روایت:الکافی جلد ۸ ش ۹۸

آدرس: الكافي، جلد ۸، كِتَابُ الرَّوْضَة

علي بن ابراهيم عن ابيه عن القاسم بن محمد و علي بن محمد عن القاسم بن محمد عن سليمان بن داود المنقري عن حفص بن غياث عن ابي عبد الله ع قال :

قَالَ إِنْ قَدَرْتُمْ أَنْ لاَ تُعْرَفُوا فَافْعَلُوا وَ مَا عَلَيْكَ إِنْ لَمْ يُثْنِ اَلنَّاسُ عَلَيْكَ وَ مَا عَلَيْكَ أَنْ تَكُونَ مَذْمُوماً عِنْدَ اَلنَّاسِ إِذَا كُنْتَ مَحْمُوداً عِنْدَ اَللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِنَ‏ أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ كَانَ يَقُولُ لاَ خَيْرَ فِي اَلدُّنْيَا إِلاَّ لِأَحَدِ رَجُلَيْنِ رَجُلٍ يَزْدَادُ فِيهَا كُلَّ يَوْمٍ إِحْسَاناً وَ رَجُلٍ يَتَدَارَكُ مَنِيَّتَهُ بِالتَّوْبَةِ وَ أَنَّى لَهُ‏ بِالتَّوْبَةِ فَوَ اَللَّهِ أَنْ لَوْ سَجَدَ حَتَّى يَنْقَطِعَ عُنُقُهُ مَا قَبِلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ عَمَلاً إِلاَّ بِوَلاَيَتِنَا أَهْلَ اَلْبَيْتِ‏ أَلاَ وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا أَوْ رَجَا اَلثَّوَابَ بِنَا وَ رَضِيَ بِقُوتِهِ نِصْفَ مُدٍّ كُلَّ يَوْمٍ وَ مَا يَسْتُرُ بِهِ عَوْرَتَهُ وَ مَا أَكَنَّ بِهِ رَأْسَهُ وَ هُمْ مَعَ ذَلِكَ وَ اَللَّهِ خَائِفُونَ وَجِلُونَ وَدُّوا أَنَّهُ حَظُّهُمْ مِنَ اَلدُّنْيَا وَ كَذَلِكَ وَصَفَهُمُ اَللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَّ حَيْثُ يَقُولُ‏ وَ اَلَّذِينَ يُؤْتُونَ مََا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ مَا اَلَّذِي أَتَوْا بِهِ أَتَوْا وَ اَللَّهِ بِالطَّاعَةِ مَعَ اَلْمَحَبَّةِ وَ اَلْوَلاَيَةِ وَ هُمْ فِي ذَلِكَ خَائِفُونَ أَنْ لاَ يُقْبَلَ مِنْهُمْ وَ لَيْسَ وَ اَللَّهِ‏ خَوْفُهُمْ خَوْفَ شَكٍّ فِيمَا هُمْ فِيهِ مِنْ إِصَابَةِ اَلدِّينِ وَ لَكِنَّهُمْ خَافُوا أَنْ يَكُونُوا مُقَصِّرِينَ فِي مَحَبَّتِنَا وَ طَاعَتِنَا ثُمَّ قَالَ إِنْ قَدَرْتَ أَنْ لاَ تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِكَ‏ فَافْعَلْ فَإِنَّ عَلَيْكَ فِي خُرُوجِكَ أَنْ لاَ تَغْتَابَ وَ لاَ تَكْذِبَ وَ لاَ تَحْسُدَ وَ لاَ تُرَائِيَ وَ لاَ تَتَصَنَّعَ‏ وَ لاَ تُدَاهِنَ ثُمَّ قَالَ نِعْمَ صَوْمَعَةُ اَلْمُسْلِمِ‏ بَيْتُهُ يَكُفُّ فِيهِ بَصَرَهُ وَ لِسَانَهُ وَ نَفْسَهُ وَ فَرْجَهُ إِنَّ مَنْ عَرَفَ نِعْمَةَ اَللَّهِ بِقَلْبِهِ اِسْتَوْجَبَ اَلْمَزِيدَ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَبْلَ أَنْ يُظْهِرَ شُكْرَهَا عَلَى لِسَانِهِ وَ مَنْ ذَهَبَ يَرَى أَنَّ لَهُ عَلَى اَلْآخَرِ فَضْلاً فَهُوَ مِنَ اَلْمُسْتَكْبِرِينَ فَقُلْتُ‏ لَهُ إِنَّمَا يَرَى أَنَّ لَهُ عَلَيْهِ فَضْلاً بِالْعَافِيَةِ إِذَا رَآهُ مُرْتَكِباً لِلْمَعَاصِي فَقَالَ هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ فَلَعَلَّهُ أَنْ يَكُونَ قَدْ غُفِرَ لَهُ‏ مَا أَتَى وَ أَنْتَ مَوْقُوفٌ مُحَاسَبٌ أَ مَا تَلَوْتَ قِصَّةَ سَحَرَةِ مُوسَى ع‏ ثُمَّ قَالَ كَمْ مِنْ مَغْرُورٍ بِمَا قَدْ أَنْعَمَ اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ كَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِسَتْرِ اَللَّهِ عَلَيْهِ وَ كَمْ مِنْ مَفْتُونٍ بِثَنَاءِ اَلنَّاسِ عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ إِنِّي لَأَرْجُو اَلنَّجَاةَ لِمَنْ عَرَفَ حَقَّنَا مِنْ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ إِلاَّ لِأَحَدِ ثَلاَثَةٍ صَاحِبِ سُلْطَانٍ جَائِرٍ وَ صَاحِبِ هَوًى وَ اَلْفَاسِقِ اَلْمُعْلِنِ ثُمَّ تَلاَ قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اَللََّهَ فَاتَّبِعُونِي‏ يُحْبِبْكُمُ اَللََّهُ‏ ثُمَّ قَالَ يَا حَفْصُ‏ اَلْحُبُّ أَفْضَلُ مِنَ اَلْخَوْفِ ثُمَّ قَالَ وَ اَللَّهِ مَا أَحَبَّ اَللَّهَ مَنْ أَحَبَّ اَلدُّنْيَا وَ وَالَى غَيْرَنَا وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَبَكَى رَجُلٌ‏ فَقَالَ أَ تَبْكِي لَوْ أَنَّ أَهْلَ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ كُلَّهُمُ اِجْتَمَعُوا يَتَضَرَّعُونَ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُنْجِيَكَ مِنَ‏ اَلنَّارِ وَ يُدْخِلَكَ‏ اَلْجَنَّةَ لَمْ يُشَفَّعُوا فِيكَ ثُمَّ كَانَ لَكَ قَلْبٌ حَيٌّ لَكُنْتَ أَخْوَفَ اَلنَّاسِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي تِلْكَ اَلْحَالِ‏ ثُمَّ قَالَ لَهُ يَا حَفْصُ‏ كُنْ ذَنَباً وَ لاَ تَكُنْ رَأْساً يَا حَفْصُ‏ قَالَ‏ رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ مَنْ خَافَ اَللَّهَ كَلَّ لِسَانُهُ ثُمَّ قَالَ بَيْنَا مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع‏ يَعِظُ أَصْحَابَهُ إِذْ قَامَ رَجُلٌ فَشَقَّ قَمِيصَهُ فَأَوْحَى اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا مُوسَى‏ قُلْ لَهُ لاَ تَشُقَّ قَمِيصَكَ وَ لَكِنِ اِشْرَحْ لِي عَنْ قَلْبِكَ ثُمَّ قَالَ مَرَّ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع‏ بِرَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِهِ وَ هُوَ سَاجِدٌ فَانْصَرَفَ مِنْ حَاجَتِهِ وَ هُوَ سَاجِدٌ عَلَى حَالِهِ فَقَالَ لَهُ‏ مُوسَى ع‏ لَوْ كَانَتْ حَاجَتُكَ بِيَدِي لَقَضَيْتُهَا لَكَ فَأَوْحَى اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا مُوسَى‏ لَوْ سَجَدَ حَتَّى يَنْقَطِعَ عُنُقُهُ مَا قَبِلْتُهُ حَتَّى يَتَحَوَّلَ عَمَّا أَكْرَهُ إِلَى مَا أُحِبُ‏

ترجمه

هاشم رسولى محلاتى, الروضة من الكافی جلد ۱ ترجمه رسولى محلاتى, ۱۸۶

حفص بن غياث از امام صادق عليه السّلام روايت كند كه حضرت فرمود: اگر ميتوانيد كارى كنيد كه شناخته نشويد و معروف نگرديد! باكى بر تو نيست (يا چه مى‏شود بر تو) اگر مردم مدح و ثناى تو را نگويند، و باكى بر تو نيست (يا چه مى‏شود بر تو) اگر مورد نكوهش مردم باشى در صورتى كه در پيشگاه خداى تبارك و تعالى ستوده و روسفيد باشى؟ همانا امير مؤمنان عليه السّلام چنان بود كه ميفرمود: خيرى در دنيا نيست جز براى يكى از دو مرد: يكى مردى كه در هر روز خود كار نيكى بكردارهاى خود بيفزايد، و ديگر مردى كه تهيه مرگ خود را با توبه و بازگشت ببيند، ولى از كجا ميتواند توبه كند، بخدا سوگند اگر آنقدر سجده كند كه گردنش بريده شود خداى عز و جل كارى را از او نپذيرد جز بوسيله ولايت و دوستى ما خاندان. آگاه باشيد كه هر كه ما را بشناسد يا اميد پاداش نيك بوسيله ما داشته باشد در خوراك خود به- نيم مدّ (تقريبا پنج سير) راضى است و در پوشاك بدان چه عورتش را بپوشاند و سرش را سرپوش باشد و با اين حال بخدا سوگند ترسان و هراسانند و دوست دارند كه بهره‏شان از دنيا همين مقدار باشد، و اين چنين خداى عز و جل آنها را در قرآن توصيف كرده كه فرمايد: «و كسانى كه ميدهند آنچه را دارا هستند و دلهاشان ترسانست» (سوره مؤمنون آيه ۶۰) بخدا سوگند آنان فرمانبردارى و دوستى و ولايت ما را دارند و با اين حال ترسانند كه از آنها پذيرفته نشود، و بخدا سوگند ترس آنها نه از روى شك‏ و ترديدى است كه در عقيده دينى خود دارند بلكه مى‏ترسند كه در مورد دوستى و اطاعت ما كوتاهى كرده باشند. سپس فرمود: اگر توانستى كه از خانه‏ات بيرون نروى چنان كن زيرا در بيرون رفتنت از خانه اين مسئوليت را دارى كه نبايد غيبت كنى و نه دروغ بگوئى و نه رشگ برى، و نه خودنمائى كنى و نه ظاهر سازى (يا ظاهر آرائى) كنى و نه دوروئى و چاپلوسى كنى. سپس فرمود: آرى! دير و عبادتگاه مسلمان خانه اوست، چشم و زبان و گوش و جان و عورت خود را در خانه (از گناه) نگه مى‏دارد، براستى هر كه نعمت خدا را بدل خويش بشناسد مستوجب فزونى نعمت از خداى عز و جل گردد پيش از آنكه زبان خويش بشكر آن بگشايد، و كسى كه بخواهد چنين پندارد كه (مثلا) بر ديگرى برترى دارد او از متكبران است. (راوى گويد:) من بآن حضرت عرضكردم: (شخص متدينى كه مثلا گنهكارى را ببيند و خود را از او برتر داند چنين شخصى) فقط از نظر اينكه او را مرتكب گناهان مى‏بيند و خود را آسوده و دور از آن بيند خود را برتر از او ميداند؟ فرمود: هيهات! (چگونه چنين عقيده‏اى پيدا ميكند) با اينكه شايد گناه او آمرزيده شود ولى تو (ئى كه مثلا چنين خيالى ميكنى) بازداشت شوى و مورد بازپرسى قرار گيرى، آيا داستان جادوگران و ساحران (زمان) موسى عليه السّلام را نخوانده‏اى (ظاهرا مقصود همان ساحران فرعون است كه با اينكه عمرى را در حال شرك و كفر بخدا بسر بردند در اثر ايمانى كه بموسى آوردند تمام گناهان گذشته‏شان آمرزيده شد و پس از آن نيز بلافاصله بدست فرعون كشته شدند و ببهشت جاويدان رفتند). سپس فرمود: بسا كسى كه بدان چه خدا باو انعام كرده مغرور است و چه بسا كسى كه بگرفتن تدريجى خدا دچار است (و خود نداند) باينكه خداوند (كارهاى بدش را) پرده پوشى كند، و چه بسا اشخاصى كه بمدح و ثناى مردم (كه از او كنند) فريفته گشته است. سپس فرمود: براستى كه من اميد نجات دارم براى كسانى از اين امت كه حق ما را بشناسند مگر براى سه دسته: (۱) قدرتمند (و سلطان) ستمگر (۲) شخص هواپرست (۳) آنكه آشكارا بزهكارى و گناه كند. سپس اين آيه را خواند: «بگو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان دارد» (سوره آل عمران آيه ۳۱). و بدنبال آن فرمود: اى حفص محبت و دوستى بهتر از خوف و ترس است. آنگاه فرمود: بخدا سوگند خداى را دوست ندارد هر كه دنيا را دوست بدارد و غير ما (ديگرى) را دوست بدارد، و هر كه حق ما را بشناسد و ما را دوست دارد حقا كه خداى تبارك و تعالى را دوست داشته، پس مردى (كه در آنجا بود و از مخالفين بوده و دوستى اهل بيت را نداشته است) بگريه افتاد، حضرت باو فرمود: آيا ميگريى؟ اگر همه اهل آسمانها و زمين همگى جمع شوند و بدرگاه خداى عز و جل زارى كنند كه خدا تو را از دوزخ نجات دهد و ببهشتت برد شفاعتشان در باره تو پذيرفته نخواهد شد [آنگاه اگر تو دل زنده داشته باشى در آن حال بيش از همه مردم از خداى عز و جل خواهى ترسيد] سپس فرمود: اى حفص دم باش و سر مباش (يعنى كارى كن كه هميشه در دنبال باشى و جلو نباشى كه مسئوليت و مشكلات رياست زياد است، چنانچه نظير اين كلام در احاديث ديگرى نيز وارد شده، و مجلسى (ره) گويد: يعنى پيرو اهل حق باش و سرور اهل باطل مباش). اى حفص رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: هر كه از خدا بترسد زبانش گنگ است. آنگاه فرمود: (روزى) همچنان كه موسى بن عمران عليه السّلام يارانش را موعظه ميفرمود مردى (كه شديدا تحت تأثير سخنان موسى واقع شده بود) از جا برخاست و پيراهنش را چاك زد، خداى عز و جل بموسى وحى فرمود: اى موسى باين مرد بگو: پيراهنت را چاك نزن، بلكه دلت را بروى من باز كن. سپس فرمود: موسى بن عمران عليه السّلام بمردى از اصحابش برخورد و او را در حال سجده ديد، (بدنبال كارش رفت) و چون بازگشت باز او را بهمان حال در سجده ديد، موسى بآن مرد فرمود: (اى مرد) اگر حاجت تو بدست من بود آن را روا ميكردم، خداى عز و جل بموسى وحى كرد كه اى موسى اگر (اين مرد) آنقدر سجده كند (و سجده‏اش طول كشد) كه گردنش جدا شود از او نپذيرم تا آنگاه كه از اين حالى كه ناخوشايند من است بحالى باز گردد كه من دوست دارم.

حميدرضا آژير, بهشت كافى - ترجمه روضه كافى‏, ۹۷

حفص بن غياث مى‏گويد كه امام صادق عليه السّلام فرمود: اگر مى‏توانيد كه شناخته نشويد همين كار را كنيد. بر تو باكى نيست كه مردم تو را ستايش نكنند و باز هم بر تو باكى نيست كه پيش از مردم نكوهيده باشى هر گاه نزد خدايت روسفيد و ستوده باشى. امير المؤمنين عليه السّلام مى‏فرمود: دنيا مزيّتى ندارد مگر براى دو كس: كسى كه هر روز يك كردار نيك بر اعمالش بيفزايد و كسى كه با توبه و بازگشت آماده مرگ خود گردد. و چه موقع امكان توبه خواهد يافت كه بخدا سوگند اگر آن قدر سجده كند كه گردنش قطع گردد، خداوند عزّ و جلّ جز به ولايت ما اهل بيت، عملى از او را نخواهد پذيرفت. آگاه باش كه هر كس حق ما را بشناسد و اميد پاداش به وسيله ما را دارد به همان شش هفت سير خوراك روزانه و جامه‏اى كه عورت او را بپوشد و آنچه براى او سرپوشى باشد خشنود است و ايشان با همين زندگى هم، ترسان و هراسانند و دوست دارند كه بهره آنها از دنيا همين باشد، و خداوند سبحان هم ايشان را در قرآن خود چنين توصيف فرموده: وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ «۱»، و بخدا سوگند كه ترسشان از راه شك و ترديد در عقيده و مذهبى كه دارند نيست، اما هراس از آن دارند كه مبادا در دوستى و طاعت ما كوتاهى كرده باشند. سپس فرمود: اگر توانى كه از خانه‏ات برون نيايى چنين كن، زيرا در صورت بيرون شدن از خانه بر عهده دارى كه غيبت نكنى، دروغ نگويى، حسد نورزى، خودنمايى نكنى و از ريا و سستى در امر دين بپرهيزى. __________________________________________________

(۱) «و كسانى كه آنچه را دادند [در راه خدا] مى‏دهند در حالى كه دلهايشان ترسان است» (سوره مؤمنون/ آيه ۶۰).

سپس فرمود: خانه مؤمن چه نيكو صومعه و عبادتگاهى است كه در آن نگاهش و زبانش و جان و فرجش در امان است. همانا هر كه نعمت الهى را به دل دريابد از سوى خداوند عزّ و جلّ سزاوار فزونى نعمت گردد پيش از آنكه زبان به شكر گشايد، و هر كه باور يابد كه از ديگران برتر است از مستكبران باشد. من به ايشان عرض كردم: و اگر نظرش اين باشد كه با ديدن گنه‏آلوده، بودن او و سلامت خويش، بدو برترى دارد؟ امام عليه السّلام فرمود: هيهات هيهات، شايد گناه او آمرزيده شود و تو بازداشت شوى و به حسابت رسند. آيا داستان جادوگران موسى عليه السّلام را نخوانده‏اى؟ سپس فرمود: چه بسا كسى كه فريفته شده است به نعمتى كه خدا به او داده و كسى كه از پرده پوشى خدا از وى غافل است و كسى كه مدح و ستايش مردم او را گول زده است. سپس فرمود: همانا من اميد نجات دارم براى كسى كه از اين امّت حق ما را بشناسد مگر براى سه كس: يار سلطانى ستمگر، شخص هوى پرست و آنكه آشكارا تبهكارى كند، و سپس اين آيه را تلاوت فرمود: قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ «۱»، و فرمود: اى حفص! دوستى از ترس بهتر است، و سپس فرمود: بخدا سوگند هر كه دنيا را دوست بدارد و به كسى جز ما دوستى ورزد خدا را دوست نداشته است، و هر كه حق ما را شناسد و دوستمان دارد خداوند تبارك و تعالى را دوست داشته است. در اين هنگام مردى گريست و امام عليه السّلام فرمود: آيا مى‏گريى؟ اگر اهل آسمانها و زمين همگى به درگاه خداوند زارى كنند كه تو از آتش رهايى يابى و به بهشت درآيى شفاعتشان در باره تو پذيرفته نيفتد [پس اگر دلت زنده باشد تو در آن حال از خداوند بيش از همه مردم بترسى‏] و سپس به او فرمود: اى حفص! دنبال و پيرو باش و سرور نباش، اى حفص! پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمود: هر كه از خدا ترسد زبانش به لكنت افتد. سپس فرمود: در حالى كه موسى بن عمران عليه السّلام يارانش را پند مى‏داد ناگاه مردى برخاست و پيراهنش را چاك زد و خداوند عزّ و جلّ وحى كرد كه: اى موسى! به وى بگو پيراهن خود را مدر، بلكه دلت را برايم‏ __________________________________________________

(۱) «بگو: اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان بدارد» (سوره آل عمران/ آيه ۳۱).

بگشاى. سپس فرمود: موسى بن عمران به مردى از ياران خود گذر كرد كه در سجده حالى داشت. موسى به وى گفت: اگر حاجتت به دست من مى‏بود آن را برمى‏آوردم. خدا به او وحى كرد: اى موسى! اگر آن قدر سجده كند كه گردنش قطع شود از او نپذيرم تا از وضعى كه آن را ناخوش مى‏دارم به وضعى درآيد كه آن را دوست مى‏دارم.