التوبة ٧٩

الَّذِينَ‌ يَلْمِزُونَ‌ الْمُطَّوِّعِينَ‌ مِنَ‌ الْمُؤْمِنِينَ‌ فِي‌ الصَّدَقَاتِ‌ وَ الَّذِينَ‌ لاَ يَجِدُونَ‌ إِلاَّ جُهْدَهُمْ‌ فَيَسْخَرُونَ‌ مِنْهُمْ‌ سَخِرَ اللَّهُ‌ مِنْهُمْ‌ وَ لَهُمْ‌ عَذَابٌ‌ أَلِيمٌ‌

ترجمه

آنهایی که از مؤمنان اطاعت کار، در صدقاتشان عیبجویی می‌کنند، و کسانی را که (برای انفاق در راه خدا) جز به مقدار (ناچیز) توانائی خود دسترسی ندارند، مسخره می‌نمایند، خدا آنها را مسخره می‌کند؛ (و کیفر استهزاکنندگان را به آنها می‌دهد؛) و برای آنها عذاب دردناکی است!

كسانى كه به مؤمنانى كه داوطلبانه صدقات مى‌دهند طعنه مى‌زنند و آنان را كه بيش از استطاعت خويش نمى‌يابند [كه احسان كنند] مسخره‌شان مى‌كنند، خدا نيز آنها را مسخره مى‌كند و آنها را عذابى دردناك است

كسانى كه بر مؤمنانى كه [افزون بر صدقه واجب‌]، از روى ميل، صدقات [مستحبّ نيز] مى‌دهند، عيب مى‌گيرند، و [همچنين‌] از كسانى كه [در انفاق‌] جز به اندازه توانشان نمى‌يابند، [عيبجويى مى‌كنند] و آنان را به ريشخند مى‌گيرند، [بدانند كه ]خدا آنان را به ريشخند مى‌گيرد و براى ايشان عذابى پر درد خواهد بود.

آن کسانی که عیب‌جویی می‌کنند بر آن مؤمنانی که به صدقات مستحب فقیران را دستگیری می‌کنند و همچنین مسخره می‌کنند مؤمنانی را که از اندک چیزی که مقدور آنهاست هم (در راه خدا) مضایقه نمی‌کنند، خدا هم آنها را البته مسخره و مجازات می‌کند و به آنها عذابی دردناک خواهد رسید.

آنان که در رابطه باصدقات از مؤمنانی که [افزون بر صدقه واجبشان از روی رضا ورغبت] صدقه [مستحبی] می پردازند، عیب جویی می کنند، و کسانی را که جز به اندازه قدرتشان [ثروت و مالی] نمی یابند [تا صدقه دهند] مسخره می کنند؛ خدا هم کیفر مسخره آنان را خواهدداد و برای آنان عذابی دردناک خواهدبود.

خداوند به استهزا مى‌گيرد كسانى را كه بر مؤمنانى كه به رغبت صدقه مى‌دهند و بيش از استطاعت خويش چيزى نمى‌يابند، عيب مى‌گيرند و مسخره‌شان مى‌كنند. و ايشان را عذابى دردآور است.

کسانی که به داوطلبان مؤمن درباره صدقات [آنان‌] و نیز درباره کسانی که چیزی جز نهایت وسع [ناچیز] خویش نمی‌یابند، طعنه می‌زنند و آنان را ریشخند می‌کنند، [بدانند که‌] خداوند [به کیفر آن‌] ریشخندشان می‌کند و عذابی دردناک [درپیش‌] دارند

كسانى كه در باره صدقه‌ها بخشندگان بدلخواه از مؤمنان را عيب و خرده مى‌گيرند و كسانى را كه جز به اندازه توان و تلاش خويش بيشتر نيابند [كه ببخشند] مسخره مى‌كنند خداوند هم آنان را مسخره خواهد كرد- تمسخرشان را كيفر مى‌دهد- و آنان راست عذابى دردناك.

کسانی که مؤمنان (ثروتمندی) را که مشتاقانه بیش از اندازه به خیرات و صدقات می‌پردازند، و مؤمنان (فقیری) را که (با وجود تنگدستی) به کمکهای مختصری دست می‌یازند، مورد تمسخر قرار می‌دهند، خداوند ایشان را (با کشف رسوائیها و پلشتیهایشان در پیش مردم) مورد تمسخر قرار می‌دهد و عذاب بسیار دردناکی خواهند داشت.

کسانی که از مؤمنان -که از روی میل صدقات می‌دهند- در پنهانی عیب می‌گیرند. و (همچنین) از کسانی که (در انفاق) جز به اندازه‌ی توان رنج‌آمیزشان نمی‌یابند، (عیب‌جویی می‌کنند) پس آنان را به مسخره می‌گیرند، (بدانند که) خدا آنان را به مسخره گرفته و برایشان عذابی پردرد است.

آنان که نکوهش کنند داوطلبان را از مؤمنان در صدقات و آنان را که ندارند جز تلاش خویش پس مسخره کنندشان خدا آنان را مسخره کند و برای آنان است عذابی دردناک‌

التوبة ٧٨	آیه ٧٩	التوبة ٨٠
سوره : سوره التوبة نزول : ٧ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَلَّذِینَ»: مبتدا و خبر آن (فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ، سَخِرَ اللهُ مِنْهُمْ) یا (وَ مِنْهُمْ) مقدّر است و تقدیر چنین است: وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یَلْمِزُونَ. «یَلْمِزُونَ»: عیبجوئی می‌کنند. رخنه می‌گیرند. «الْمُطَّوِّعِینَ»: اصل آن الْمُتَطَوِّعِینَ است به معنی کسانی که بیش از اندازه لازم و واجب زکات می‌دهند و احسان می‌کنند. کسانی که مشتاقانه برای رضای خدا خیرات و صدقات فراوان می‌دهند. «جُهْدَهُمْ»: به اندازه تاب و توانشان. مراد مال اندکی است که به قدر وسع و طاقت خود می‌دهند. «سَخِرَ اللهُ مِنْهُمْ»: مراد مُشاکله است. یعنی خداوند سزای مسخره‌کردنشان را می‌دهد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

اللَّهُ‌ يَسْتَهْزِئُ‌ بِهِمْ‌ وَ... (۰)

تفسیر

• آيات ۸۰ - ۷۵، سوره توبه
• بيان حال دسته اى ديگر از منافقين كه از پرداخت زكات سرپيچى كردند
• خلف وعده و دروغگويى از علل نفاق و نشانه هاى آن است . و بعضى از نفاق ها بعد از ايمان عارض مى شود
• داستان (( ثعلبة بن حاطب )) و نزول آيات مربوط به خوددارى از اداء زكات
• رواياتى در مورد آمرزيده نشدن منافقين در ذيل آيه : (( استغفرلهم اولا تستغفرلهم ... )) و بررسى آنها

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - طعن و خرده گیرى منافقان صدر اسلام، از مؤمنانى که از سر میل و رغبت و بیش از مقدار واجب، انفاق مى کردند. (الذین یلمزون المطوّعین من المؤمنین ... فیسخرون منهم) «لمز» (مصدر یلمزون) به معناى عیب جویى، خرده گیرى و طعن است و «سخرة» و «سخریة» (مصدر یسخرون) به معناى استهزا و ریشخند مى باشد.

۲ - انفاق از روى میل و رغبت، خصلت مؤمنان راستین (یلمزون المطوّعین من المؤمنین) «تطوّع» (مصدر مطّوّعین) به معناى دادن چیزى همراه با میل و رغبت است. «المطوعین فى الصدقات»; یعنى، کسانى که صدقات را با طیب نفس و با میل و رغبت مى پردازند.

۳ - انفاق در حال تهیدستى، داراى ارزشى برتر نسبت به انفاق در حال غنا و توانگرى (الذین یلمزون المطوّعین ... و الذین لایجدون إلا جهدهم) عنوان «مطّوّع» هم شامل توانگران و هم شامل تهیدستان مى شود. بنابراین ذکر دوباره تهیدستان مى تواند به اهمیّت برتر انفاق آنان اشاره داشته باشد.

۴ - تلاش عملى و قرار دادن تمامى توان جسمى خود براى رفع نیاز حاجتمندان جامعه - در صورت نبود امکانات مالى - از اوصاف مؤمنان راستین است. (و الذین لایجدون إلا جهدهم)

۵ - تمسخر و ریشخند منافقان صدر اسلام نسبت به مؤمنان ایثارگر تهیدست (و الذین لایجدون إلا جهدهم فیسخرون منهم)

۶ - منافقان، خود بخیلند و انفاق دیگران را هم به استهزا مى گیرند. (فلما ءاتیهم من فضله بخلوا به ... الذین یلمزون المطوّعین من المؤمنین)

۷ - طعنه زدن به مؤمنان انفاقگر و استهزاى آنان، از خصلت منافقان است. (الذین یلمزون المطوّعین)

۸ - استهزاى الهى نسبت به منافقانى که مؤمنان انفاقگر و ایثار کننده را طعن زده و استهزا مى کردند. (سخر اللّه منهم)

۹ - عذاب دردناک الهى، کیفر منافقان استهزاگر (و لهم عذاب ألیم)

۱۰ - شیوه دوگانه منافقان در عیب جویى از مؤمنان توانمند و مؤمنان تهیدست (الذین یلمزون المطوّعین ... فیسخرون منهم) برداشت فوق بر این اساس است که «یلمز» درباره توانمندان و «یسخرون» درباره تهیدستان باشد و ضمیر «منهم» به «الذین یجدون ...» برگردد; یعنى، منافقان، مؤمنان توانمند و اهل انفاق را مورد طعن و مؤمنان تهیدست انفاقگر را مورد استهزا و ریشخند قرار مى دادند.

۱۱ - حمایت و دلجویى خداوند از مؤمنان انفاق کننده و ایثارگر، در برابر تمسخر منافقان (سخر اللّه منهم و لهم عذاب ألیم)

۱۲ - مؤمن، داراى حرمتى والا در پیشگاه خداوند (فیسخرون منهم سخر اللّه منهم و لهم عذاب ألیم)

۱۳ - خرده گیرى و مسخره کردن مؤمن گناهى بزرگ و در پى دارنده عذاب سخت الهى است. (فیسخرون منهم سخر اللّه منهم و لهم عذاب ألیم)

۱۴ - ارزشمندى انفاق، در گرو مقدار آن نیست. (و الذین لایجدون إلا جهدهم ... و لهم عذاب ألیم) از اینکه انفاق اندک تهیدستان، اختصاص به ذکر یافته و مورد عنایت خاص خدا قرار گرفته است، استفاده مى شود که: ارزش انفاق به کمى و زیادى آن نیست.

۱۵ - کیفر الهى براى گناهکاران، متناسب با گناه آنان است. (فیسخرون منهم سخر اللّه)

روایات و احادیث

۱۶ - «عن الرضا (ع) [فى قوله تعالى: ]«سخر اللّه منهم» قال: إن اللّه تعالى لایسخر ... و لکنه تعالى یجازیهم جزاء السخریة ... ; از امام رضا (ع) درباره سخن خدا که فرموده: «خدا آنها را مسخره مى کند» روایت شده: خداوند متعال کسى را مسخره نمى کند ... ولى در برابر استهزاى منافقان، آنان را مجازات مى کند ... ».

موضوعات مرتبط

• ارزشها: ملاک ارزشها ۱۴
• استهزا: کیفر استهزا ۱۳; گناه استهزا ۱۳
• استهزاگران: کیفر استهزاگران خدا ۱۶
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۵
• انفاق: ارزش انفاق ۳; انفاق بارغبت ۲; انفاق در بىنیازى ۳; انفاق در فقر ۳; مراتب انفاق ۳; ملاک ارزش انفاق ۱۴
• انفاقگران: استهزاى انفاقگران ۶، ۸; حمایت از انفاقگران ۱۱; طعن به انفاقگران ۷
• ایثارگران: استهزاى ایثارگران ۵; دلجویى از ایثارگران ۱۱
• بخیلان: ۶
• خدا: استهزاهاى خدا ۸، ۱۶; عذابهاى خدا ۹، ۱۳; کیفرهاى خدا ۱۵
• صالحان: استهزاى صالحان ۷
• عذاب: عذاب دردناک ۹; مراتب عذاب ۹، ۱۳; موجبات عذاب ۱۳
• عیب جویى: کیفر عیب جویى ۱۳; گناه عیب جویى ۱۳
• فقرا: تأمین فقرا ۴; عیب جوى از فقرا ۱۰
• کیفر: تناسب کیفر با گناه ۱۵; نظام کیفرى ۱۵
• گناهان کبیره: ۱۳
• مؤمنان: احترام مؤمنان ۱۲; استهزاى مؤمنان ۵، ۸، ۱۱، ۱۳; انفاق مؤمنان ۱، ۲; حامى مؤمنان ۱۱; دلجویى از مؤمنان ۱۱; صفات مؤمنان ۲، ۴; طعن به مؤمنان ۷، ۸; عیب جویى از مؤمنان ۱۰، ۱۳; مقامات مؤمنان ۱۲
• مجازات: تناسب مجازات با جرم ۱۵
• منافقان: استهزاهاى منافقان ۵، ۶، ۷، ۸، ۱۱; استهزاهاى منافقان صدر اسلام ۱; استهزاى منافقان ۸; بخل منافقان ۶; روش برخورد منافقان ۱۰; صفات منافقان ۷; طعن منافقان ۸; عیب جویى منافقان ۱۰; عیب جویى منافقان صدر اسلام ۱; کیفر منافقان استهزاگر ۹; منافقان صدر اسلام و مؤمنان ۱، ۵; منافقان و مؤمنان ۱۱; منافقان و مؤمنان ثروتمند ۱۰; منافقان و مؤمنان فقیر ۱۰; نفاق منافقان ۱۰
• نیازمندان: تأمین نیازمندان ۴