الأنفال ١٥

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا زَحْفاً فَلاَ تُوَلُّوهُمُ‌ الْأَدْبَارَ

ترجمه

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که با انبوه کافران در میدان نبرد روبه‌رو شوید، به آنها پشت نکنید (و فرار ننمایید)!

اى مؤمنان! هنگامى كه با انبوه كافران رو به رو شديد، هرگز به آنها پشت نكنيد

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، هر گاه [در ميدان نبرد] به كافران برخورد كرديد كه [به سوى شما] روى مى‌آورند، به آنان پشت مكنيد.

ای اهل ایمان، هرگاه با گروه مهاجم کافران در میدان کارزار روبرو شوید مبادا پشت به آنها کرده و از جنگ بگریزید.

ای اهل ایمان! هنگامی که با کافران در حالی که بر ضد شما لشکرکشی می کنند روبرو می شوید، به آنان پشت نکنید [و نگریزید.]

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون كافران را حمله‌ور ديديد به هزيمت پشت مكنيد؛

ای مؤمنان چون با انبوه کافران رو در رو شدید هرگز به آنان پشت مکنید

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون [در ميدان جنگ‌] با انبوه حمله‌ور كافران روبرو شديد، پس پشتها را به آنها مگردانيد- از آنها مگريزيد-.

ای مؤمنان! هنگامی که با انبوه کافران (در میدان نبرد) روبرو شدید، بدانان پشت نکنید (و فرار ننمائید).

هان ای کسانی که ایمان آوردید! هر گاه با کافران روبه‌رو شدید، پشت‌ها(تان) را به آنان مکنید.

ای آنان که ایمان آوردید هرگاه تلاقی کردید با آنان که کفر ورزیدند در جنگ پس برنگردانید بسوی آنان پشتها را

الأنفال ١٤	آیه ١٥	الأنفال ١٦
سوره : سوره الأنفال نزول : ١ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«زَحْفاً»: در حال لشکرکشی. مراد جمعیّت فراوان و ساز و برگ زیاد دشمن است. این واژه مصدر است و در معنیِ اسم فاعل، یعنی (زاحِفینَ) به کار رفته است و حال فاعل فعل (کَفَرُوا) می‌باشد. «فَلا تُوَلُّوهُمُ الأدْبَارَ»: بدانان پشت نکنید. مراد این است که فرار ننمائید.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنْ‌ تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا... (۱)

تفسیر

• آيات ۲۹ - ۱۵، سوره انفال
• بيان آيات شريفه متضمن دستوراتى راجع به جهاد اسلامى و نهى از فرار از جنگ
• پيروزى مسلمين در جنگ بدر مرهون عنايت الهى و امدادهاى غيبى بوده است (...و ما رميت اذا رمين...)
• معناى (( الذين قالوا سمعنا و هم لا يسمعون )) و اينكه مراد از آن در آيه شريفه چه كسانى است
• بدترين جنبندگان ، كر و لالهايى هستند كه تعقل نمى كنند
• شرحى در مورد (( حيات )) و اقسام آن از نظر قرآن ، در ذيل آيه شريفه : (( استجيبوا لله وللرسول اذا دعاكم و لما يحييكم ))
• آيه شريفه ناظر به زندگى حقيقى انسان است كه اشرف واكمل از حيات دنيوى است و با علم و عمل درك مى شود
• وجوهى كه درباره مراد از آنچه رسول الله (ص ) بدان دعوت مى كند و موجب احياء است گفته شده است
• معناى (( قلب )) در قرآن كريم و توضيح درباره جمله : (( ان اللهيحول بين المرء و قبله ))
• از آنجا كه خدا مالك حقيقى تمام موجودات است و انسان به تمليك او مالك مى شود، پس خداوند ميان انسان و متعلقات او حائل و رابط است
• براى ترك اجابت دعوت پيامبر (ص ) هيچ عذرى مقبولنيست
• از آنجا كه دلها مسخر خداوند است ، غرور به خاطر تمايل قلب به صلاح و تقوا، و ياءس و نوميدى از عدم اقبال قلب به خيرات و صالحات بى مورد است
• اشاره به اينكه آيه شريفه : (( ان الله يحول بين المرء و قبله )) از جامع ترين آيات قرآنى است
• فتنه اى كه دامنه آن همه را (ظالمين وفتنه اى كه دامنه آن همه را (ظالمين و غير ظالمين )فرا مى گيرد و از آن زنهار داده شده است عبارتست از اختلاف داخلى بين امت
• معناى آيه شريفه : (( واتقوا فتنة لاتصيبن الذين ظلموا منكم خاصه )) بنابر قرائت مشهورو بنابر قرائت (( لتصيبن ))
• روزگار استضعاف و نگرانى خود و تاءييد و يارى خدا را بياد آوريد
• معناى : (( و تخونوا اماناتكم و انتم تعلمون )) در آيه شريفه كه از خيانت به خدا و رسول (ص ) نهى مى كند
• نهى از خيانت به خدا و رسول (ص ) ناظر به عمل بعضى از مسلمين بوده است كه تصميمات سرى را به دشمن اطلاع مى داده اند
• (در ذيل آيات مربوط به جنگ بدر)
• عدم اختصاص نهى از فرار از جنگ به جنگ بدر و سخن صاحب المنار در اين باره
• اشكال سخن صاحب المنار
• رواياتى در مورد شاءن نزول آيه : (( و ما رميت اذ رميت و لكن اله رمى ))
• چند روايت در معناى : (( واعملوا ان الله يحول بين المرء و قبله ))
• رواياتى در ذيل آيه شريفه : (( واتقوا فتنة لا تصيبن الذين ظلموا منكم خاصه ))
• چند روايت در مورد شاءن نزول آيه : (( يا ايها الذين آمنوا لاتخوفوا اللهوالرسول ... ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- اهل ایمان وظیفه دار پایدارى و استقامت به هنگام هجوم و لشکرکشى دشمنان دین (جهاد دفاعى) (یأیها الذین ءامنوا إذا لقیتم الذین کفروا زحفا فلاتولوهم الأدبار) کلمه «زحفا» (که به معناى لشکرکشى است) مى تواند حال براى «الذین کفروا» باشد ; یعنى آنگاه که کافران به سوى شما لشکرکشى مى کنند. و همچنین مى تواند حال براى فاعل «لقیتم» باشد ; یعنى آنگاه که شما براى جهاد به سوى کافران حرکت مى کنید. در برداشت فوق وجه اول ملاحظه شده است.

۲- اهل ایمان به هنگام حرکت به سوى دشمن و رویارویى با آنان (جهاد ابتدایى) نباید صحنه کارزار را ترک کنند. (إذا لقیتم الذین کفروا زحفا فلاتولوهم الأدبار) برداشت فوق بر این اساس است که کلمه «زحفا» حال براى فاعل «لقیتم» باشد.

۳- جهاد و نبرد اهل ایمان همواره بر اساس ایمان و عقیده است. (یأیها الذین ءامنوا إذا لقیتم الذین کفروا) قید «الذین کفروا» به جاى مثلا «عدوکم»، بیانگر این نکته است که درگیرى اهل ایمان ریشه در کشورگشایى و مانند آن ندارد، بلکه عقاید آنان مایه جهاد آنان و یا هجوم دشمنان به سوى ایشان است.

۴- حرمت پشت کردن به دشمن و فرار از میدان جنگ (فلاتولوهم الأدبار)

روایات و احادیث

۵- عن ابى الحسن الرضا(ع): ... و حرّم اللّه تعالى الفرار من الزحف لما فیه من الوهن فى الدین و الاستخفاف بالرسل و الائمة العادلة و ترک نصرتهم على الأعداء ... . از امام رضا(ع) روایت شده است: خداى تعالى فرار از جنگ را حرام کرد به علت اینکه موجب سستى دین و سبک شمردن پیامبران و امامان عادل و ترک یارى آنان علیه دشمنان است ... .

موضوعات مرتبط

• ایمان: آثار ایمان ۳
• جهاد: احکام جهاد ۱، ۲، ۴ ; استقامت در جهاد ۱ ; اقسام جهاد ۱، ۲ ; ترک جهاد ۲ ; جهاد ابتدایى ۲ ; جهاد دفاعى ۱ ; حرمت فرار از جهاد ۴
• دشمنان: تهاجم دشمنان ۱
• مؤمنان: جهاد مؤمنان ۳ ; مسؤولیت مؤمنان ۱
• مجاهدان: مسؤولیت مجاهدان ۲
• محرمات:۴