فصلت ١٢: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(←تفسیر) |
||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::فَقَضَاهُن|فَقَضَاهُنَ]] [[کلمه غیر ربط::فَقَضَاهُن| ]] [[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این ریشه::قضى| ]][[ریشه غیر ربط::قضى| ]][[شامل این ریشه::هن| ]][[ریشه غیر ربط::هن| ]][[شامل این کلمه::سَبْع|سَبْعَ]] [[کلمه غیر ربط::سَبْع| ]] [[شامل این ریشه::سبع| ]][[ریشه غیر ربط::سبع| ]][[شامل این کلمه::سَمَاوَات|سَمَاوَاتٍ]] [[کلمه غیر ربط::سَمَاوَات| ]] [[شامل این ریشه::سمو| ]][[ریشه غیر ربط::سمو| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::يَوْمَيْن|يَوْمَيْنِ]] [[کلمه غیر ربط::يَوْمَيْن| ]] [[شامل این ریشه::يوم| ]][[ریشه غیر ربط::يوم| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::أَوْحَى|أَوْحَى]] [[کلمه غیر ربط::أَوْحَى| ]] [[شامل این ریشه::وحى| ]][[ریشه غیر ربط::وحى| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::کُل|کُلِ]] [[شامل این ریشه::کلل| ]][[شامل این کلمه::سَمَاء|سَمَاءٍ]] [[کلمه غیر ربط::سَمَاء| ]] [[شامل این ریشه::سمو| ]][[ریشه غیر ربط::سمو| ]][[شامل این کلمه::أَمْرَهَا|أَمْرَهَا]] [[کلمه غیر ربط::أَمْرَهَا| ]] [[شامل این ریشه::امر| ]][[ریشه غیر ربط::امر| ]][[شامل این ریشه::ها| ]][[ریشه غیر ربط::ها| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::زَيّنّا|زَيَّنَّا]] [[کلمه غیر ربط::زَيّنّا| ]] [[شامل این ریشه::زين| ]][[ریشه غیر ربط::زين| ]][[شامل این کلمه::السّمَاء|السَّمَاءَ]] [[کلمه غیر ربط::السّمَاء| ]] [[شامل این ریشه::سمو| ]][[ریشه غیر ربط::سمو| ]][[شامل این کلمه::الدّنْيَا|الدُّنْيَا]] [[کلمه غیر ربط::الدّنْيَا| ]] [[شامل این ریشه::دنو| ]][[ریشه غیر ربط::دنو| ]][[شامل این کلمه::بِمَصَابِيح|بِمَصَابِيحَ]] [[کلمه غیر ربط::بِمَصَابِيح| ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این ریشه::صبح| ]][[ریشه غیر ربط::صبح| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::حِفْظا|حِفْظاً]] [[کلمه غیر ربط::حِفْظا| ]] [[شامل این ریشه::حفظ| ]][[ریشه غیر ربط::حفظ| ]][[شامل این کلمه::ذٰلِک|ذٰلِکَ]] [[شامل این ریشه::ذلک| ]][[شامل این کلمه::تَقْدِير|تَقْدِيرُ]] [[کلمه غیر ربط::تَقْدِير| ]] [[شامل این ریشه::قدر| ]][[ریشه غیر ربط::قدر| ]][[شامل این کلمه::الْعَزِيز|الْعَزِيزِ]] [[کلمه غیر ربط::الْعَزِيز| ]] [[شامل این ریشه::عزز| ]][[ریشه غیر ربط::عزز| ]][[شامل این کلمه::الْعَلِيم|الْعَلِيمِ]] [[کلمه غیر ربط::الْعَلِيم| ]] [[شامل این ریشه::علم| ]][[ریشه غیر ربط::علم| ]]'''}} | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::فَقَضَاهُن|فَقَضَاهُنَ]] [[کلمه غیر ربط::فَقَضَاهُن| ]] [[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این ریشه::قضى| ]][[ریشه غیر ربط::قضى| ]][[شامل این ریشه::هن| ]][[ریشه غیر ربط::هن| ]][[شامل این کلمه::سَبْع|سَبْعَ]] [[کلمه غیر ربط::سَبْع| ]] [[شامل این ریشه::سبع| ]][[ریشه غیر ربط::سبع| ]][[شامل این کلمه::سَمَاوَات|سَمَاوَاتٍ]] [[کلمه غیر ربط::سَمَاوَات| ]] [[شامل این ریشه::سمو| ]][[ریشه غیر ربط::سمو| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::يَوْمَيْن|يَوْمَيْنِ]] [[کلمه غیر ربط::يَوْمَيْن| ]] [[شامل این ریشه::يوم| ]][[ریشه غیر ربط::يوم| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::أَوْحَى|أَوْحَى]] [[کلمه غیر ربط::أَوْحَى| ]] [[شامل این ریشه::وحى| ]][[ریشه غیر ربط::وحى| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::کُل|کُلِ]] [[شامل این ریشه::کلل| ]][[شامل این کلمه::سَمَاء|سَمَاءٍ]] [[کلمه غیر ربط::سَمَاء| ]] [[شامل این ریشه::سمو| ]][[ریشه غیر ربط::سمو| ]][[شامل این کلمه::أَمْرَهَا|أَمْرَهَا]] [[کلمه غیر ربط::أَمْرَهَا| ]] [[شامل این ریشه::امر| ]][[ریشه غیر ربط::امر| ]][[شامل این ریشه::ها| ]][[ریشه غیر ربط::ها| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::زَيّنّا|زَيَّنَّا]] [[کلمه غیر ربط::زَيّنّا| ]] [[شامل این ریشه::زين| ]][[ریشه غیر ربط::زين| ]][[شامل این کلمه::السّمَاء|السَّمَاءَ]] [[کلمه غیر ربط::السّمَاء| ]] [[شامل این ریشه::سمو| ]][[ریشه غیر ربط::سمو| ]][[شامل این کلمه::الدّنْيَا|الدُّنْيَا]] [[کلمه غیر ربط::الدّنْيَا| ]] [[شامل این ریشه::دنو| ]][[ریشه غیر ربط::دنو| ]][[شامل این کلمه::بِمَصَابِيح|بِمَصَابِيحَ]] [[کلمه غیر ربط::بِمَصَابِيح| ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این ریشه::صبح| ]][[ریشه غیر ربط::صبح| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::حِفْظا|حِفْظاً]] [[کلمه غیر ربط::حِفْظا| ]] [[شامل این ریشه::حفظ| ]][[ریشه غیر ربط::حفظ| ]][[شامل این کلمه::ذٰلِک|ذٰلِکَ]] [[شامل این ریشه::ذلک| ]][[شامل این کلمه::تَقْدِير|تَقْدِيرُ]] [[کلمه غیر ربط::تَقْدِير| ]] [[شامل این ریشه::قدر| ]][[ریشه غیر ربط::قدر| ]][[شامل این کلمه::الْعَزِيز|الْعَزِيزِ]] [[کلمه غیر ربط::الْعَزِيز| ]] [[شامل این ریشه::عزز| ]][[ریشه غیر ربط::عزز| ]][[شامل این کلمه::الْعَلِيم|الْعَلِيمِ]] [[کلمه غیر ربط::الْعَلِيم| ]] [[شامل این ریشه::علم| ]][[ریشه غیر ربط::علم| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|فَقَضَاهُنَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحَى فِي کُلِ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَ حِفْظاً ذٰلِکَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=پس آنها را (به صورت) هفت آسمان، در دو روز [:زمان] مقرّر داشت و در هر آسمان کار (مربوط به) آن را وحی فرمود. و آسمان نزدیکتر را به چراغهایی (از ستارگان) بیاراستیم و (نیز) برای نگهبانی (از دزدان آسمانی). این است اندازهگیری آن عزیز بسیار دانا. | |-|صادقی تهرانی=پس آنها را (به صورت) هفت آسمان، در دو روز [:زمان] مقرّر داشت و در هر آسمان کار (مربوط به) آن را وحی فرمود. و آسمان نزدیکتر را به چراغهایی (از ستارگان) بیاراستیم و (نیز) برای نگهبانی (از دزدان آسمانی). این است اندازهگیری آن عزیز بسیار دانا. | ||
|-|معزی=پس گذراند آنها را هفت آسمان در دو روز و وحی کرد در هر آسمانی امر آن را و آراستیم آسمان نزدیک را به چراغهائی و نگهبانی را این است کارپردازی خداوند عزّتمند دانا | |-|معزی=پس گذراند آنها را هفت آسمان در دو روز و وحی کرد در هر آسمانی امر آن را و آراستیم آسمان نزدیک را به چراغهائی و نگهبانی را این است کارپردازی خداوند عزّتمند دانا | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">So He completed them as seven universes in two days, and He assigned to each universe its laws. And We decorated the lower universe with lamps, and for protection. That is the design of the Almighty, the All-Knowing.</div> | ||
{{آيه | سوره = سوره فصلت | نزول = | |-|</tabber> | ||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/041012.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/041012.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره فصلت | نزول = [[نازل شده در سال::9|٩ بعثت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::12|١٢]] | قبلی = فصلت ١١ | بعدی = فصلت ١٣ | کلمه = [[تعداد کلمات::22|٢٢]] | حرف = }} | |||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«قَضَاهُنَّ»: فعل (قَضی) به معنی: به انجام رسانید. به پایان برد. ضمیر (هُنَّ) به سماء برمیگردد که متضمّن معنی سماوات است. یا به (سماوات) بعد از خود برمیگردد. در صورت اوّل (سَبْعَ) حال (هُنَّ) و در صورت دوم تمییز و مفسّر آن است (نگا: روح المعانی، بیضاوی، ابن جُزَیّ). «أَمْرَهَا»: کار و بار مربوط به آن را. مخلوقات و موجودات و نظم و نظام آن را. «السَّمَآءَ الدُّنْیَا» (نگا: صافّات / . «مَصَابِیحَ»: چراغها. مراد کواکب است (نگا: صافّات / . «حِفْظاً»: نگاهداری. مفعول مطلق فعل محذوف (حَفِظْنَا) است که عطف بر فعل (زَیَّنَّا) است. در اصل چنیناست: وَ حَفِظْنَاحِفْظاً. «ذلِکَ تَقْدِیرُ ...»: (نگا: انعام / ، یس / ). یادآوری: خداوند در هفت مورد قرآن، ادوار خلقت آسمانها و زمین را شش دوره ذکر فرمودهاند (نگا: اعراف / ، یونس / هود / فرقان / ، سجده / ق / ، حدید / . | «قَضَاهُنَّ»: فعل (قَضی) به معنی: به انجام رسانید. به پایان برد. ضمیر (هُنَّ) به سماء برمیگردد که متضمّن معنی سماوات است. یا به (سماوات) بعد از خود برمیگردد. در صورت اوّل (سَبْعَ) حال (هُنَّ) و در صورت دوم تمییز و مفسّر آن است (نگا: روح المعانی، بیضاوی، ابن جُزَیّ). «أَمْرَهَا»: کار و بار مربوط به آن را. مخلوقات و موجودات و نظم و نظام آن را. «السَّمَآءَ الدُّنْیَا» (نگا: صافّات / . «مَصَابِیحَ»: چراغها. مراد کواکب است (نگا: صافّات / . «حِفْظاً»: نگاهداری. مفعول مطلق فعل محذوف (حَفِظْنَا) است که عطف بر فعل (زَیَّنَّا) است. در اصل چنیناست: وَ حَفِظْنَاحِفْظاً. «ذلِکَ تَقْدِیرُ ...»: (نگا: انعام / ، یس / ). یادآوری: خداوند در هفت مورد قرآن، ادوار خلقت آسمانها و زمین را شش دوره ذکر فرمودهاند (نگا: اعراف / ، یونس / هود / فرقان / ، سجده / ق / ، حدید / . | ||
خط ۳۳: | خط ۴۱: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۲#link346 | آيات ۱ - ۱۲ سوره | {{ نمایش فشرده تفسیر| | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۲#link347 | غرض اصلى | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۲#link346 | آيات ۱ - ۱۲ سوره فصّلت]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۲#link348 | نكته اى كه از | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۲#link347 | غرض اصلى سوره مباركه فصّلت]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۲#link348 | نكته اى كه از جملۀ «تَنزِيلٌ مِنَ الرّحمَانِ الرّحِيم»، استفاده مى شود]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link350 | توضيحى راجع به عربى بودن قرآن | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link350 | توضيحى راجع به عربى و جهانی بودن قرآن]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link351 | مقصود كفار از | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link351 | مقصود كفار از اين كه گفتند: «قُلُوبُنَا فِى أكِنّة مِمّا تَدعُونَا إلَيه...»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link353 | انفاق نكردن مال و كفر به معاد، دو ویژگی مهم مشركان]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link353 | انفاق نكردن مال | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link355 | وجوهى كه درباره تقدير «روزى ها» در چهار روز، گفته شده است]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link359 | توضيح در مورد فرمان خداوند به آسمان و زمين]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link355 | وجوهى كه درباره تقدير | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link362 | مقصود از امر به آسمان ها، در آیه: «وَ أوحَى فِى كُلّ سَمَاء أمرَهَا»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link363 | وجه اين كه فرمود: «آسمان دنيا را با چراغ ها آراستيم»]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link364 | گفتاری در تكميل مطالب گذشته]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link366 | بحث روايتی]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link359 | توضيح در مورد فرمان خداوند به آسمان و زمين | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link367 | رواياتى درباره آغاز خلقت عالَم]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۳#link362 | | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link363 | وجه | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link364 | | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link366 | | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۷_بخش۴۴#link367 | رواياتى درباره آغاز خلقت | |||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۲۰_بخش۶۱#link107 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۲۰_بخش۶۱#link107 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ «12» | |||
پس آن را (كه به صورت دود بود،) در دو روز در قالب هفت آسمان درآورد و در هر آسمانى امرش را وحى كرد؛ ما آسمان دنيا را به ستارگان زينت داديم و آن را وسيلهى حفظ (آسمانها) قرار داديم؛ اين است تقدير خداى توانا و دانا. | |||
===نکته ها=== | |||
گرچه خداوند مىتوانست با يك اراده همه چيز را خلق كند، لكن حكمت او اقتضا مىكرد كه آسمانها را در دو مرحله و دوران خلق نمايد. | |||
در اين آيه، سخن از ستارگان با چند عنوان مطرح شده است: | |||
زينت آسمان. «زينة» | |||
حفاظت از آسمان. «حِفْظاً» | |||
چراغ آسمان. «بِمَصابِيحَ» | |||
در سورهى صافّات مىخوانيم: «إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ | |||
جلد 8 - صفحه 321 | |||
مارِدٍ لا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلى وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ» «1» ما آسمان نزديك (پايين) را با ستارگان آراستيم تا آن را از هر شيطان خبيثى حفظ كنيم، آنها نمىتوانند به (سخنان) فرشتگان عالم بالا گوش دهند. زيرا كه از هر سو هدف قرار مىگيرند و به عقب رانده مىشوند و براى آنها عذاب هميشگى است. | |||
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اهل بيت من براى ساكنان زمين وسيلهى امان هستند همان گونه كه ستارگان براى آسمانها مايهى امانند. «2» | |||
===پیام ها=== | |||
1- خداوند آسمان را هفت طبقه قرار داده است. «فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ» | |||
2- در نزد قدرت خداوند، آفرينش زمين با آفرينش آسمانهاى هفتگانه تفاوتى نمىكند. هر دو را در دو مرحله آفريده است. فَقَضاهُنَ ... فِي يَوْمَيْنِ | |||
3- با اين كه در هر آسمانى امر و ويژگى خاصّى وجود دارد، امّا همه به يك سرچشمه وصل است. أَوْحى ... | |||
4- برنامههاى هر آسمانى از آسمان ديگر جدا است. ( «أَمْرَها» يعنى امورى كه مربوط به همان آسمان است) | |||
5- هر چه ستاره ديدهايم و آن چه كه بعداً كشف مىشود، زينتهاى آسمانِ پايينى است و ما از آسمانهاى ديگر خبرى نداريم. «زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ» | |||
6- ستارگان، عامل حفاظت آسمانها هستند. «حِفْظاً» | |||
7- مقدّرات الهى در دسترس هيچ كس قرار نمىگيرد. «تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ» | |||
8- هستى، تبلور علم و قدرت الهى است. «ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ» | |||
9- مقدّرات الهى حكيمانه و عادلانه است. «ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ» | |||
---- | |||
«1». صافات، 6- 9. | |||
«2». تفسير كنزالدقائق. | |||
تفسير نور(10جلدى)، ج8، ص: 322 | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ «12» | |||
فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ: پس محكم گردانيد آسمان را و تمام گردانيد هفت | |||
---- | |||
«1» منهج الصادقين (چ 1333 تهران) ج 8 ص 171. | |||
«2» مدرك پيشين ص 172. | |||
جلد 11 - صفحه 355 | |||
آسمان را، فِي يَوْمَيْنِ: در مدت دو روز كه پنجشنبه و جمعه باشد. و چون ايجاد جميع مخلوقات در روز جمعه بود لذا به اين اسم مسمى گرديد. وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ: و وحى فرمود در هر آسمان، أَمْرَها: كار آن را، يعنى مقرر نمود شأن هر ملكى از تدابير و مصالح يا خالق فرمود در هر يك آنچه اراده نمود از اصناف ملائكه و ساير نيرات، يا الهام فرمود كه هر يك چه نوع عبادت كنند. | |||
وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا: و زينت داديم آسمان دنيا و نزديكتر كه آسمان اول است، بِمَصابِيحَ: به ستارگان كه مانند چراغهاى درخشانند، چه به سبب لطافت آن، جميع كواكب در آن ديده مىشوند اگرچه بعض آن در آسمان ديگر باشند. | |||
وَ حِفْظاً: و نگهداشتيم آسمان را نگهداشتنى از آفات يا از شياطين كه بخواهند استراق سمع كنند. ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ: آنچه مذكور شد از بدايع خلقت، تقدير خداوند غالب داناست كه به قدرت كامله در ملك خود هر چه خواهد مىكند، داناست به مصالح آفرينش، زيرا خلق آسمان از دخان و تزئين آن به كواكب، دلالتى تمام دارد بر كمال علم و قدرت او سبحانه، و بر آنكه ذات سبحانى غنى مطلق كه ابدا احتياج به ماسوى ندارد. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ «11» فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ «12» فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُودَ «13» إِذْ جاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ اللَّهَ قالُوا لَوْ شاءَ رَبُّنا لَأَنْزَلَ مَلائِكَةً فَإِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ «14» فَأَمَّا عادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ قالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ كانُوا بِآياتِنا يَجْحَدُونَ «15» | |||
ترجمه | |||
پس متوجه شد مستقيما بسوى آسمان و آن دودى بود پس گفت مر آنرا و زمين را كه بيائيد خواه يا ناخواه گفتند آمديم فرمان برداران | |||
پس مقرّر فرمود آنها را هفت آسمان در دو روز و وحى نمود در هر آسمانى كار آنرا و آراسته نموديم آسمان نزديكتر را بچراغها و براى نگهدارى اين است مقدر نمودن خداوند ارجمند دانا | |||
پس اگر روى گردانيدند پس بگو ميترسانم شما را از صاعقه آسمانى مانند صاعقه قوم عاد و ثمود | |||
هنگاميكه آمدند آنها را پيغمبرانى از پيش روى آنها و از پشت سرشان كه نپرستيد مگر خدا را گفتند اگر خواسته بود پروردگار ما هر آينه فرستاده بود ملائكه را پس همانا ما بآنچه فرستاده شديد بآن كافرانيم | |||
پس اما عاد پس سركشى كردند در زمين بناحق و گفتند كيست افزونتر از ما در توانائى آيا نديدند آنكه خدائى كه آفريد آنها را او است زيادتر از آنها در توانائى و بودند كه آيتهاى ما را انكار ميكردند. | |||
تفسير | |||
خداوند متعال بعد از اتمام خلق زمين و كوهها و تقدير روزيهاى آن توجه مستقيم و كامل فرمود بجانب آسمان كه آنوقت دود يا بخار شبيه بدودى بود كه از كوهها يا درياهاى زمين برخاسته و فضاى محيط بآن را تاريك نموده بود پس بلسان قدرت و جنبه سلطنت بآسمان و زمين فرمود بيائيد در تحت نفوذ اراده و مشيّت من خواه يا ناخواه چون تمكّن نداريد از خودتان كه از تدبير من بيرون باشيد و آن دو بلسان حال يا مقال مناسب با احوال خودشان عرضه داشتند آمديم با انقياد و اطاعت ذاتى و طبعى خودمان و موجوداتمان و باين مناسبت از آن دو بجمع ذوى العقول تعبير شده و اين در واقع مثلى است براى قدرت و سلطنت الهيه بر آسمان و زمين و موجودات آن دو و اجابت و اطاعت ذاتى و طبعى آنها از او مانند كن فيكون كه مكرّر ذكر شده مراد امر تكوينى و اطاعت ذاتى است و قمى ره از حضرت رضا عليه السّلام نقل نموده كه پرسيدند از كسيكه با خدا سخن گفت غير از جن و انس فرمود آسمان و زمين است در قول خداوند ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ پس مرتّب شد بر امر تكوينى خداوند وجود هفت | |||
---- | |||
جلد 4 صفحه 550 | |||
آسمان و پيدايش آنها در امتدادى كه مساوى بود با دو شبانه روز و قمى ره فرموده يعنى در دو وقت ابتداء بخلق و انقضاء آن و حكمت تجاوز مدّت از يك لحظه با قدرت خداوند بخلق نمودن بدون مدت همانستكه در آيات سابقه ذكر و اخيرا حواله بسوره اعراف شد و تعليم فرمود خداوند حركات هر آسمانى را با نظم معيّن بآنها و آنچه را كه مقتضى و مصلحت بود كه از قبل وجود و افعال آنها اختيارا يا طبعا بارز گردد يا اهل آنها متصدّى صدور آن گردند خلاصه آنكه انتظام تمام امور لازمه آسمانها و اهلش بالهام الهى انجام يافت و خدا زينت داد آسمان نزديكتر بزمين را كه مشهود اهل جهان است بزينت ستارگانى كه در هر جا قرار دارند مانند چراغهاى درخشانى در آن آسمان جلوهگرند و براى حفظ آسمانها از مداخله شياطين وجود آنها لازم است و از فوائد مرتّبه بر وجود آنها است ايمنى اهل سماوات از آفات چون قريب باين معنى در اكمال از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله روايت شده كه ستارگان امانند براى اهل آسمانها چنانچه اهل بيت من امانند از براى اهل زمين آنچه ذكر شد مقدّر و صنع محكم خداوند ارجمند قدير عليم است و بتها هيچ كاره و فاقد حيات و شعورند پس نبايد از عبادت خدا بعبادت آنها پرداخت و بعد از بيان اينهمه دلائل توحيد باز اگر قريش و ساير اهل شرك مكه اعراض نمودند از ذكر خدا و اقرار بتوحيد و نبوت و امامت و معاد بگو بترسيد از آنكه صاعقه و آتش سوزانى از آسمان نازل شود و مانند قوم عاد و ثمود كه منازل و پران آنها را در مسافرتهاى خودتان بشام و يمن مشاهده مينمائيد شما را بسوزاند چنانچه سوزاند آنها را وقتى كه آمدند پيغمبران خدا قبل از وجود آنها و بعد از آن يا براى اصلاح امور دنيا و آخرت آنها يا از اطراف و جوانب آنان نزدشان و دعوت نمودند آنها را بتوحيد و نفى شرك و آنها گفتند اگر خدا مىخواست ما را دعوت بتوحيد نمايد و ما دست از بتپرستى برداريم ملائكه را برسالت نزد ما ميفرستاد نه بشرى را كه مانند ما باشد در خوردن و آشاميدن و ساير امور پس ما بآنچه شما مدّعى هستيد كه از جانب خدا آوردهايد از توحيد و غيره كافر و منكريم و معترف بفضيلتى براى شما بر خودمان نيستيم و بعد از اين اجمال از قصه عاد و ثمود خداوند اشاره بتفصيل احوال آن دو قوم فرمود كه اما | |||
---- | |||
جلد 4 صفحه 551 | |||
قوم عاد تكبر و سركشى كردند از امر پيغمبرشان و بر اهل زمين تفرعن و تبختر نمودند با آنكه استحقاق نداشتند و گفتند كيست كه از ما قوىتر و رشيدتر باشد چون گفتهاند بسيار تنومند و قوى پنجه بودند كه سنگهاى بزرگ را با دست از كوه ميكندند خدا ميفرمايد آيا ندانستند و بچشم دل نديدند كه خالق آنها كه اين قوّت را بآنها داده اقوى از آنها است و بقدرت خود ميتواند آنها را در آنى نيست و نابود نمايد لذا منكر آيات و دلائل توحيد ما شدند و از اوامر ما سرپيچى كردند و بقيه احوال آنها و قوم ثمود در آيات آتيه بيان خواهد شد انشاء اللّه تعالى. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقَضاهُنَّ سَبعَ سَماواتٍ فِي يَومَينِ وَ أَوحي فِي كُلِّ سَماءٍ أَمرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِمَصابِيحَ وَ حِفظاً ذلِكَ تَقدِيرُ العَزِيزِ العَلِيمِ «12» | |||
پس تقدير فرموديم هفت طبقه بالا را که هفت آسمان باشد در مدت دو روز و وحي نموديم در هر طبقه كار او را و زينت داديم طبقه پائين را بچراغها که ستارهها و كرات جويّه باشند و حفظا اينست تقدير خداي عزيز عليم. | |||
فَقَضاهُنَّ سَبعَ سَماواتٍ طبقه بندي كرديم هر طبقه فوق طبقه ديگر هفت طبقه. | |||
فِي يَومَينِ در مدت و مقدار دو روز که با آن چهار روز قبل مدت شش روز ميشود مطابق آيات ديگر و آنچه بنظر ميرسد و اللّه العالم اينكه اينکه هفت طبقه | |||
جلد 15 - صفحه 418 | |||
براي اينست که چون مركز ملائكه است و درجات ملائكه مختلف است هر دسته آنها را در يك طبقه قرار داده چنانچه از اخبار هم استفاده ميشود ملائكه آسمان اول الي آسمان هفتم. | |||
وَ أَوحي فِي كُلِّ سَماءٍ أَمرَها در هر طبقه دستورات معيني داده شده که هر دسته ملائكه وظايفي دارند بايد انجام دهند. | |||
وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِمَصابِيحَ از اينکه جمله استفاده ميشود که تمام اينکه كواكب و شمس و قمر در همين طبقه پائين هستند که بمنزله مصابيح هستند خلافا لاهل الهيئة القديمة که در هر يك از اينکه طبقات يك كوكب قائلند که ميگويند قمر است و عطارد و زهره شمس مريخ مشتري زحل و بقيه كواكب را در طبقه هشتم که مسمي بكرسيست و فلك ثوابت گويند. | |||
وَ حِفظاً ظاهرا مراد اينکه باشد که جلوگيري ميكنند اهل آسمان اوّل از دخول شياطين چنانچه ميفرمايد: إِنّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِزِينَةٍ الكَواكِبِ وَ حِفظاً مِن كُلِّ شَيطانٍ مارِدٍ و الصافات آيه 6 و 7 و ميفرمايد: وَ زَيَّنّاها لِلنّاظِرِينَ وَ حَفِظناها مِن كُلِّ شَيطانٍ رَجِيمٍ حجر آيه 17 و 18. | |||
ذلِكَ تَقدِيرُ العَزِيزِ العَلِيمِ تفسيرش واضح است. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
] | |||
(آیه 12)- «در این هنگام خداوند آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفرید و کامل کرد» (فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِی یَوْمَیْنِ). | |||
«و در هر آسمان آنچه را میخواست امر و فرمان داد» (وَ أَوْحی فِی کُلِّ سَماءٍ أَمْرَها). و موجودات و مخلوقات مختلف را در آنها آفرید و به آنها نظام بخشید. | |||
«و آسمان پایین را با چراغهایی [ستارگان] زنیت بخشیدیم، و (با شهابها از رخنه شیاطین) حفظ کردیم» (وَ زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابِیحَ وَ حِفْظاً). | |||
ج4، ص301 | |||
آری «این است تقدیر خداوند توانا و دانا» (ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ). | |||
1- جمله «وَ هِیَ دُخانٌ» (آسمانها در آغاز به صورت دود بود) نشان میدهد که آغاز آفرینش آسمانها از توده گازهای گسترده و عظیمی بوده است، و این با آخرین تحقیقات علمی در مورد آغاز آفرینش کاملا هماهنگ است. | |||
2- جمله «خداوند به آسمان و زمین فرمود به شکل خود درآیید» به این معنی نیست که واقعا سخنی با لفظ گفته شده باشد، بلکه گفته خداوند همان فرمان تکوینی، و اراده او بر امر آفرینش است، و تعبیر به «طوعا او کرها» (از روی اطاعت یا اکراه) اشاره به این است که اراده قطعی خداوند به شکل گرفتن آسمانها و زمین تعلق یافته بود و در هر صورت میبایست آن مواد به چنین صورت مطلوبی درآیند بخواهند یا نخواهند. | |||
3- جمله «فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِی یَوْمَیْنِ» (آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفرید) اشاره به وجود دو دوران در آفرینش آسمانهاست که هر دورانی از آن میلیونها یا میلیاردها سال به طول انجامیده، و هر دوران به نوبه خود به ادوار دیگری تقسیم میشود، این دو دوران ممکن است دوران تبدیل گازهای فشرده به مایع و مواد مذاب، و دوران تبدیل مواد مذاب به جامد بوده باشد. | |||
4- عدد «سبع» (هفت) ممکن است در اینجا «عدد تکثیر» باشد یعنی آسمانهای فراوان و کرات بیشماری آفریدیم، و نیز ممکن است «عدد تعداد» باشد، یعنی عدد آسمانها درست هفت است، با این قید که تمام آنچه از کواکب و ستارگان ثوابت و سیارات را میبینیم طبق گواهی جمله بعد در این آیه جزء آسمان اول است، به این ترتیب عالم آفرینش از هفت مجموعه بزرگ تشکیل یافته که تنها یک مجموعه آن در برابر دیدگان انسانها قرار گرفته است. | |||
5- جمله «وَ زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابِیحَ» (آسمان پایین را به چراغهای روشن ستارگان زینت بخشیدیم) دلیل بر این است که همه ستارگان زینت بخش آسمان اول میباشند و نه تنها زینت، بلکه در شبهای تاریک برای گمشدگان بیابانها | |||
ج4، ص302 | |||
چراغهایی هستند که هم با روشنایی خود راهنمایی میکنند، و هم سمت و جهت حرکت را معین میسازند. | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
خط ۱۲۹: | خط ۳۰۹: | ||
[[رده:آسمان اول]][[رده:آسمان هاى هفتگانه]][[رده:استقلال آسمان ها]][[رده:تزیین آسمان ها]][[رده:تدبیر آسمان]][[رده:تدبیر آسمان هاى هفتگانه]][[رده:تعداد آسمان ها]][[رده:چراغهاى آسمان]][[رده:خلقت آسمان ها]][[رده:زیبایى آسمان]][[رده:عوامل مصونیت آسمان]][[رده:گردش آسمان ها]][[رده:محافظت از آسمان ها]][[رده:مراحل خلقت آسمان]][[رده:مصونیت آسمان]][[رده:منشأ تدبیر آسمان]][[رده:منشأ زیبایى آسمان]][[رده:نشانه هاى انقیاد آسمان ها]][[رده:تقدیر آفرینش]][[رده:عوالم آفرینش]][[رده:قانونمندى آفرینش]][[رده:مطالعه آفرینش]][[رده:عزیز]][[رده:علیم]][[رده:عدد دو]][[رده:توحید افعالى]][[رده:نشانه هاى توحید ربوبى]][[رده:جهان بینى توحیدى]][[رده:آثار اراده خدا]][[رده:افعال خدا]][[رده:حاکمیت اوامر خدا]][[رده:خالقیت خدا]][[رده:راههاى خدا شناسى]][[رده:ربوبیت خدا]][[رده:عوامل شناخت علم خدا]][[رده:عوامل شناخت قدرت خدا]][[رده:نشانه هاى عزت خدا]][[رده:نشانه هاى علم خدا]][[رده:نشانه هاى قدرت خدا]][[رده:وسعت علم خدا]][[رده:آثار ذکر خلقت آسمان]][[رده:آثار ذکر خلقت زمین]][[رده:تدبیر زمین]][[رده:خلقت زمین]][[رده:مراحل خلقت زمین]][[رده:ابزار زیبایى]][[رده:ابزار زینت]][[رده:خلقت ستارگان]][[رده:نقش ستارگان]][[رده:منابع شناخت]][[رده:آثار علم]][[رده:آثار قدرت]][[رده:زمینه مدیریت]][[رده:نقش وحى]][[رده:هدایتگرى وحى]] | [[رده:آسمان اول]][[رده:آسمان هاى هفتگانه]][[رده:استقلال آسمان ها]][[رده:تزیین آسمان ها]][[رده:تدبیر آسمان]][[رده:تدبیر آسمان هاى هفتگانه]][[رده:تعداد آسمان ها]][[رده:چراغهاى آسمان]][[رده:خلقت آسمان ها]][[رده:زیبایى آسمان]][[رده:عوامل مصونیت آسمان]][[رده:گردش آسمان ها]][[رده:محافظت از آسمان ها]][[رده:مراحل خلقت آسمان]][[رده:مصونیت آسمان]][[رده:منشأ تدبیر آسمان]][[رده:منشأ زیبایى آسمان]][[رده:نشانه هاى انقیاد آسمان ها]][[رده:تقدیر آفرینش]][[رده:عوالم آفرینش]][[رده:قانونمندى آفرینش]][[رده:مطالعه آفرینش]][[رده:عزیز]][[رده:علیم]][[رده:عدد دو]][[رده:توحید افعالى]][[رده:نشانه هاى توحید ربوبى]][[رده:جهان بینى توحیدى]][[رده:آثار اراده خدا]][[رده:افعال خدا]][[رده:حاکمیت اوامر خدا]][[رده:خالقیت خدا]][[رده:راههاى خدا شناسى]][[رده:ربوبیت خدا]][[رده:عوامل شناخت علم خدا]][[رده:عوامل شناخت قدرت خدا]][[رده:نشانه هاى عزت خدا]][[رده:نشانه هاى علم خدا]][[رده:نشانه هاى قدرت خدا]][[رده:وسعت علم خدا]][[رده:آثار ذکر خلقت آسمان]][[رده:آثار ذکر خلقت زمین]][[رده:تدبیر زمین]][[رده:خلقت زمین]][[رده:مراحل خلقت زمین]][[رده:ابزار زیبایى]][[رده:ابزار زینت]][[رده:خلقت ستارگان]][[رده:نقش ستارگان]][[رده:منابع شناخت]][[رده:آثار علم]][[رده:آثار قدرت]][[رده:زمینه مدیریت]][[رده:نقش وحى]][[رده:هدایتگرى وحى]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره فصلت ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره فصلت ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 12 سوره فصلت | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 12 سوره فصلت,فصلت 12,فَقَضَاهُنَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحَى فِي کُلِ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَ حِفْظاً ذٰلِکَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ,آسمان اول,آسمان هاى هفتگانه,استقلال آسمان ها,تزیین آسمان ها,تدبیر آسمان,تدبیر آسمان هاى هفتگانه,تعداد آسمان ها,چراغهاى آسمان,خلقت آسمان ها,زیبایى آسمان,عوامل مصونیت آسمان,گردش آسمان ها,محافظت از آسمان ها,مراحل خلقت آسمان,مصونیت آسمان,منشأ تدبیر آسمان,منشأ زیبایى آسمان,نشانه هاى انقیاد آسمان ها,تقدیر آفرینش,عوالم آفرینش,قانونمندى آفرینش,مطالعه آفرینش,عزیز,علیم,عدد دو,توحید افعالى,نشانه هاى توحید ربوبى,جهان بینى توحیدى,آثار اراده خدا,افعال خدا,حاکمیت اوامر خدا,خالقیت خدا,راههاى خدا شناسى,ربوبیت خدا,عوامل شناخت علم خدا,عوامل شناخت قدرت خدا,نشانه هاى عزت خدا,نشانه هاى علم خدا,نشانه هاى قدرت خدا,وسعت علم خدا,آثار ذکر خلقت آسمان,آثار ذکر خلقت زمین,تدبیر زمین,خلقت زمین,مراحل خلقت زمین,ابزار زیبایى,ابزار زینت,خلقت ستارگان,نقش ستارگان,منابع شناخت,آثار علم,آثار قدرت,زمینه مدیریت,نقش وحى,هدایتگرى وحى,آیات قرآن سوره فصلت | |||
|description=فَقَضَاهُنَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحَى فِي کُلِ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَ حِفْظاً ذٰلِکَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} |
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۰۳:۲۵
کپی متن آیه |
---|
فَقَضَاهُنَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحَى فِي کُلِ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَ حِفْظاً ذٰلِکَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ |
ترجمه
فصلت ١١ | آیه ١٢ | فصلت ١٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«قَضَاهُنَّ»: فعل (قَضی) به معنی: به انجام رسانید. به پایان برد. ضمیر (هُنَّ) به سماء برمیگردد که متضمّن معنی سماوات است. یا به (سماوات) بعد از خود برمیگردد. در صورت اوّل (سَبْعَ) حال (هُنَّ) و در صورت دوم تمییز و مفسّر آن است (نگا: روح المعانی، بیضاوی، ابن جُزَیّ). «أَمْرَهَا»: کار و بار مربوط به آن را. مخلوقات و موجودات و نظم و نظام آن را. «السَّمَآءَ الدُّنْیَا» (نگا: صافّات / . «مَصَابِیحَ»: چراغها. مراد کواکب است (نگا: صافّات / . «حِفْظاً»: نگاهداری. مفعول مطلق فعل محذوف (حَفِظْنَا) است که عطف بر فعل (زَیَّنَّا) است. در اصل چنیناست: وَ حَفِظْنَاحِفْظاً. «ذلِکَ تَقْدِیرُ ...»: (نگا: انعام / ، یس / ). یادآوری: خداوند در هفت مورد قرآن، ادوار خلقت آسمانها و زمین را شش دوره ذکر فرمودهاند (نگا: اعراف / ، یونس / هود / فرقان / ، سجده / ق / ، حدید / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَکُمْ مَا فِي... (۵) فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَ جَعَلَ... (۴) وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ... (۴)
وَ الشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ... (۳) قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ... (۲) وَ جَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ... (۲) فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَ... (۰) وَ إِذْ صَرَفْنَا إِلَيْکَ نَفَراً مِنَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۲ سوره فصّلت
- غرض اصلى سوره مباركه فصّلت
- نكته اى كه از جملۀ «تَنزِيلٌ مِنَ الرّحمَانِ الرّحِيم»، استفاده مى شود
- توضيحى راجع به عربى و جهانی بودن قرآن
- مقصود كفار از اين كه گفتند: «قُلُوبُنَا فِى أكِنّة مِمّا تَدعُونَا إلَيه...»
- انفاق نكردن مال و كفر به معاد، دو ویژگی مهم مشركان
- وجوهى كه درباره تقدير «روزى ها» در چهار روز، گفته شده است
- توضيح در مورد فرمان خداوند به آسمان و زمين
- مقصود از امر به آسمان ها، در آیه: «وَ أوحَى فِى كُلّ سَمَاء أمرَهَا»
- وجه اين كه فرمود: «آسمان دنيا را با چراغ ها آراستيم»
- گفتاری در تكميل مطالب گذشته
- بحث روايتی
- رواياتى درباره آغاز خلقت عالَم
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ «12»
پس آن را (كه به صورت دود بود،) در دو روز در قالب هفت آسمان درآورد و در هر آسمانى امرش را وحى كرد؛ ما آسمان دنيا را به ستارگان زينت داديم و آن را وسيلهى حفظ (آسمانها) قرار داديم؛ اين است تقدير خداى توانا و دانا.
نکته ها
گرچه خداوند مىتوانست با يك اراده همه چيز را خلق كند، لكن حكمت او اقتضا مىكرد كه آسمانها را در دو مرحله و دوران خلق نمايد.
در اين آيه، سخن از ستارگان با چند عنوان مطرح شده است:
زينت آسمان. «زينة»
حفاظت از آسمان. «حِفْظاً»
چراغ آسمان. «بِمَصابِيحَ»
در سورهى صافّات مىخوانيم: «إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ
جلد 8 - صفحه 321
مارِدٍ لا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلى وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ» «1» ما آسمان نزديك (پايين) را با ستارگان آراستيم تا آن را از هر شيطان خبيثى حفظ كنيم، آنها نمىتوانند به (سخنان) فرشتگان عالم بالا گوش دهند. زيرا كه از هر سو هدف قرار مىگيرند و به عقب رانده مىشوند و براى آنها عذاب هميشگى است.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اهل بيت من براى ساكنان زمين وسيلهى امان هستند همان گونه كه ستارگان براى آسمانها مايهى امانند. «2»
پیام ها
1- خداوند آسمان را هفت طبقه قرار داده است. «فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ»
2- در نزد قدرت خداوند، آفرينش زمين با آفرينش آسمانهاى هفتگانه تفاوتى نمىكند. هر دو را در دو مرحله آفريده است. فَقَضاهُنَ ... فِي يَوْمَيْنِ
3- با اين كه در هر آسمانى امر و ويژگى خاصّى وجود دارد، امّا همه به يك سرچشمه وصل است. أَوْحى ...
4- برنامههاى هر آسمانى از آسمان ديگر جدا است. ( «أَمْرَها» يعنى امورى كه مربوط به همان آسمان است)
5- هر چه ستاره ديدهايم و آن چه كه بعداً كشف مىشود، زينتهاى آسمانِ پايينى است و ما از آسمانهاى ديگر خبرى نداريم. «زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ»
6- ستارگان، عامل حفاظت آسمانها هستند. «حِفْظاً»
7- مقدّرات الهى در دسترس هيچ كس قرار نمىگيرد. «تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ»
8- هستى، تبلور علم و قدرت الهى است. «ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ»
9- مقدّرات الهى حكيمانه و عادلانه است. «ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ»
«1». صافات، 6- 9.
«2». تفسير كنزالدقائق.
تفسير نور(10جلدى)، ج8، ص: 322
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ «12»
فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ: پس محكم گردانيد آسمان را و تمام گردانيد هفت
«1» منهج الصادقين (چ 1333 تهران) ج 8 ص 171.
«2» مدرك پيشين ص 172.
جلد 11 - صفحه 355
آسمان را، فِي يَوْمَيْنِ: در مدت دو روز كه پنجشنبه و جمعه باشد. و چون ايجاد جميع مخلوقات در روز جمعه بود لذا به اين اسم مسمى گرديد. وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ: و وحى فرمود در هر آسمان، أَمْرَها: كار آن را، يعنى مقرر نمود شأن هر ملكى از تدابير و مصالح يا خالق فرمود در هر يك آنچه اراده نمود از اصناف ملائكه و ساير نيرات، يا الهام فرمود كه هر يك چه نوع عبادت كنند.
وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا: و زينت داديم آسمان دنيا و نزديكتر كه آسمان اول است، بِمَصابِيحَ: به ستارگان كه مانند چراغهاى درخشانند، چه به سبب لطافت آن، جميع كواكب در آن ديده مىشوند اگرچه بعض آن در آسمان ديگر باشند.
وَ حِفْظاً: و نگهداشتيم آسمان را نگهداشتنى از آفات يا از شياطين كه بخواهند استراق سمع كنند. ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ: آنچه مذكور شد از بدايع خلقت، تقدير خداوند غالب داناست كه به قدرت كامله در ملك خود هر چه خواهد مىكند، داناست به مصالح آفرينش، زيرا خلق آسمان از دخان و تزئين آن به كواكب، دلالتى تمام دارد بر كمال علم و قدرت او سبحانه، و بر آنكه ذات سبحانى غنى مطلق كه ابدا احتياج به ماسوى ندارد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ «11» فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ «12» فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُودَ «13» إِذْ جاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ اللَّهَ قالُوا لَوْ شاءَ رَبُّنا لَأَنْزَلَ مَلائِكَةً فَإِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ «14» فَأَمَّا عادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ قالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ كانُوا بِآياتِنا يَجْحَدُونَ «15»
ترجمه
پس متوجه شد مستقيما بسوى آسمان و آن دودى بود پس گفت مر آنرا و زمين را كه بيائيد خواه يا ناخواه گفتند آمديم فرمان برداران
پس مقرّر فرمود آنها را هفت آسمان در دو روز و وحى نمود در هر آسمانى كار آنرا و آراسته نموديم آسمان نزديكتر را بچراغها و براى نگهدارى اين است مقدر نمودن خداوند ارجمند دانا
پس اگر روى گردانيدند پس بگو ميترسانم شما را از صاعقه آسمانى مانند صاعقه قوم عاد و ثمود
هنگاميكه آمدند آنها را پيغمبرانى از پيش روى آنها و از پشت سرشان كه نپرستيد مگر خدا را گفتند اگر خواسته بود پروردگار ما هر آينه فرستاده بود ملائكه را پس همانا ما بآنچه فرستاده شديد بآن كافرانيم
پس اما عاد پس سركشى كردند در زمين بناحق و گفتند كيست افزونتر از ما در توانائى آيا نديدند آنكه خدائى كه آفريد آنها را او است زيادتر از آنها در توانائى و بودند كه آيتهاى ما را انكار ميكردند.
تفسير
خداوند متعال بعد از اتمام خلق زمين و كوهها و تقدير روزيهاى آن توجه مستقيم و كامل فرمود بجانب آسمان كه آنوقت دود يا بخار شبيه بدودى بود كه از كوهها يا درياهاى زمين برخاسته و فضاى محيط بآن را تاريك نموده بود پس بلسان قدرت و جنبه سلطنت بآسمان و زمين فرمود بيائيد در تحت نفوذ اراده و مشيّت من خواه يا ناخواه چون تمكّن نداريد از خودتان كه از تدبير من بيرون باشيد و آن دو بلسان حال يا مقال مناسب با احوال خودشان عرضه داشتند آمديم با انقياد و اطاعت ذاتى و طبعى خودمان و موجوداتمان و باين مناسبت از آن دو بجمع ذوى العقول تعبير شده و اين در واقع مثلى است براى قدرت و سلطنت الهيه بر آسمان و زمين و موجودات آن دو و اجابت و اطاعت ذاتى و طبعى آنها از او مانند كن فيكون كه مكرّر ذكر شده مراد امر تكوينى و اطاعت ذاتى است و قمى ره از حضرت رضا عليه السّلام نقل نموده كه پرسيدند از كسيكه با خدا سخن گفت غير از جن و انس فرمود آسمان و زمين است در قول خداوند ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ پس مرتّب شد بر امر تكوينى خداوند وجود هفت
جلد 4 صفحه 550
آسمان و پيدايش آنها در امتدادى كه مساوى بود با دو شبانه روز و قمى ره فرموده يعنى در دو وقت ابتداء بخلق و انقضاء آن و حكمت تجاوز مدّت از يك لحظه با قدرت خداوند بخلق نمودن بدون مدت همانستكه در آيات سابقه ذكر و اخيرا حواله بسوره اعراف شد و تعليم فرمود خداوند حركات هر آسمانى را با نظم معيّن بآنها و آنچه را كه مقتضى و مصلحت بود كه از قبل وجود و افعال آنها اختيارا يا طبعا بارز گردد يا اهل آنها متصدّى صدور آن گردند خلاصه آنكه انتظام تمام امور لازمه آسمانها و اهلش بالهام الهى انجام يافت و خدا زينت داد آسمان نزديكتر بزمين را كه مشهود اهل جهان است بزينت ستارگانى كه در هر جا قرار دارند مانند چراغهاى درخشانى در آن آسمان جلوهگرند و براى حفظ آسمانها از مداخله شياطين وجود آنها لازم است و از فوائد مرتّبه بر وجود آنها است ايمنى اهل سماوات از آفات چون قريب باين معنى در اكمال از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله روايت شده كه ستارگان امانند براى اهل آسمانها چنانچه اهل بيت من امانند از براى اهل زمين آنچه ذكر شد مقدّر و صنع محكم خداوند ارجمند قدير عليم است و بتها هيچ كاره و فاقد حيات و شعورند پس نبايد از عبادت خدا بعبادت آنها پرداخت و بعد از بيان اينهمه دلائل توحيد باز اگر قريش و ساير اهل شرك مكه اعراض نمودند از ذكر خدا و اقرار بتوحيد و نبوت و امامت و معاد بگو بترسيد از آنكه صاعقه و آتش سوزانى از آسمان نازل شود و مانند قوم عاد و ثمود كه منازل و پران آنها را در مسافرتهاى خودتان بشام و يمن مشاهده مينمائيد شما را بسوزاند چنانچه سوزاند آنها را وقتى كه آمدند پيغمبران خدا قبل از وجود آنها و بعد از آن يا براى اصلاح امور دنيا و آخرت آنها يا از اطراف و جوانب آنان نزدشان و دعوت نمودند آنها را بتوحيد و نفى شرك و آنها گفتند اگر خدا مىخواست ما را دعوت بتوحيد نمايد و ما دست از بتپرستى برداريم ملائكه را برسالت نزد ما ميفرستاد نه بشرى را كه مانند ما باشد در خوردن و آشاميدن و ساير امور پس ما بآنچه شما مدّعى هستيد كه از جانب خدا آوردهايد از توحيد و غيره كافر و منكريم و معترف بفضيلتى براى شما بر خودمان نيستيم و بعد از اين اجمال از قصه عاد و ثمود خداوند اشاره بتفصيل احوال آن دو قوم فرمود كه اما
جلد 4 صفحه 551
قوم عاد تكبر و سركشى كردند از امر پيغمبرشان و بر اهل زمين تفرعن و تبختر نمودند با آنكه استحقاق نداشتند و گفتند كيست كه از ما قوىتر و رشيدتر باشد چون گفتهاند بسيار تنومند و قوى پنجه بودند كه سنگهاى بزرگ را با دست از كوه ميكندند خدا ميفرمايد آيا ندانستند و بچشم دل نديدند كه خالق آنها كه اين قوّت را بآنها داده اقوى از آنها است و بقدرت خود ميتواند آنها را در آنى نيست و نابود نمايد لذا منكر آيات و دلائل توحيد ما شدند و از اوامر ما سرپيچى كردند و بقيه احوال آنها و قوم ثمود در آيات آتيه بيان خواهد شد انشاء اللّه تعالى.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَقَضاهُنَّ سَبعَ سَماواتٍ فِي يَومَينِ وَ أَوحي فِي كُلِّ سَماءٍ أَمرَها وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِمَصابِيحَ وَ حِفظاً ذلِكَ تَقدِيرُ العَزِيزِ العَلِيمِ «12»
پس تقدير فرموديم هفت طبقه بالا را که هفت آسمان باشد در مدت دو روز و وحي نموديم در هر طبقه كار او را و زينت داديم طبقه پائين را بچراغها که ستارهها و كرات جويّه باشند و حفظا اينست تقدير خداي عزيز عليم.
فَقَضاهُنَّ سَبعَ سَماواتٍ طبقه بندي كرديم هر طبقه فوق طبقه ديگر هفت طبقه.
فِي يَومَينِ در مدت و مقدار دو روز که با آن چهار روز قبل مدت شش روز ميشود مطابق آيات ديگر و آنچه بنظر ميرسد و اللّه العالم اينكه اينکه هفت طبقه
جلد 15 - صفحه 418
براي اينست که چون مركز ملائكه است و درجات ملائكه مختلف است هر دسته آنها را در يك طبقه قرار داده چنانچه از اخبار هم استفاده ميشود ملائكه آسمان اول الي آسمان هفتم.
وَ أَوحي فِي كُلِّ سَماءٍ أَمرَها در هر طبقه دستورات معيني داده شده که هر دسته ملائكه وظايفي دارند بايد انجام دهند.
وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِمَصابِيحَ از اينکه جمله استفاده ميشود که تمام اينکه كواكب و شمس و قمر در همين طبقه پائين هستند که بمنزله مصابيح هستند خلافا لاهل الهيئة القديمة که در هر يك از اينکه طبقات يك كوكب قائلند که ميگويند قمر است و عطارد و زهره شمس مريخ مشتري زحل و بقيه كواكب را در طبقه هشتم که مسمي بكرسيست و فلك ثوابت گويند.
وَ حِفظاً ظاهرا مراد اينکه باشد که جلوگيري ميكنند اهل آسمان اوّل از دخول شياطين چنانچه ميفرمايد: إِنّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِزِينَةٍ الكَواكِبِ وَ حِفظاً مِن كُلِّ شَيطانٍ مارِدٍ و الصافات آيه 6 و 7 و ميفرمايد: وَ زَيَّنّاها لِلنّاظِرِينَ وَ حَفِظناها مِن كُلِّ شَيطانٍ رَجِيمٍ حجر آيه 17 و 18.
ذلِكَ تَقدِيرُ العَزِيزِ العَلِيمِ تفسيرش واضح است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 12)- «در این هنگام خداوند آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفرید و کامل کرد» (فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِی یَوْمَیْنِ).
«و در هر آسمان آنچه را میخواست امر و فرمان داد» (وَ أَوْحی فِی کُلِّ سَماءٍ أَمْرَها). و موجودات و مخلوقات مختلف را در آنها آفرید و به آنها نظام بخشید.
«و آسمان پایین را با چراغهایی [ستارگان] زنیت بخشیدیم، و (با شهابها از رخنه شیاطین) حفظ کردیم» (وَ زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابِیحَ وَ حِفْظاً).
ج4، ص301
آری «این است تقدیر خداوند توانا و دانا» (ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ).
1- جمله «وَ هِیَ دُخانٌ» (آسمانها در آغاز به صورت دود بود) نشان میدهد که آغاز آفرینش آسمانها از توده گازهای گسترده و عظیمی بوده است، و این با آخرین تحقیقات علمی در مورد آغاز آفرینش کاملا هماهنگ است.
2- جمله «خداوند به آسمان و زمین فرمود به شکل خود درآیید» به این معنی نیست که واقعا سخنی با لفظ گفته شده باشد، بلکه گفته خداوند همان فرمان تکوینی، و اراده او بر امر آفرینش است، و تعبیر به «طوعا او کرها» (از روی اطاعت یا اکراه) اشاره به این است که اراده قطعی خداوند به شکل گرفتن آسمانها و زمین تعلق یافته بود و در هر صورت میبایست آن مواد به چنین صورت مطلوبی درآیند بخواهند یا نخواهند.
3- جمله «فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِی یَوْمَیْنِ» (آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفرید) اشاره به وجود دو دوران در آفرینش آسمانهاست که هر دورانی از آن میلیونها یا میلیاردها سال به طول انجامیده، و هر دوران به نوبه خود به ادوار دیگری تقسیم میشود، این دو دوران ممکن است دوران تبدیل گازهای فشرده به مایع و مواد مذاب، و دوران تبدیل مواد مذاب به جامد بوده باشد.
4- عدد «سبع» (هفت) ممکن است در اینجا «عدد تکثیر» باشد یعنی آسمانهای فراوان و کرات بیشماری آفریدیم، و نیز ممکن است «عدد تعداد» باشد، یعنی عدد آسمانها درست هفت است، با این قید که تمام آنچه از کواکب و ستارگان ثوابت و سیارات را میبینیم طبق گواهی جمله بعد در این آیه جزء آسمان اول است، به این ترتیب عالم آفرینش از هفت مجموعه بزرگ تشکیل یافته که تنها یک مجموعه آن در برابر دیدگان انسانها قرار گرفته است.
5- جمله «وَ زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابِیحَ» (آسمان پایین را به چراغهای روشن ستارگان زینت بخشیدیم) دلیل بر این است که همه ستارگان زینت بخش آسمان اول میباشند و نه تنها زینت، بلکه در شبهای تاریک برای گمشدگان بیابانها
ج4، ص302
چراغهایی هستند که هم با روشنایی خود راهنمایی میکنند، و هم سمت و جهت حرکت را معین میسازند.
نکات آیه
۱ - خداوند، جهان آفرینش را به صورت هفت آسمان بیاراست و نظام بخشید. (فقضهنّ سبع سموت)
۲ - شکل گیرى آسمان هاى هفتگانه در دو روز (دو مرحله)، به اراده خداوند بود. (فقضهنّ سبع سموت فى یومین)
۳ - هر یک از آسمان هاى هفتگانه، داراى امر و تدبیر ویژه خود (و أوحى فى کلّ سماء أمرها)
۴ - نظام آسمان ها، تحت هدایت وحى الهى (امر و تدبیر خداوند) (و أوحى فى کلّ سماء أمرها)
۵ - نظام اداره هر آسمان مستقل و بى نیاز از دیگر عوالم * (و أوحى فى کلّ سماء أمرها)
۶ - ستارگان، زینت بخش آسمان دنیا (نزدیک ترین آسمان به زمین) (و زیّنا السّماء الدّنیا بمصبیح)
۷ - ستارگان، چراغ هاى آسمان اول و زیبایى بخش آن (و زیّنا السّماء الدّنیا بمصبیح) «مصباح» (مفرد «مصابیح») به معناى چراغ است و مراد از آن ستاره مى باشد.
۸ - زیبایى و آراستگى، نمودى از حرکت طبیعى آسمان ها در جهت فرمان خدا * (قالتا أتینا طائعین ... و زیّنا السّماء الدّنیا بمصبیح) به کار بردن واژه «زیّنّا» به جاى واژه هاى دیگر، نشانگر مطلب یاد شده است. گفتنى است ارتباط «زیّنّا» با تعبیر «أتینا طائعین» مى رساند که زیبایى نتیجه حرکت و شکل گیرى طبیعى همراه با رغبت و میل است.
۹ - آسمان دنیا، ایمن و محفوظ از آسیب ها، در پرتو اراده الهى (و زیّنا السّماء الدّنیا بمصبیح و حفظًا) «حفظاً» مفعول مطلق براى فعل مقدر «حفظنا» است; یعنى، «حفظنا السّماء الدّنیا حفظاً».
۱۰ - نظام آفرینش، بر اساس تقدیر و تنظیمى سنجیده و آگاهانه (ذلک تقدیر العزیز العلیم)
۱۱ - آفرینش و تدبیر آسمان ها و زمین، جلوه اى از علم و قدرت الهى است. (ذلک تقدیر العزیز العلیم)
۱۲ - زیبایى و ایمنى آسمان، نشانى از عزت و علم الهى است. (و زیّنا السّماء ... و حفظًا ذلک تقدیر العزیز العلیم)
۱۳ - خداوند، عزیز (قدرتمند شکست ناپذیر) و علیم (داراى علمى بى کران) است. (العزیز العلیم)
۱۴ - توجه به آفرینش زمین و آسمان و مراحل آن، عامل پى بردن انسان به قدرت و علم نامحدود خداوند (أئنّکم لتکفرون بالّذى خلق ... ذلک تقدیر العزیز العلیم)
۱۵ - قدرت و آگاهى، پشتوانه مدیریت و تدبیر شایسته (خلق الأرض ... ذلک تقدیر العزیز العلیم) آمدن صفت «عزیز» و «علیم» پس از بیان آسمان، زمین و... اشاره به این واقعیت دارد که آفرینش زیبا و مستحکم، تکیه بر قدرت و علم دارد.
۱۶ - مطالعه کتاب آفرینش، از راه هاى خدا شناسى است. (قل أئنّکم لتکفرون بالّذى خلق ... ذلک تقدیر العزیز العلیم)
۱۷ - سامان دادن آسمان هاى هفتگانه، تدبیر امور آنها و آفرینش ستارگان و نگهبانى از آسمان ها، جلوه اى از ربوبیت خدا و نشانه یکتایى او در تدبیر هستى است. (ذلک ربّ العلمین ... فقضهنّ سبع سموت)
موضوعات مرتبط
- آسمان: آسمان اول ۶، ۹; آسمان هاى هفتگانه ۱، ۲; استقلال آسمان ها ۵; تزیین آسمان ها ۸; تدبیر آسمان ۵، ۱۱; تدبیر آسمان هاى هفتگانه ۳، ۱۷; تعداد آسمان ها ۱; چراغهاى آسمان ۶، ۷; خلقت آسمان ها ۱، ۱۱; زیبایى آسمان ۱۲; عوامل مصونیت آسمان ۹; گردش آسمان ها ۸; محافظت از آسمان ها ۱۷; مراحل خلقت آسمان ۲، ۱۴; مصونیت آسمان ۱۲; منشأ تدبیر آسمان ۴; منشأ زیبایى آسمان ۷; نشانه هاى انقیاد آسمان ها ۸
- آفرینش: تقدیر آفرینش ۱۰; عوالم آفرینش ۵; قانونمندى آفرینش ۱۰; مطالعه آفرینش ۱۶
- اسماء و صفات: عزیز ۱۳; علیم ۱۳
- اعداد: عدد دو ۲
- توحید: توحید افعالى ۱۲، ۱۴; نشانه هاى توحید ربوبى ۱۷
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱۷
- خدا: آثار اراده خدا ۲، ۹; افعال خدا ۱; حاکمیت اوامر خدا ۸; خالقیت خدا ۱; راههاى خدا شناسى ۱۶; ربوبیت خدا ۴; عوامل شناخت علم خدا ۱۴; عوامل شناخت قدرت خدا ۱۴; نشانه هاى عزت خدا ۱۲; نشانه هاى علم خدا ۱۱، ۱۲; نشانه هاى قدرت خدا ۱۱; وسعت علم خدا ۱۴
- ذکر: آثار ذکر خلقت آسمان ۱۴; آثار ذکر خلقت زمین ۱۴
- زمین: تدبیر زمین ۱۱; خلقت زمین ۱۱; مراحل خلقت زمین ۱۴
- زیبایى: ابزار زیبایى ۷
- زینت: ابزار زینت ۶
- ستارگان: خلقت ستارگان ۱۷; نقش ستارگان ۶، ۷
- شناخت: منابع شناخت ۱۶
- علم: آثار علم ۱۵
- قدرت: آثار قدرت ۱۵
- مدیریت: زمینه مدیریت ۱۵
- وحى: نقش وحى ۴; هدایتگرى وحى ۴
منابع