النحل ٩٧
کپی متن آیه |
---|
مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا يَعْمَلُونَ |
ترجمه
النحل ٩٦ | آیه ٩٧ | النحل ٩٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً»: حتماً بدو زندگی خوشایند و پاکیزهای میبخشیم. مراد زندگی فردی لبریز از قناعت و رضایت و شکیبائی بر مصائب جهان و شکر بر نعمتهای یزدان، و به تبع آن زندگی جمعی قرین با آرامش و امنیّت و رفاه و صلح و صفا و محبّت و دوستی و تعاون و همکاری و دیگر مفاهیم سازنده انسانی است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
نزول
ابوصالح گوید: سبب نزول آیه چنین بوده که جماعتى از یهودیان و مسیحیان و بتپرستان در مکانى نشسته بودند و هر یک از آنها خود را برتر و بالاتر از دیگرى میدانست. خداوند این آیه را به رسول خویش نازل نمود،[۱] و نیز گویند این آیه به خاطر برگردانیدن زمین مغصوب از طرف امرؤالقیس به عبدان نازل گردیده است.[۲]
تفسیر
- آيات ۹۰ - ۱۰۵ سوره نحل
- اشاره به اهتمام شديد دین اسلام، به اصلاح وضع جامعه
- اشاره به معنا و اقسام دوگانه عدل فردى و اجتماعى
- امر به «احسان»، نسبت به ديگران و خويشاوندان، در آیه شریفه
- نهى از فحشا و منكر و بغى، در واقع، امر به حفظ وحدت در جامعه است
- سبب شناعت شكستن قسم
- تمثيل نقض عهد به پنبه كردن خودرشته
- اضلال خدا، ابتدایى نيست و فرع بر ضلالت شخص گمراه است
- نهى مستقل از اين كه قسم، وسيلۀ خدعه و دغلكارى قرار داده شود
- مقصود از اين كه فرمود: «به صابران پاداش احسن مى دهيم»
- ويژگی هاى حيات طيّبه خداوند، به نيكوكاران
- وجوهى ديگر، كه در معنای «حيات طيبه» گفته شده است
- مراد از استعاذه به خدا از شيطان، هنگام قرائت قرآن
- گروهى كه شيطان بر آنان تسلط دارد
- اشاره به حکمت مسأله نسخ و پاسخ به خرده گيرى مشركان، در آيه شريفه
- اتهام مشركان به پيامبر «ص»، در ارتباط با مسأله نسخ
- توضيحى در باره تثبیت ایمان مؤمنان، با نزول آيات ناسخ
- پاسخ خداوند به افتراى مشركان به پیامبر «ص»
- بحث روايتى
نکات آیه
۱- ارزش عمل صالح در پیشگاه خداوند، مشروط به ایمان است. (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن)
۲- تساوى زن و مرد در برخوردارى از پاداشهاى الهى و بهره مندى از حیات پاکیزه و دلپذیر (من عمل صلحًا من ذکر أو أُنثى و هو مؤمن فلنحیینّه حیوة طیّبة)
۳- دستیابى انسان به زندگى پاکیزه و خوشایند، در گرو عمل صالح ناشى از ایمان است. (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن فلنحیینّه حیوة طیّبة)
۴- ایمان و عمل صالح، دو عامل براى دستیابى انسان به کمال و حیات برتر (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن فلنحیینّه حیوة طیّبة) مراد از جمله «نحیینّه حیاة طیّبة» حیات معنوى است; چه اینکه روشن است کسانى که عمل صالح انجام مى دهند، داراى حیات مادى اند و مراد از حیات معنوى، کمال وجودى و رشد و تعالى است.
۵- تأثیر ایمان و عمل، در سلامت و دلپذیرى زندگى دنیوى انسان (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن فلنحیینّه حیوة طیّبة) برداشت فوق، مبتنى بر این نکته است که مراد از «حیاة طیّبة» همین زندگى دنیوى باشد.
۶- زندگى واقعى و ارزشمند، حیات همراه با ایمان و عمل صالح است. (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن فلنحیینّه حیوة طیّبة) برداشت فوق مبتنى بر دو نکته است: الف) بنابر اینکه «حیاة طیّبة» زندگى دنیوى باشد. ب) زنده شدن انسان مؤمن و نیک کردار در زندگى دنیا، اشاره به این معنا دارد که زندگى بدون ایمان، در حقیقت زندگى شایسته و درخور شأن انسان نیست و حیات واقعى به ایمان و عمل صالح است.
۷- خداوند، پاداش دهنده مؤمنان نیک کردار بر اساس بهترین عمل آنان (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن ... و لنجزینّهم أجرهم بأحسن ما کانوا یعملون)
۸- نقش اساسى و محورى عمل صالح، در دستیابى به سعادت و پاداش اخروى (من عمل صلحًا ... و هو مؤمن ... و لنجزینّهم أجرهم بأحسن ما کانوا یعملون) برداشت فوق، به خاطر این است که در آغاز آیه اثربخشى عمل، مشروط به ایمان شده است (من عمل صالحاً ... و هو مؤمن) در عین حال در پایان آیه پاداش اخروى تنها منوط به عمل دانسته شده و از ایمان سخن به میان نیامده است.
روایات و احادیث
۹- «عن النبى(ص) [فى قوله تعالى «فلنحیینّه حیاة طیّبة» قال]: إنها القناعة و الرضا بما قسم الله;[۳] از رسول خدا(ص) روایت شده است که [درباره سخن خدا «فلنحیینّه حیاة طیبّة» فرمود]: همانا آن حیات طیبه قناعت و راضى بودن به آن چیزى است که خدا قسمت کرده است».
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۱، ۶
- ایمان: آثار ایمان ۱، ۳، ۴، ۵
- پاداش: استفاده از پاداش ۲; عوامل پاداش ۷; عوامل پاداش اخروى ۸
- تکامل: عوامل تکامل ۴
- حیات: مراد از حیات طیبه ۹
- خدا: افعال خدا ۷; پاداشهاى خدا ۷; رضایت به مقدرات خدا ۹
- زن: تساوى زن و مرد ۲; زندگى پاکیزه زن ۲
- زندگى: ایمان در زندگى ۶; زمینه زندگى پاکیزه ۳; زندگى ارزشمند ۶; عمل صالح در زندگى ۶; عوامل سلامت زندگى ۵
- سعادت: عوامل سعادت ۸
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۳، ۴، ۵، ۸; شرایط ارزشمندى عمل صالح ۱
- قناعت: اهمیت قناعت ۹
- مؤمنان: پاداش مؤمنان صالح ۷
- مرد: زندگى پاکیزه مرد ۲
- مقامات معنوى: عوامل مقامات معنوى ۴
منابع