التوبة ٧١: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(افزودن جزییات آیه) |
||
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::الْمُؤْمِنُون|الْمُؤْمِنُونَ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُؤْمِنُون| ]] [[شامل این ریشه::امن| ]][[ریشه غیر ربط::امن| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::الْمُؤْمِنَات|الْمُؤْمِنَاتُ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُؤْمِنَات| ]] [[شامل این ریشه::امن| ]][[ریشه غیر ربط::امن| ]][[شامل این کلمه::بَعْضُهُم|بَعْضُهُمْ]] [[کلمه غیر ربط::بَعْضُهُم| ]] [[شامل این ریشه::بعض| ]][[ریشه غیر ربط::بعض| ]][[شامل این ریشه::هم| ]][[ریشه غیر ربط::هم| ]][[شامل این کلمه::أَوْلِيَاء|أَوْلِيَاءُ]] [[کلمه غیر ربط::أَوْلِيَاء| ]] [[شامل این ریشه::ولى| ]][[ریشه غیر ربط::ولى| ]][[شامل این کلمه::بَعْض|بَعْضٍ]] [[کلمه غیر ربط::بَعْض| ]] [[شامل این ریشه::بعض| ]][[ریشه غیر ربط::بعض| ]][[شامل این کلمه::يَأْمُرُون|يَأْمُرُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يَأْمُرُون| ]] [[شامل این ریشه::امر| ]][[ریشه غیر ربط::امر| ]][[شامل این کلمه::بِالْمَعْرُوف|بِالْمَعْرُوفِ]] [[کلمه غیر ربط::بِالْمَعْرُوف| ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این ریشه::عرف| ]][[ریشه غیر ربط::عرف| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يَنْهَوْن|يَنْهَوْنَ]] [[کلمه غیر ربط::يَنْهَوْن| ]] [[شامل این ریشه::نهى| ]][[ریشه غیر ربط::نهى| ]][[شامل این کلمه::عَن|عَنِ]] [[شامل این ریشه::عن| ]][[شامل این کلمه::الْمُنْکَر|الْمُنْکَرِ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُنْکَر| ]] [[شامل این ریشه::نکر| ]][[ریشه غیر ربط::نکر| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يُقِيمُون|يُقِيمُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يُقِيمُون| ]] [[شامل این ریشه::قوم| ]][[ریشه غیر ربط::قوم| ]][[شامل این کلمه::الصّلاَة|الصَّلاَةَ]] [[کلمه غیر ربط::الصّلاَة| ]] [[شامل این ریشه::صلو| ]][[ریشه غیر ربط::صلو| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يُؤْتُون|يُؤْتُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يُؤْتُون| ]] [[شامل این ریشه::اتى| ]][[ریشه غیر ربط::اتى| ]][[شامل این کلمه::الزّکَاة|الزَّکَاةَ]] [[کلمه غیر ربط::الزّکَاة| ]] [[شامل این ریشه::زکو| ]][[ریشه غیر ربط::زکو| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يُطِيعُون|يُطِيعُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يُطِيعُون| ]] [[شامل این ریشه::طوع| ]][[ریشه غیر ربط::طوع| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهَ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::رَسُولَه|رَسُولَهُ]] [[کلمه غیر ربط::رَسُولَه| ]] [[شامل این ریشه::رسل| ]][[ریشه غیر ربط::رسل| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::أُولٰئِک|أُولٰئِکَ]] [[شامل این ریشه::اول| ]][[شامل این کلمه::سَيَرْحَمُهُم|سَيَرْحَمُهُمُ]] [[کلمه غیر ربط::سَيَرْحَمُهُم| ]] [[شامل این ریشه::رحم| ]][[ریشه غیر ربط::رحم| ]][[شامل این ریشه::س| ]][[ریشه غیر ربط::س| ]][[شامل این ریشه::هم| ]][[ریشه غیر ربط::هم| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهَ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::عَزِيز|عَزِيزٌ]] [[کلمه غیر ربط::عَزِيز| ]] [[شامل این ریشه::عزز| ]][[ریشه غیر ربط::عزز| ]][[شامل این کلمه::حَکِيم|حَکِيمٌ]] [[کلمه غیر ربط::حَکِيم| ]] [[شامل این ریشه::حکم| ]][[ریشه غیر ربط::حکم| ]]'''}} | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::الْمُؤْمِنُون|الْمُؤْمِنُونَ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُؤْمِنُون| ]] [[شامل این ریشه::امن| ]][[ریشه غیر ربط::امن| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::الْمُؤْمِنَات|الْمُؤْمِنَاتُ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُؤْمِنَات| ]] [[شامل این ریشه::امن| ]][[ریشه غیر ربط::امن| ]][[شامل این کلمه::بَعْضُهُم|بَعْضُهُمْ]] [[کلمه غیر ربط::بَعْضُهُم| ]] [[شامل این ریشه::بعض| ]][[ریشه غیر ربط::بعض| ]][[شامل این ریشه::هم| ]][[ریشه غیر ربط::هم| ]][[شامل این کلمه::أَوْلِيَاء|أَوْلِيَاءُ]] [[کلمه غیر ربط::أَوْلِيَاء| ]] [[شامل این ریشه::ولى| ]][[ریشه غیر ربط::ولى| ]][[شامل این کلمه::بَعْض|بَعْضٍ]] [[کلمه غیر ربط::بَعْض| ]] [[شامل این ریشه::بعض| ]][[ریشه غیر ربط::بعض| ]][[شامل این کلمه::يَأْمُرُون|يَأْمُرُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يَأْمُرُون| ]] [[شامل این ریشه::امر| ]][[ریشه غیر ربط::امر| ]][[شامل این کلمه::بِالْمَعْرُوف|بِالْمَعْرُوفِ]] [[کلمه غیر ربط::بِالْمَعْرُوف| ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این ریشه::عرف| ]][[ریشه غیر ربط::عرف| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يَنْهَوْن|يَنْهَوْنَ]] [[کلمه غیر ربط::يَنْهَوْن| ]] [[شامل این ریشه::نهى| ]][[ریشه غیر ربط::نهى| ]][[شامل این کلمه::عَن|عَنِ]] [[شامل این ریشه::عن| ]][[شامل این کلمه::الْمُنْکَر|الْمُنْکَرِ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُنْکَر| ]] [[شامل این ریشه::نکر| ]][[ریشه غیر ربط::نکر| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يُقِيمُون|يُقِيمُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يُقِيمُون| ]] [[شامل این ریشه::قوم| ]][[ریشه غیر ربط::قوم| ]][[شامل این کلمه::الصّلاَة|الصَّلاَةَ]] [[کلمه غیر ربط::الصّلاَة| ]] [[شامل این ریشه::صلو| ]][[ریشه غیر ربط::صلو| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يُؤْتُون|يُؤْتُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يُؤْتُون| ]] [[شامل این ریشه::اتى| ]][[ریشه غیر ربط::اتى| ]][[شامل این کلمه::الزّکَاة|الزَّکَاةَ]] [[کلمه غیر ربط::الزّکَاة| ]] [[شامل این ریشه::زکو| ]][[ریشه غیر ربط::زکو| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::يُطِيعُون|يُطِيعُونَ]] [[کلمه غیر ربط::يُطِيعُون| ]] [[شامل این ریشه::طوع| ]][[ریشه غیر ربط::طوع| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهَ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::رَسُولَه|رَسُولَهُ]] [[کلمه غیر ربط::رَسُولَه| ]] [[شامل این ریشه::رسل| ]][[ریشه غیر ربط::رسل| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::أُولٰئِک|أُولٰئِکَ]] [[شامل این ریشه::اول| ]][[شامل این کلمه::سَيَرْحَمُهُم|سَيَرْحَمُهُمُ]] [[کلمه غیر ربط::سَيَرْحَمُهُم| ]] [[شامل این ریشه::رحم| ]][[ریشه غیر ربط::رحم| ]][[شامل این ریشه::س| ]][[ریشه غیر ربط::س| ]][[شامل این ریشه::هم| ]][[ریشه غیر ربط::هم| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهَ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::عَزِيز|عَزِيزٌ]] [[کلمه غیر ربط::عَزِيز| ]] [[شامل این ریشه::عزز| ]][[ریشه غیر ربط::عزز| ]][[شامل این کلمه::حَکِيم|حَکِيمٌ]] [[کلمه غیر ربط::حَکِيم| ]] [[شامل این ریشه::حکم| ]][[ریشه غیر ربط::حکم| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولٰئِکَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَ اللَّهَ عَزِيزٌ حَکِيمٌ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=و مردان و زنان باایمان، دوستدار، نگهدار و پشتوانهی یکدیگرند. همدیگر را به کارهای شناخته شده [:پسندیده] وامیدارند و از کارهای ناشناخته [:ناپسند] باز میدارند و نماز را بر پا میدارند و زکات را میدهند و خدا و پیامبرش را فرمان میبرند. اینانند که خدا به زودی مشمول رحمتشان قرار خواهد داد. بهراستی خدا عزیزی حکیم است. | |-|صادقی تهرانی=و مردان و زنان باایمان، دوستدار، نگهدار و پشتوانهی یکدیگرند. همدیگر را به کارهای شناخته شده [:پسندیده] وامیدارند و از کارهای ناشناخته [:ناپسند] باز میدارند و نماز را بر پا میدارند و زکات را میدهند و خدا و پیامبرش را فرمان میبرند. اینانند که خدا به زودی مشمول رحمتشان قرار خواهد داد. بهراستی خدا عزیزی حکیم است. | ||
|-|معزی=مردان مؤمن و زنان مؤمنه برخی از ایشانند دوستان برخی فرمان کنند به نیکی و بازدارند از بدی و بپای دارند نماز را و بدهند زکوة را و فرمان برند خدا و پیمبرش را آنان را بزودی رحم کند خدا و هر آینه خدا است عزّتمند حکیم | |-|معزی=مردان مؤمن و زنان مؤمنه برخی از ایشانند دوستان برخی فرمان کنند به نیکی و بازدارند از بدی و بپای دارند نماز را و بدهند زکوة را و فرمان برند خدا و پیمبرش را آنان را بزودی رحم کند خدا و هر آینه خدا است عزّتمند حکیم | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">The believing men and believing women are friends of one another. They advocate virtue, forbid evil, perform the prayers, practice charity, and obey Allah and His Messenger. These—Allah will have mercy on them. Allah is Noble and Wise.</div> | ||
{{آيه | سوره = سوره التوبة | نزول = | |-|</tabber> | ||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/009071.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/009071.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره التوبة | نزول = [[نازل شده در سال::16|٤ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::71|٧١]] | قبلی = التوبة ٧٠ | بعدی = التوبة ٧٢ | کلمه = [[تعداد کلمات::31|٣١]] | حرف = }} | |||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«أوْلِیَآءُ»: یاران. یاوران. | «أوْلِیَآءُ»: یاران. یاوران. | ||
خط ۳۱: | خط ۳۹: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۳۶#link239 | آيات ۷۴ - ۶۴، سوره توبه]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۳۶#link239 | آيات ۷۴ - ۶۴، سوره توبه]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۳۶#link240 | بيان اين دسته از آيات مربوط به منافقين و توطئه آنها براى قتل پيامبر (ص ) در راه تبوك]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۳۶#link240 | بيان اين دسته از آيات مربوط به منافقين و توطئه آنها براى قتل پيامبر (ص ) در راه تبوك]] | ||
خط ۴۹: | خط ۵۸: | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۳۹#link255 | رواياتى در مورد خشنودى و رضاى الهى در ذيل جمله : (( و رضوان من الله اكبر )) ]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۳۹#link255 | رواياتى در مورد خشنودى و رضاى الهى در ذيل جمله : (( و رضوان من الله اكبر )) ]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۸_بخش۴۳#link26 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۸_بخش۴۳#link26 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ «71» | |||
مردان وزنان با ايمان، يار وياور واولياى يكديگرند، به معروف (خوبىها) فرمان مىدهند و از منكرات و بدىها (منكرات) نهى مىكنند، نماز بر پاى داشته، زكات مىپردازند و از خداوند و پيامبرش پيروى مىكنند. بزودى خداوند آنان را مشمول رحمت خويش قرار خواهد داد. همانا خداوند، تواناى غالب و حكيم است. | |||
جلد 3 - صفحه 463 | |||
===نکته ها=== | |||
آيهى 67، دربارهى منافقان تعبيرِ «بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ» را آورده بود، امّا اين آيه دربارهى مؤمنان مىفرمايد: «بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ»، شايد اختلاف تعبير به خاطر آن است كه بر خلاف مؤمنان، وحدت عميق و پيوند ولايت در ميان منافقان نيست و هنگام بروز منافع شخصى، وفادار نيستند و وحدتشان ظاهرى و صورى است، به قول قرآن: «تَحْسَبُهُمْ جَمِيعاً وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّى» «1» آنان را متّحد مىپندارى در حالى كه دلهايشان پراكنده است. | |||
چون امر به معروف ونهى از منكر، عامل برپايى واجبات ديگر است، از اينرو در آيه، قبل از نماز و زكات آمده است. «2» | |||
===پیام ها=== | |||
1- زن و مرد هردو، در اصلاح جامعه تأثير گذارند. «الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ» | |||
2- مؤمنان در جامعهى اسلامى، نسبت به يكديگر از طرف خداوند، حقّ ولايت و نظارت همراه با محبّت دارند و بىتفاوت نيستند. «بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ» | |||
3- امر به معروف ونهى از منكر كه بر همهى مردان وزنان با ايمان واجب است، برخاسته از حقّ ولايت بر يكديگر است. بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ ... وَ يَنْهَوْنَ | |||
4- امر ونهى، در سايهى محبّت وولايت قابل اجراست. بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ، يَأْمُرُونَ ... | |||
5- توجّه به زندگى محرومان و تأمين اجتماعى فقرا، در كنار مسائل عبادى ديگر است. يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ ... | |||
6- ايمان در اصلاح فرد و جامعه، نقش به سزايى دارد. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ | |||
7- امر به معروف ونهى از منكر، اقامهى نماز، پرداخت زكات واطاعت از خدا و رسول، وظيفه و عملكرد دائمى مؤمنان است. «يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ، يُطِيعُونَ» (فعل مضارع رمز استمرار است) | |||
---- | |||
«1». حشر، 14. | |||
«2». تحفالعقول، ص 237. | |||
جلد 3 - صفحه 464 | |||
8- كسانىكه ديگران را به كارهاى خوب دعوت مىكنند، بايد خود نيز اهل عمل باشند. «يَأْمُرُونَ، يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ» | |||
9- اطاعت از خدا و رسول بايد با ميل و رغبت باشد. «يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ» (اطاعت در لغت به معناى پيروى با ميل است) | |||
10- هم اطاعت از خدا در برنامههاى عبادى لازم است و هم اطاعت از رسول در برنامههاى حكومتى. «يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ» | |||
11- اعمال انسان، زمينهساز رحمت الهى است. «يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ، يُطِيعُونَ، سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ» | |||
12- زن ومرد در دريافت رحمت الهى يكسان مىباشند. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (71) | |||
چون حق تعالى مبالغه فرمود در بيان وصف منافقين به اعمال فاسده و افعال خبيثه و تعقب به ذكر انواع وعيد در حق آنها در دنيا و آخرت، سپس توصيف مؤمنين را به خصال حميده و اعمال خيريه به نقيض منافقين بيان فرمايد: | |||
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ: و مردان و زنان مؤمنه. بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ: | |||
بعضى از ايشان محبان و دوستان برخى ديگرند در تعاون و تناصر يكديگر در طريق قديم و دين مستقيم. و معاونت آنان بر اين وجه است كه بر ضد منافقين داراى اوصاف حسنه: | |||
صفت اول: يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ: امر مىكنند به كارهاى نيكو كه آن ايمان و فرمانبردارى است در جميع اوامر الهى و آنچه را كه واجب فرموده يا راضى باشد به آن عقلا يا شرعا. | |||
صفت دوم: وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ: و باز مىدارند از كارهاى ناشايسته كه آن كفر و انواع معاصى است و آنچه نهى فرموده و رضا ندارد آن را عقلا يا شرعا. | |||
نكته- ذكر «من» در آيه منافقين و لفظ اولياء در آيه مؤمنين براى آن است كه در صفت منافقين «بعضهم من بعض» دلالت دارد بر اينكه نفاق تابعين متفرع بر نفاق سالفين است، زيرا نفاق و كفر تابعين حاصل شده به سبب تقليد اكابر و رؤسا به هواى نفس و طبيعت و عادت، اما وفاق مؤمنين بتحقيق حاصل شده نه | |||
ج5، ص 145 | |||
بواسطه ميل و عادت بلكه بواسطه مشاركت در استدلال و هدايت و توفيق و اتحاد حق حقيقى دارند، لا جرم وحدت ايمانى بين آنها ثابت شده. | |||
صفت سيم: وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ: و بر پا مىدارند نماز را به شرايط و اركان و آداب آن كه مأمورند. | |||
صفت چهارم: وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ: و مىدهند زكات را به آداب متعلقه به آن. | |||
صفت پنجم: وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ: و فرمان مىبرند حضرت الهى و رسول سبحانى را در جميع امور. | |||
أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ: آن گروه پاكيزه سيره، و ستوده خصلت، زود باشد كه رحمت فرمايد حق تعالى ايشان را، يعنى محققا آنها را مستغرق رحمت خود گرداند در دنيا و آخرت (چه سين مؤكد وقوع است). إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ: | |||
بتحقيق خداى تعالى غالب است بر هر چه اراده فرمايد و هيچ چيز مانع اراده او نشود، دانا است به حكمت و مصلحت، و وضع نمايد هر شىء را به محل خود، و رحمت و عذاب را به محل خود قرار دهد. | |||
تنبيه- آيه شريفه دلالت دارد بر آنكه امر به معروف و نهى از منكر از واجبات عينى است كه بر هر فرد فرد مكلفين واجب است، زيرا از صفات جميع مؤمنان شمرده و تخصيص به قومى دون قومى نداده. | |||
حضرت امير المؤمنين على عليه السّلام در ذيل خطبه قاصعه فرمايد: و انّ عندكم الامثال من بأس اللّه و قوارعه و ايّامه و وقايعه فلا تستبطئوا وعيده جهلا باخذه و تهاونا ببطشه و يأسا من بأسه، فانّ اللّه سبحانه لم يلعن القرن الماضى بين ايديكم إلّا لتركهم الأمر بالمعروف و النّهى عن المنكر فلعن اللّه السّفهاء لركوب المعاصى و الحلماء لترك النّواهى. | |||
يعنى: و بتحقيق نزد شما است داستانها از شدت عذاب الهى و عقوبات كوبنده او و روزهاى سخت او واقعههاى نكال او، پس بعيد نشماريد وعيد عذاب او را از جهت جهالت شما به مؤاخذه او، و از جهت استخفاف به عنف و سطوت او و از جهت نوميدى از عذاب او، پس بتحقيق خداى تعالى دور نفرموده از رحمت واسعه خود اهل قرون گذشته را مگر به سبب ترك كردن ايشان امر | |||
ج5، ص 146 | |||
به معروف و نهى از منكر را، پس دور فرمود از رحمت خود سفيهان را بواسطه ارتكاب معاصى و دانايان را به جهت ترك كردن نهى از مناهى. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (71) وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (72) | |||
ترجمه | |||
مردان مؤمن و زنان مؤمنه بعضى از آنها دوستان بعض ديگرند امر مىكنند بكار خوب و نهى مىكنند از كار بد و بپا ميدارند نماز را و ميدهند زكوة را و اطاعت مىكنند خدا و پيغمبرش را آنگروه زود باشد كه رحمت كند ايشان را خدا همانا خداوند غالب درست كردار است | |||
وعده داد خدا مردان مؤمن و زنان مؤمنه را بهشتهائيكه ميرود در آنها نهرها جاودانيانند در آن و منزلهاى پاكيزه در باغهاى جاويدان و خوشنودى از خدا بزرگتر است اين است آن كاميابى بزرگ. | |||
تفسير | |||
در مقابل سنخيّت اهل نفاق و كفر با يكديگر كه در آيات سابقه بيان شد سنخيّت و اتّحاد و دوستى اهل ايمان است از مرد و زن با يكديگر بدليل آنكه همه طالب و مروّج يك مقصودند امر ميكنند بكار خوب شرعى و عقلى و نهى ميكنيد از كار بد عقلى و شرعى و سعى مىكنند در اقامه نماز و از دادن زكوة بخل نمىكنند و اطاعت پيغمبر را اطاعت خدا ميدانند و از حكم او تخلّف نمىنمايند و خداوند هم مسلّما رحمت خود را در دنيا و آخرت از ايشان دريغ نميفرمايد چون سين مؤكّد وقوع فعل مضارع است و خدا داراى عزّت تامّه است كسى نميتواند مانع از نفوذ اراده او شود و افعالش محكم و متين و مطابق باصلاح عامّه است و در مجمع از پيغمبر (ص) نقل نموده كه عدن خانه خدا است كه كسى آنرا نديده و بقلب بشرى خطور نكرده سكونت نميكنند در آن مگر سه گروه انبياء و صدّيقان و شهداء خداوند ميفرمايد خوشا بحال كسانيكه داخل در آن خانه ميشوند و در خصال از آنحضرت نقل نموده كه كسيكه خوش داشته باشد كه زندگى كند مانند زندگى من و بميرد مانند مردن من و سكونت كند در بهشت من آن بهشتيكه خدا كه پروردگار من است بمن وعده فرموده كه باغهاى جاودان سبز و خرّمى است كه درخت هاى آنرا خداوند بدست خود كاشته و بعد فرموده بشو آنطور كه من ميخواهم و شده پس بايد دوست بدارد على بن أبي طالب و ذرّيّه او را بعد از او و از امير المؤمنين (ع) روايت شده است كه يك نفر يهودى پرسيد از آن حضرت كه مسكن پيغمبر شما از بهشت كجا است جواب فرمود اعلى درجات و اشرف مقامات آن كه جنّات عدن است و يهودى قسم خورد كه راست است و همان است كه موسى املاء نمود و هرون نوشت رزقنا اللّه بولايتهم | |||
---- | |||
جلد 2 صفحه 601 | |||
انشاء اللّه تعالى و با همه اين تفصيلات ذرّه از خوشنودى خدا برتر و بالاتر و بزرگتر از تمام اين مراتب و مقامات و درجات است چون آن وسيله تمام سعادات و موجب هر فوز و فلاح و كاميابى و نجاح است و سبب وصول بدار كرامت اوست كه اكبر و اعظم ثوابهاى آخرت است .. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ المُؤمِنُونَ وَ المُؤمِناتُ بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ يَأمُرُونَ بِالمَعرُوفِ وَ يَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (71) | |||
و مؤمنين و مؤمنات نسبت بيكديگر دوستي و محبت و دلبستگي و اطاعت | |||
جلد 8 - صفحه 267 | |||
و فرمان بري دارند امر بمعروف ميكنند و نهي از منكر و برپا ميدارند نماز را و اداء ميكنند زكاة را و اطاعت ميكنند خدا و رسول او را اينها هستند که زود باشد مشمول رحمت الهي شوند خداوند محققا عزيز غالب ريزهكار است حكيم عالم بحكم و مصالح امور است. | |||
وَ المُؤمِنُونَ وَ المُؤمِناتُ مراد اهل ولايت و معتقد بامامت ائمه اثني عشر هستند چنانچه از استشهادات ائمه عليهم السلام باين آيه در نصرت شيعه بيك ديگر استفاده ميشود بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ بيك ديگر كمك و اعانت و نصرت و دوستي و محبت و همراهي ميكنند که فرمودند | |||
(بني الاسلام علي خمس) | |||
يكي | |||
يأمرون بالمعروف | |||
امر بمعروف واجبات شرعيه الهيه، ديگر | |||
و ينهون عن المنكر | |||
از محرمات شرعيه الهيه سوم | |||
و يقيمون الصلاة | |||
هم نماز ميگذارند و هم حفظ حدود نماز را ميكنند و نميگذارند از بين برود چهارم | |||
و يؤتون الزكاة | |||
حقوق فقراء را ادا ميكنند و ردّ زكاة ميكنند که در حديث دارد اگر اغنياء اداء زكاة ميكردند يك فقير باقي نميماند و اگر زكاة وافي نبود خداوند بيشتر معين ميفرمود اينکه چهار ركن ركن پنجم ولايت ائمة اطهار [ع] است که فرمودند | |||
(ما نودي بشيء اعظم من الولاية) | |||
و اينکه ركن پنجم استفاده ميشود از جمله وَ يُطِيعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ که خدا و رسول تعيين خليفه كردند در غدير خم و مواقع ديگر و مؤمنين اطاعت كردند و قبول نمودند و مخالفين مخالفت كردند و زير بار نرفتند و از زمره مؤمنين خارج شدند. | |||
اولئك اينکه مؤمنين و مؤمنات را سَيَرحَمُهُمُ اللّهُ وعده شمول رحمت است در دنيا و آخرت إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ غالب و قادر است بر اضافه رحمت و نزول عذاب حكيم تماما از روي حكمت و عين صلاح است. | |||
268 | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
] | |||
(آیه 71)- نشانههای مؤمنان راستین: در آیات گذشته علائم و جهات مشترک مردان و زنان منافق در پنج قسمت مطرح گردید. | |||
ج2، ص228 | |||
در آیه مورد بحث علائم و نشانههای مردان و زنان با ایمان بیان شده است که آن هم در پنج قسمت خلاصه میشود. | |||
آیه از اینجا شروع میشود که میفرماید: «مردان و زنان با ایمان دوست و ولیّ و یار و یاور یکدیگرند» (وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ). | |||
پس از بیان این اصل کلی به شرح جزئیات صفات مؤمنان میپردازد: | |||
1- نخست میگوید: «آنها مردم را به نیکیها دعوت میکند» (یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ). | |||
2- «مردم را از زشتیها و بدیها و منکرات باز میدارند» (وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ). | |||
3- آنها به عکس منافقان که خدا را فراموش کرده بودند «نماز را برپا میدارند» (وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ). و به یاد خدا هستند و با یاد و ذکر او، دل را روشن، و عقل را بیدار و آگاه میدارند. | |||
4- آنها بر خلاف منافقان که افرادی ممسک و بخیل هستند بخشی از اموال خویش را در راه خدا، و حمایت خلق خدا، و برای بازسازی جامعه، انفاق مینمایند «و زکات اموال خویش را میپردازد» (وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ). | |||
5- منافقان فاسقند و سرکش، و خارج از تحت فرمان حق، اما مؤمنان «اطاعت فرمان خدا و پیامبر او میکنند» (وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ). | |||
در پایان این آیه اشاره به نخستین امتیاز مؤمنان از نظر نتیجه و پاداش کرده، میگوید: «خداوند آنها را به زودی مشمول رحمت خویش میگرداند» (أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ). | |||
شک نیست که وعده رحمت به مؤمنان از طرف خداوند، از هر نظر قطعی و اطمینان بخش است، چرا که «خداوند توانا و حکیم است» (إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ). | |||
نه بدون علت وعده میدهد، و نه هنگامی که وعده داد، از انجام آن عاجز میماند. | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
خط ۱۵۸: | خط ۳۶۹: | ||
[[رده:احکام]][[رده:بعد اجتماعى اسلام]][[رده:بعد اقتصادى اسلام]][[رده:بعد عبادى اسلام]][[رده:جامعیت اسلام]][[رده:ویژگیهاى اسلام]][[رده:حکیم]][[رده:عزیز]][[رده:عوامل اصلاح]][[رده:آثار اطاعت از خدا]][[رده:آثار اطاعت از محمد]][[رده:اطاعت از خدا]][[رده:اطاعت از محمد]][[رده:اهمیت اطاعت از محمد]][[رده:تداوم اطاعت از خدا]][[رده:تداوم اطاعت از محمد]][[رده:آثار امر به معروف]][[رده:اهمیت امر به معروف]][[رده:عمومیت امر به معروف]][[رده:آثار اجتماعى ایمان]][[رده:آثار ایمان]][[رده:آثار فردى ایمان]][[رده:ایمان و فقرزدایى]][[رده:تساوى در پاداش]][[رده:اهمیت اصلاح جامعه]][[رده:اهمیت تأمین نیازهاى جامعه]][[رده:عوامل اصلاح جامعه]][[رده:نشانه هاى جامعه اسلامى]][[رده:حق امر به معروف]][[رده:حق نهى از منکر]][[رده:حق ولایت]][[رده:پاداشهاى خدا]][[رده:حکمت خدا]][[رده:خدا و عجز]][[رده:رحمت اخروى خدا]][[رده:رحمت خاص خدا]][[رده:عزت خدا]][[رده:عوامل تحقق بشارتهاى خدا]][[رده:عوامل تحقق وعده هاى خدا]][[رده:عوامل رحمت خاص خدا]][[رده:منشأ وعده هاى خدا]][[رده:وعدههاى خدا]][[رده:مشمولان رحمت]][[رده:آثار زکات]][[رده:اهمیت زکات]][[رده:تداوم پرداخت زکات]][[رده:ارزش عمل زنان مؤمن]][[رده:پاداش عمل زنان مؤمن]][[رده:تساوى زن و مرد]][[رده:مسؤولیت زنان]][[رده:موانع فساد]][[رده:آثار محبت در مؤمنان]][[رده:ارزش عمل مؤمنان]][[رده:انقیاد مؤمنان]][[رده:بشارت به مؤمنان]][[رده:پاداش مؤمنان]][[رده:تکلیف اجتماعى مؤمنان]][[رده:تکلیف فردى مؤمنان]][[رده:دوستى مؤمنان]][[رده:صفات مؤمنان]][[رده:عمل مؤمنان]][[رده:فضایل مؤمنان]][[رده:مؤمنان و اصلاح جامعه]][[رده:مؤمنان و تأمین نیازهاى جامعه]][[رده:مؤمنان و منافقان]][[رده:مسؤولیت مؤمنان]][[رده:مقامات اخروى مؤمنان]][[رده:منشأ دوستى در مؤمنان]][[رده:موضعگیرى اجتماعى مؤمنان]][[رده:نشانه هاى مؤمنان]][[رده:وعده به مؤمنان]][[رده:ولایت بر مؤمنان]][[رده:ولایت مؤمنان]][[رده:ویژگیهاى مؤمنان]][[رده:احکام حکومتى محمد]][[رده:رسالت محمد]][[رده:محمد و مؤمنان]][[رده:مقامات محمد]][[رده:منشأ ولایت محمد]][[رده:مسؤولیتهاى اجتماعى]][[رده:صفات منافقان]][[رده:عمل منافقان]][[رده:موضعگیرى اجتماعى منافقان]][[رده:آثار برپایى نماز]][[رده:اهمیت برپایى نماز]][[رده:تداوم برپایى نماز]][[رده:نظام جزایى]][[رده:آثار نهى از منکر]][[رده:اهمیت نهى از منکر]][[رده:عمومیت نهى از منکر]][[رده:واجبات]] | [[رده:احکام]][[رده:بعد اجتماعى اسلام]][[رده:بعد اقتصادى اسلام]][[رده:بعد عبادى اسلام]][[رده:جامعیت اسلام]][[رده:ویژگیهاى اسلام]][[رده:حکیم]][[رده:عزیز]][[رده:عوامل اصلاح]][[رده:آثار اطاعت از خدا]][[رده:آثار اطاعت از محمد]][[رده:اطاعت از خدا]][[رده:اطاعت از محمد]][[رده:اهمیت اطاعت از محمد]][[رده:تداوم اطاعت از خدا]][[رده:تداوم اطاعت از محمد]][[رده:آثار امر به معروف]][[رده:اهمیت امر به معروف]][[رده:عمومیت امر به معروف]][[رده:آثار اجتماعى ایمان]][[رده:آثار ایمان]][[رده:آثار فردى ایمان]][[رده:ایمان و فقرزدایى]][[رده:تساوى در پاداش]][[رده:اهمیت اصلاح جامعه]][[رده:اهمیت تأمین نیازهاى جامعه]][[رده:عوامل اصلاح جامعه]][[رده:نشانه هاى جامعه اسلامى]][[رده:حق امر به معروف]][[رده:حق نهى از منکر]][[رده:حق ولایت]][[رده:پاداشهاى خدا]][[رده:حکمت خدا]][[رده:خدا و عجز]][[رده:رحمت اخروى خدا]][[رده:رحمت خاص خدا]][[رده:عزت خدا]][[رده:عوامل تحقق بشارتهاى خدا]][[رده:عوامل تحقق وعده هاى خدا]][[رده:عوامل رحمت خاص خدا]][[رده:منشأ وعده هاى خدا]][[رده:وعدههاى خدا]][[رده:مشمولان رحمت]][[رده:آثار زکات]][[رده:اهمیت زکات]][[رده:تداوم پرداخت زکات]][[رده:ارزش عمل زنان مؤمن]][[رده:پاداش عمل زنان مؤمن]][[رده:تساوى زن و مرد]][[رده:مسؤولیت زنان]][[رده:موانع فساد]][[رده:آثار محبت در مؤمنان]][[رده:ارزش عمل مؤمنان]][[رده:انقیاد مؤمنان]][[رده:بشارت به مؤمنان]][[رده:پاداش مؤمنان]][[رده:تکلیف اجتماعى مؤمنان]][[رده:تکلیف فردى مؤمنان]][[رده:دوستى مؤمنان]][[رده:صفات مؤمنان]][[رده:عمل مؤمنان]][[رده:فضایل مؤمنان]][[رده:مؤمنان و اصلاح جامعه]][[رده:مؤمنان و تأمین نیازهاى جامعه]][[رده:مؤمنان و منافقان]][[رده:مسؤولیت مؤمنان]][[رده:مقامات اخروى مؤمنان]][[رده:منشأ دوستى در مؤمنان]][[رده:موضعگیرى اجتماعى مؤمنان]][[رده:نشانه هاى مؤمنان]][[رده:وعده به مؤمنان]][[رده:ولایت بر مؤمنان]][[رده:ولایت مؤمنان]][[رده:ویژگیهاى مؤمنان]][[رده:احکام حکومتى محمد]][[رده:رسالت محمد]][[رده:محمد و مؤمنان]][[رده:مقامات محمد]][[رده:منشأ ولایت محمد]][[رده:مسؤولیتهاى اجتماعى]][[رده:صفات منافقان]][[رده:عمل منافقان]][[رده:موضعگیرى اجتماعى منافقان]][[رده:آثار برپایى نماز]][[رده:اهمیت برپایى نماز]][[رده:تداوم برپایى نماز]][[رده:نظام جزایى]][[رده:آثار نهى از منکر]][[رده:اهمیت نهى از منکر]][[رده:عمومیت نهى از منکر]][[رده:واجبات]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره التوبة ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره التوبة ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 71 سوره توبه | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 71 سوره توبه,توبه 71,وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولٰئِکَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَ اللَّهَ عَزِيزٌ حَکِيمٌ,احکام,بعد اجتماعى اسلام,بعد اقتصادى اسلام,بعد عبادى اسلام,جامعیت اسلام,ویژگیهاى اسلام,حکیم,عزیز,عوامل اصلاح,آثار اطاعت از خدا,آثار اطاعت از محمد,اطاعت از خدا,اطاعت از محمد,اهمیت اطاعت از محمد,تداوم اطاعت از خدا,تداوم اطاعت از محمد,آثار امر به معروف,اهمیت امر به معروف,عمومیت امر به معروف,آثار اجتماعى ایمان,آثار ایمان,آثار فردى ایمان,ایمان و فقرزدایى,تساوى در پاداش,اهمیت اصلاح جامعه,اهمیت تأمین نیازهاى جامعه,عوامل اصلاح جامعه,نشانه هاى جامعه اسلامى,حق امر به معروف,حق نهى از منکر,حق ولایت,پاداشهاى خدا,حکمت خدا,خدا و عجز,رحمت اخروى خدا,رحمت خاص خدا,عزت خدا,عوامل تحقق بشارتهاى خدا,عوامل تحقق وعده هاى خدا,عوامل رحمت خاص خدا,منشأ وعده هاى خدا,وعدههاى خدا,مشمولان رحمت,آثار زکات,اهمیت زکات,تداوم پرداخت زکات,ارزش عمل زنان مؤمن,پاداش عمل زنان مؤمن,تساوى زن و مرد,مسؤولیت زنان,موانع فساد,آثار محبت در مؤمنان,ارزش عمل مؤمنان,انقیاد مؤمنان,بشارت به مؤمنان,پاداش مؤمنان,تکلیف اجتماعى مؤمنان,تکلیف فردى مؤمنان,دوستى مؤمنان,صفات مؤمنان,عمل مؤمنان,فضایل مؤمنان,مؤمنان و اصلاح جامعه,مؤمنان و تأمین نیازهاى جامعه,مؤمنان و منافقان,مسؤولیت مؤمنان,مقامات اخروى مؤمنان,منشأ دوستى در مؤمنان,موضعگیرى اجتماعى مؤمنان,نشانه هاى مؤمنان,وعده به مؤمنان,ولایت بر مؤمنان,ولایت مؤمنان,ویژگیهاى مؤمنان,احکام حکومتى محمد,رسالت محمد,محمد و مؤمنان,مقامات محمد,منشأ ولایت محمد,مسؤولیتهاى اجتماعى,صفات منافقان,عمل منافقان,موضعگیرى اجتماعى منافقان,آثار برپایى نماز,اهمیت برپایى نماز,تداوم برپایى نماز,نظام جزایى,آثار نهى از منکر,اهمیت نهى از منکر,عمومیت نهى از منکر,واجبات,آیات قرآن سوره التوبة | |||
|description=وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولٰئِکَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَ اللَّهَ عَزِيزٌ حَکِيمٌ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} |
نسخهٔ کنونی تا ۱ دی ۱۳۹۹، ساعت ۰۴:۵۹
کپی متن آیه |
---|
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولٰئِکَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَ اللَّهَ عَزِيزٌ حَکِيمٌ |
ترجمه
التوبة ٧٠ | آیه ٧١ | التوبة ٧٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أوْلِیَآءُ»: یاران. یاوران.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۷۴ - ۶۴، سوره توبه
- بيان اين دسته از آيات مربوط به منافقين و توطئه آنها براى قتل پيامبر (ص ) در راه تبوك
- نگرانى منافقين از جهت افشاء توطئه پليدشان توسط رسول الله (ص )
- اشكالاتي كه بر أيه : يحذر المنافقون ... ايراد شده و جواب أنها
- اشكال دوم در ارتباط با آيه (يحذر المنافقون ...) و پاسخ هايى كه به آن داده شده است
- جواب منافقين به سؤ ال از رفتار توطئه گرانه شان
- معناى كلمه (طائفة )
- مراد از ايمان منافقين در جمله : (( لقد كفرتم بعد ايمانكم ))
- اشكالى به آيه در مورد عفو بعضى منافقين و عذاب بعضى ديگر و پاسخ به آن
- اوصاف عمومى و جامع منافقين
- بيان حال عامه مؤ منين
- رضوان خدا، حقيقت رستگارى است و حتى در بهشت رضاى خدا نباشد بهشت هم عذاب خواهد بود
- مراد از جهاد با منافقين مقاومت و خشونت در برابر آنها است
- روايات مختلفى كه در ذيل آيه : (( يحذر المنافقون ... )) و شاءن نزول آن نقل شده اند
- كداميك از روايات با آيات مورد بحث تطبيق مى كند؟
- چند روايت در بيان مقصود از جمله : (( نسواالله فنسيهم ))
- رواياتى در مورد خشنودى و رضاى الهى در ذيل جمله : (( و رضوان من الله اكبر ))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ «71»
مردان وزنان با ايمان، يار وياور واولياى يكديگرند، به معروف (خوبىها) فرمان مىدهند و از منكرات و بدىها (منكرات) نهى مىكنند، نماز بر پاى داشته، زكات مىپردازند و از خداوند و پيامبرش پيروى مىكنند. بزودى خداوند آنان را مشمول رحمت خويش قرار خواهد داد. همانا خداوند، تواناى غالب و حكيم است.
جلد 3 - صفحه 463
نکته ها
آيهى 67، دربارهى منافقان تعبيرِ «بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ» را آورده بود، امّا اين آيه دربارهى مؤمنان مىفرمايد: «بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ»، شايد اختلاف تعبير به خاطر آن است كه بر خلاف مؤمنان، وحدت عميق و پيوند ولايت در ميان منافقان نيست و هنگام بروز منافع شخصى، وفادار نيستند و وحدتشان ظاهرى و صورى است، به قول قرآن: «تَحْسَبُهُمْ جَمِيعاً وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّى» «1» آنان را متّحد مىپندارى در حالى كه دلهايشان پراكنده است.
چون امر به معروف ونهى از منكر، عامل برپايى واجبات ديگر است، از اينرو در آيه، قبل از نماز و زكات آمده است. «2»
پیام ها
1- زن و مرد هردو، در اصلاح جامعه تأثير گذارند. «الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ»
2- مؤمنان در جامعهى اسلامى، نسبت به يكديگر از طرف خداوند، حقّ ولايت و نظارت همراه با محبّت دارند و بىتفاوت نيستند. «بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ»
3- امر به معروف ونهى از منكر كه بر همهى مردان وزنان با ايمان واجب است، برخاسته از حقّ ولايت بر يكديگر است. بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ ... وَ يَنْهَوْنَ
4- امر ونهى، در سايهى محبّت وولايت قابل اجراست. بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ، يَأْمُرُونَ ...
5- توجّه به زندگى محرومان و تأمين اجتماعى فقرا، در كنار مسائل عبادى ديگر است. يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ ...
6- ايمان در اصلاح فرد و جامعه، نقش به سزايى دارد. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ
7- امر به معروف ونهى از منكر، اقامهى نماز، پرداخت زكات واطاعت از خدا و رسول، وظيفه و عملكرد دائمى مؤمنان است. «يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ، يُطِيعُونَ» (فعل مضارع رمز استمرار است)
«1». حشر، 14.
«2». تحفالعقول، ص 237.
جلد 3 - صفحه 464
8- كسانىكه ديگران را به كارهاى خوب دعوت مىكنند، بايد خود نيز اهل عمل باشند. «يَأْمُرُونَ، يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ»
9- اطاعت از خدا و رسول بايد با ميل و رغبت باشد. «يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ» (اطاعت در لغت به معناى پيروى با ميل است)
10- هم اطاعت از خدا در برنامههاى عبادى لازم است و هم اطاعت از رسول در برنامههاى حكومتى. «يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ»
11- اعمال انسان، زمينهساز رحمت الهى است. «يَأْمُرُونَ، يَنْهَوْنَ، يُقِيمُونَ، يُؤْتُونَ، يُطِيعُونَ، سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ»
12- زن ومرد در دريافت رحمت الهى يكسان مىباشند. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (71)
چون حق تعالى مبالغه فرمود در بيان وصف منافقين به اعمال فاسده و افعال خبيثه و تعقب به ذكر انواع وعيد در حق آنها در دنيا و آخرت، سپس توصيف مؤمنين را به خصال حميده و اعمال خيريه به نقيض منافقين بيان فرمايد:
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ: و مردان و زنان مؤمنه. بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ:
بعضى از ايشان محبان و دوستان برخى ديگرند در تعاون و تناصر يكديگر در طريق قديم و دين مستقيم. و معاونت آنان بر اين وجه است كه بر ضد منافقين داراى اوصاف حسنه:
صفت اول: يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ: امر مىكنند به كارهاى نيكو كه آن ايمان و فرمانبردارى است در جميع اوامر الهى و آنچه را كه واجب فرموده يا راضى باشد به آن عقلا يا شرعا.
صفت دوم: وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ: و باز مىدارند از كارهاى ناشايسته كه آن كفر و انواع معاصى است و آنچه نهى فرموده و رضا ندارد آن را عقلا يا شرعا.
نكته- ذكر «من» در آيه منافقين و لفظ اولياء در آيه مؤمنين براى آن است كه در صفت منافقين «بعضهم من بعض» دلالت دارد بر اينكه نفاق تابعين متفرع بر نفاق سالفين است، زيرا نفاق و كفر تابعين حاصل شده به سبب تقليد اكابر و رؤسا به هواى نفس و طبيعت و عادت، اما وفاق مؤمنين بتحقيق حاصل شده نه
ج5، ص 145
بواسطه ميل و عادت بلكه بواسطه مشاركت در استدلال و هدايت و توفيق و اتحاد حق حقيقى دارند، لا جرم وحدت ايمانى بين آنها ثابت شده.
صفت سيم: وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ: و بر پا مىدارند نماز را به شرايط و اركان و آداب آن كه مأمورند.
صفت چهارم: وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ: و مىدهند زكات را به آداب متعلقه به آن.
صفت پنجم: وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ: و فرمان مىبرند حضرت الهى و رسول سبحانى را در جميع امور.
أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ: آن گروه پاكيزه سيره، و ستوده خصلت، زود باشد كه رحمت فرمايد حق تعالى ايشان را، يعنى محققا آنها را مستغرق رحمت خود گرداند در دنيا و آخرت (چه سين مؤكد وقوع است). إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ:
بتحقيق خداى تعالى غالب است بر هر چه اراده فرمايد و هيچ چيز مانع اراده او نشود، دانا است به حكمت و مصلحت، و وضع نمايد هر شىء را به محل خود، و رحمت و عذاب را به محل خود قرار دهد.
تنبيه- آيه شريفه دلالت دارد بر آنكه امر به معروف و نهى از منكر از واجبات عينى است كه بر هر فرد فرد مكلفين واجب است، زيرا از صفات جميع مؤمنان شمرده و تخصيص به قومى دون قومى نداده.
حضرت امير المؤمنين على عليه السّلام در ذيل خطبه قاصعه فرمايد: و انّ عندكم الامثال من بأس اللّه و قوارعه و ايّامه و وقايعه فلا تستبطئوا وعيده جهلا باخذه و تهاونا ببطشه و يأسا من بأسه، فانّ اللّه سبحانه لم يلعن القرن الماضى بين ايديكم إلّا لتركهم الأمر بالمعروف و النّهى عن المنكر فلعن اللّه السّفهاء لركوب المعاصى و الحلماء لترك النّواهى.
يعنى: و بتحقيق نزد شما است داستانها از شدت عذاب الهى و عقوبات كوبنده او و روزهاى سخت او واقعههاى نكال او، پس بعيد نشماريد وعيد عذاب او را از جهت جهالت شما به مؤاخذه او، و از جهت استخفاف به عنف و سطوت او و از جهت نوميدى از عذاب او، پس بتحقيق خداى تعالى دور نفرموده از رحمت واسعه خود اهل قرون گذشته را مگر به سبب ترك كردن ايشان امر
ج5، ص 146
به معروف و نهى از منكر را، پس دور فرمود از رحمت خود سفيهان را بواسطه ارتكاب معاصى و دانايان را به جهت ترك كردن نهى از مناهى.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (71) وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (72)
ترجمه
مردان مؤمن و زنان مؤمنه بعضى از آنها دوستان بعض ديگرند امر مىكنند بكار خوب و نهى مىكنند از كار بد و بپا ميدارند نماز را و ميدهند زكوة را و اطاعت مىكنند خدا و پيغمبرش را آنگروه زود باشد كه رحمت كند ايشان را خدا همانا خداوند غالب درست كردار است
وعده داد خدا مردان مؤمن و زنان مؤمنه را بهشتهائيكه ميرود در آنها نهرها جاودانيانند در آن و منزلهاى پاكيزه در باغهاى جاويدان و خوشنودى از خدا بزرگتر است اين است آن كاميابى بزرگ.
تفسير
در مقابل سنخيّت اهل نفاق و كفر با يكديگر كه در آيات سابقه بيان شد سنخيّت و اتّحاد و دوستى اهل ايمان است از مرد و زن با يكديگر بدليل آنكه همه طالب و مروّج يك مقصودند امر ميكنند بكار خوب شرعى و عقلى و نهى ميكنيد از كار بد عقلى و شرعى و سعى مىكنند در اقامه نماز و از دادن زكوة بخل نمىكنند و اطاعت پيغمبر را اطاعت خدا ميدانند و از حكم او تخلّف نمىنمايند و خداوند هم مسلّما رحمت خود را در دنيا و آخرت از ايشان دريغ نميفرمايد چون سين مؤكّد وقوع فعل مضارع است و خدا داراى عزّت تامّه است كسى نميتواند مانع از نفوذ اراده او شود و افعالش محكم و متين و مطابق باصلاح عامّه است و در مجمع از پيغمبر (ص) نقل نموده كه عدن خانه خدا است كه كسى آنرا نديده و بقلب بشرى خطور نكرده سكونت نميكنند در آن مگر سه گروه انبياء و صدّيقان و شهداء خداوند ميفرمايد خوشا بحال كسانيكه داخل در آن خانه ميشوند و در خصال از آنحضرت نقل نموده كه كسيكه خوش داشته باشد كه زندگى كند مانند زندگى من و بميرد مانند مردن من و سكونت كند در بهشت من آن بهشتيكه خدا كه پروردگار من است بمن وعده فرموده كه باغهاى جاودان سبز و خرّمى است كه درخت هاى آنرا خداوند بدست خود كاشته و بعد فرموده بشو آنطور كه من ميخواهم و شده پس بايد دوست بدارد على بن أبي طالب و ذرّيّه او را بعد از او و از امير المؤمنين (ع) روايت شده است كه يك نفر يهودى پرسيد از آن حضرت كه مسكن پيغمبر شما از بهشت كجا است جواب فرمود اعلى درجات و اشرف مقامات آن كه جنّات عدن است و يهودى قسم خورد كه راست است و همان است كه موسى املاء نمود و هرون نوشت رزقنا اللّه بولايتهم
جلد 2 صفحه 601
انشاء اللّه تعالى و با همه اين تفصيلات ذرّه از خوشنودى خدا برتر و بالاتر و بزرگتر از تمام اين مراتب و مقامات و درجات است چون آن وسيله تمام سعادات و موجب هر فوز و فلاح و كاميابى و نجاح است و سبب وصول بدار كرامت اوست كه اكبر و اعظم ثوابهاى آخرت است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ المُؤمِنُونَ وَ المُؤمِناتُ بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ يَأمُرُونَ بِالمَعرُوفِ وَ يَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (71)
و مؤمنين و مؤمنات نسبت بيكديگر دوستي و محبت و دلبستگي و اطاعت
جلد 8 - صفحه 267
و فرمان بري دارند امر بمعروف ميكنند و نهي از منكر و برپا ميدارند نماز را و اداء ميكنند زكاة را و اطاعت ميكنند خدا و رسول او را اينها هستند که زود باشد مشمول رحمت الهي شوند خداوند محققا عزيز غالب ريزهكار است حكيم عالم بحكم و مصالح امور است.
وَ المُؤمِنُونَ وَ المُؤمِناتُ مراد اهل ولايت و معتقد بامامت ائمه اثني عشر هستند چنانچه از استشهادات ائمه عليهم السلام باين آيه در نصرت شيعه بيك ديگر استفاده ميشود بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ بيك ديگر كمك و اعانت و نصرت و دوستي و محبت و همراهي ميكنند که فرمودند
(بني الاسلام علي خمس)
يكي
يأمرون بالمعروف
امر بمعروف واجبات شرعيه الهيه، ديگر
و ينهون عن المنكر
از محرمات شرعيه الهيه سوم
و يقيمون الصلاة
هم نماز ميگذارند و هم حفظ حدود نماز را ميكنند و نميگذارند از بين برود چهارم
و يؤتون الزكاة
حقوق فقراء را ادا ميكنند و ردّ زكاة ميكنند که در حديث دارد اگر اغنياء اداء زكاة ميكردند يك فقير باقي نميماند و اگر زكاة وافي نبود خداوند بيشتر معين ميفرمود اينکه چهار ركن ركن پنجم ولايت ائمة اطهار [ع] است که فرمودند
(ما نودي بشيء اعظم من الولاية)
و اينکه ركن پنجم استفاده ميشود از جمله وَ يُطِيعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ که خدا و رسول تعيين خليفه كردند در غدير خم و مواقع ديگر و مؤمنين اطاعت كردند و قبول نمودند و مخالفين مخالفت كردند و زير بار نرفتند و از زمره مؤمنين خارج شدند.
اولئك اينکه مؤمنين و مؤمنات را سَيَرحَمُهُمُ اللّهُ وعده شمول رحمت است در دنيا و آخرت إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ غالب و قادر است بر اضافه رحمت و نزول عذاب حكيم تماما از روي حكمت و عين صلاح است.
268
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 71)- نشانههای مؤمنان راستین: در آیات گذشته علائم و جهات مشترک مردان و زنان منافق در پنج قسمت مطرح گردید.
ج2، ص228
در آیه مورد بحث علائم و نشانههای مردان و زنان با ایمان بیان شده است که آن هم در پنج قسمت خلاصه میشود.
آیه از اینجا شروع میشود که میفرماید: «مردان و زنان با ایمان دوست و ولیّ و یار و یاور یکدیگرند» (وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ).
پس از بیان این اصل کلی به شرح جزئیات صفات مؤمنان میپردازد:
1- نخست میگوید: «آنها مردم را به نیکیها دعوت میکند» (یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ).
2- «مردم را از زشتیها و بدیها و منکرات باز میدارند» (وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ).
3- آنها به عکس منافقان که خدا را فراموش کرده بودند «نماز را برپا میدارند» (وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ). و به یاد خدا هستند و با یاد و ذکر او، دل را روشن، و عقل را بیدار و آگاه میدارند.
4- آنها بر خلاف منافقان که افرادی ممسک و بخیل هستند بخشی از اموال خویش را در راه خدا، و حمایت خلق خدا، و برای بازسازی جامعه، انفاق مینمایند «و زکات اموال خویش را میپردازد» (وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ).
5- منافقان فاسقند و سرکش، و خارج از تحت فرمان حق، اما مؤمنان «اطاعت فرمان خدا و پیامبر او میکنند» (وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ).
در پایان این آیه اشاره به نخستین امتیاز مؤمنان از نظر نتیجه و پاداش کرده، میگوید: «خداوند آنها را به زودی مشمول رحمت خویش میگرداند» (أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ).
شک نیست که وعده رحمت به مؤمنان از طرف خداوند، از هر نظر قطعی و اطمینان بخش است، چرا که «خداوند توانا و حکیم است» (إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ).
نه بدون علت وعده میدهد، و نه هنگامی که وعده داد، از انجام آن عاجز میماند.
نکات آیه
۱ - روح ولایت و دوستى، حاکم بر جامعه مؤمنان (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض)
۲ - عموم مؤمنان (زنان و مردان مؤمن) داراى نوعى ولایت و سرپرستى بر یکدیگر از جانب خداوند هستند. (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض) برداشت فوق مبتنى بر این است که «ولىّ» به قرینه «یأمرون ... و ینهون» به معناى سرپرست باشد.
۳ - ایمان، مایه پیدایش روح دوستى در میان اهل ایمان (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض)
۴ - امر به معروف و نهى از منکر، حقى است برخاسته از شأن ولایت و سرپرستى عموم مؤمنان به یکدیگر. (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
۵ - امر به معروف و نهى از منکر، تبلور ولایت و محبّت جامعه ایمانى نسبت به یکدیگر (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
۶ - لزوم بى تفاوت نبودن مؤمنان نسبت به عملکرد و سرنوشت یکدیگر (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
۷ - امر به معروف و نهى از منکر، مهمترین وظیفه مؤمنان و بارزترین مشخصه جامعه اسلامى (و المؤمنون و المؤمنت ... یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) از اینکه در رأس همه کارها و ارزشها، از امر به معروف و نهى از منکر یاد شده است، اهمیّت برتر آن استفاده مى شود.
۸ - امر به معروف و نهى از منکر، از وظایف اجتماعى همگانى و مشترک میان زنان و مردان (و المؤمنون و المؤمنت بعضهم أولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
۹ - امر به معروف و نهى از منکر، وظیفه اى همیشگى و دایمى است نه تکلیفى مقطعى. (یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) برداشت فوق از به کارگیرى فعل مضارع (یأمرون و ینهون) که مفید استمرار است، به دست مى آید.
۱۰ - اقامه نماز، پرداخت زکات و اطاعت از خدا و رسول، از نشانه هاى بارز مؤمنان (و المؤمنون و المؤمنت ... و یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة)
۱۱ - ویژگى و اهمیّت اقامه نماز و پرداخت زکات، در میان سایر تکالیف دینى (و المؤمنون و المؤمنت ... و یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة) با توجّه به اینکه جمله «یطیعون اللّه و رسوله» فراگیرنده تمامى تکالیف عبادى و غیر عبادى است; ذکر جداگانه اقامه نماز و پرداخت زکات، نشان از ویژگى و اهمیّت والاى آن دو، در میان سایر عبادات و وظایف است.
۱۲ - مداومت بر اقامه نماز، پرداخت زکات و اطاعت از خدا و رسول از ویژگیهاى مؤمنان راستین (و یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و یطیعون اللّه و رسوله) به کارگیرى فعل مضارع (یقیمون، یؤتون و یطیعون) بیانگر تداوم و استمرار است.
۱۳ - لزوم اهتمام مؤمنان به اصلاح جامعه و تأمین نیازهاى معیشتى آنان، همپاى اهتمام به تکالیف عبادى و فردى (و المؤمنون ... یأمرون بالمعروف ... و یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة) امر به معروف و نهى از منکر، در راستاى اصلاح جامعه و پرداخت زکات در جهت تأمین نیازهاى مالى مؤمنان و اقامه نماز از عبادات فردى انسانهاست.
۱۴ - اسلام، دربردارنده تکالیف عبادى، اجتماعى و اقتصادى است نه محدود در یک بُعد. (و المؤمنون ... یأمرون بالمعروف ... و یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة)
۱۵ - عملکرد، مواضع اجتماعى و خصلتهاى مؤمنان و منافقان، کاملاً متفاوت و متضاد است. (المنفقون و المنفقت ... یأمرون بالمنکر ... و المؤمنون و المؤمنت ... یأمرون بالمعروف) با توجّه به تقابل این آیه با آیه ۶۷ - که در مورد خصلتهاى منافقان بود - برداشت فوق استفاده مى شود.
۱۶ - نقش سازنده ایمان در اصلاح فرد و جامعه و زدودن فقر و فساد از سیماى جامعه بشرى (المؤمنون ... یأمرون بالمعروف ... و یؤتون الزکوة)
۱۷ - مؤمنان راستین، فرمانبران خدا و رسول از روى میل و رغبت و نه از روى اکراه و بى میلى (و یطیعون اللّه و رسوله) واژه «اطاعة» (مصدر یطیعون) به معناى فرمانبردارى از روى رغبت و میل است.
۱۸ - اطاعت از دستورات رسول خدا - در فرمانهاى حکومتى و ... - همانند اطاعت از خدا لازم است. (و یطیعون اللّه و رسوله) جدا آمدن اطاعت رسول از اطاعت خدا، مشعر به متفاوت بودن مواد و موضوعات مورد دستور است.
۱۹ - ولایت رسول خدا (ص) بر مؤمنان، نشأت یافته از مقام رسالت آن حضرت (و یطیعون اللّه و رسوله)
۲۰ - وعده خداوند به بهره مند ساختن مؤمنان راستین، از رحمت خاص خویش در قیامت (و المؤمنون و المؤمنت ... أولئک سیرحمهم اللّه) تعبیر «سیرحمهم» که اختصاص به آینده دارد به جاى «یرحم» مى تواند اشاره به قیامت داشته باشد.
۲۱ - امر به معروف، نهى از منکر، اقامه نماز، پرداخت زکات و اطاعت از خدا و رسولش، عامل جلب رحمت ویژه الهى (یأمرون بالمعروف ... أولئک سیرحمهم اللّه)
۲۲ - ارزش و پاداش اعمال زنان و مردان مؤمن در پیشگاه خداوند، همسان است. (و المؤمنون و المؤمنت ... أولئک سیرحمهم اللّه)
۲۳ - خداوند، عزیز (پیروزمند شکست ناپذیر) و حکیم (کاردان) است. (إن اللّه عزیز حکیم)
۲۴ - عزّت و حکمت الهى، تضمین کننده تحقق وعده ها و بشارتهاى او به مؤمنان (أولئک سیرحمهم اللّه إن اللّه عزیز حکیم)
۲۵ - وعده الهى به شمول رحمتش بر مؤمنان، نشأت یافته از حکمت اوست نه عجز از افاضه رحمت فعلى. (أولئک سیرحمهم اللّه إن اللّه عزیز حکیم) جمله «إن اللّه ... » مى تواند تعلیلى براى پرسش مقدر باشد، که چرا خداوند نزول رحمت به مؤمنان را موکول به آینده کرده است.
روایات و احادیث
۲۶ - صفوان جمال مى گوید: قلت لأبى عبداللّه (ع) ... : تأتینى المرأة المسلمة قد عرفتنى بعملى ... و لیس لها محرم قال: فإذا جائتک المرئة المسلمة فاحملها فإن المؤمن محرم المؤمنة و تلا هذه الآیة «المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض» ;[۱] به امام صادق (ع) عرض کردم: زن مسلمانى نزد من مى آید و مرا به شغلم [که مسافربرى است ]مى شناسد ... و محرمى همراه ندارد؟ فرمود هر گاه زن مسلمانى نزد تو آمد، او را به مسافرت ببر ; زیرا مرد مؤمن محرم (معتمد) زن مؤمنه است. سپس امام (ع) این آیه را تلاوت فرمود: المؤمنون و المؤمنان بعضهم اولیاء بعض».
۲۷ - از امام حسین (ع) روایت شده ... و به امیرالمؤمنین (ع) نیز نسبت داده شده که فرمودند: ... خدا مى فرماید: ... «المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر» فبدءاللّه بالامر بالمعروف و النهى عن المنکر فریضة منه لعلمه بأنها إذا ادیت و اقیمت استقامت الفرائض کلها هیّنها و صعبها ... ;[۲] ... «مردان و زنان با ایمان ولى (و یار و یاور) یکدیگرند و امر به معروف و نهى از منکر مى کنند». خداوند [قبل از نماز و زکات] از امر به معروف و نهى از منکر آغاز کرد ; زیرا مى دانست اگر این دو فریضه عملى گردد همه فرایض - آسان و مشکل آن - پابرجا مى شود».
موضوعات مرتبط
- احکام: ۱۸
- اسلام: بعد اجتماعى اسلام ۱۴ ; بعد اقتصادى اسلام ۱۴ ; بعد عبادى اسلام ۱۴ ; جامعیت اسلام ۱۴ ; ویژگیهاى اسلام ۱۴
- اسماء و صفات: حکیم ۲۳ ; عزیز ۲۳
- اصلاح: عوامل اصلاح ۱۶
- اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۲۱ ; آثار اطاعت از محمّد(ص) ۲۱ ; اطاعت از خدا ۱۰، ۱۷، ۱۸ ; اطاعت از محمّد(ص) ۱۰، ۱۷ ; اهمیّت اطاعت از محمّد(ص) ۱۸ ; تداوم اطاعت از خدا ۱۲ ; تداوم اطاعت از محمّد (ص) ۱۲
- امر به معروف: آثار امر به معروف ۲۱ ; اهمیّت امر به معروف ۷، ۸، ۹، ۲۷ ; عمومیت امر به معروف ۸
- ایمان: آثار اجتماعى ایمان ۱۶ ; آثار ایمان ۳ ; آثار فردى ایمان ۱۶ ; ایمان و فقرزدایى ۱۶
- پاداش: تساوى در پاداش ۲۲
- جامعه: اهمیّت اصلاح جامعه ۱۳ ; اهمیّت تأمین نیازهاى جامعه ۱۳ ; عوامل اصلاح جامعه ۱۶
- جامعه اسلامى: نشانه هاى جامعه اسلامى ۷
- حقوق: حق امر به معروف ۴، ۵ ; حق نهى از منکر ۴، ۵ ; حق ولایت ۴
- خدا: پاداشهاى خدا ۲۲ ; حکمت خدا ۲۴، ۲۵ ; خدا و عجز ۲۵ ; رحمت اخروى خدا ۲۰ ; رحمت خاص خدا ۲۰ ; عزّت خدا ۲۴ ; عوامل تحقق بشارتهاى خدا ۲۴ ; عوامل تحقق وعده هاى خدا ۲۴ ; عوامل رحمت خاص خدا ۲۱ ; منشأ وعده هاى خدا ۲۵ ; وعدههاى خدا ۲۰
- رحمت: مشمولان رحمت ۲۰، ۲۵
- زکات: آثار زکات ۲۱ ; اهمیّت زکات ۱۰، ۱۱ ; تداوم پرداخت زکات ۱۲
- زن: ارزش عمل زنان مؤمن ۲۲ ; پاداش عمل زنان مؤمن ۲۲ ; تساوى زن و مرد ۲۲ ; مسؤولیت زنان ۸
- فساد: موانع فساد ۱۶
- مؤمنان: آثار محبّت در مؤمنان ۵ ; ارزش عمل مؤمنان ۲۲ ; انقیاد مؤمنان ۱۷ ; بشارت به مؤمنان ۲۴ ; پاداش مؤمنان ۲۲ ; تکلیف اجتماعى مؤمنان ۱۳ ; تکلیف فردى مؤمنان ۱۳ ; دوستى مؤمنان ۱ ; صفات مؤمنان ۱۵ ; عمل مؤمنان ۱۵، ۲۲ ; فضایل مؤمنان ۲۰ ; مؤمنان و اصلاح جامعه ۱۳ ; مؤمنان و تأمین نیازهاى جامعه ۱۳ ; مؤمنان و منافقان ۱۵ ; مسؤولیت مؤمنان ۶، ۷ ; مقامات اخروى مؤمنان ۲۰ ; منشأ دوستى در مؤمنان ۳ ; موضعگیرى اجتماعى مؤمنان ۱۵ ; نشانه هاى مؤمنان ۱۰ ; وعده به مؤمنان ۲۵ ; ولایت بر مؤمنان ۱۹ ; ولایت مؤمنان ۱، ۲، ۴، ۵، ۲۶، ۲۷ ; ویژگیهاى مؤمنان ۱۲، ۱۷
- محمّد(ص): احکام حکومتى محمّد(ص) ۱۸ ; رسالت محمّد(ص) ۱۹ ; محمّد(ص) و مؤمنان ۱۹ ; مقامات محمّد(ص) ۱۹ ; منشأ ولایت محمّد(ص) ۱۹
- مسؤولیت: مسؤولیتهاى اجتماعى ۸
- منافقان: صفات منافقان ۱۵ ; عمل منافقان ۱۵ ; موضعگیرى اجتماعى منافقان ۱۵
- نماز: آثار برپایى نماز ۲۱ ; اهمیّت برپایى نماز ۱۰، ۱۱ ; تداوم برپایى نماز ۱۲
- نظام جزایى: ۲۲
- نهى از منکر: آثار نهى از منکر ۲۱ ; اهمیّت نهى از منکر ۷، ۸، ۹، ۲۷ ; عمومیت نهى از منکر ۸
- واجبات: ۱۸
منابع