القصص ٦٤

وَ قِيلَ‌ ادْعُوا شُرَکَاءَکُمْ‌ فَدَعَوْهُمْ‌ فَلَمْ‌ يَسْتَجِيبُوا لَهُمْ‌ وَ رَأَوُا الْعَذَابَ‌ لَوْ أَنَّهُمْ‌ کَانُوا يَهْتَدُونَ‌

ترجمه

و به آنها [= عابدان‌] گفته می‌شود: «معبودهایتان را که همتای خدا می‌پنداشتید بخوانید (تا شما را یاری کنند)!» معبودهایشان را می‌خوانند، ولی جوابی به آنان نمی‌دهند! و (در این هنگام) عذاب الهی را (با چشم خود) می‌بینند، و آرزو می‌کنند ای کاش هدایت یافته بودند!

|و گفته شود: شريكان خود را فراخوانيد. پس آنها را مى‌خوانند، ولى پاسخشان نمى‌دهند و عذاب را مى‌بينند [و آرزو مى‌كنند] كاش هدايت يافته بودند

و [به آنان‌] گفته مى‌شود: «شريكان خود را فرا خوانيد.» [پس آنها را مى‌خوانند] ولى پاسخشان نمى‌دهند و عذاب را مى‌بينند [و آرزو مى‌كنند كه‌] اى كاش هدايت‌يافته بودند.

و (در آن روز به مردم بت پرست) گویند: اینک آنان را که شریک خدا گرفتید بخوانید (تا شما را از عذاب برهانند)، آنها را بخوانند ولی جواب به ایشان ندهند و چون عذاب را به چشم ببینند آرزو کنند که ای کاش (مانند مؤمنان) هدایت یافته بودند.

و [به مطیعان] گفته شود: شریکان خود را [که می پرستیدید] بخوانید. پس آنها را می خوانند ولی آنها پاسخشان را نمی دهند، و عذاب را می بینند و آرزو می کنند که ای کاش هدایت می یافتند،

و گفته شود: اكنون بتانتان را بخوانيد. مى‌خوانندشان، ولى به آنها پاسخ نمى‌دهند. و چون عذاب را ببينند آرزو كنند كه كاش از هدايت‌يافتگان مى‌بودند.

گفته شود همتایانی را که قائل بودید بخوانید آنگاه بخوانندشان، ولی آنان به ایشان پاسخ ندهند و عذاب را بنگرند، و تمنا کنند که کاش ایشان رهیافته بودند

و گفته شود: شريكان خود- بتان- را بخوانيد، پس بخوانندشان ولى آنان را پاسخى ندهند و عذاب [دوزخ‌] را ببينند، و آرزو كنند كه كاش راه‌يافته بودند.

(به پرستش کنندگان گول خورده) گفته می‌شود: انبازهای خود را (که معبودهای دروغینند) به فریاد خوانید (تا شما را یاری کنند). آنان ایشان را به فریاد می‌خوانند، ولی پاسخی بدانان نمی‌دهند. (در این هنگام) عذاب را (با چشم خود) می‌بینند (و آرزو می‌کنند:) کاش! هدایت یافته و راهیاب می‌بودند (و امروز گرفتار چنین مجازات شدید نمی‌شدند).

و (به آنان) گفته شد: «شریکانتان را بخوانید.» پس آنان را خواندند، در نتیجه پاسخشان ندادند و عذاب را دیدند (و آرزو کردند که) ای کاش هدایت‌یافته بودند.

و گفته شد بخوانید شریکان خود را پس خواندند ایشان را پس پاسخ نگفتندشان و دیدند عذاب را اگر بودند هدایت می‌شدند

القصص ٦٣	آیه ٦٤	القصص ٦٥
سوره : سوره القصص نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أُدْعُوا»: فرا خوانید. به کمک طلبید. «لَوْ أَنَّهُمْ ...»: حرف (لَوْ) برای تمنّی است. یا برای شرط است و جواب محذوف است که (لَمّا رَأَوُا الْعَذابَ) است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ لَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى‌ کَمَا... (۳) وَ يَوْمَ‌ يَقُولُ‌ نَادُوا شُرَکَائِيَ‌... (۵) وَ رَأَى‌ الْمُجْرِمُونَ‌ النَّارَ... (۱)

وَ رَأَى‌ الْمُجْرِمُونَ‌ النَّارَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۵۷ - ۷۵، سوره قصص
• غرض كلى آيات : بيان بهانه ديگرى از مشركين بر عدم ايمانشان به قرآن
• پاسخ به اين عذر و بهانه مشركين كه اگر ايمان بياوريم از سرزمينمان رانده مىشويم
• جواب ديگرى به آن بهانه : تنعم و بهره مندى مادى درحال كفر و بى ايمانى ، در معرض هلاكت و فنا است
• ترجيح پيروى هدى بر ترك آن با مقايسه حال پيروان هدايت باحال پيروان هوى
• سخن پيشوايان شرك در روز قيامت كه در مقام بيزارى جستن از پيروان خود (مشركين )
• معناى و مراد از جمله ((اءغوينا هم كما غوينا))
• معناى اينكه كورى به اخبار نسبت داده شده ((فعميت عليهم الانباء)) نه به خود مشركين
• پاسخ ديگر به عذر و بهانه مشركين
• بيان اينكه خداوند داراى اختيار تكوينى (يخلق ما يشاء) و تشريعى (ويختار) است
• معناى مختار بودن انسان و بيان اينكه او در برابر اراده تكوينى و تشريعى خدا اختيارىندارد
• مقصود از اينكه فرمود: ((ما كان لهم الخيرة ))
• سه وجه براى اينكه فقط خدا مستحق پرستش است : ((له الحمد فى الاولى و الاخرة و لهالحكم و اليه ترجعون ))
• اثبات توحيد ربوبى خداى تعالى با بيان عجز آلهه مشركين از آوردن نور يا يا آوردنشب
• در قيامت كه روز كشف حقائق است بطلان پندار مشركان آشكار مى گردد (فعلمواان الحق لله...)
• بحث روايتى (چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته )

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - مشرکان، از یارى خدا در قیامت محروم خواهند بود. (و قیل ادعوا شرکاءکم) فاعل قول در «قیل ادعوا شرکاءکم» - به قرینه آیات قبل و بعد - خداوند است. ارجاع دادن مشرکان به معبودهایشان بدین معنا است که آنان همان گونه که در دنیا به معبودهایشان امید بسته بودند، امروز نیز باید به آنها پناه ببرند و از یارى خدا مأیوس باشند.

۲ - انباز داشتن خدا، پندارى باطل و ساخته ذهن شرک پیشگان (و قیل ادعوا شرکاءکم) اضافه «شرکاء» به ضمیر «کم» بیانگر مطلب یاد شده است.

۳ - فراخواندن مشرکان از سوى خداوند، براى یارى خواستن از معبودهایشان در قیامت. (و قیل ادعوا شرکاءکم)

۴ - دل بستن به یارى غیرخدا در دنیا، مایه محروم شدن از یارى او در قیامت (و قیل ادعوا شرکاءکم)

۵ - نصرت طلبى مشرکان در روز رستاخیز از معبودهایشان (فدعوهم فلم یستجیبوا لهم)

۶ - بى جواب ماندن فریاد یارى خواهى مشرکان از معبودهایشان در قیامت (فدعوهم فلم یستجیبوا لهم)

۷ - روبه رو شدن مشرکان با عذاب الهى در قیامت، همراه با یأس کامل آنان از وجود یارى دهنده اى براى خود (قیل ادعوا شرکاءکم ... فلم یستجیبوا لهم و رأوا العذاب)

۸ - شرکورزى، ضلالت و گمراهى است. (لو أنّهم کانوا یهتدون)

۹ - عذاب قیامت، فرجام قطعى عناصر هدایت ناپذیر (و رأوا العذاب لو أنّهم کانوا یهتدون)

۱۰ - پذیرش هدایت الهى، مایه مصون ماندن از عذاب قیامت (لو أنّهم کانوا یهتدون) جواب «لو» در «لو أنّهم...» حذف شده و تقدیر آن چنین است: «لو أنّهم کانوا یهتدون لما رأوالعذاب»; یعنى، اگر آنان هدایت را مى پذیرفتند، با عذاب الهى روبه رو نمى شدند.

موضوعات مرتبط

• استمداد: استمداد اخروى از معبودان باطل ۳، ۵، ۶
• امدادهاى خدا: محرومان از امدادهاى خدا ۱
• امیدوارى: آثار امیدوارى به غیرخدا ۴
• خدا: خدا و شریک ۲; دعوتهاى خدا ۳; محرومیت اخروى از امدادهاى خدا ۴
• شرک: گمراهى شرک ۸
• عذاب: عوامل مصونیت از عذاب اخروى ۱۰
• مشرکان: استمداد اخروى مشرکان ۵; استمداد مشرکان ۳; بى یاورى اخروى مشرکان ۶، ۷; دعوت از مشرکان ۳; رد استمداد مشرکان ۶; عذاب اخروى مشرکان ۷; عقیده باطل مشرکان ۲; محرومیت اخروى مشرکان ۱; مشرکان در قیامت ۳، ۷; یأس اخروى مشرکان ۷
• هدایت: آثار هدایت ۱۰
• هدایت ناپذیران: عذاب اخروى هدایت ناپذیران ۹; فرجام هدایت ناپذیران ۹