السجدة ١٧
ترجمه
| السجدة ١٦ | آیه ١٧ | السجدة ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَآ أُخْفِیَ لَهُمْ»: چیزهائی که برای آنان پنهان شده است. مراد مواهب عظیم و نعمتهای فراوانی است که برای مؤمنان تهیّه دیده شده است. «قُرَّةِ أَعْیُنٍ»: مایه روشنایی چشم. مراد چیزهائی شادی‌آفرین و مسرّت‌بخش است (نگا: طه / ). «جَزَآءً»: مفعول له است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ... (۲) أُولٰئِکَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ... (۲) فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ... (۰) وَ قَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِي... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۰، سوره سجده
- از نظر اوصافشان
- معرفى مؤ منين از نظر اعمالشان
- بشارت به مؤ منين به پاداشى مافوق علم و تصور همگان (فلا تعلم نفس ما اخفى لهم منقرة اعين )
- مقايسه مومن و كافر از نظر عاقبت آنها، پاداش و جزاى الهى
- وجوه مختلف درباره مراد از ((بلقائه )) در آيه ((و لقد آتينا موسى الكتاب فلا تمنفى مربة من لقائه ...))
- مقصود از ((فتح )) در آيه : ((و يقولون متى هذا الفتح ...))
- بحث روايتى
- رواياتى در عظمت نماز شب و فضيلت شب و روز جمعه
- چند روايت در ذيل آيه ((افمن كان مؤ منا كمن فاسقا...)) و ((لنذيقنهم من العذاب الادنى...))
نکات آیه
۱ - هیچ کس، توان ندارد ارزش و اهمیت پاداش هاى الهى را براى مؤمنان راستین، درک کند. (فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرّة أعین) «نَفْس» شامل هر صاحب حیاتى از جمله انسان ها و ملائکه مى شود. سیاق نفى مفید عموم است.
۲ - چشم شب زنده داران و انفاق کنندگان در راه خدا، به پاداش هاى وصف ناپذیر الهى، روشن است. (تتجافى جنوبهم عن المضاجع ... فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرّة أعین) «قرّة» احتمال دارد از «قَرّ» به معناى «قرار گرفتن» باشد که کنایه از رضایت و چشم ندوختن به چیزى دیگر است و احتمال دارد از «قرّ» به معناى «سردى» باشد که کنایه از خوشحالى و چشم روشنى است. برداشت بالا براساس احتمال دوم است.
۳ - عبادات نهانى و در دل شب مؤمنان، داراى پاداش عظیم و نهفته است. (تتجافى جنوبهم عن المضاجع یدعون ربّهم ... فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم)
۴ - نعمت هاى عظیم اخروى، پاداش عمل مستمر خود مؤمنان است که در دنیا انجام مى دهند. (فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرّة أعین جزاء بما کانوا یعملون)
۵ - پاداش سجده و تسبیح همراه با حمد خداوند و عبادت هاى شبانه و انفاق هاى مؤمنان، فوق حد شمارش است. (إنّما یؤمن ... سجّدًا و سبّحوا بحمد ربّهم ... تتجافى جنوبهم ... و ممّا رزقنهم ینفقون . فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم) «فاء» در «فلاتعلم نفس» تفریع بر آیات پیش است که در آنها صفات نیکوى مؤمنان شمرده شده است. بنابراین، معنا، چنین مى شود: «مؤمنانى که داراى صفات یاد شده اند، پاداشى مخفى دارند». با توجه به تفریع احتمال دارد که اختفاى پاداش، کنایه از فوق شمارش بودن باشد.
۶ - مداومت بر اعمال شایسته در دنیا، داراى ارج و پاداشى چشمگیر در پیشگاه الهى است. (قرّة أعین جزاء بما کانوا یعملون)
۷ - توجه به پاداش هاى عظیم اخروى، مایه گرایش هر چه بیشتر مؤمنان به عمل شایسته است. (یدعون ربّهم ... و ممّا رزقنهم ینفقون . فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرّة أعین)
۸ - خود انسان در سعادت اخروى اش داراى نقشى تعیین کننده است. (فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرّة أعین جزاء بما کانوا یعملون)
۹ - خداوند، انسان ها را به روى آوردن به انجام دادن عمل شایسته، جهت نیل به سعادت اخروى تشویق کرده است. (فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم ... جزاء بما کانوا یعملون) اعلام مخفى بودن پاداش مؤمنان و وصف ناپذیر بودنش برانگیزاننده انسان ها، جهت دستیابى به آن پاداش است و یادآورى جزاى عمل، مزید بر تشویق است.
روایات و احادیث
۱۰ - «عن أبى عبداللّه(ع)... قال: إنّ اللّه خلق الجنّة... و لم ترها عین و لم یطلع علیها مخلوق... و هو قول اللّه تعالى: «فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرّة أعین»;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: خداوند، بهشت را آفرید و هیچ چشمى آن را ندیده و هیچ مخلوقى از آن آگاه نگشته است ... و آن، این سخن خداوند است که مى فرماید: فلاتعلم نفس ما أُخفى لهم من قرُّة أعین».
موضوعات مرتبط
- انفاق: پاداش انفاق ۵
- انفاقگران: چشم روشنى انفاقگران ۲
- بهشت: صفات بهشت ۱۰
- تسبیح: پاداش تسبیح ۵
- تهجد: پاداش تهجد ۳، ۵
- حمد: پاداش حمد ۵
- خدا: ارزش پاداشهاى خدا ۱; پاداشهاى خدا ۲; تشویقهاى خدا ۹
- ذکر: آثار ذکر پاداشهاى اخروى ۷
- سجده: پاداش سجده ۵
- سعادت: عوامل سعادت اخروى ۸، ۹
- عبادت: پاداش عبادت پنهانى ۳
- عمل: آثار عمل ۸; پاداش عمل ۴
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۹; ارزش تداوم عمل صالح ۶; پاداش تداوم عمل صالح ۶; تشویق به عمل صالح ۹; زمینه عمل صالح ۷
- مؤمنان: پاداش مؤمنان ۱، ۴
- متهجدان: چشم روشنى متهجدان ۲
- نعمت: نعمت هاى اخروى ۴
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۱۷۰; نورالثقلین، ج ۴، ص ۲۲۷، ح ۲۷.
