النحل ١١٦: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
(Edited by QRobot)
 
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تَقُولُوا|تَقُولُوا]] [[کلمه غیر ربط::تَقُولُوا| ]] [[شامل این ریشه::قول‌| ]][[ریشه غیر ربط::قول‌| ]][[شامل این کلمه::لِمَا|لِمَا]] [[شامل این ریشه::ل‌| ]][[شامل این ریشه::ما| ]][[شامل این کلمه::تَصِف|تَصِفُ‌]] [[کلمه غیر ربط::تَصِف| ]] [[شامل این ریشه::وصف‌| ]][[ریشه غیر ربط::وصف‌| ]][[شامل این کلمه::أَلْسِنَتُکُم|أَلْسِنَتُکُمُ‌]] [[کلمه غیر ربط::أَلْسِنَتُکُم| ]] [[شامل این ریشه::کم‌| ]][[ریشه غیر ربط::کم‌| ]][[شامل این ریشه::لسن‌| ]][[ریشه غیر ربط::لسن‌| ]][[شامل این کلمه::الْکَذِب|الْکَذِبَ‌]] [[کلمه غیر ربط::الْکَذِب| ]] [[شامل این ریشه::کذب‌| ]][[ریشه غیر ربط::کذب‌| ]][[شامل این کلمه::هٰذَا|هٰذَا]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[شامل این ریشه::هذا| ]][[شامل این کلمه::حَلاَل|حَلاَلٌ‌]] [[کلمه غیر ربط::حَلاَل| ]] [[شامل این ریشه::حلل‌| ]][[ریشه غیر ربط::حلل‌| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::هٰذَا|هٰذَا]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[شامل این ریشه::هذا| ]][[شامل این کلمه::حَرَام|حَرَامٌ‌]] [[کلمه غیر ربط::حَرَام| ]] [[شامل این ریشه::حرم‌| ]][[ریشه غیر ربط::حرم‌| ]][[شامل این کلمه::لِتَفْتَرُوا|لِتَفْتَرُوا]] [[کلمه غیر ربط::لِتَفْتَرُوا| ]] [[شامل این ریشه::فرى‌| ]][[ریشه غیر ربط::فرى‌| ]][[شامل این ریشه::ل‌| ]][[ریشه غیر ربط::ل‌| ]][[شامل این کلمه::عَلَى|عَلَى‌]] [[شامل این ریشه::على‌| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ‌]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله‌| ]][[ریشه غیر ربط::الله‌| ]][[شامل این ریشه::اله‌| ]][[ریشه غیر ربط::اله‌| ]][[شامل این ریشه::وله‌| ]][[ریشه غیر ربط::وله‌| ]][[شامل این کلمه::الْکَذِب|الْکَذِبَ‌]] [[کلمه غیر ربط::الْکَذِب| ]] [[شامل این ریشه::کذب‌| ]][[ریشه غیر ربط::کذب‌| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ‌]] [[شامل این ریشه::انن‌| ]][[شامل این کلمه::الّذِين|الَّذِينَ‌]] [[شامل این ریشه::الذين‌| ]][[شامل این کلمه::يَفْتَرُون|يَفْتَرُونَ‌]] [[کلمه غیر ربط::يَفْتَرُون| ]] [[شامل این ریشه::فرى‌| ]][[ریشه غیر ربط::فرى‌| ]][[شامل این کلمه::عَلَى|عَلَى‌]] [[شامل این ریشه::على‌| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ‌]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله‌| ]][[ریشه غیر ربط::الله‌| ]][[شامل این ریشه::اله‌| ]][[ریشه غیر ربط::اله‌| ]][[شامل این ریشه::وله‌| ]][[ریشه غیر ربط::وله‌| ]][[شامل این کلمه::الْکَذِب|الْکَذِبَ‌]] [[کلمه غیر ربط::الْکَذِب| ]] [[شامل این ریشه::کذب‌| ]][[ریشه غیر ربط::کذب‌| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::يُفْلِحُون|يُفْلِحُونَ‌]] [[کلمه غیر ربط::يُفْلِحُون| ]] [[شامل این ریشه::فلح‌| ]][[ریشه غیر ربط::فلح‌| ]]'''}}
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تَقُولُوا|تَقُولُوا]] [[کلمه غیر ربط::تَقُولُوا| ]] [[شامل این ریشه::قول‌| ]][[ریشه غیر ربط::قول‌| ]][[شامل این کلمه::لِمَا|لِمَا]] [[شامل این ریشه::ل‌| ]][[شامل این ریشه::ما| ]][[شامل این کلمه::تَصِف|تَصِفُ‌]] [[کلمه غیر ربط::تَصِف| ]] [[شامل این ریشه::وصف‌| ]][[ریشه غیر ربط::وصف‌| ]][[شامل این کلمه::أَلْسِنَتُکُم|أَلْسِنَتُکُمُ‌]] [[کلمه غیر ربط::أَلْسِنَتُکُم| ]] [[شامل این ریشه::کم‌| ]][[ریشه غیر ربط::کم‌| ]][[شامل این ریشه::لسن‌| ]][[ریشه غیر ربط::لسن‌| ]][[شامل این کلمه::الْکَذِب|الْکَذِبَ‌]] [[کلمه غیر ربط::الْکَذِب| ]] [[شامل این ریشه::کذب‌| ]][[ریشه غیر ربط::کذب‌| ]][[شامل این کلمه::هٰذَا|هٰذَا]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[شامل این ریشه::هذا| ]][[شامل این کلمه::حَلاَل|حَلاَلٌ‌]] [[کلمه غیر ربط::حَلاَل| ]] [[شامل این ریشه::حلل‌| ]][[ریشه غیر ربط::حلل‌| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::هٰذَا|هٰذَا]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[شامل این ریشه::هذا| ]][[شامل این کلمه::حَرَام|حَرَامٌ‌]] [[کلمه غیر ربط::حَرَام| ]] [[شامل این ریشه::حرم‌| ]][[ریشه غیر ربط::حرم‌| ]][[شامل این کلمه::لِتَفْتَرُوا|لِتَفْتَرُوا]] [[کلمه غیر ربط::لِتَفْتَرُوا| ]] [[شامل این ریشه::فرى‌| ]][[ریشه غیر ربط::فرى‌| ]][[شامل این ریشه::ل‌| ]][[ریشه غیر ربط::ل‌| ]][[شامل این کلمه::عَلَى|عَلَى‌]] [[شامل این ریشه::على‌| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ‌]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله‌| ]][[ریشه غیر ربط::الله‌| ]][[شامل این ریشه::اله‌| ]][[ریشه غیر ربط::اله‌| ]][[شامل این ریشه::وله‌| ]][[ریشه غیر ربط::وله‌| ]][[شامل این کلمه::الْکَذِب|الْکَذِبَ‌]] [[کلمه غیر ربط::الْکَذِب| ]] [[شامل این ریشه::کذب‌| ]][[ریشه غیر ربط::کذب‌| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ‌]] [[شامل این ریشه::انن‌| ]][[شامل این کلمه::الّذِين|الَّذِينَ‌]] [[شامل این ریشه::الذين‌| ]][[شامل این کلمه::يَفْتَرُون|يَفْتَرُونَ‌]] [[کلمه غیر ربط::يَفْتَرُون| ]] [[شامل این ریشه::فرى‌| ]][[ریشه غیر ربط::فرى‌| ]][[شامل این کلمه::عَلَى|عَلَى‌]] [[شامل این ریشه::على‌| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ‌]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله‌| ]][[ریشه غیر ربط::الله‌| ]][[شامل این ریشه::اله‌| ]][[ریشه غیر ربط::اله‌| ]][[شامل این ریشه::وله‌| ]][[ریشه غیر ربط::وله‌| ]][[شامل این کلمه::الْکَذِب|الْکَذِبَ‌]] [[کلمه غیر ربط::الْکَذِب| ]] [[شامل این ریشه::کذب‌| ]][[ریشه غیر ربط::کذب‌| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::يُفْلِحُون|يُفْلِحُونَ‌]] [[کلمه غیر ربط::يُفْلِحُون| ]] [[شامل این ریشه::فلح‌| ]][[ریشه غیر ربط::فلح‌| ]]'''}}
 
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed"
 
  !کپی متن آیه
|-
|وَ لاَ تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ‌ أَلْسِنَتُکُمُ‌ الْکَذِبَ‌ هٰذَا حَلاَلٌ‌ وَ هٰذَا حَرَامٌ‌ لِتَفْتَرُوا عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يَفْتَرُونَ‌ عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ لاَ يُفْلِحُونَ‌
|}
'''ترجمه '''
'''ترجمه '''
<tabber>
<tabber>
خط ۱۵: خط ۱۸:
|-|صادقی تهرانی=و به آنچه زبان شما به دروغ می‌پردازد، مگویید: «این حلال است و این حرام.‌» تا بر خدا افترایی دروغین بزنید. به‌راستی کسانی که بر خدا افترای دروغ می‌بندند (خود و دیگران را) رستگار نمی‌کنند.
|-|صادقی تهرانی=و به آنچه زبان شما به دروغ می‌پردازد، مگویید: «این حلال است و این حرام.‌» تا بر خدا افترایی دروغین بزنید. به‌راستی کسانی که بر خدا افترای دروغ می‌بندند (خود و دیگران را) رستگار نمی‌کنند.
|-|معزی=و نگوئید بدانچه می‌ستاید زبانهای شما به دروغ این است حلال و این است حرام تا ببندید بر خدا دروغ را همانا آنان که بندند بر خدا دروغ را رستگار نشوند
|-|معزی=و نگوئید بدانچه می‌ستاید زبانهای شما به دروغ این است حلال و این است حرام تا ببندید بر خدا دروغ را همانا آنان که بندند بر خدا دروغ را رستگار نشوند
|-|</tabber><br />
|-|english=<div id="qenag">And do not say of falsehood asserted by your tongues, “This is lawful, and this is unlawful,” in order to invent lies and attribute them to Allah. Those who invent lies and attribute them to Allah will not succeed.</div>
{{آيه | سوره = سوره النحل | نزول = | نام = [[شماره آیه در سوره::116|١١٦]] | قبلی = النحل ١١٥ | بعدی = النحل ١١٧  | کلمه = [[تعداد کلمات::24|٢٤]] | حرف =  }}
|-|</tabber>
<div class="audiotable">
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/016116.mp3"></sound></div>
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/016116.mp3"></sound></div>
</div>
{{آيه | سوره = سوره النحل | نزول = [[نازل شده در سال::14|٢ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::116|١١٦]] | قبلی = النحل ١١٥ | بعدی = النحل ١١٧  | کلمه = [[تعداد کلمات::24|٢٤]] | حرف =  }}
===معنی کلمات و عبارات===
===معنی کلمات و عبارات===
«لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمْ»: به خاطر چیزی که سخنی بیش نیست و تنها بر زبانتان می‌رود، و پشتوانه‌ای از وحی آسمانی و دلیل عقلانی ندارد. (الْکَذِبَ): مفعول‌به (لا تَقُولُوا) است. «هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ»: بدل (الْکَذِبَ) است. «لِتَفْتَرُوا عَلَی اللهِ الْکَذِبَ»: تا بر خدا دروغ بندید. مراد این است که چون آنان به دروغگوئی عادت دارند، بر خدا نیز دروغ می‌بندند. یا این که: «الْکَذِبَ»: مفعول‌به (تَصِفُ) است، و لام در (لِما) تعلیلیّه و (ما) مصدریّه، و (لِتَفْتَرُوا) بدل تعلیل است، و لام (لِتَفْتَرُوا) لام صَیْرُورت و عاقبت بشمار است. یعنی: نگوئید این حلال است و آن حرام، به خاطر دروغهای محضی که زبانتان بیانگر آنها است (نگا: تفسیر قاسمی).
«لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمْ»: به خاطر چیزی که سخنی بیش نیست و تنها بر زبانتان می‌رود، و پشتوانه‌ای از وحی آسمانی و دلیل عقلانی ندارد. (الْکَذِبَ): مفعول‌به (لا تَقُولُوا) است. «هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ»: بدل (الْکَذِبَ) است. «لِتَفْتَرُوا عَلَی اللهِ الْکَذِبَ»: تا بر خدا دروغ بندید. مراد این است که چون آنان به دروغگوئی عادت دارند، بر خدا نیز دروغ می‌بندند. یا این که: «الْکَذِبَ»: مفعول‌به (تَصِفُ) است، و لام در (لِما) تعلیلیّه و (ما) مصدریّه، و (لِتَفْتَرُوا) بدل تعلیل است، و لام (لِتَفْتَرُوا) لام صَیْرُورت و عاقبت بشمار است. یعنی: نگوئید این حلال است و آن حرام، به خاطر دروغهای محضی که زبانتان بیانگر آنها است (نگا: تفسیر قاسمی).
خط ۳۳: خط ۴۱:
<tabber>
<tabber>
المیزان=
المیزان=
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link357 | آيات ۱۱۲ - ۱۲۸،سوره نحل]]
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link358 | مثلى متضمن هشدار نسبت به كفران نعمت و زنهار از عذاب مترتب بر آن]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link357 | آيات ۱۱۲ - ۱۲۸ سوره نحل]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link359 | نكاتى كه از آيه : ((فكلوا مما رزقكم الله حلالا طيبا)) استفاده مى شود]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link358 | مَثَلى بیانگر هشدار نسبت به كفران نعمت و پیامدهای آن]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link360 | نهى از بدعت در دين در اين آيه]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link359 | نكاتى كه از آيه: «فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللهُ حَلَالاً طَيِّباً» استفاده مى شود]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link361 | تحريم طيبات براى بنى اسرائيل ناشى از ظلم خودشان و عقوبت خدا در برابر عصيانآنان بوده است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link360 | نهى از بدعت در دين، و افتراء و دروغ بستن بر خدا]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link362 | در مغفرت و رحمت الهى بسوى همگان باز است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۰#link361 | تحريم طيّبات براى بنى اسرائيل، ناشى از ظلم خودشان بوده است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link363 | بيان مراد از اينكه ابرهيم (ع ) يك امت بود]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link362 | درِ رحمت و آمرزش الهى، به سوى همگان باز است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link364 | ذكر اوصاف ابراهيم (ع ) كه آثار تدين به دين خنيف او است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link364 | ذكر اوصاف و ویژگی های ابراهيم «ع»]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link365 | معناى آيه ((انما جعل السبت على الذين اختلفوا فيه ...)) و مقصود از اختلاف يهود در سبت]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link365 | مقصود از اختلاف يهود در «سبت»، در آیه شریفه]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link366 | وجوهى كه مفسرين درباره اختلاف مذكور در آيه گفته اند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link366 | وجوهى كه مفسران درباره اختلاف مذكور در آيه گفته اند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link367 | معناى ((حكمت ))، ((موعظه )) و ((مجادله ))]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link367 | معناى «حكمت»، «موعظه» و «مجادله»، در آیه شریفه]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link368 | مراد از موعظه حسنه و جدال احسن در آيه : ((ادع الىسبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة وجادلهم بالتى هى احسن ))]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link368 | مراد از موعظۀ حسنه و جدال احسن، در آيه شریفه]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link369 | وجه ترتيب در ذكر حكمت و موعظه و جدال در آيه و بيان ضعف سخن بعضى مفسرين دربارهآن]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link369 | دلیل ترتيب در ذكر «حكمت» و «موعظه» و «جدال»، در آيه شریفه]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link370 | فضيلت صبر بر آزار مشركين و امر به پيامبر(ص ) به اينكه صبر كند و خدا به اوصبر داده است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link370 | فضيلت صبر بر آزار مشركان]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link371 | (روايت در ذيل آيات : ((ضرب الله مثلا...))، ((ان ابراهيم كان امة ...))، ((ادعو الىسبيل ربك )) و ((ان عاقبتم فعاقبوا بمثل ما عوقبتم ...))]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۴۱#link371 | بحث روایتی]]


}}
|-|نمونه=
|-|نمونه=
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۶۶#link112 | تفسیر آیات]]
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۶۶#link112 | تفسیر آیات]]
}}
|-| تفسیر نور=
===تفسیر نور (محسن قرائتی)===
{{ نمایش فشرده تفسیر|
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ «116»
وبا هر دروغى كه به زبانتان مى‌آيد نگوييد: اين حلال است وآن حرام، تا بر خدا دروغ بسته باشيد. زيرا كسانى كه بر خداوند دروغ مى‌بندند رستگار نمى‌شوند.
}}
|-|
اثنی عشری=
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)===
{{نمایش فشرده تفسیر|
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ (116)
چون مقدم شد ذكر آنچه را كه حلال فرموده خداوند سبحان و آنچه را كه حرام فرموده، بعد از آن نهى فرمايد از مخالفت اوامر و نواهى الهى در تحليل و تحريم:
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ‌: و نگوئيد آن چيزى كه وصف مى‌كنيد بر زبانهاى خود، يعنى به مجرد وصف زبان، بدون دليل و برهان نگوئيد دروغ را كه: هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ‌: اين حلال است و اين حرام است، يعنى آنچه خدا حلال فرموده مگوئيد كه حرام است، مانند بحيره و سائبه و امثال آن، و آنچه خدا حرام فرموده مگوئيد كه حلال است، مانند ميته و خون و گوشت خوك. لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ‌: تا افترا كنيد بر خدا دروغ را و گوئيد خدا ما را به اين فرموده است. إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ‌: بدرستى كه آنانكه افترا كنند و نسبت دهند بر خدا دروغ را. لا يُفْلِحُونَ‌: رستگارى‌
جلد 7 - صفحه 300
نيابند از عذاب الهى در دنيا و آخرت.
نكته: وصف السنه آنها كه به كذب مبالغه است در وصف كلام آنها به كذب، فكأنّ حقيقتا كذب مجهول بوده، و السنه ايشان معرف آن شده و چون مفترين به جهت تحصيل مطلوب دنيوى افترا مى‌كنند، لذا نفى فلاح از اهل افترا نموده.
}}
|-|
روان جاوید=
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)===
{{نمایش فشرده تفسیر|
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ (116) مَتاعٌ قَلِيلٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (117) وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا ما قَصَصْنا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (118) ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ (119)
ترجمه‌
و نگوئيد براى وصف نمودن بزبانتان دروغ را اين حلال است و اين حرام تا افتراء زنيد بخدا دروغ را همانا آنانكه افتراء ميزنند بخدا دروغ را رستگار نميشوند
برخوردارى اندكى است و از براى آنها است عذابى دردناك‌
و بر آنانكه يهودى شدند حرام كرديم آنچه را نقل نموديم براى تو از پيش و ستم نكرديم بآنها ولى بودند آنها كه بخودشان ستم ميكردند
پس همانا پروردگار تو براى آنانكه كردند كار بد را بنادانى پس توبه نمودند بعد از آن و بصلاح در آوردند خودشان را همانا پروردگار تو پس از آن هر آينه آمرزنده مهربان است.
تفسير
خداوند متعال پس از بيان محرّمات مذكوره در آيه سابقه نهى فرموده از گفتن جمله اين حلال است و اين حرام بمجرّد توصيف زبانى بدون دليل و بيان الهى كه نتيجه آن وضوح دروغگوئى گوينده است گويا دروغ بكلام آنها واضح و آشكار شده است براى مبالغه در دروغگوئى اين اشخاص مانند آنكه ميگويند روى او وصف ميكند جمال را و چشم او وصف ميكند سحر را براى مبالغه در حسن روى و چشم او چنانچه مع الاسف در اين زمان معمول است كه بدون مراجعه بكتاب و سنّت و رأى مرجع تقليد از پيش خود هر كس ميگويد اين حلال و اين حرام است و از نتيجه اين نطق بى‌منطق غافلند كه نيست مگر افتراء بخدا و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم گويا غرضى از اين مقال ندارند جز واضح نمودن دروغ خودشان و نسبت دادن حكمى را بخداوند بدروغ كه افتراء و اشدّ انواع دروغ است و كسانيكه دروغى‌
----
جلد 3 صفحه 324
را نسبت بخدا دهند روى رستگارى را نخواهند ديد اين زندگانى چند روزه دنياى دنىّ چه قدر قيمت و قابليّت دارد كه كسى براى مختصر اظهار فضيلت پوچ يا ساير اغراض فاسده بخالق و پروردگار خود افتراء بزند و در آخرت بعذاب اليم گرفتار شود و در دنيا هم بفاصله كمى مفتضح و رسوا گردد امان از وساوس نفس امّاره قمّى ره فرموده مانند آنكه ميگفتند آنچه در شكمهاى شتر و گاو و گوسفند است مخصوص است بمردان ما و حرام است بر زنان ما و در سوره انعام گذشت و در توحيد از امام صادق عليه السّلام روايت نموده كه چون بنده خدا گناه بزرگ يا كوچكى را كه خداوند از آن نهى فرموده مرتكب شود از ايمان خارج گردد و مؤمن باو گفته نشود فقط مسلمان باو گفته شود تا توبه نمايد و استغفار كند كه در اين صورت بر ميگردد بايمان و گناه موجب كفر و انكار او نميشود ولى اگر حلالى را گفت حرام است و حرامى را گفت حلال است و اين را دين خود قرار داد از ايمان و اسلام بيرون رود و كافر شود و مانند كسى است كه در حرم داخل شود و در خانه كعبه رود و آنجا گناهى كند كه بيرونش برند و گردنش را بزنند و در جهنّم قرار گيرد و خداوند حرام فرمود بر يهود آنچه را خبر داد به پيغمبر خود پيش از اين در سوره انعام بآيه شريفه‌ وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ كه بيان گرديد و اين تحريم براى عقوبت آنها بود نه مضرّت در آن محرّمات چون مستحق عقوبت بودند و در اين تحريم خداوند بآنها ظلم نفرموده بلكه خودشان ظلم نمودند بخودشان كه معصيت نمودند و مستحق عقوبت شدند و پس از ذكر وعيد خداوند بمقتضاى رحمت وعده مغفرت داده بكسانيكه از روى جهالت و نادانى نه تعصّب و عناد معصيت نمودند يا از باب بى‌فكرى و غفلت و عدم توجّه بعاقبت كه نوعا اين امور موجب معصيت است بشرط توبه و انابه و عمل بمقتضاى آن از اداء حقوق لازمه و تكاليف واجبه كه كاشف از ندامت و پشيمانى از گناه باشد و براى تأكيد و تقريب خبر انّ باسم آن انّ ربّك تكرار شده با اشاره باشتراط وقوع توبه بعد از گناه و با ملاحظه فاصله بين صدر و ذيل كلام نكات بلاغتى آن واضح خواهد بود و تكرار كلمه ثمّ براى افاده تراخى وعده از وعيد و ترتّب توبه بر معصيت است.
----
جلد 3 صفحه 325
}}
|-|
اطیب البیان=
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)===
{{نمایش فشرده تفسیر|
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِف‌ُ أَلسِنَتُكُم‌ُ الكَذِب‌َ هذا حَلال‌ٌ وَ هذا حَرام‌ٌ لِتَفتَرُوا عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ إِن‌َّ الَّذِين‌َ يَفتَرُون‌َ عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ لا يُفلِحُون‌َ (116) مَتاع‌ٌ قَلِيل‌ٌ وَ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ (117)
‌بعد‌ ‌از‌ اينكه‌ ميزان‌ حلال‌ و حرام‌ ‌را‌ ‌در‌ شريعة اسلام‌ معين‌ فرمود ميفرمايد:
جلد 12 - صفحه 203
و نگوئيد ‌از‌ ‌براي‌ چيزهايي‌ ‌که‌ زبان‌ ‌شما‌ متصف‌ ‌شده‌ بدروغگويي‌ ‌اينکه‌ حلال‌ ‌است‌ و ‌اينکه‌ حرام‌ ‌که‌ افتراء مي‌بنديد بخدا دروغي‌ ‌را‌ محققا بدانيد كساني‌ ‌که‌ افتراء مي‌زنند بخدا دروغي‌ ‌را‌ هرگز رستگار نميشوند فقط چهار روز دنيا تمتع‌ مي‌كنند و ‌از‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ عذاب‌ دردناك‌ ‌است‌.
وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِف‌ُ أَلسِنَتُكُم‌ُ الكَذِب‌َ اتصاف‌ السنه‌ بكذب‌ عادة زبان‌ ‌است‌ و دروغگويي‌ بخصوص‌ كذب‌ ‌بر‌ ‌خدا‌ ‌که‌ اعظم‌ كبائر ‌است‌ هذا حَلال‌ٌ وَ هذا حَرام‌ٌ ‌که‌ حلال‌ ‌خدا‌ ‌را‌ حرام‌ بگويد و حرام‌ ‌خدا‌ ‌را‌ حلال‌ بشمارد ‌که‌ بدعت‌ ‌در‌ دين‌ ‌است‌ و مبدع‌ كافر ‌است‌ مثل‌ آنكه‌ ‌گفت‌ متعتان‌ محللتان‌ ‌في‌ عهد ‌رسول‌ اللّه‌ انا احرمهما و اعاقب‌ عليهما متعة النساء و متعة الحج‌ لِتَفتَرُوا عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ سه‌ عقوبت‌ دارد يكي‌ دروغ‌ گفتن‌ ديگر افتراء ‌که‌ نسبت‌ بغير دادن‌ سه‌ افتراء ‌علي‌ اللّه‌ إِن‌َّ الَّذِين‌َ يَفتَرُون‌َ عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ لا يُفلِحُون‌َ ايمان‌ ندارد و كافر مي‌شود زيرا مؤمن‌ يقينا رستگار ‌است‌ مَتاع‌ٌ قَلِيل‌ٌ ‌براي‌ استفاده‌ ‌اينکه‌ چهار روزه‌ دنيا و متابعت‌ شهوات‌ نفسانيه‌ وَ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ مطلق‌ عذاب‌هاي‌ آخرت‌ مولم‌ ‌است‌ لكن‌ اختصاص‌ باين‌ طايفه‌ دارد عذابي‌ ‌که‌ ميانه‌ عذاب‌هاي‌ آخرت‌ ‌شده‌ الم‌ ‌را‌ دارد ‌که‌ مفاد صفت‌ مشبه‌ ‌است‌.
}}
|-|
برگزیده تفسیر نمونه=
===برگزیده تفسیر نمونه===
{{نمایش فشرده تفسیر|
]
(آیه 116)- این آیه بحثی را که در زمینه تحریمهای بی‌دلیل مشرکان که بطور ضمنی قبلا مطرح شده بود با صراحت شرح می‌دهد و می‌گوید: «به خاطر دروغی که زبانهای شما توصیف می‌کند نگویید این حلال است و آن حرام، تا چیزی را به دروغ بر خدا افترا ببندید» (وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمُ الْکَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ).
یعنی این یک دروغ آشکار است که تنها از زبان شما تراوش کرده اشیایی را از پیش خود حلال می‌کنید، و اشیایی را حرام- اشاره به چهارپایانی بوده که بعضی را بر خود تحریم می‌کردند و بعضی را حلال می‌دانستند و قسمتی را به بتها اختصاص می‌دادند.
آیا خداوند به شما چنین حقی داده است، که قانونگزاری کنید؟ و یا این که افکار خرافی و تقلیدهای کورکورانه، شما را به چنین بدعتهایی واداشته است؟! در پایان آیه به عنوان یک اخطار جدی می‌گوید: «کسانی که به خدا دروغ و افترا می‌بندند هیچ‌گاه رستگار نخواهند شد» (إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ لا یُفْلِحُونَ).
ج2، ص608
اصولا دروغ و افترا مایه بدبختی و نارستگاری است، در باره هر کس که باشد تا چه رسد به این که در باره خداوند بزرگ صورت گیرد.
}}
|-|تسنیم=
|-|تسنیم=
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]]
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]]
|-|نور=
}}
*[[تفسیر:نور  | تفسیر آیات]]
 
|-|</tabber>
|-|</tabber>


خط ۹۵: خط ۲۰۱:
[[رده:منشأ تشریع احکام]][[رده:افترا به خدا]][[رده:آثار بدعت]][[رده:حرمت بدعت]][[رده:حقیقت بدعت]][[رده:منشأ بدعت]][[رده:نهى از بدعت]][[رده:آثار تسلیم]][[رده:اختصاصات خدا]][[رده:نواهى خدا]][[رده:آثار دروغ]][[رده:آسیب شناسى دینى]][[رده:افترا به دین]][[رده:بدعت در دین]][[رده:عوامل رستگارى]][[رده:محرومان از رستگارى]][[رده:موانع رستگارى]][[رده:محرومیت مفتریان بر خدا]]
[[رده:منشأ تشریع احکام]][[رده:افترا به خدا]][[رده:آثار بدعت]][[رده:حرمت بدعت]][[رده:حقیقت بدعت]][[رده:منشأ بدعت]][[رده:نهى از بدعت]][[رده:آثار تسلیم]][[رده:اختصاصات خدا]][[رده:نواهى خدا]][[رده:آثار دروغ]][[رده:آسیب شناسى دینى]][[رده:افترا به دین]][[رده:بدعت در دین]][[رده:عوامل رستگارى]][[رده:محرومان از رستگارى]][[رده:موانع رستگارى]][[رده:محرومیت مفتریان بر خدا]]
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره النحل ]]
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره النحل ]]
{{#seo:
|title=آیه 116 سوره نحل
|title_mode=replace
|keywords=آیه 116 سوره نحل,نحل 116,وَ لاَ تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ‌ أَلْسِنَتُکُمُ‌ الْکَذِبَ‌ هٰذَا حَلاَلٌ‌ وَ هٰذَا حَرَامٌ‌ لِتَفْتَرُوا عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يَفْتَرُونَ‌ عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ لاَ يُفْلِحُونَ‌,منشأ تشریع احکام,افترا به خدا,آثار بدعت,حرمت بدعت,حقیقت بدعت,منشأ بدعت,نهى از بدعت,آثار تسلیم,اختصاصات خدا,نواهى خدا,آثار دروغ,آسیب شناسى دینى,افترا به دین,بدعت در دین,عوامل رستگارى,محرومان از رستگارى,موانع رستگارى,محرومیت مفتریان بر خدا,آیات قرآن سوره النحل
|description=وَ لاَ تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ‌ أَلْسِنَتُکُمُ‌ الْکَذِبَ‌ هٰذَا حَلاَلٌ‌ وَ هٰذَا حَرَامٌ‌ لِتَفْتَرُوا عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يَفْتَرُونَ‌ عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ لاَ يُفْلِحُونَ‌
|image=Wiki_Logo.png
|image_alt=الکتاب
|site_name=الکتاب
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۰۳:۲۹

کپی متن آیه
وَ لاَ تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ‌ أَلْسِنَتُکُمُ‌ الْکَذِبَ‌ هٰذَا حَلاَلٌ‌ وَ هٰذَا حَرَامٌ‌ لِتَفْتَرُوا عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يَفْتَرُونَ‌ عَلَى‌ اللَّهِ‌ الْکَذِبَ‌ لاَ يُفْلِحُونَ‌

ترجمه

به خاطر دروغی که بر زبانتان جاری می‌شود (و چیزی را مجاز و چیزی را ممنوع می‌کنید،) نگویید: «این حلال است و آن حرام»، تا بر خدا افترا ببندید به یقین کسانی که به خدا دروغ می‌بندند، رستگار نخواهند شد!

و در باره آنچه زبانتان به دروغ و بى‌سند توصيف مى‌كند، نگوييد اين حلال است و آن حرام، تا بر خدا دروغ بسته باشيد. زيرا كسانى كه بر خدا دروغ مى‌بندند رستگار نمى‌شوند
و براى آنچه زبان شما به دروغ مى‌پردازد، مگوييد: «اين حلال است و آن حرام » تا بر خدا دروغ بنديد، زيرا كسانى كه بر خدا دروغ مى‌بندند رستگار نمى‌شوند.
و شما نباید از پیش خود به دروغ چیزی را حلال و چیزی را حرام گویید و به خدا نسبت دهید تا بر خدا دروغ بندید، که آنان که بر خدا دروغ بندند هرگز روی رستگاری نخواهند دید.
و به سبب دروغی که زبانتان گویای به آن است، نگویید: این حلال است و این حرام، تا به دروغ به خدا افترا بزنید [که این حلال و حرام حکم خداست]؛ مسلماً کسانی که به خدا دروغ می بندند، رستگار نخواهند شد.
تا بر خدا افترا بنديد، براى هر دروغ كه بر زبانتان مى‌آيد مگوييد كه اين حلال است و اين حرام. كسانى كه به خداوند دروغ مى‌بندند رستگار نمى‌شوند؛
و با هر دروغی که به زبانتان می‌آید، مگویید که این حلال است و این حرام، تا بر خداوند دروغ بسته باشید، زیرا کسانی که بر خداوند دروغ ببندند رستگار نمی‌شوند
و با دروغى كه بر زبانتان مى‌رود مگوييد: اين حلال است و آن حرام، تا بر خدا دروغ بنديد. همانا كسانى كه بر خدا دروغ بندند رستگار نخواهند شد.
(خداوند حلال و حرام را برایتان مشخّص کرده است) و به خاطر چیزی که تنها (از مغز شما تراوش کرده و) بر زبانتان می‌رود، به دروغ مگوئید: این حلال است و آن حرام، و در نتیجه بر خدا دروغ بندید. کسانی که بر خدا دروغ می‌بندند، رستگار نمی‌گردند.
و به آنچه زبان شما به دروغ می‌پردازد، مگویید: «این حلال است و این حرام.‌» تا بر خدا افترایی دروغین بزنید. به‌راستی کسانی که بر خدا افترای دروغ می‌بندند (خود و دیگران را) رستگار نمی‌کنند.
و نگوئید بدانچه می‌ستاید زبانهای شما به دروغ این است حلال و این است حرام تا ببندید بر خدا دروغ را همانا آنان که بندند بر خدا دروغ را رستگار نشوند

And do not say of falsehood asserted by your tongues, “This is lawful, and this is unlawful,” in order to invent lies and attribute them to Allah. Those who invent lies and attribute them to Allah will not succeed.
ترتیل:
ترجمه:
النحل ١١٥ آیه ١١٦ النحل ١١٧
سوره : سوره النحل
نزول : ٢ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمْ»: به خاطر چیزی که سخنی بیش نیست و تنها بر زبانتان می‌رود، و پشتوانه‌ای از وحی آسمانی و دلیل عقلانی ندارد. (الْکَذِبَ): مفعول‌به (لا تَقُولُوا) است. «هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ»: بدل (الْکَذِبَ) است. «لِتَفْتَرُوا عَلَی اللهِ الْکَذِبَ»: تا بر خدا دروغ بندید. مراد این است که چون آنان به دروغگوئی عادت دارند، بر خدا نیز دروغ می‌بندند. یا این که: «الْکَذِبَ»: مفعول‌به (تَصِفُ) است، و لام در (لِما) تعلیلیّه و (ما) مصدریّه، و (لِتَفْتَرُوا) بدل تعلیل است، و لام (لِتَفْتَرُوا) لام صَیْرُورت و عاقبت بشمار است. یعنی: نگوئید این حلال است و آن حرام، به خاطر دروغهای محضی که زبانتان بیانگر آنها است (نگا: تفسیر قاسمی).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ «116»

وبا هر دروغى كه به زبانتان مى‌آيد نگوييد: اين حلال است وآن حرام، تا بر خدا دروغ بسته باشيد. زيرا كسانى كه بر خداوند دروغ مى‌بندند رستگار نمى‌شوند.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ (116)

چون مقدم شد ذكر آنچه را كه حلال فرموده خداوند سبحان و آنچه را كه حرام فرموده، بعد از آن نهى فرمايد از مخالفت اوامر و نواهى الهى در تحليل و تحريم:

وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ‌: و نگوئيد آن چيزى كه وصف مى‌كنيد بر زبانهاى خود، يعنى به مجرد وصف زبان، بدون دليل و برهان نگوئيد دروغ را كه: هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ‌: اين حلال است و اين حرام است، يعنى آنچه خدا حلال فرموده مگوئيد كه حرام است، مانند بحيره و سائبه و امثال آن، و آنچه خدا حرام فرموده مگوئيد كه حلال است، مانند ميته و خون و گوشت خوك. لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ‌: تا افترا كنيد بر خدا دروغ را و گوئيد خدا ما را به اين فرموده است. إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ‌: بدرستى كه آنانكه افترا كنند و نسبت دهند بر خدا دروغ را. لا يُفْلِحُونَ‌: رستگارى‌

جلد 7 - صفحه 300

نيابند از عذاب الهى در دنيا و آخرت.

نكته: وصف السنه آنها كه به كذب مبالغه است در وصف كلام آنها به كذب، فكأنّ حقيقتا كذب مجهول بوده، و السنه ايشان معرف آن شده و چون مفترين به جهت تحصيل مطلوب دنيوى افترا مى‌كنند، لذا نفى فلاح از اهل افترا نموده.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لا يُفْلِحُونَ (116) مَتاعٌ قَلِيلٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (117) وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا ما قَصَصْنا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (118) ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ (119)

ترجمه‌

و نگوئيد براى وصف نمودن بزبانتان دروغ را اين حلال است و اين حرام تا افتراء زنيد بخدا دروغ را همانا آنانكه افتراء ميزنند بخدا دروغ را رستگار نميشوند

برخوردارى اندكى است و از براى آنها است عذابى دردناك‌

و بر آنانكه يهودى شدند حرام كرديم آنچه را نقل نموديم براى تو از پيش و ستم نكرديم بآنها ولى بودند آنها كه بخودشان ستم ميكردند

پس همانا پروردگار تو براى آنانكه كردند كار بد را بنادانى پس توبه نمودند بعد از آن و بصلاح در آوردند خودشان را همانا پروردگار تو پس از آن هر آينه آمرزنده مهربان است.

تفسير

خداوند متعال پس از بيان محرّمات مذكوره در آيه سابقه نهى فرموده از گفتن جمله اين حلال است و اين حرام بمجرّد توصيف زبانى بدون دليل و بيان الهى كه نتيجه آن وضوح دروغگوئى گوينده است گويا دروغ بكلام آنها واضح و آشكار شده است براى مبالغه در دروغگوئى اين اشخاص مانند آنكه ميگويند روى او وصف ميكند جمال را و چشم او وصف ميكند سحر را براى مبالغه در حسن روى و چشم او چنانچه مع الاسف در اين زمان معمول است كه بدون مراجعه بكتاب و سنّت و رأى مرجع تقليد از پيش خود هر كس ميگويد اين حلال و اين حرام است و از نتيجه اين نطق بى‌منطق غافلند كه نيست مگر افتراء بخدا و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم گويا غرضى از اين مقال ندارند جز واضح نمودن دروغ خودشان و نسبت دادن حكمى را بخداوند بدروغ كه افتراء و اشدّ انواع دروغ است و كسانيكه دروغى‌


جلد 3 صفحه 324

را نسبت بخدا دهند روى رستگارى را نخواهند ديد اين زندگانى چند روزه دنياى دنىّ چه قدر قيمت و قابليّت دارد كه كسى براى مختصر اظهار فضيلت پوچ يا ساير اغراض فاسده بخالق و پروردگار خود افتراء بزند و در آخرت بعذاب اليم گرفتار شود و در دنيا هم بفاصله كمى مفتضح و رسوا گردد امان از وساوس نفس امّاره قمّى ره فرموده مانند آنكه ميگفتند آنچه در شكمهاى شتر و گاو و گوسفند است مخصوص است بمردان ما و حرام است بر زنان ما و در سوره انعام گذشت و در توحيد از امام صادق عليه السّلام روايت نموده كه چون بنده خدا گناه بزرگ يا كوچكى را كه خداوند از آن نهى فرموده مرتكب شود از ايمان خارج گردد و مؤمن باو گفته نشود فقط مسلمان باو گفته شود تا توبه نمايد و استغفار كند كه در اين صورت بر ميگردد بايمان و گناه موجب كفر و انكار او نميشود ولى اگر حلالى را گفت حرام است و حرامى را گفت حلال است و اين را دين خود قرار داد از ايمان و اسلام بيرون رود و كافر شود و مانند كسى است كه در حرم داخل شود و در خانه كعبه رود و آنجا گناهى كند كه بيرونش برند و گردنش را بزنند و در جهنّم قرار گيرد و خداوند حرام فرمود بر يهود آنچه را خبر داد به پيغمبر خود پيش از اين در سوره انعام بآيه شريفه‌ وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ كه بيان گرديد و اين تحريم براى عقوبت آنها بود نه مضرّت در آن محرّمات چون مستحق عقوبت بودند و در اين تحريم خداوند بآنها ظلم نفرموده بلكه خودشان ظلم نمودند بخودشان كه معصيت نمودند و مستحق عقوبت شدند و پس از ذكر وعيد خداوند بمقتضاى رحمت وعده مغفرت داده بكسانيكه از روى جهالت و نادانى نه تعصّب و عناد معصيت نمودند يا از باب بى‌فكرى و غفلت و عدم توجّه بعاقبت كه نوعا اين امور موجب معصيت است بشرط توبه و انابه و عمل بمقتضاى آن از اداء حقوق لازمه و تكاليف واجبه كه كاشف از ندامت و پشيمانى از گناه باشد و براى تأكيد و تقريب خبر انّ باسم آن انّ ربّك تكرار شده با اشاره باشتراط وقوع توبه بعد از گناه و با ملاحظه فاصله بين صدر و ذيل كلام نكات بلاغتى آن واضح خواهد بود و تكرار كلمه ثمّ براى افاده تراخى وعده از وعيد و ترتّب توبه بر معصيت است.


جلد 3 صفحه 325

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِف‌ُ أَلسِنَتُكُم‌ُ الكَذِب‌َ هذا حَلال‌ٌ وَ هذا حَرام‌ٌ لِتَفتَرُوا عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ إِن‌َّ الَّذِين‌َ يَفتَرُون‌َ عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ لا يُفلِحُون‌َ (116) مَتاع‌ٌ قَلِيل‌ٌ وَ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ (117)

‌بعد‌ ‌از‌ اينكه‌ ميزان‌ حلال‌ و حرام‌ ‌را‌ ‌در‌ شريعة اسلام‌ معين‌ فرمود ميفرمايد:

جلد 12 - صفحه 203

و نگوئيد ‌از‌ ‌براي‌ چيزهايي‌ ‌که‌ زبان‌ ‌شما‌ متصف‌ ‌شده‌ بدروغگويي‌ ‌اينکه‌ حلال‌ ‌است‌ و ‌اينکه‌ حرام‌ ‌که‌ افتراء مي‌بنديد بخدا دروغي‌ ‌را‌ محققا بدانيد كساني‌ ‌که‌ افتراء مي‌زنند بخدا دروغي‌ ‌را‌ هرگز رستگار نميشوند فقط چهار روز دنيا تمتع‌ مي‌كنند و ‌از‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ عذاب‌ دردناك‌ ‌است‌.

وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِف‌ُ أَلسِنَتُكُم‌ُ الكَذِب‌َ اتصاف‌ السنه‌ بكذب‌ عادة زبان‌ ‌است‌ و دروغگويي‌ بخصوص‌ كذب‌ ‌بر‌ ‌خدا‌ ‌که‌ اعظم‌ كبائر ‌است‌ هذا حَلال‌ٌ وَ هذا حَرام‌ٌ ‌که‌ حلال‌ ‌خدا‌ ‌را‌ حرام‌ بگويد و حرام‌ ‌خدا‌ ‌را‌ حلال‌ بشمارد ‌که‌ بدعت‌ ‌در‌ دين‌ ‌است‌ و مبدع‌ كافر ‌است‌ مثل‌ آنكه‌ ‌گفت‌ متعتان‌ محللتان‌ ‌في‌ عهد ‌رسول‌ اللّه‌ انا احرمهما و اعاقب‌ عليهما متعة النساء و متعة الحج‌ لِتَفتَرُوا عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ سه‌ عقوبت‌ دارد يكي‌ دروغ‌ گفتن‌ ديگر افتراء ‌که‌ نسبت‌ بغير دادن‌ سه‌ افتراء ‌علي‌ اللّه‌ إِن‌َّ الَّذِين‌َ يَفتَرُون‌َ عَلَي‌ اللّه‌ِ الكَذِب‌َ لا يُفلِحُون‌َ ايمان‌ ندارد و كافر مي‌شود زيرا مؤمن‌ يقينا رستگار ‌است‌ مَتاع‌ٌ قَلِيل‌ٌ ‌براي‌ استفاده‌ ‌اينکه‌ چهار روزه‌ دنيا و متابعت‌ شهوات‌ نفسانيه‌ وَ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ مطلق‌ عذاب‌هاي‌ آخرت‌ مولم‌ ‌است‌ لكن‌ اختصاص‌ باين‌ طايفه‌ دارد عذابي‌ ‌که‌ ميانه‌ عذاب‌هاي‌ آخرت‌ ‌شده‌ الم‌ ‌را‌ دارد ‌که‌ مفاد صفت‌ مشبه‌ ‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 116)- این آیه بحثی را که در زمینه تحریمهای بی‌دلیل مشرکان که بطور ضمنی قبلا مطرح شده بود با صراحت شرح می‌دهد و می‌گوید: «به خاطر دروغی که زبانهای شما توصیف می‌کند نگویید این حلال است و آن حرام، تا چیزی را به دروغ بر خدا افترا ببندید» (وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمُ الْکَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ).

یعنی این یک دروغ آشکار است که تنها از زبان شما تراوش کرده اشیایی را از پیش خود حلال می‌کنید، و اشیایی را حرام- اشاره به چهارپایانی بوده که بعضی را بر خود تحریم می‌کردند و بعضی را حلال می‌دانستند و قسمتی را به بتها اختصاص می‌دادند.

آیا خداوند به شما چنین حقی داده است، که قانونگزاری کنید؟ و یا این که افکار خرافی و تقلیدهای کورکورانه، شما را به چنین بدعتهایی واداشته است؟! در پایان آیه به عنوان یک اخطار جدی می‌گوید: «کسانی که به خدا دروغ و افترا می‌بندند هیچ‌گاه رستگار نخواهند شد» (إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ لا یُفْلِحُونَ).

ج2، ص608

اصولا دروغ و افترا مایه بدبختی و نارستگاری است، در باره هر کس که باشد تا چه رسد به این که در باره خداوند بزرگ صورت گیرد.

نکات آیه

۱- نسبت دادن برداشتهاى شخصى، بى اساس و دروغین خود به دین، حرام و ممنوع است. (و لاتقولوا لما تصف ألسنتکم الکذب هذا حلل و هذا حرام)

۲- حلال یا حرام شمردن امور بدون دلیل قطعى شرعى، مورد نهى خدا و حرام است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام)

۳- حکم به حرمت یا حلیت، تنها در اختیار شارع مقدس (خداوند) است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام)

۴- بدعت (نسبت دادن حکم بى اساس و ساختگى به دین)، تهمتى است دروغین به خدا. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام لتفتروا على الله الکذب) برداشت فوق، بنابراین نکته است که «لام» در «لتفتروا» براى بیان نتیجه باشد.

۵- ریشه بدعت گذارى در دین، آرا و گفته هاى بى اساس و دروغین است. (و لاتقولوا لما تصف ألسنتکم الکذب هذا حلل و هذا حرام لتفتروا على الله الکذب)

۶- افترا زنندگان به خدا، مردمى محروم از رستگارى اند. (إن الذین یفترون على الله الکذب لایفلحون)

۷- بدعت در دین و نسبت دادن احکام به خداوند بدون دلیل، موجب محرومیت از رستگارى است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام ... إن الذین یفترون على الله الکذب لایفلحون)

۸- راه رستگارى، در پرتو تسلیم بودن در برابر حلال و حرام الهى است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام لتفتروا على الله الکذب ... لایفلحون) این برداشت با استفاده از مفهوم آیه شریفه است.

موضوعات مرتبط

  • احکام ۱، ۲: منشأ تشریع احکام ۱، ۲ ۳
  • افترا: افترا به خدا ۴
  • بدعت: آثار بدعت ۷; حرمت بدعت ۲; حقیقت بدعت ۴; منشأ بدعت ۵; نهى از بدعت ۲
  • تسلیم: آثار تسلیم ۸
  • خدا: اختصاصات خدا ۳; نواهى خدا ۲
  • دروغ: آثار دروغ ۵
  • دین: آسیب شناسى دینى ۱; افترا به دین ۱; بدعت در دین ۵
  • رستگارى: عوامل رستگارى ۸; محرومان از رستگارى ۶; موانع رستگارى ۷
  • محرمات ۱، ۲:
  • مفتریان بر خدا: محرومیت مفتریان بر خدا ۶

منابع