لَمّا

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• لما (۱۶۵ بار)

قاموس قرآن

[فجر:20-19]. گويند: «لَمَمْتُ الشَّىْ‏ءَ» يعنى آن را جمع و اصلاح كردم در نهج البلاغه خطبه 51 آمده «اَلاَوَاِنَّ مُعاوِيَةَ قادَلُمَةً مِنَ الْغُواةِ» بدانيد معاويه جمعى از فريفته گان را (بسوى شما) كشيده. ظاهراً مراد از اكل لمّ آن است كه انسان مال خويش و ديگران را بخورد و در خوردن ميان حلال و حرام را جمع كند. يعنى همه ميراث و مجموع آن را كه نصيب خود و ورّاث ديگر است مى‏خوريد و مال كثير را دوست مى‏داريد. لمم: [نجم:32]. مراد از لم در روايات اهل بيت عليهم السلام گناه گاهگاهى است كه شخص عادت به آن نكرده، اصرار هم ندارد و گاهگاه از روى غفلت مرتكب مى‏شود راغب گفته: «فُلانٌ يَفْعَلُ كَذا لَمَماً» «اَىْ حيناً بَعْدَ حينٍ» درباره اين آيه در «كبر» ذيل عنوان كبائر مشروحاً سخن گفته‏ايم.

لَمَّا بر سه وجه باشد يكى آنكه مخصوص مضارع است و مثل «لم» جزم مى‏دهد و معنى آن را به ماضى قلب مى‏كند و غالباً منفى آن نزديك به حال است مثل [ص:8]. بلكه هنوز عذاب را نچشيده‏اند. دوّم: ظرف است به معنى حين و به قول ابن مالك به معنى «اذ» و مخصوص است به ماضى مثل [اسراء:67]. سوّم حرف استثناست به معنى «اِلّا» و بر جمله اسميّه داخل شود مثل [طارق:4]. (اقرب). عاصم و غيره «لَمَّا» را در آيه مشدّد و ديگران مخفّف خوانده‏اند آن در صورت اوّل به معنى «اِلّا» و «اِنْ» نافيه است يعنى: نيست هيچ نفسى مگر آنكه آن را حافظى است و در دوّم«ان» مخفّف از ثقيله است.

کلمات نزدیک مکانی

وَ مِن اللّه جَاءَهُم قَال إِن الّذِين لا فِي مَا أَن مُبِين جَاء کَانُوا هٰذَا أَ رَبّک قَالُوا مُوسَى کَذّبُوا کَفَرُوا کُل بَل عَلَى إِلاّ رَأَوُا يَعْلَمُون إِنّه لِلْحَق بِالْحَق أَم جَاءَت رَبّي الْعَذَاب رَبّنَا سِحْر مِنْهُم عَلَيْه رُسُلُنَا بِه لٰکِن رَسُول عَذَاب يَعْلَم بِهِم مِنْکُم هُو قَد ظَلَمُوا آمَنُوا الْمُفْسِدِين يَقُولُون يُؤْمِنُون جَعَلْنَا الظّالِمِين بَلَغ دَخَلُوا إِذَا النّدَامَة بِمَا الْحَق إِلَى شَيْء قَوْم حَسِبْتُم النّاس أَشُدّه عِنْد الْقَوْم أَمْرُنَا أَسَرّوا إِنّا الْجَنّة حَفِيظ آمَنّا فَلْيَنْظُر لَه لَفِي کَلاّ قُضِي حُکْما إِنّي لَکُم دُون کِتَاب مَثَلا الشّيْطَان رَأَوْا مَع مَدْيَن کَذّب أَجْمَعِين نَجّيْنَا أَمْر تَدْخُلُوا تِلْک يَک لِمِيقَاتِنَا مَحِيص تَتّبِع