طه ٦١
کپی متن آیه |
---|
قَالَ لَهُمْ مُوسَى وَيْلَکُمْ لاَ تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ کَذِباً فَيُسْحِتَکُمْ بِعَذَابٍ وَ قَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَى |
ترجمه
طه ٦٠ | آیه ٦١ | طه ٦٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«وَیْلَکُمْ»: وای بر شما! نابود شوید! «یُسْحِتَ»: ریشهکن و نابود میگرداند. «خَابَ»: ناامید گردید. شکست خورد.
تفسیر
- آيات ۴۹ - ۷۹ سوره طه
- بيان ريشه اعتقادى اين سؤال فرعون كه گفت: «فَمَن رَبُّكُمَا يَا مُوسَى»
- اقوال مختلف درباره مذهب و اعتقاد فرعون
- توضيح نكات جواب موسى «ع» در معرفی ربُّ العالَمين
- بيان تناسب جواب موسى «ع»، با مقضاى مقام و اشاره به وجوه نادرست مفسران در معنای آيه
- پاسخ موسى «ع» به فرعون، در بعید شمردن مسأله معاد
- تتمه داستان هدايت عمومى و ارائه شواهدى روشن، براى آن
- متهم ساختن موسى «ع»، به توطئه و ساحرى
- موعظه موسى «ع» به فرعون و فرعونيان، در نهى از بت پرستى
- مشاوره فرعون با ايادى خود، و اتخاذ تصميم هاى محرمانه
- رويارویى موسى «ع» با ساحران، در روز موعود
- وجوه گفته شده در باره مقصود از نگرانی موسی«ع»، بعد از مشاهده سحر ساحران
- سجده ساحران در برابر معجزۀ موسی«ع»، و واکنش فرعون به ایمان آنان
- دو دیدگاه مختلف مادی و الهی فرعون و ساحران
- دنباله پاسخ ساحران، كه از توبه حقيقى آنان حكايت مى كند
- بحث روايتى
نکات آیه
۱ - فرعون و فرعونیان، از زمره افترازنندگان به خداوند (لاتفتروا على اللّه کذبًا )
۲ - شرک و سِحر خواندن معجزات موسى و ادعاى آوردن همانند براى آن و تکذیب رسالت الهى آن حضرت، از جمله افتراهاى فرعونیان به خداوند بود. (لاتفتروا على اللّه کذبًا) با توجه به آیات پیشین که مشتمل بر بیان توحید از زبان موسى(ع) و نیز ارائه معجزات، و عکس العمل فرعون در سحر خواندن آنها بود، مى توان به مواردى از افتراهاى فرعونیان اشاره کرد.
۳ - سِحر خواندن معجزات پیامبران، دروغ بستن به خداوند است. (لاتفتروا على اللّه کذبًا ) إفترا; یعنى، دروغ بافتن و به قرینه «على اللّه»، مراد دروغى است که در باره خداوند ساخته و پرداخته شده باشد. اضافه کلمه «کذباً» براى تأکید است.
۴ - ترساندن فرعونیان از عذاب - به خاطر افتراى بر خداوند - سرلوحه سخنان موسى(ع) در صحنه مقابله با ساحران فرعون (قال لهم موسى ویلکم لاتفتروا على اللّه کذبًا فیسحتکم بعذاب ) «ویل»; یعنى، «اندوه» و «هلاکت» و «هر سختى که از ناحیه عذاب پدید آید» (لسان العرب). «ویلکم» نفرین است; یعنى، عذاب باد بر شما. برخى آن را مفعول براى فعل محذوف دانسته اند; یعنى، ألزموا ویلکم (با هلاکت و عذابتان همدم باشید). جمله «فیسحتکم بعذاب» روشنگر مفاد «ویلکم» است.
۵ - افتراى بر خداوند و گفتن چیزهاى دروغ و خود بافته در باره او، گناهى عظیم و موجب استحقاق عذاب استیصال و نابودى است. (لاتفتروا على اللّه کذبًا فیسحتکم بعذاب ) «إسحات» (مصدر «یسحتکم») به معناى ریشه کن کردن و نابود ساختن است. «فیسحتکم بعذاب» با توجه به نکره بودن «عذاب» - که بر عظمت و شدت آن دلالت دارد - به این معنا است: شما را با عذابى سخت، ریشه کن و هلاک خواهد ساخت.
۶ - بهره جستن موسى(ع) از تجمع مردم مصر جهت تماشاى صحنه مقابله او و ساحران، براى بیم دادن مردم و دعوت آنان به توحید و ایمان (قال لهم موسى ویلکم لاتفتروا على اللّه کذبًا )
۷ - بیم دادن مردم از عذاب خداوند، و استفاده از فرصت ها براى تبلیغ، از وظایف مبلغان دین است. (قال ... ویلکم لاتفتروا ... بعذاب )
۸ - افترا و دروغ بستن به خداوند، هیچ ثمرى براى انجام دهنده آن ندارد. (لاتفتروا على اللّه کذبًا ... و قد خاب من افترى) «خیب» به معناى بهره نبردن و محروم شدن است. (قاموس). به قرینه صدر آیه -که موضوع آن افترا به خداوند بود - مقصود، محرومیت و نتیجه نگرفتن کسى است که در باره خداوند سخنانى ناصحیح و دروغ به زبان آورده بود.
۹ - افترا و دروغ بستن به دیگران، کارى ناروا و بى عاقبت است. (و قد خاب من افترى )
۱۰ - موسى(ع) با توجه به افتراهاى فرعونیان بر خداوند، به آنان هشدار داد و شکست و ناکامى را براى آنان پیش بینى کرد. (ویلکم لاتفتروا على اللّه ... و قد خاب من افترى )
۱۱ - موسى(ع)، با یادآورى ناکامى اهل افترا در امت هاى پیشین، آن را درس عبرتى براى فرعونیان خواند. (و قد خاب من افترى) جمله «قد خاب...» خبر از حال گذشتگان است و به منظور عبرت گیرى حاضران در صحنه مبارزه موسى و فرعون، بیان شده است.
موضوعات مرتبط
- افترا: آثار افترا به خدا ۵; افترا به خدا ۳; بى ثمرى افترا به خدا ۸; فرجام شوم افترا ۹; گناه افترا به خدا ۵; ناپسندى افترا ۹
- اقوام پیشین: عبرت از اقوام پیشین ۱۱
- انبیا: تهمت جادو به انبیا ۳
- انذار: انذار از عذاب ۴
- تبلیغ: فرصت در تبلیغ ۶، ۷; انذاردرتبلیغ ۷
- توحید: دعوت به توحید ۶
- جادوگران فرعون: مناظره با جادوگران فرعون ۴
- عذاب: موجبات عذاب ۵
- فرصت : استفاده از رصت ۶
- فرعونیان: افتراهاى فرعونیان ۱، ۲; انذار فرعونیان ۴; پیشگویى شکست فرعونیان ۱۰; عوامل عبرت فرعونیان ۱۱
- فرعون: افتراهاى فرعون ۱
- گناهان کبیره :۵
- مبلغان: مسؤولیت مبلغان ۷
- مفتریان به خدا :۱، ۲ انذار مفتریان به خدا ۲۱ ۴; عبرت از مفتریان به خدا ۱، ۲ ۱۱
- موسى(ع): انذارهاى موسى(ع) ۴، ۶، ۱۰; پیشگویى موسى(ع) ۱۰; تعالیم موسى(ع) ۱۱; تهمت جادو به موسى(ع) ۲; دعوتهاى موسى(ع) ۶; روش تبلیغ موسى(ع) ۶; قصه موسى(ع) ۲، ۴،۶، ۱۰، ۱۱; مکذبان نبوت موسى(ع) ۲; موقعیت شناسى موسى(ع) ۶; همانندسازى معجزه موسى(ع) ۲
- هلاکت: عوامل هلاکت ۵
منابع