غافر ٨٥

فَلَمْ‌ يَکُ‌ يَنْفَعُهُمْ‌ إِيمَانُهُمْ‌ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّةَ اللَّهِ‌ الَّتِي‌ قَدْ خَلَتْ‌ فِي‌ عِبَادِهِ‌ وَ خَسِرَ هُنَالِکَ‌ الْکَافِرُونَ‌

ترجمه

امّا هنگامی که عذاب ما را مشاهده کردند، ایمانشان برای آنها سودی نداشت! این سنّت خداوند است که همواره در میان بندگانش اجرا شده، و آنجا کافران زیانکار شدند!

|[ولى‌] ايمانشان آنها را سودى نبخشيد آن هنگام كه عذاب ما را مشاهده كردند. اين سنّت خداست كه از [ديرباز] در باره‌ى بندگانش چنين جارى شده، و آن جاست كه كافران زيان كرده‌اند

و[لى‌] هنگامى كه عذاب ما را مشاهده كردند، ديگر ايمانشان براى آنها سودى نداد. سنّت خداست كه از [ديرباز] در باره بندگانش چنين جارى شده، و آنجاست كه ناباوران زيان كرده‌اند.

اما ایمانشان پس از دیدن مرگ و مشاهده عذاب ما بر آنها هیچ سودی نبخشید. سنّت خدا (و حکمت الهی از ازل) چنین در میان بندگان حکمفرما بوده (که رسول و کتاب به امر و نهی و وعده ثواب و عقاب و نجات مؤمنان و هلاک کافران بفرستد تا خلق به اطاعت و عصیان امتحان شوند) و آنجا کافران زیانکار شدند.

ولی زمانی که عذاب سخت ما را دیدند، ایمانشان سودی به آنان نداد. سنت خداست که از دیرباز نسبت به بندگانش جاری شده است [که ایمانشان را پس از دیدن عذاب نمی پذیرد] و آنجاست که کافران زیانکار شدند.

اما بدان هنگام كه عذاب ما را ديدند ديگر ايمانشان برايشان سودى نبخشيد. اين سنت خداست در رفتار با بندگانش. و كافران در آن روز زيان كردند.

ولی هنگامی که عذاب ما را دیدند، دیگر ایمانشان برایشان سودی نداشت، این سنت الهی است که در میان بندگانش جاری بوده است، و در اینجا کافران زیانکار شدند

پس ايمانشان آنگاه كه عذاب ما را ديدند آنان را سود نبخشيد. اين- سود نبخشيدن ايمان در آن حال- نهاد و روش خداست كه در باره بندگانش گذشته است، و آنجاست- آنگاه كه عذاب خداى دررسيد- كه كافران زيانكار شدند.

امّا ایمانشان به هنگام مشاهده‌ی عذاب شدید ما، بدیشان سودی نرسانیده است و نفعی به حالشان نداشته است. این سنّت و شیوه‌ی همیشگی خدا در مورد بندگانش بوده است و کافران بدان هنگام زیانبار شده‌اند. (چرا که سرمایه‌ی وجود خود را در بیراهه‌ها هدر داده‌اند و حاصلی جز گناه و رسوائی و عذاب دردناک خدائی فراهم نساخته‌اند).

پس هنگامی که عذاب ما را مشاهده کردند، دیگر ایمانشان برایشان سودی نداشت. سنّت خدا را که از (دیر باز) درباره‌ی بندگانش چنین جاری شده (پروا بدار) و آنجاست که کافران زیان کرده‌اند.

و نبود سودشان دهد ایمانشان گاهی که دیدند خشم ما را شیوه خدا است که گذشت در بندگانش و زیانکار شدند در آنجا کافران‌

غافر ٨٤	آیه ٨٥	غافر ٨٦
سوره : سوره غافر نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«سُنَّةَ اللهِ»: شیوه و کارکرد خدا. مراد عدم نفع ایمان به هنگام رؤیت عذاب استیصال است. مفعول مطلق برای عامل محذوف است. یا این که تحذیر است و مفعول به بشمار است یعنی: إِحْذَرُوا سُنَّةَ اللهِ فِی أَعْدآءِ الرُّسُلِ. در رسم‌الخطّ قرآنی با تاء کشیده نوشته شده است. «هُنَالِکَ»: (نگا: غافر / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ لَيْسَتِ‌ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ‌... (۱) هَلْ‌ يَنْظُرُونَ‌ إِلاَّ أَنْ‌... (۵) أَ ثُمَ‌ إِذَا مَا وَقَعَ‌ آمَنْتُمْ‌... (۲) وَ جَاوَزْنَا بِبَنِي‌ إِسْرَائِيلَ‌... (۲) قُلْ‌ يَوْمَ‌ الْفَتْحِ‌ لاَ يَنْفَعُ‌... (۳)

فَيَقُولُوا هَلْ‌ نَحْنُ‌ مُنْظَرُونَ‌ (۰) وَ حِيلَ‌ بَيْنَهُمْ‌ وَ بَيْنَ‌ مَا... (۱) فَأَهْلَکْنَا أَشَدَّ مِنْهُمْ‌ بَطْشاً... (۰)

تفسیر

• آيات ۷۹ - ۸۵ سوره مؤ من
• اشاره اى به منافع چهارپايان و هدف از خلقت آنها
• معناى جمله فرحوا بما عندهم من العلم كه عكسالعمل كفار برخوردار از علوم مادى را در مقابل دعوت پيامبران الهى حكايت مى كند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - ایمان به خداوند یکتا و توبه و بازگشت از شرک، از سوى مشرکان و کافران محکوم به عذاب استیصال به وقت نزول آن، مورد پذیرش خداوند قرار نگرفت. (فلمّا رأوا بأسنا قالوا ءامنّا باللّه وحده ... فلم یک ینفعهم إیمنهم لمّا رأوا بأسنا)

۲ - توبه و بازگشت از گناه شرک و کفر، هنگام مشاهده آثار فرود عذاب الهى در دنیا، بى اثر بوده و نجات بخش نیست. (فلمّا رأوا بأسنا قالوا ءامنّا باللّه وحده ... فلم یک ینفعهم إیمنهم لمّا رأوا بأسنا)

۳ - پذیرفته نشدن ایمان به خداوند یکتا و توبه و بازگشت از شرک و کفر، هنگام مشاهده آثار آمدن عذاب الهى در دنیا، سنت و حکم تغییرناپذیر خداوند در میان بندگان (فلم یک ینفعهم إیمنهم لمّا رأوا بأسنا سنّت اللّه الّتى قد خلت فى عباده)

۴ - آشکار شدن خسارت و زیان کارى مشرکان و کافران قدرتمند و حق ناپذیر، به وقت نزول عذاب الهى بر ایشان در دنیا (لمّا رأوا بأسنا ... و خسر هنالک الکفرون)

۵ - کفر و شرک به خدا، مایه خسارت و از کف دادن سرمایه ها، توانمندى ها و تمدن ها است. (کانوا أکثر منهم و أشدّ قوّة و ءاثارًا فى الأرض ... کنّا به مشرکین ... و خسر هنالک الکفرون)

۶ - شریک پنداشتن براى خدا، به منزله کفر و انکار خدا است. (کنّا به مشرکین ... خسر هنالک الکفرون) برداشت یاد شده به این خاطر است که در آیه شریفه از مشرکان، به کافران تعبیر شده است.

روایات و احادیث

۷ - «قُدِّمَ إلى المتوکّل رجلٌ نصرانىّ فجر بإمرأة مسلمة فأراد أن یقیم علیه الحد فأسلم... فأمر المتوکّل بالکتاب إلى أبى الحسن الثالث(ع) و سؤاله عن ذالک فلمّا قرء الکتاب کَتَبَ: یُضْرب حتّى یموت ... فکتب إلیه: أنّ فقهاء المسلمین قد أنکروا هذا و قالوا: لم یجىء به سنة و لم ینطق به کتاب فبیّن لنا ... فکتب بسم اللّه الرحمن الرحیم «فلمّا رأوا بأسنا قالوا آمنّا باللّه وحده و کفرنا بما کنّا به مشرکین. فلم یک ینفعهم إیمانهم لمّا رأوا بأسنا سنّت اللّه التى قد خلت فى عباده و خسر هنالک الکافرون» قال: فأمر به المتوکل فضرب حتّى مات; یک مرد مسیحى را - که با زنى مسلمان زنا کرده بود - به نزد متوکل عباسى آوردند. پس آن گاه که خواست بر او حد جارى کند، آن مرد مسلمان شد ... متوکل دستور داد نامه اى به امام هادى(ع) نوشته شود و از ایشان درباره حکم این مسأله پرسش گردد. و آن گاه که امام(ع) نامه را خواند در جواب نوشت: او را بزنند تا بمیرد. سپس متوکل براى امام(ع) نوشت: فقهاى مسلمانان این حکم را انکار مى کنند و مى گویند: این حکم نه در سنت آمده و نه کتاب الهى از آن سخن گفته است، پس بیان کن براى ما... آن گاه امام هادى(ع) [درباره منبع این حکم ]نوشت: «بسم اللّه الرحمن الرحیم فلمّا رأوا بأسنا قالوا آمنّا بالله وحده و کفرنا بما کنّا به مشرکین. فلم یک ینفعهم إیمانهم لمّا رأوا بأسنا سنت اللّه التى قد خلت فى عباده و قد خسر هنالک الکافرون». پس متوکل دستور داد تا او را زدند تا مرد.».

موضوعات مرتبط

• ایمان: ایمان بى ثمر ۳; شرایط ایمان به خدا ۱، ۳
• تمدن: عوامل انقراض تمدن ها ۵
• توبه: توبه بى ثمر ۱، ۲; توبه هنگام عذاب ۲; توبه هنگام عذاب استیصال ۱; رد توبه هنگام عذاب ۳; شرایط قبول توبه ۱، ۲، ۳
• حق: زیانکارى حق ناپذیران ۴
• خدا: تکذیب خدا ۶; سنتهاى خدا ۳
• زناکار: حد زناکار مسیحى ۷
• زیان: عوامل زیان ۵
• شرک: آثار شرک ۵; حقیقت شرک ۶
• عذاب: آثار عذاب ۴; رد توبه اهل عذاب ۱
• کافران: رد توبه کافران ۱; زیانکارى کافران ۴; عذاب دنیوى کافران ۴
• کفر: آثار کفر ۵; موارد کفر ۶
• مشرکان: رد توبه مشرکان ۱; زیانکارى مشرکان ۴; عذاب دنیوى مشرکان ۴