الأعراف ١٣١

فَإِذَا جَاءَتْهُمُ‌ الْحَسَنَةُ قَالُوا لَنَا هٰذِهِ‌ وَ إِنْ‌ تُصِبْهُمْ‌ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسَى‌ وَ مَنْ‌ مَعَهُ‌ أَلاَ إِنَّمَا طَائِرُهُمْ‌ عِنْدَ اللَّهِ‌ وَ لٰکِنَ‌ أَکْثَرَهُمْ‌ لاَ يَعْلَمُونَ‌

ترجمه

(اما آنها نه تنها پند نگرفتند، بلکه) هنگامی که نیکی (و نعمت) به آنها می‌رسید، می‌گفتند: «بخاطر خود ماست.» ولی موقعی که بدی (و بلا) به آنها می‌رسید، می‌گفتند: «از شومی موسی و کسان اوست»! آگاه باشید سرچشمه همه اینها، نزد خداست؛ ولی بیشتر آنها نمی‌دانند!

و چون ناز و نعمت به آنها مى‌رسيد مى‌گفتند: اين حق ماست، و چون گزندى به ايشان مى‌رسيد، به موسى و پيروان او فال بد مى‌زدند. آگاه باش كه بخت بد آنها نزد خداست ولى اكثرشان نمى‌فهمند

پس هنگامى كه نيكى [و نعمت‌] به آنان روى مى‌آورد مى‌گفتند: «اين براى [شايستگى‌] خود ماست» و چون گزندى به آنان مى‌رسيد، به موسى و همراهانش شگون بد مى‌زدند. آگاه باشيد كه [سرچشمه ]بدشگونى آنان تنها نزد خداست [كه آنان را به بدى اعمالشان كيفر مى‌دهد]، ليكن بيشترشان نمى‌دانستند.

پس هرگاه که نیکویی (و پیشامد خوشی) بدانها می‌رسید به شایستگی خود نسبت می‌دادند، و هرگاه بدی (و پیشامد ناگواری مانند قحط و سختی) بر آنها می‌آمد فال بد به موسی و همراهانش می‌زدند. آگاه باشند که فال بد آنها نزد خداست (یعنی رنج و سختی‌ها که بر آنان پیش آید کیفر از جانب خداست) لیکن اکثر آنها بر این آگاه نیستند.

پس هنگامی که رفاه و نعمت به آنان روی می کرد، می گفتند: این به سبب [شایستگیِ] خود ماست، و چون گزند و آسیبی به آنان می رسید، به موسی و همراهانش فال بد می زدند؛ آگاه باشید که [سررشته و] علت شومی و نحوست فرعونیان [که عکس العمل زشتی های خود آنان است] نزد خداست، ولی بیشترشان نمی دانند.

چون نيكيى نصيبشان مى‌شد مى‌گفتند: حق ماست. و چون بديى به آنها مى‌رسيد، موسى و همراهانش را بدشگون مى‌دانستند. آگاه باشيد، آن نيك و بد كه به ايشان رسد از خداست، ولى بيشترينشان نمى دانند.

آنگاه چون به آنان خوشی می‌رسید می‌گفتند سزاوار این هستیم، و چون ناخوشی فرا می‌رسید، به موسی و همراهان او فال بد می‌زدند، بدانید که فال [نیک و بد]شان با خداست ولی بیشترشان نمی‌دانند

و چون نيكيى- نعمتى- بديشان مى‌رسيد، مى‌گفتند: اين از آن ماست- ما شايسته و سزاوار آنيم- و اگر بدى و گزندى به ايشان مى‌رسيد، به موسى و كسانى كه با او بودند شگون بد مى‌زدند آگاه باشيد كه همانا سرنوشت نيك و بدشان نزد خداست ولى بيشترشان نمى‌دانند.

ولی (آنان نه تنها پند نگرفتند، بلکه) هنگامی که نیکی و خوشی بدیشان دست می‌داد (که اغلب هم چنین بود) می‌گفتند: این به خاطر (استحقاق و امتیازی است که بر سایر مردمان داریم و ناشی از میمنت و مبارکی) ما است. امّا هنگامی که بدی و سختی بدیشان دست می‌داد، می‌گفتند: (این خشکسالیها و بلاها همه ناشی از) نحوست و شومی موسی و پیروان او است! هان! (ای مردمانِ همه‌ی اعصار و قرون بدانید) که بدبیاری آنان تنها از جانب خدا (و با تقدیر و تدبیر او نه کس دیگری) بوده است، ولیکن اکثر آنان (این حقیقت ساده را) نمی‌دانستند (و دیگران نیز اغلب نمی‌دانند که خوشی و ناخوشی و سختی و فراخی برابر اراده و مشیّت خدا به انسان دست می‌دهد).

پس هنگامی که (حالت) نیکی (به دلخواهشان) به آنان روی آورد گویند: «این برای (شایستگی) خود ماست و چون گزندی به آنان در رسد به موسی و همراهانش شگون بد می‌زنند. هان (که سرچشمه‌ی) شگونشان نزد خداست، لیکن بیشترشان نمی‌دانند.

پس گاهی که بیامدشان خوشی گفتند از آنِ ما است این و اگر می‌رسیدشان بدی شوم می‌گرفتند موسی را و آنان را که با وی بودند همانا شومی ایشان نزد خدا است لیکن بیشترشان نمی‌دانند

الأعراف ١٣٠	آیه ١٣١	الأعراف ١٣٢
سوره : سوره الأعراف نزول : ١٠ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْحَسَنَةُ»: نیکی. خیر و نعمت. «سَیِّئَةٌ»: بدی. شرّ و مصیبت. «یَطَّیَّرُوا»: اصل آن یَتَطَیَّرُوا است و به معنی: فال بد می‌زنند. نحوست و شومی را ناشی می‌دانند از. «طَآئِر»: نحوست و شومی. خوشبختی و بدبختی. «عِندَ اللهِ»: از سوی خدا است. در دست خدا است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَيْنَمَا تَکُونُوا يُدْرِکْکُمُ‌... (۱۰) قَالُوا اطَّيَّرْنَا بِکَ‌ وَ بِمَنْ‌... (۶) قَالُوا طَائِرُکُمْ‌ مَعَکُمْ‌ أَ إِنْ‌... (۳)

تفسیر

• آيات ۱۲۷ - ۱۳۷، سوره اعراف
• فرعون هم مدعى خدايى بوده و هم خدايانى را مى پرستيده است
• سخن فخر رازى درباره معتقدات فرعون و اشكالى كه بر آن وارد است
• تحريك و تشويق موسى (ع ) بنى اسرائيل را به قيام عليه فرعون و استعانت از خدا وصبر در برابر شدائد مبارزه
• شكوه بنى اسرائيل نزد موسى (ع ) و جواب موسى (ع ) به ايشان
• مبتلا نمودن خداوند فرعونيان را به قحطى وتفّاءل بدآنان درباره موسى (ع )
• نزول عذابهاى متعدد بر قوم فرعون ، به تفصيل و در زمانهاى مناسب
• عهدشكنى قوم فرعون بعد از برداشته شدن عذاب از آنان
• بحث روايتى (درباره مبتلا گشتن فرعونيان به عذابهاى متعدد و عهدشكنى ايشان )

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- فرعونیان خویشتن را مبارک مى دانستند و موسى(ع) و مؤمنان به وى را مردمى بدشگون و نامبارک مى پنداشتند. (فإذا جاءتهم الحسنة قالوا لنا هذه و إن تصبهم سیئة یطیروا بموسى و من معه) «لام» در «لنا» تعلیلیه است و تقدیم «لنا» دلالت بر حصر دارد. بنابراین «لنا هذه» یعنى این رفاه و آسایش (الحسنة) تنها به سبب خود ما و میمنت ماست. «تطیر بکذا» یعنى چیزى را نامبارک دانست و به سبب آن فال بد زد.

۲- فرعونیان، رفاهها و آسایشها را ناشى از میمنت خویش، و سختیها و ناراحتیها را برخاسته از بدشگونى موسى(ع) و پیروانش مى دانستند. (قالوا لنا هذه ... یطیروا بموسى و من معه)

۳- بلاها و مصیبتهاى فرعونیان در مقابل نعمتها و آسایشهاى آنان اندک و ناچیز بود. (فإذا جاءتهم الحسنة ... إن تصبهم سیئة) معرفه آوردن «الحسنة» مى تواند اشاره به این باشد که زندگى فرعونیان همواره قرین رفاه و آسایش بوده و لذا «حسنة» براى آنان امرى شناخته شده بود، به خلاف مشکلات عمومى که گویا در میان آنها نبود و یا بندرت اتفاق افتاده بود ; به گونه اى که «سیئة» براى آنان ناشناخته بود. آوردن «إذا» در مورد «حسنة» که گویاى حصول اطمینان به شرط است و آوردن «إن» در مورد «سیئة» که حاکى از مشکوک بودن شرط است، نیز دلالت بر برداشت فوق دارد.

۴- هشدارهاى الهى با نزول بلاها و مصیبتها بر فرعونیان بى تأثیر در هدایت و تذکریابى آنان (و لقد أخذنا ... قالوا لنا هذه و إن تصبهم سیئة یطیروا بموسى و من معه)

۵- تحلیل غلط و جاهلانه فرعونیان از ریشه یابى رخدادهاى خوشایند و ناخوشایند، موجب بى تأثیرى بلاها و مصیبتها در هدایت شدن و تذکر یافتن آنان شد. (و لقد أخذنا ... یطیروا بموسى و من معه) جمله «فإذا جاءتهم ... » با توجه به ترتب آن بر آیه قبل، در حقیقت پاسخ به این سؤال است که چرا ایجاد زمینه هاى هدایت (لقد أخذنا ... لعلهم یذّکّرون) در فرعونیان تأثیر نداشت. آیه مورد بحث در مقام پاسخ ، تحلیل غلط آنان را از موانع هدایت و تذکریابى، بیان مى کند.

۶- تنها اراده خداوند عامل نزول بلاها و مصیبتهاى هشدار دهنده بر فرعونیان زمان موسى (ألا إنما طئرهم عند اللّه)

۷- بیشتر فرعونیان ناآگاه به نقش اراده خداوند در ابتلاى آنان به سختیها و ناخوشایندیها (ألا إنما طئرهم عند اللّه و لکن أکثرهم لایعلمون)

۸- اکثر فرعونیان زمان موسى مردمى جاهل و ناتوان از تحلیل صحیح رخدادهاى نیک و بد (و لکن أکثرهم لایعلمون)

۹- تحلیل فرعونیان در ریشه یابى رخدادهاى خوشایند و ناخوشایند (میمنت خویش و نحوست موسویان)، تحلیلى جاهلانه و نادرست بود. (و لکن أکثرهم لایعلمون)

۱۰- اتهام شومى و نامبارکى به موسى(ع) و پیروانش از فرعونیان، اتهامى ناروا و برخاسته از جهل آنان بود. (یطیروا بموسى و من معه ... و لکن أکثرهم لایعلمون)

۱۱- تطیّر (بدشگون و نامبارک دانستن چیزى) ناشى از جهل است. (یطیروا ... و لکن أکثرهم لایعلمون)

موضوعات مرتبط

• بلا: فلسفه نزول بلا ۴، ۵ ; منشأ نزول بلا ۶
• پیروان موسى: تهمت به پیروان موسى ۱۰
• تحلیل: جاهلانه ۹
• تطیّر: به موسى(ع) ۱، ۲، ۹، ۱۰ ; منشأ تطیّر ۱۱
• تنبّه: موانع تنبّه ۵
• تهمت: جاهلانه ۱۰
• جهل: آثار جهل ۵، ۱۱
• حوادث: منشأ حوادث پسندیده ۵، ۹ ; منشأ حوادث پسندیده ۵، ۹
• خدا: اراده خدا ۶، ۷ ; هشدارهاى خدا ۴
• سختى: منشأ ابتلا به سختى ۷
• فرعونیان: آسایش فرعونیان ۳ ; اکثریت فرعونیان ۷، ۸ ; بینش فرعونیان ۱، ۲ ; تحلیل غلط فرعونیان ۵، ۸، ۹ ; تهمتهاى فرعونیان ۱۰ ; جهانبینى فرعونیان ۷ ; جهل فرعونیان ۷، ۸، ۱۰ ; خداشناسى فرعونیان ۷ ; رفاه فرعونیان ۲ ; عبرتخناپذیرى فرعونیان ۴ ; فرعونیان و پیروان موسى ۱، ۲ ; فرعونیان و منشأ سختى ۲ ; فرعونیان و موسى(ع) ۱، ۲ ; مصیبتهاى فرعونیان ۳ ; منشأ ابتلاى فرعونیان ۷ ; نعمتهاى فرعونیان ۳ ; هشدار به فرعونیان ۴، ۶
• موسى(ع): تاریخ دوران موسى(ع) ۳، ۸ ; تهمت به موسى(ع) ۱۰
• هدایت: موانع هدایت ۵