السجدة ٢٩
| کپی متن آیه |
|---|
| قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لاَ يَنْفَعُ الَّذِينَ کَفَرُوا إِيمَانُهُمْ وَ لاَ هُمْ يُنْظَرُونَ |
ترجمه
| السجدة ٢٨ | آیه ٢٩ | السجدة ٣٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَوْمَ الْفَتْحِ»: (نگا: سجده / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَکُمُ... (۲) وَ اسْتَفْتَحُوا وَ خَابَ کُلُ جَبَّارٍ... (۱) فَافْتَحْ بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ... (۲) قُلْ يَجْمَعُ بَيْنَنَا رَبُّنَا ثُمَ... (۲) فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا قَالُوا... (۳) فَلَمْ يَکُ يَنْفَعُهُمْ... (۳)
وَ لَمَّا جَاءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ... (۲) فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۰، سوره سجده
- از نظر اوصافشان
- معرفى مؤ منين از نظر اعمالشان
- بشارت به مؤ منين به پاداشى مافوق علم و تصور همگان (فلا تعلم نفس ما اخفى لهم منقرة اعين )
- مقايسه مومن و كافر از نظر عاقبت آنها، پاداش و جزاى الهى
- وجوه مختلف درباره مراد از ((بلقائه )) در آيه ((و لقد آتينا موسى الكتاب فلا تمنفى مربة من لقائه ...))
- مقصود از ((فتح )) در آيه : ((و يقولون متى هذا الفتح ...))
- بحث روايتى
- رواياتى در عظمت نماز شب و فضيلت شب و روز جمعه
- چند روايت در ذيل آيه ((افمن كان مؤ منا كمن فاسقا...)) و ((لنذيقنهم من العذاب الادنى...))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمانُهُمْ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ «29»
بگو: (بدانيد كه در) روز پيروزى، ايمان آوردنِ كسانى كه كفر ورزيدند به حالشان سودى نخواهد داشت، و به آنان مهلت داده نخواهد شد.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمانُهُمْ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ «29»
چون بر وجه استهزاء و استعجال سؤال مى‌كردند، خطاب شد به پيغمبر:
قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ: بگو در جواب، روز فتح و نصرت و حكم به ثواب و عقاب، لا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا: فايده و سود نخواهد داشت آنانكه كافرند، إِيمانُهُمْ:
ايمان آوردن ايشان، زيرا وقت استيصال، ايمان بر وجه اضطرار است نه بر وجه اختيار، پس آنها را فايده نخواهد داد. وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ: و نيستند ايشان كه مهلت داده شوند و عذاب آنها توقف يابد، يا روز قيامت ايمان آنها فايده نخواهد داشت در دفع عذاب. پس از تكذيب آنها باك مدار و آنها را واگذار تا وقت معلوم كه نزول آيه سيف يا قيامت باشد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَساكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ أَ فَلا يَسْمَعُونَ «26» أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْماءَ إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعامُهُمْ وَ أَنْفُسُهُمْ أَ فَلا يُبْصِرُونَ «27» وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْفَتْحُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ «28» قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمانُهُمْ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ «29» فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ انْتَظِرْ إِنَّهُمْ مُنْتَظِرُونَ (30)
جلد 4 صفحه 297
ترجمه
آيا راهنمائى نكرد براى آنها كه چه بسيار هلاك كرديم پيش از آنها از اهل اعصار كه راه ميروند در مسكنهاى آنها همانا در اين هر آينه آيتها است آيا پس نميشنوند
آيا نديدند كه ما روان ميكنيم آبرا بسوى زمين بى‌گياه پس بيرون ميآوريم بآن كشت را كه ميخورند از آن چهارپايانشان و خودشان آيا پس مشاهده نميكنند
و ميگويند چه زمان خواهد بود اين فتح اگر هستيد راستگويان
بگو روز فتح سود ندهد آنانرا كه كافر شدند ايمان آوردنشان و نه آنها مهلت داده شوند
پس روى گردان از آنها و منتظر باش همانا آنها منتظرانند.
تفسير
خداوند سبحان به بيان ديگرى تهديد فرموده كفار مكه را و آن آنستكه آيا هدايت و بيان ننمود براى آنها آنچه شنيدند و ديدند كه چه قدر هلاك كرديم ما پيش از آنها از اهل اعصار گذشته و اقوام سابقه مانند قوم عاد و ثمود و لوط كه آنها در سفرها بر ديار و آثار باقيه آن اقوام عبور ميكنند و مشاهده مينمايند شواهد عذاب را همانا در اين هلاك نمودن اهل شرك هر آينه دلائل و موجبات عبرتى است براى مردم آيا نميشنوند آيات الهى را در احوال آن اقوام از قرآن و ساير كتب سماوى و مواعظ انبيا و نصايح اولياء را و آيا نديدند كه ما ميرانيم آبرا از كوهها بسوى زمين بى آب و گياه شده و سوق ميدهيم قطرات باران را از آسمان بجانب آن اراضى پس بيرون ميآوريم بآن آب كه جارى يا نازل از آسمان است زراعت حبوبات و غيره را كه ميخورند از آن شتر و گاو و گوسفند آنها از كاه و برگش و خودشان از حبّه و ميوه‌اش آيا نمى‌بينند اين قدرت و رحمت و كرم را تا استدلال نمايند بر وجود قادر رحيم كريم كه ميتواند مرده را زنده نمايد و دانه پوسيده را حبه و ميوه رسيده فرمايد و چون كفار بر سبيل استهزاء در مقابل وعده فتح و نصرتى كه خداوند بمسلمانان داده بود ميگفتند پس اين فتح و ظفر براى شما چه وقت خواهد بود اگر راست ميگوئيد بگوئيد ما بدانيم خداوند به پيغمبر خود دستور فرموده كه در جواب آنها بگويد اگر شما ميخواهيد روز فتح را بدانيد كه آنروز ايمان بياوريد ايمان آنروز بحال شما نفعى ندارد چون از ترس شمشير است علاوه بر آنكه مسلمانان بشما مهلت نميدهند و بخاك هلاكتان مى‌افكنند و بعد از مشاهده عذاب و مرگ جاى توبه و ايمان باقى نمى‌ماند و محتمل است مراد فتح اكبر باشد كه
جلد 4 صفحه 298
قيامت است و ايمان در آنروز بحال كسى فائده ندارد و مهلتى در كار نيست چون ناگهان بر پا ميشود و كفار بعذاب ابدى گرفتار ميگردند و قمى ره اين سؤال و جواب را مربوط بآيه وَ لَنُذِيقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنى دُونَ الْعَذابِ الْأَكْبَرِ دانسته و حمل بر رجعت و ظهور امام زمان عليه السّلام نموده بعد از خبر دادن پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم كفار را بآن در هر حال پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله مأمور شد كه بكلى از آنها و اسلامشان صرف نظر نمايد و منتظر فتح موعود الهى باشد چنانچه آنها هم منتظر بودند كه از دست او و مسلمانان آسوده شوند در مجمع و ثواب الاعمال از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره سجده را در هر شب جمعه بخواند خداوند نامه عملش را بدست راستش بدهد و حساب اعمالش را نكشد و از رفقاء محمد صلى اللّه عليه و اله و اهل بيت اطهارش باشد رزقنا اللّه تعالى شأنه.
جلد 4 صفحه 299
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ يَقُولُونَ مَتي هذَا الفَتح‌ُ إِن كُنتُم صادِقِينَ «28» قُل يَوم‌َ الفَتح‌ِ لا يَنفَع‌ُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمانُهُم وَ لا هُم يُنظَرُون‌َ «29»
و ميگويند چه زماني است و كي مي‌آيد اينکه فتحي که ميگوئيد که مؤمنين فاتح مي‌شوند بر كفار و مشركين اگر شما راست گويانيد.
به آنها بفرما که روز فتح ديگر براي شما نتيجه ندارد، ايمان در آن روز، نفع ندارد براي كساني که كافر شدند ايمان آنها و مهلت داده هم نمي‌شوند.
مفسرين اختلاف كردند که يوم الفتح چه روزي است! بعضي گفتند روز بدر كبري بعضي گفتند يوم فتح مكه بعضي گفتند دوره ظهور حضرت بقية اللّه لكن آيه خلاف اينها مي‌فرمايد زيرا در بدر كبري و در فتح مكه و در دوره ظهور ايمان نفع مي‌بخشد حتي دارد پس از ظهور اول طائفه‌اي که مشرف به اسلام مي‌شوند نصاري هستند، هم توبه قبول است و هم ايمان مقبول است. بعضي گفتند مراد قيامت است، اينکه هم صدق فتح بر او به نظر نمي‌آيد و آن چه به نظر نزديك است و اخبار هم بر طبقش داريم دوره رجعت است که آنها را زنده ميكنند و از آنها انتقام مي‌كشند و ديگر از آنها توبه و ايمان پذيرفته نمي‌شود.
هذا ما عندنا.
وَ يَقُولُونَ مَتي هذَا الفَتح‌ُ ظاهرا اشاره باشد به آيه شريفه وَعَدَ اللّه‌ُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُم- الي قوله تعالي- أَمناً يَعبُدُونَنِي لا يُشرِكُون‌َ بِي شَيئاً (نور آيه 55) شرحش گذشت.
إِن كُنتُم صادِقِينَ اشاره به تكذيب قرآن و رسول اللّه و از باب سخريه و استهزاء گفتند.
قُل يَوم‌َ الفَتح‌ِ که بناء بر آن چه اشاره شد دوره رجعت است.
لا يَنفَع‌ُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمانُهُم ديگر ايمان پذيرفته نمي‌شود.
وَ لا هُم يُنظَرُون‌َ بمجرد اينکه که از قبور خارج مي‌شوند از آنها انتقام كشيده ميشود
470
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 29)- قرآن بلافاصله به آنها پاسخ می‌گوید و به پیامبر دستور می‌دهد:
«بگو: روز پیروزی (فرا می‌رسد، اما در آن روز) ایمان آوردن سودی به حال کافران نخواهد داشت، و به آنها هیچ مهلت داده نمی‌شود»! (قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ).
یعنی اگر منظورتان این است که صدق وعده‌های الهی را که از زبان پیامبر شنیده‌اید ببینید و ایمان بیاورید، آن روز دیگر دیر شده است، و ایمان برای شما هیچ فایده‌ای ندارد.
نکات آیه
۱ - ایمان آوردن کافران، پس از مشاهده پیروزى مؤمنان و نزول عذاب، غیرقابل پذیرش است. (قل یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمنهم) بنابراین که «یوم الفتح» نظر به نصرت دنیوى مؤمنان داشته باشد، آیه، ناظر به نزول عذاب استیصال و به پیروزى قطعى رسیدن مؤمنان خواهد بود.
۲ - پیامبر(ص)، موظف به پاسخگویى به کافران و تبیین نادرستى انتظارات نابه جاى آنان بود. (و یقولون متى هذا الفتح ... قل یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمنهم)
۳ - ایمان کافران، در قیامت، ایمانى بى حاصل و غیر سودمند به حال آنان است. (یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمنهم) برداشت بالا، بنابراین احتمال است که مراد از «یوم الفتح» روز قیامت است.
۴ - نزد خداوند، ایمان از روى اضطرار و ناگزیرى، فاقد ارزش و غیرقابل اعتنا است. (یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمنهم)
۵ - پذیرش ایمان از سوى خداوند، داراى مهلتى مشخص و محدود است. (یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمنهم و لا هم ینظرون)
۶ - خداوند، کافران را به بازگشتن از کفر، پیش از پایان یافتن مهلت شان، تشویق کرده است. (قل یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمنهم و لا هم ینظرون)
۷ - کافران در قیامت، براى انجام دادن هیچ کارى، فرصت نخواهند داشت. (یوم الفتح ... و لا هم ینظرون)
۸ - کافران، در لحظه نزول حتمى عذاب استیصال، اندک مهلتى نخواهند یافت. (یوم الفتح ... و لا هم ینظرون) بنابراین احتمال که مراد از «یوم الفتح»، روز نزول عذاب استیصال بر کافران باشد، نکته یاد شده قابل استفاده است.
۹ - «یوم الفتح»، از نام هاى قیامت است.* (قل یوم الفتح لاینفع)
موضوعات مرتبط
- ایمان: ایمان با پیروزى مؤمنان ۱; ایمان با نزول عذاب ۱; ایمان بى ثمر ۱، ۳، ۴; ایمان در اضطرار ۴; فرصت ایمان ۵
- خدا: تشویقهاى خدا ۶
- عذاب: عذاب استیصال ۱، ۸
- قیامت: نامهاى قیامت ۹
- کافران: انتظارات کافران ۲; ایمان اخروى کافران ۳; پاسخ گویى به کافران ۲; تشویق کافران ۶; کافران در قیامت ۳، ۷; کافران هنگام عذاب ۸; نزول عذاب بر کافران ۸
- کفر: تشویق به اعراض از کفر ۶
- محمد(ص): مسؤولیت محمد(ص) ۲
- یوم الفتح :۹
منابع
