يونس ٨٢

وَ يُحِقُ‌ اللَّهُ‌ الْحَقَ‌ بِکَلِمَاتِهِ‌ وَ لَوْ کَرِهَ‌ الْمُجْرِمُونَ‌

ترجمه

او حق را به وعده خویش، تحقق می‌بخشد؛ هر چند مجرمان کراهت داشته باشند!»

|و خدا با كلمات خويش حق را تثبيت مى‌كند، هر چند مجرمان خوش نداشته باشند

و خدا با كلمات خود، حق را ثابت مى‌گرداند، هر چند بزهكاران را خوش نيايد.

و خدا به (آیات و) کلمات خود حق را تا ابد پایدار گرداند هر چند بدکاران عالم راضی نباشند.

و خدا حق را با دلایل و معجزاتش ثابت و پابرجا می کند، گرچه گنهکاران خوش نداشته باشند.

و خداوند با سخنان خود حق را به اثبات مى‌رساند، اگر چه مجرمان را ناخوش آيد.

و خداوند به کلمات خویش حق را به کرسی می‌نشاند، ولو آنکه گناهکاران ناخوش داشته باشند

و خداى با سخنان- حكم يا نهادهاى- خود حق را ثابت و پايدار كند اگر چه بزهكاران خوش ندارند.

خداوند با سخنان خود (که بر انبیاء نازل می‌کند) حق را پایدار و ماندگار می‌گرداند، هرچند که گناهکاران و بزهکاران نپسندند.

و خدا با کلمات خود، حق را پای‌برجا و راست می‌آورد؛ هر چند بزهکاران را هرگز خوش نیاید.

و بپای می‌دارد خدا حقّ را به سخنان خویش و اگر چه خوش ندارند گنهکاران‌

يونس ٨١	آیه ٨٢	يونس ٨٣
سوره : سوره يونس نزول : ١١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یُحِقُّ»: نمایان و ثابت می‌گرداند (نگا: انفال / و . «بِکَلِمَاتِهِ»: به وسیله کلمات خود. مراد فرموده‌های نازل بر انبیاء، دستور پیدایش اشیاء توسّط فرمان (کُنْ)، نیروهای عامل و کارآ و متصرّف در هستی که به منزله کارگزاران خدایند (نگا: نساء / نحل / تفسیر عبدالکریم الخطیب).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قَالَ‌ أَلْقُوا فَلَمَّا أَلْقَوْا... (۰)

فَوَقَعَ‌ الْحَقُ‌ وَ بَطَلَ‌ مَا... (۲) فَأَوْجَسَ‌ فِي‌ نَفْسِهِ‌ خِيفَةً... (۰) قُلْنَا لاَ تَخَفْ‌ إِنَّکَ‌ أَنْتَ‌... (۰) وَ أَلْقِ‌ مَا فِي‌ يَمِينِکَ‌ تَلْقَفْ‌... (۰) فَأُلْقِيَ‌ السَّحَرَةُ سَاجِدِينَ‌ (۰) قَالُوا آمَنَّا بِرَبِ‌ الْعَالَمِينَ‌ (۰) رَبِ‌ مُوسَى‌ وَ هَارُونَ‌ (۰)

تفسیر

---

• آيات ۹۳ - ۷۵، سوره يونس
• وقايعى از سرگذشت ، پيغمبر اسلام (ص ) و مسلمين ، كه داستان موسى (ع ) به وقايعآن اشاره دارد
• گفتگوى موسى (ع ) با فرعونيان و...
• بيان حقيقت سحر از زبان حضرت موسى (ع )
• مراد از ((ذرية من قومه )) كه به موسى (ع ) ايمان آوردند واقوال مفسرين در اين باره
• ضعيفان بنى اسرائيل با ترس و واهمه از فرعون و اطرافيان توانگر او به موسى (ع )گرويدند اگر مؤ من هستيد و تسليم خدائيد، بر اوتوكل كنيد
• دعاى بنى اسرائيل : ((ربنا لا تجعلنا فتنة للقوم الظالمين )) دعا براى رفع ضعف وذلت از خودشان بوده است
• امر به خانه سازى براى بنى اسرائيل
• ابتداء به اضلال ، بر خداوند محال است ولىاضلال براى مجازات محال نيست و مال و زينت دادن به فرعونيان از اين باب بوده است
• دعاى موسى (ع ) عليه فرعون و فرعونيان پس از ياءس از هدايت آنان
• استجابت نفرين موسى و هارون عليه فرعونيان
• ايمان آوردن فرعون در آستانه هلاكت ، و مردود بودن ايمان و توبه او
• اشاره به رابطه نفس و بدن و بيان اينكه انسانيت انسان به نفس او است و بدن ، مركب وابزار كار نفس ‍ است
• وجوهى كه در معناى : ((ننجيك ببدنك )) گفته شده و بيان اينكه علت انتساب نجات بهبدن فرعون ، اتحاد شديد بين نفس و بدن است
• معناى ((مبواء صدق )) كه در وصف مسكن بنىاسرائيل آمده است و اشاره به مفهومى كه از اضافه اشياء و مفاهيم به كلمه ((صدق ))،استفاده مى شود

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ «82»

و خداوند، حقّ را با كلمات و قدرت و سنّت‌هاى خويش (و وعده‌اى كه داده) تثبيت مى‌كند، هر چند مجرمان از آن ناخشنود شوند!

نکته ها

در فرهنگ قرآن، به قوانين و سنّت‌ها و هر چيزى كه خداوند آن را سبب تحقّق اراده‌ى خود قرار دهد، «كلمة» اطلاق شده است.

پیام ها

1- تحقّق بخشيدن و پيروز ساختن حقّ، از وعده‌ها و سنّت‌هاى الهى است. «وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ»

2- احقاق حقّ، ابزار و وسائل مى‌خواهد. «بِكَلِماتِهِ»

3- خواستِ مستكبران و مجرمان در جلوگيرى از پيروزى حقّ، بى‌تأثير است.

«وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ»

---

«1». محمّد، 2.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌3، ص: 610

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ (82)

وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ‌: و محقق و ثابت و ظاهر فرمايد خداوند متعال حق را، و نصرت فرمايد اهل حق را به كلمات خود. در اين كلمات مفسران را سه قول است: «1» اول: مراد وعده موسى به نصرت كه انجاز فرمود آن را. دوم: مراد معانى آياتى است كه براى موسى عليه السّلام بيان نمود. سوم: مراد آنچه گذشته و سبقت يافته حكم آن در لوح محفوظ كه خلاف آن روا نبود. وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ‌: و اگرچه كراهت دارند كافران ظهور حق و ابطال باطل را.

تنبيه- آيه شريفه دلالت دارد بر آنكه خداى تعالى البته نصرت فرمايد محقين‌

---

«1» مجمع ج 3 ص 126.

ج5، ص 377

را. و نصرت الهى بر دو قسم است: «1» اول: به حجت و برهان در مقام اثبات حق، و اين نصرت مستمر است در هر حال. دوم: به غلبه و قهر، و اين مختلف شود به حسب مصلحت، زيرا مصلحت و حكمت الهيه مقتضى است گاهى به تخليله و زمانى به حيلوله.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ قالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِي بِكُلِّ ساحِرٍ عَلِيمٍ (79) فَلَمَّا جاءَ السَّحَرَةُ قالَ لَهُمْ مُوسى‌ أَلْقُوا ما أَنْتُمْ مُلْقُونَ (80) فَلَمَّا أَلْقَوْا قالَ مُوسى‌ ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَيُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لا يُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِينَ (81) وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ (82)

ترجمه‌

و گفت فرعون بياوريد نزد من هر ساحر دانائى را

پس چون آمدند ساحران گفت مر ايشانرا موسى بيفكنيد آنچه را شما افكندگانيد

پس چون افكندند گفت موسى آنچه آورديد آنرا سحر است همانا خداوند زود باشد كه باطل كند آنرا همانا خدا بصلاح نياورد كار فساد كنندگان را

و ثابت ميگرداند خدا حقّ را بكلماتش و اگر چه ناخوش داشته باشند گناهكاران.

تفسير

پس از ظهور معجزات بدست حضرت موسى عليه السّلام فرعون ناچار شد كه امر بجمع‌آورى سحره مهره آنزمان كه عصر رواج اين عمل بود بنمايد براى آنكه شايد امر را بر مردم مشتبه كند يا خود از اشتباه بيرون آيد چون بعضى گفته‌اند بدوا امر بر خود او مشتبه بود و اخيرا اطمينان پيدا كرد كه معجزات آنحضرت از طرف خداوند بوده در هر حال پس از جمع‌آورى سحره به امر فرعون حضرت موسى حاضر و با كمال شهامت فرمود عصاها و ريسمانهاى خودتان را كه مهيّا نموده‌ايد بياندازيد تا سحر از معجز ممتاز شود و آنها ناچار انداختند و آنحضرت فرمود اينها سحر است نه آنچه را شما سحر خوانديد از معجزات من و بر خدا لازم است كه آنها را باطل كند و خواهد كرد چون خدا باطل را تأييد نميكند و وسائل فساد را تهيّه نميفرمايد و اهل آن را تقويت نمينمايد و حق را ثابت و واضح خواهد فرمود و اهل آنرا در تمام از منه بحجّت غالب و در وقت مصلحت بشمشير مظفّر و منصور ميگرداند بآيات واضحة الدلالات و قضاء و قدر و وعده نصرت كه تمامى كلمات الهيّه‌اند و كراهت اهل جرم و عصيان تأثيرى در تغيير مراد الهى نخواهد كرد چنانچه عصاى موسى عليه السّلام تمام آن عصاها و ريسمانهاى مشحون به زيبق را كه بواسطه حرارت زمين و آفتاب بجنبش آمده بودند بلعيد و اثرى از آنها باقى نماند و فرعون و فرعونيان محو و نابود شدند.

---

جلد 3 صفحه 38

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ يُحِق‌ُّ اللّه‌ُ الحَق‌َّ بِكَلِماتِه‌ِ وَ لَو كَرِه‌َ المُجرِمُون‌َ (82)

و ثابت‌ و محقق‌ ميفرمايد خداوند متعال‌ حق‌ ‌را‌ بكلمات‌ ‌خود‌ و ‌لو‌ اينكه‌ مجرمون‌ كراهت‌ داشته‌ باشند.

وَ يُحِق‌ُّ اللّه‌ُ الحَق‌َّ ممكن‌ ‌است‌ كلام‌ موسي‌ ‌باشد‌ عطف‌ بجمله‌ اولي‌ ‌که‌ فرمود إِن‌َّ اللّه‌َ سَيُبطِلُه‌ُ و ممكن‌ ‌است‌ جمله‌ مستقله‌ ‌باشد‌ كلام‌ الهي‌.

اشكال‌‌-‌ حق‌ حق‌ هست‌ چگونه‌ حق‌ ‌را‌ حق‌ ميفرمايد.

جواب‌‌-‌ معناي‌ و يحق‌ّ اللّه‌ اينست‌ ‌که‌ ‌بر‌ ديگران‌ ثابت‌ ميفرمايد و مدلل‌ ميكند آنچه‌ ‌در‌ واقع‌ حق‌ ‌است‌ چنانچه‌ معناي‌ يبطل‌ الباطل‌ ‌هم‌ همين‌ ‌است‌ ‌که‌ امري‌ ‌که‌ واقعا باطل‌ و فاسد ‌است‌ ‌بر‌ ديگران‌ بطلان‌ ‌آن‌ ‌را‌ ظاهر و هويدا ميكند.

بكلماته‌ گذشت‌ ‌که‌ كلمات‌ الهي‌ اقسام‌ و انواعيست‌: يك‌ نوع‌ معجزات‌ صادره‌ بدست‌ انبياء ‌است‌ ‌که‌ دليل‌ ‌بر‌ صدق‌ دعوي‌ نبوت‌ ‌آنها‌ ‌است‌ و اينهم‌ بمناسبت‌ وقت‌ و زمان‌ و مصلحت‌ و حالات‌ بنده‌گان‌ مختلف‌ ميشود مثلا ‌در‌ زمان‌ موسي‌ ‌عليه‌ السّلام‌ و كثرت‌ سحره‌ عصا و يد بيضاء ميشود، ‌در‌ عصر عيسي‌ [ع‌] اطباء بسيار بودند احياء موتي‌ و ابراء اكمه‌ و ابرص‌ ميشود، ‌در‌ زمان‌ نبي‌ّ اكرم‌ صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ فصحاء و بلغاء بسيار بودند قرآن‌ مجيد ميشود و هكذا.

نوع‌ دوم‌‌-‌ آيات‌ احكام‌ و دستورات‌ و فرمايشات‌ الهي‌ ‌است‌ ‌که‌ توسط انبياء نازل‌ فرموده‌ مثل‌ تورات‌ و زبور و انجيل‌ و فرقان‌.

جلد 10 - صفحه 440

نوع‌ سوم‌‌-‌ آثار قدرت‌ و علم‌ و حكمت‌ پروردگار ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ موجودات‌ و مخلوقات‌ قرار داده‌ ‌که‌ دليل‌ ‌بر‌ قدرت‌ و علم‌ و حكمت‌ باريست‌ مثل‌ بنايي‌ ‌که‌ دليل‌ ‌بر‌ علم‌ بنّاء ‌است‌ و صنعتي‌ ‌که‌ دليل‌ ‌بر‌ صانع‌ و توحيد ‌او‌ و علم‌ و حكمت‌ و قدرت‌ ‌او‌ ‌است‌

(‌هر‌ گياهي‌ ‌که‌ ‌از‌ زمين‌ رويد

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 82)- و در این آیه می‌فرماید: موسی به آنها گفت در این درگیری و مبارزه مطمئنا پیروزی با ماست، چرا که «خداوند وعده داده است که حق را آشکار سازد (و به وسیله منطق کوبنده و معجزات قاهره پیامبرانش، مفسدان و باطل گرایان را رسوا کند) هر چند مجرمان (همچون فرعون و ملأش) کراهت

ج2، ص309

داشته باشند» (وَ یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - سنّت الهى حاکم بر جوامع انسانى، على رغم ناخوشایندى تبه کاران و مجرمان، پایدار کردن و بر کرسى نشاندن حق است. (و یحق اللّه الحق بکلمته و لو کره المجرمون)

۲ - معجزات پیامبران، کلمات خدایند. (ثم بعثنا ... موسى و هرون ... بأیتنا ... و یحق اللّه الحق بکلمته) با توجّه به اینکه یکى از موارد ابطال باطل و احقاق و تثبیت حق، به وسیله معجزه حضرت موسى (ع) بوده، برداشت فوق استفاده شده است.

۳ - خداوند، با کلمات خود حق را بر کرسى نشانده و پایدار مى کند. (و یحق اللّه الحق بکلمته)

۴ - حق ستیزان، همواره محکوم به شکستند. (و یحق اللّه الحق بکلمته و لو کره المجرمون)

۵ - حق ستیزان، مردمى تبهکار و مجرمند. (و یحق اللّه الحق بکلمته و لو کره المجرمون)

۶ - جرم و تبه کارى، زمینه ساز حق ستیزى است. (و یحق اللّه الحق بکلمته و لو کره المجرمون)

۷ - فرعون و اطرافیان وى، مردمانى تبهکار و مجرم بودند. (فرعون و ملإیه ... و کانوا قوماً مجرمین ... و یحق اللّه الحق بکلمته و لو کره المجرمون)

۸ - مخالفان راه انبیا، مردمانى مجرم و تبهکارند. (و یحق اللّه الحق بکلمته و لو کره المجرمون)

موضوعات مرتبط

• اشراف فرعون: افساد اشراف فرعون ۷ ; مجرمیت اشراف فرعون ۷
• افساد: آثار افساد ۶
• انبیا: افساد مخالفان انبیا ۸ ; مجرمیت مخالفان انبیا ۸
• جرایم: آثار جرایم ۶
• حق: استمرار حق ۱ ; افساد حق ستیزان ۵ ; حتمیت پیروزى حق ۳ ; زمینه حق ستیزى ۶ ; شکست حق ستیزان ۴ ; عوامل پیرزى حق ۳ ; مجرمیت حق ستیزان ۵; موجبات استمرار حق ۳
• خدا: افعال خدا ۳ ; سنّتهاى خدا ۱ ; کلمات خدا ۲، ۳
• فرعون: افساد فرعون ۷ ; مجرمیت فرعون ۷
• مجرمان: ۵، ۷، ۸ ناخشنودى مجرمان ۱
• معجزه: حقیقت معجزه ۲
• مفسدان: ۵، ۷، ۸ ناخشنودى مفسدان ۱