النور ٢٣

از الکتاب
کپی متن آیه
إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يَرْمُونَ‌ الْمُحْصَنَاتِ‌ الْغَافِلاَتِ‌ الْمُؤْمِنَاتِ‌ لُعِنُوا فِي‌ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ‌ عَذَابٌ‌ عَظِيمٌ‌

ترجمه

کسانی که زنان پاکدامن و بی‌خبر (از هرگونه آلودگی) و مؤمن را متهم می‌سازند، در دنیا و آخرت از رحمت الهی بدورند و عذاب بزرگی برای آنهاست.

ترتیل:
ترجمه:
النور ٢٢ آیه ٢٣ النور ٢٤
سوره : سوره النور
نزول : ٥ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْمُحْصَنَاتِ»: زنان عفیفه و پاکدامن. «الْغَافِلاتِ»: زنان بی‌خبر از هرگونه آلودگی، پاکدل و سینه بی‌کینه، بی مکر و نیرنگ (نگا: کشّاف).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

«شیخ طوسى» گویند: وعید این آیه عام بوده و شامل جمیع مکلفین است، چنان که ابن عباس و ابن زید و بیشتر اهل علم معتقدند. ولى عده اى معتقدند که فقط درباره عائشه نازل گردیده و وعید آیه را مخصوص گردانیده اند براى کسانى که افتراء بر عائشه زده بودند و البته چنین عقیده اى درست نیست زیرا به عقیده اکثر علماء و مفسرین اگر آیه اى درباره سبب خاص نازل بگردد منحصر به سبب خاص مزبور نبوده بلکه عمومیت داشته و شامل حال جمیع مکلفین می‌گردد.

چنان که نظائر آن در قرآن زیاد است مانند آیات لعان و قذف و ظهار و سایر موارد احکام، بنابراین آیه مزبور را عمومیت داده و احکام مربوط به آن را عام محسوب می‌داریم و موضوع قذف عائشه را نیز در ضمن آن قرار می‌دهیم.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱ - قذف کنندگان و اتهام زنندگان به زنان پاکدامن، نجیب و مؤمن، مورد نفرین در دنیا و آخرت (إنّ الذین یرمون المحصنت الغفلت المؤمنت لعنوا فى الدنیا و الأخرة) «محصنات» به معناى زنان عفیف و پاکدامن است (لسان العرب). مقصود از «غافلات» (زنان غافل) ممکن است زنانى باشند که آن قدر از آلودگى جنسى به دوراند که گویا به کلى از چنین مسائلى بى خبراند و ممکن است زنانى باشند که از آنچه به آنان نسبت ناروا داده اند (فحشا)، کاملاً بى خبراند و در هر دو صورت به چنین زنانى زنان نجیب گفته مى شود.

۲ - قذف زنان پاکدامن، نجیب و مؤمن (نسبت دادن زنا به آنان)، در پى دارنده خشم الهى و محرومیت از رحمت او (إنّ الذین یرمون المحصنت الغفلت المؤمنت لعنوا فى الدنیا و الأخرة) «لعن» (مصدر «لعنوا»)، به معناى طرد کردن و دور ساختن فرد از خیر و نیکى است (لسان العرب). و هم چنین طرد برخاسته از خشم و غضب مى باشد (مفردات راغب).

۳ - عفت، نجابت و ایمان، سرآمد ارزش ها و صفات ستوده زنان (المحصنت الغفلت المؤمنت)

۴ - منزوى ساختن و بى مهرى کردن به قذف کنندگان و اتهام زنندگان به زنان پاکدامن، وظیفه اى الهى بر عهده اهل ایمان (إنّ الذین یرمون المحصنت ... لعنوا فى الدنیا) جمله «لعنوا فى الدنیا» مى تواند بیانگر وظیفه اهل ایمان نسبت به قذف کنندگان باشد که در برداشت فوق، بدان اشاره شده است.

۵ - عذاب بزرگ خداوند، پیامد و کیفر قذف کردن زنان عفیف و مؤمن است. (إنّ الذین یرمون المحصنت ... لهم عذاب عظیم)

۶ - قذف و اتهام به زنان پاکدامن، نجیب و مؤمن، از گناهان کبیره است. (إنّ الذین یرمون المحصنت ... لعنوا فى الدنیا و الأخرة و لهم عذاب عظیم) برداشت یاد شده، از آن جا است که در آیه شریفه، قذف کنندگان و تهمت زنندگان به زنان مورد طرد و لعن در دو عرصه دنیا و آخرت قرار گرفته اند و به عذاب بزرگ الهى تهدید شده اند.

۷ - اهتمام اسلام به حفظ آبرو و حیثیت زنان پاکدامن، نجیب و مؤمن در جامعه (إنّ الذین یرمون المحصنت الغفلت المؤمنت ... لهم عذاب عظیم)

۸ - دستور قطع ارتباط با توطئه گران «افک» و تهدید آنان به عذاب بزرگ از سوى خداوند (إنّ الذین یرمون المحصنت ... لهم عذاب عظیم) برداشت فوق، بر این اساس است که آیه یاد شده، از جمله آیات مربوط به ماجراى «افک» باشد.

۹ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: قذف المحصنات من الکبائر لأنّ اللّه عزّوجلّ یقول : لعنوا فى الدنیا و الآخرة و لهم عذاب عظیم; از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود قذف زنان پاکدامن (یعنى، نسبت زنا دادن به آنان) گناه کبیره است; زیرا خداى - عزّوجل - [در باره قذف کنندگان ]مى فرماید: لعنوا فى الدنیا و الآخرة ولهم عذاب عظیم». ۱- علل الشرایع، ص۴۸۰، ح ۲- ، ب ۲۳۱; بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۹، ح ۹.

موضوعات مرتبط

  • خدا: تهدیدهاى ۸; خدا عوامل غضب خدا ۲
  • رحمت: عوامل محرومیت از رحمت ۲
  • زن : ایمان زن ۳; عفت زن ۳
  • صفات: پسندیده ۳
  • عذاب: مراتب عذاب ۵، ۸; موجبات عذاب ۵
  • عفیفان: اهمیت آبروى عفیفان ۷; قذف عفیفان ۱، ۲، ۵، ۶، ۹
  • قاذف: بى اعتنایى به قاذف ۴; عذاب قاذف ۵; لعن بر قاذف ۱
  • قذف: آثار قذف ۱، ۲; کیفر قذف ۵; گناه قذف ۶، ۹
  • قصه افک: تهدید توطئه گران قصه افک ۸; عذاب توطئه گران قصه افک ۸; قطع رابطه با توطئه گران قصه افک ۸
  • گناهان کبیره ۶، ۹:
  • لعن : مشمولان لعن اخروى ۱; مشمولان لعن دنیوى ۱
  • مؤمنان: اهمیت آبروى مؤمنان ۷; قذف مؤمنان ۱، ۲، ۵، ۶; مسؤولیت مؤمنان ۴

منابع

  1. طبرانى از ضحاک بن مزاحم روایت کند که این آیه درباره زوجات رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شده ولى ابن ابى حاتم در تفسیر خود از طریق سعید بن جبیر نقل کند که این آیه درباره عائشه نازل شده و نیز طبرانى از خصیف نقل نماید که گفت: از سعید بن جبیر پرسیدم. آیا عقوبت زنا شدیدتر است یا افترا و بهتان به زنا؟ در جواب گفت: عقوبت زنا، سپس به او گفتم: پس چه مى گوئى درباره این آیه؟ در جواب گفت: این آیه فقط درباره عائشه نازل شده است و صاحب لباب النقول این حدیث را ضعیف تلقى نموده است.