مدعیان ایمان بازمى گردد و نه به همه انسان ها; زیرا تفکیک مجاهد از غیر مجاهد در قلمرو دین، معنا دارد و گرنه در مورد همه انسان هاملاکِ تفکیک، ایمان و کفر است.
۲- تکلیف جهاد، وسیله آزمایش مؤمنان و تمایز مجاهدان و صابران از دیگران (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) با توجه به واژه «المجاهدین» معلوم مى شود که موضوع اصلى آزمایش «جهاد» است. به علاوه محور اصلى این آیات فرمان قتال با کافران و جهاد در راه خدا مى باشد (إذا أنزلت سورة محکمة و ذکر فیها القتال ...).
۳- آزمایش انسان ها در صحنه عمل، از سنت هاى الهى است. (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) فعل مضارع، افاده استمرار مى کند و تأکید آن سنتى تخلف ناپذیر را مى رساند.
۴- اراده خداوند به تعیین مراتب مؤمنان، براساس عمل ایشان و نه علم ازلى خود (و اللّه یعلم أعملکم . و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین) روشن است که خداوند، عالم به تمامى غیب است و اعمال آدمیان را قبل از وقوع آن مى داند و چه بسا تعبیر «واللّه یعلم أعمالکم» نظر به علم قبل از عمل نیز داشته باشد. از این رو «حتّى نعلم ...» را بدان معناگرفت که خداوند، حقیقتاً نمى داند و پس از فعل انسان علم پیدا مى کند. بنابر این جمع بین «واللّه یعلم» و «لنبلونّکم حتّى نعلم...» مى تواند این باشد که خداوند، مراتب مؤمنان را براساس علم ازلى معین نمى سازد; بلکه پس از آزمایش داورى مى کند.
۵- جهاد و صبر در مسیر فرمان هاى وحى، ملاک امتیاز و از مهم ترین ارزش ها است. (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) اهمیت، از تخصیص به ذکر یافتن جهاد و صبر استفاده مى شود.
۶- تفاوت مرتبه مجاهدان، در پرتو صبر و شکیبایى آنان در میدان جهاد * (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) برداشت یاد شده بدان احتمال است که وصف «الصابرین» صرفاًتوضیح و تفسیر «المجاهدین» نباشد; بلکه ملاک دوم به شمار آید; یعنى، مدعیان ایمان در پرتو جهاد از یکدیگر متمایز مى شوند و مجاهدان در پرتو صبر و شکیبایى بر یکدیگر شرافت مى یابند.
۷- مؤمنان راستین، اهل جهاد و شکیبا در برابر همه مشکلات زندگى (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) وصف «الصابرین» علاوه بر صبر در جهاد، مى تواند به همه زمینه هاى صبر و شکیبایى نظر داشته باشد.
۸- جهاد، بارزترین نمود صبر مؤمنان در راه خدا* (و لنبلونّکم حتّى نعلم المجهدین منکم و الصبرین) مى توان گفت: ملاک اصلى در تمایز مؤمنان، صبر و شکیبایى آنان، در انجام وظایف الهى است و تقدم «المجاهدین» بر «الصابرین» از آن جهت است که مجاهدان، سرآمد صابران اند و جهاد بارزترین نمونه صبر است.
۹- اقرارها و سخنان انسان، مورد آزمون الهى در صحنه عمل (جهاد و صبر) (و نبلوا أخبارکم) از جمله مصادیقِ «أخبار» اقرارها، ادعاها و سخنانى است که مردم در مقام اظهار ایمان و بندگى بر زبان جارى مى کنند و از درون خویش خبر مى دهند.
۱۰- اعمال مؤمنان، چونان سخنان و اقرارهاى آنان، مورد آزمون الهى است.* (و نبلوا أخبارکم) کلمه «أخبار» مى تواند به معناى اعمال مؤمنان باشد که معمولاً در منظر دید همگان قرار مى گیرد. در این صورت از ارتباط «نبلوا أخبارکم» با صدر آیه، استفاده مى شود که اولاً مدعیان ایمان، آزمایش مى شوند تا اهل عمل و صبر شناخته شوند و ثانیاً اهل عمل و جهاد و صبر نیز آزمایش مى شوند تا مراتب خلوص و ارزش هر عمل مشخص گردد.
۱۱- اعمال، بازگو گننده سرّ درون و باورهاى راسخ انسان * (و نبلوا أخبارکم) کلمه «أخبار» مى تواند به معناى اعمال باشد; از آن جهت که عمل، خبر از اسرار نهفته باطن انسان مى دهد. از اطلاق خبر بر عمل به این عنوان، مطلب بالا استفاده مى شود.
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۵
- امتحان: ابزار امتحان ۲، ۹، ۱۰; امتحان با اقرار ۹; امتحان با جهاد ۲; امتحان با سخن ۹، ۱۰; امتحان با عمل ۱۰
- انسان: امتحان انسان ها ۳
- تکلیف: صبر در تکلیف ۵
- جهاد: آثار جهاد ۵، ۸; صبر در جهاد ۶; فلسفه جهاد ۲
- خدا: آثار اراده خدا ۴; امتحانهاى خدا ۱، ۳، ۹، ۱۰; سنتهاى خدا ۳; علم خدا ۴
- رازها: زمینه افشاى رازها ۱۱
- سختى: صبر در سختى ۷
- سنتهاى خدا: سنت امتحان ۳
- صابران :۷ زمینه تشخیص صابران ۲ ۷
- صبر: آثار صبر ۵، ۶; موارد صبر ۸
- عقیده: زمینه افشاى عقیده ۱۱
- عمل: آثار عمل ۴، ۱۱
- مؤمنان: امتحان مؤمنان ۲، ۱۰; جهاد مؤمنان ۷; حتمیت امتحان مؤمنان ۱; سخن مؤمنان ۱۰; صبر مؤمنان ۷; عمل مؤمنان۱۰; فضایل مؤمنان ۷; ملاک تعیین مراتب مؤمنان ۴
- مجاهدان :۷ زمینه تشخیص مجاهدان ۲ ۷; مراتب مجاهدان ۶ ۷
