الكهف ٢٣

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ لاَ تَقُولَنَ‌ لِشَيْ‌ءٍ إِنِّي‌ فَاعِلٌ‌ ذٰلِکَ‌ غَداً

ترجمه

و هرگز در مورد کاری نگو: «من فردا آن را انجام می‌دهم»...

ترتیل:
ترجمه:
الكهف ٢٢ آیه ٢٣ الكهف ٢٤
سوره : سوره الكهف
نزول : ٨ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٨
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«غَداً»: فردا. مراد آینده است.


نزول

شأن نزول آیات ۲۳ و ۲۴:

«شیخ طوسى» گویند: سبب نزول این آیات چنین بوده وقتى که قریش نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله آمدند و از قصه اصحاب کهف و داستان ذوالقرنین سؤال نمودند، پیامبر فرمود: فردا براى جواب حاضر شوید. فرداى آن روز جبرئیل نیامد و ایامى به تأخیر افتاد سپس جبرئیل آمد و این آیات را نازل کرد.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱- خداوند، پیامبر را از قطعى دانستن انجام کارى در آینده، برحذر داشت. (و لاتقولنّ لشاْىء إنّى فاعل ذلک غدًا)

۲- اطمینان بر انجام هرگونه کارى، هر چند کوچک، در آینده معیّن، به صورت مطلق و قطعى، اطمینانى نادرست است. (و لاتقولنّ لشاْىء إنّى فاعل ذلک غدًا) «شىء» نکره اى است که به قرینه نهى، شامل هرگونه کارى - هر چند کوچک و حقیر - مى شود. «غداً» مى تواند در معناى حقیقى خود به کار رفته باشد که فرداى مشخص و معین است - که در برداشت، همین معنا، انعکاس یافته است - و مى تواند براى مطلق آینده باشد.

۳- وعده و تضمین انجام حتمى کارى در آینده، به اتکاى توان و امکانات خویش، مورد نهى أکید خداوند است. (و لاتقولنّ لشاْىء إنّى فاعل ذلک غدًا) «إلاّ أن یشاء اللّه» - در آیه بعد - گویاى این است که نهى «لاتقولنّ» در مورد اتکاى به توان خویش است.

۴- فراهم بودن همه شرایط ظاهرىِ انجام دادن یک عمل، تضمینى بر وقوع آن نخواهد بود. (و لاتقولنّ لشاْىء إنّى فاعل ذلک غدًا)

۵- حوادث آینده، از علم و قدرت قطعى انسان خارج است. (و لاتقولنّ لشاْىء إنّى فاعل ذلک غدًا)

۶- دین، داراى برنامه و آموزه هایى براى شیوه سخن گفتن و تصمیم گیرى انسان است. (و لاتقولنّ لشاْىء إنّى فاعل ذلک غدًا)

روایات و احادیث

۷- «عن أبى عبداللّه فى حدیث: حبس الوحى عنه - أى عن رسول اللّه(ص) - أربعین صباحاً لأنّه قال لقریش: «غداً أخبرکم بجواب مسائلکم» و لم یستثن فقال اللّه: «و لاتقولنّ لشىء إنّى فاعل ذلک غداً إلاّ أن یشاء اللّه» ; از امام صادق(ع) ضمن حدیثى نقل شده که: وحى، از رسول خدا(ص) چهل روز قطع شد; زیرا، به قریش فرمود: «فردا، پاسخ پرسش هاى شما را خواهم گفت.» و (مشیّت خدا را) استثنا نکرد (یعنى إن شاء اللّه نگفت) پس خداوند فرمود: و لاتقولنّ لشىء إنّى فاعل ذلک غداً إلاّ أن یشاء اللّه».[۲]

موضوعات مرتبط

  • اطمینان: اطمینان ناپسند ۲
  • انسان: انسان و آینده ۵; عجز انسان ۵; محدودیت علم انسان ۵; محدودیت قدرت انسان ۵
  • پیشگویى: نهى از پیشگویى ۱، ۳
  • تصمیم: روش تصمیم گیرى ۶
  • خدا: اهمیت مشیت خدا ۷; نواهى خدا ۱، ۳
  • دین: تعالیم دین ۶
  • سخن: روش سخن ۶
  • عمل: شرایط فعلیت عمل ۴
  • قطعى پندارى۲: نهى از قطعى پندارى۲ ۱، ۳، ۴
  • محمد(ص): نهى به محمد(ص) ۱

منابع

  1. ابن مردویه در تفسیر خود از ابن عباس روایت کند که پس از سؤال چهل شب گذشت سپس این آیه نازل گردید.
  2. تفسیر قمى، ج ۲، ص ۳۱ - ۳۴; نورالثقلین، ج ۳- ، ص ۲۶۴، ح ۲۹.