الجمعة ٢

هُوَ الَّذِي‌ بَعَثَ‌ فِي‌ الْأُمِّيِّينَ‌ رَسُولاً مِنْهُمْ‌ يَتْلُو عَلَيْهِمْ‌ آيَاتِهِ‌ وَ يُزَکِّيهِمْ‌ وَ يُعَلِّمُهُمُ‌ الْکِتَابَ‌ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ‌ کَانُوا مِنْ‌ قَبْلُ‌ لَفِي‌ ضَلاَلٍ‌ مُبِينٍ‌

ترجمه

و کسی است که در میان جمعیت درس نخوانده رسولی از خودشان برانگیخت که آیاتش را بر آنها می‌خواند و آنها را تزکیه می‌کند و به آنان کتاب (قرآن) و حکمت می‌آموزد هر چند پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند!

اوست آن كه در ميان درس ناخوانده‌ها پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آيات او را بر آنها مى‌خواند و پاكشان مى‌سازد و كتاب و حكمتشان مى‌آموزد، و حقا كه از پيش در ضلالت آشكارى بودند

اوست آن كس كه در ميان بى‌سوادان فرستاده‌اى از خودشان برانگيخت، تا آيات او را بر آنان بخواند و پاكشان گرداند و كتاب و حكمت بديشان بياموزد، و [آنان‌] قطعاً پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.

اوست خدایی که میان عرب امّی (یعنی قومی که خواندن و نوشتن نمی‌دانستند) پیغمبری بزرگوار از همان مردم برانگیخت که بر آنان آیات وحی خدا تلاوت می‌کند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاک می‌سازد و شریعت و احکام کتاب سماوی و حکمت الهی می‌آموزد و همانا پیش از این همه در ورطه جهالت و گمراهی آشکار بودند.

اوست که در میان مردم بی سواد، پیامبری از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند و آنان را [از آلودگی های فکری و روحی] پاکشان کند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد، و آنان به یقین پیش از این در گمراهی آشکاری بودند.

اوست خدايى كه به ميان مردمى بى‌كتاب پيامبرى از خودشان مبعوث داشت تا آياتش را بر آنها بخواند و آنها را پاكيزه سازد و كتاب و حكمتشان بياموزد. اگر چه پيش از آن در گمراهى آشكار بودند،

اوست که در میان قوم بی‌کتاب [عرب‌] پیامبری از میان خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنان می‌خواند و پاکیزه‌شان می‌دارد، و به آنان کتاب و حکمت می‌آموزد، و حقا که در گذشته در گمراهی آشکاری بودند

اوست آن كه در ميان مردم درس‌ناخوانده- عرب- پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آيات او را بر آنان مى‌خواند و پاكشان مى‌سازد- از آلودگى كفر و اخلاق زشت- و كتاب- قرآن- و حكمت- انديشه و گفتار و كردار درست- به آنان مى‌آموزد، و هر آينه پيش از اين در گمراهى آشكار بودند.

خدا کسی است که از میان بیسوادان پیغمبری را برانگیخته است و به سویشان گسیل داشته است، تا آیات خدا را برای ایشان بخواند، و آنان را پاک بگرداند. او بدیشان کتاب (قرآن) و شریعت (یزدان) را می‌آموزد. آنان پیش از آن تاریخ واقعاً در گمراهی آشکاری بودند.

کسی که در میان مادرزادگان [:بی‌بهرگان از وحی] فرستاده‌ای از خودشان برانگیخت‌، حال آنکه آیات او را بر آنان می‌خواند و پاکشان می‌گرداند و کتاب و حکمت بدیشان تعلیم می‌دهد. و گرچه آنان همواره پیش از آن در (ژرفای) گمراهی آشکارگری بوده‌اند.

او است آن که برانگیخت در ناخوانان پیمبری را از ایشان بخواند بر ایشان آیتهای او را و پاک سازد ایشان را و بیاموزدشان کتاب و حکمت را اگر چه بودند پیش از آن همانا در گمراهی آشکار

الجمعة ١	آیه ٢	الجمعة ٣
سوره : سوره الجمعة نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بَعَثَ»: برانگیخته است. مبعوث کرده است. «الأُمِّیِّینَ»: افراد درس‌نخوان. بیسواد (نگا: بقره / ، آل‌عمران / و ، اعراف / و . «یُزَکِّیهِمْ»: (نگا: بقره / و . «رَسُولاً مِّنْهُمْ ... ضَلالٍ مُبینٍ»: (نگا: آل‌عمران / . «وَ إِن کَانُوا»: حرف واو حالیه، و واژه (إِنْ) از حروف مشبهةٌ بالفعل است و مخفف از مثقله است (نگا: اعراب القرآن، محیی‌الدین درویش).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

رَبَّنَا وَ اجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ‌... (۱)

وَ مِنْهُمْ‌ أُمِّيُّونَ‌ لاَ... (۳) فَإِنْ‌ حَاجُّوکَ‌ فَقُلْ‌ أَسْلَمْتُ‌... (۲) قُلْ‌ أَيُ‌ شَيْ‌ءٍ أَکْبَرُ شَهَادَةً... (۲) قُلْ‌ يَا أَيُّهَا النَّاسُ‌ إِنِّي‌... (۲) أَ فَمَنْ‌ کَانَ‌ عَلَى‌ بَيِّنَةٍ مِنْ‌... (۶) وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَکَ‌ الْأَقْرَبِينَ‌ (۰) وَ إِنَّهُ‌ لَذِکْرٌ لَکَ‌ وَ... (۰)

تفسیر

• آيات ۱ - ۸، سوره جمعه
• اشاره به مطالب سوره جمعه
• معناى اينكه آنچه در آسمان و زمين است خدا را تسبيح مى كنند
• مقتضيات منزه بودن خداى تعالى از هر نقص و حاجت
• مقصود از ((اميين ))
• اشاره به عدم منافات بين امى بودن پيامبر(ص ) و مبعوث شدنش در اميين ، با جهانىبودن دعوت آن جناب
• مراد از تزكيه و تعليم كتاب و حكمت
• و وجه مقدم آوردن تزكيه در جمله : ((و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمة ))
• وجه ارتباط تشبيه يهود به حمار حامل اسفار با آيه مربوط به بعثت پيامبر اسلام (ص )
• استدلال عليه يهود با اين بيان كه اگر راست گوييد آرزوى مرگ كنيد
• تهديد يهوديان به مرگى كه از آمدنش كراهت دارند
• (رواياتى در ذيل آيه : ((هو الذى بعث فى الاءميين ...))اهل فارس و تحصيل ايمان ، و....)
• توضيحى درباره رابطه سنت هاى عملى با مبانى اعتقادى
• حكمت عبارت است از علمو عمل حق و سرچشمه گرفته از فطرت ، كه اسلام بدان دعوت مىكند
• نمونه هاى از معارف قرآنى در رد اعتقادات باطل منكرين اديان و بت پرستان

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - حضرت محمد(ص)، رسول خدا و مبعوث شده از جانب او (هو الذى بعث فى الأُمّیّن رسولاً منهم)

۲ - مردم عصر پیامبر(ص)، بى بهره از سواد خواندن و نوشتن (هو الذى بعث فى الأُمّیّن رسولاً منهم) «اُمّى» (مفرد «اُمّیین»); یعنى، بى سواد، کسى که خواندن و نوشتن نمى داند.

۳ - حضرت محمد(ص)، مردى از تبار عرب بود و همانند ایشان سواد خواندن و نوشتن نداشت. (بعث فى الأُمّیّن رسولاً منهم)

۴ - تجلى عزّت و حکمت خداوند در بعثت پیامبر(ص) (العزیز الحکیم . هو الذى بعث فى الأُمّیّن رسولاً منهم)

۵ - برانگیخته شدن رسول اکرم(ص) از میان غیر اهل کتاب، براى هدایت خلق از سوى خداوند، جلوه اى از عزّت و حکمت خداوند (العزیز الحکیم . هو الذى بعث فى الأُمّیّن رسولاً منهم) کلمه «اُمّیین» در قرآن، در مقابل اهل کتاب نیز به کار رفته است. برداشت بالا بر پایه این احتمال است.

۶ - تلاوت آیات الهى، تزکیه نفوس و تعلیم کتاب و حکمت، اصول و محورهاى برنامه رسالت پیامبر(ص) در هدایت خلق (یتلوا علیهم ءایته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتب و الحکمة)

۷ - خداشناسى، زمینه لازم براى تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت (یتلوا علیهم ءایته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتب و الحکمة) تقدم ذکرى «یتلوا علیهم آیاته» بر «یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب و الحکمة» احتمالاً اشاره به مطلبى دارد که در این برداشت آمده است.

۸ - طهارت و پاکى نفس، زمینه لازم براى فراگیرى معارف و احکام دین (و یزکّیهم و یعلّمهم الکتب و الحکمة) تقدم ذکرى «یزکّیهم» بر «یعلّمهم»، مى تواند اشاره به مطلب بالا داشته باشد.

۹ - مردم جزیرة العرب پیش از بعثت پیامبراکرم(ص)، در گمراهى آشکارى به سر مى بردند. (و إن کانوا من قبل لفى ضلل مبین) «إن» در «و إن کانوا» مخفف از مثقله است; یعنى، «و إنّهم کانوا من قبل لفى ضلال مبین»

۱۰ - هدف بعثت پیامبر(ص)، هدایت مردم و بیرون آوردن آنان از گمراهى ها است. (یتلوا علیهم ... و إن کانوا من قبل لفى ضلل مبین)

روایات و احادیث

۱۱ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قوله «هو الذى بعث فى الاُمّیین رسولاً منهم» قال: کانوا یکتبون و لکن لم یکن معهم کتاب من عند اللّه و لابعث إلیهم رسولاً فنسبهم اللّه إلى الاُمّیین; از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند، «هو الذى بعث فى الاُمّیین رسولاً منهم» روایت شده که آنان (اُمّیین) مى توانستند بنویسند لکن کتابى از جانب خداوند براى آنان نبود و پیامبرى به سوى آنان مبعوث نشده بود و از این جهت خداوند آنان را به «اُمّیین» نسبت داده است».

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: اهمیت تلاوت آیات خدا ۶
• امیین: مراد از امیین ۱۱
• انسان: اهمیت تزکیه انسان ها ۶; اهمیت هدایت انسان ها ۱۰
• بعثت: تاریخ مقارن بعثت ۲، ۹
• تزکیه: آثار تزکیه ۸; زمینه تزکیه ۷
• حکمت: زمینه تعلیم حکمت ۷
• خدا: آثار خدا شناسى ۷; نشانه هاى حکمت خدا ۴; نشانه هاى عزت خدا ۴، ۵
• دین: زمینه تعلیم دین ۸
• رسولان خدا :۱
• قرآن: اهمیت تعلیم قرآن ۶; زمینه تعلیم قرآن ۷
• کتاب: اهمیت تعلیم کتاب ۶
• گمراهى: گمراهى آشکار ۹
• محمد(ص): امى بودن محمد(ص) ۳، ۵; برگزیدگى محمد(ص) ۵; خاستگاه محمد(ص) ۳، ۵; رسالت محمد(ص) ۱; عربیت محمد(ص) ۳; فلسفه نبوت محمد(ص) ۵، ۱۰; مهمترین رسالت محمد(ص) ۶; نبوت محمد(ص) ۴; نژاد محمد(ص) ۳
• مردم: بى سوادى مردم مقارن بعثت ۲; گمراهى مردم مقارن بعثت ۹