القلم ١٠
کپی متن آیه |
---|
وَ لاَ تُطِعْ کُلَ حَلاَّفٍ مَهِينٍ |
ترجمه
القلم ٩ | آیه ١٠ | القلم ١١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«حَلاّفٍ»: بسیار سوگند خورنده. به حق یا به ناحق. «مَهِینٍ»: خوار و پست. رَذْل و حقیر.
نزول
شأن نزول آیات ۸ تا ۱۶:
«شیخ طوسى» گویند: این آیات درباره ولید بن مغیرة المخزومى نازل شده و نیز گویند: درباره اخنس بن شریق الثقفى نازل گردیده است چنان که از ابن عباس نقل شده است.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۳۳ سوره قلم
- محتويات سوره «قلم» و محل نزول آن
- وجوهى كه درباره سوگند به «قلم» و «مَا يَسطُرُون» گفته شده است
- مراد از نعمت در آيه: «وَ مَا أنتَ بِنِعمَةِ رَبّكَ بِمَجنُون»
- معناى اين كه فرمود: «پيامبر، اجر غير ممنون دارد»
- نهى خداوند، از مماشات پیامبر«ص»، با كافران و اطاعت از آنان
- تهديد تكذيب گران نبوّت رسول خدا «ص»
- رواياتى درباره مراد از «خُلق عظيم» و «كُلّ حَلّاف مَهِين...»
- ماجراى صاحبان باغى كه به عذاب الهى نابود گشت
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص)، مأمور پرهیز از اجابت خواسته هاى سوگند خورندگان بى مبالات (و لاتطع کلّ حلاّف) «حلاّف» صیغه مبالغه است. ازاین رو مى رساند که حلاّف کسى است که بسیار سوگند یاد مى کند و بر این کار عادت کرده است; چه آن که راست و بجا باشد و چه دروغ و بى جا. بدین جهت در برداشت یاد شده، تعبیر بى مبالاتى آمده است.
۲ - اطاعت و اجابت خواسته هاى سوگند یادکنندگان بى مبالات، ممنوع و حرام است. (و لاتطع کلّ حلاّف)
۳ - عادت به سوگند یاد کردن و بى مبالاتى در این امر، عملى مذموم و ناپسند (و لاتطع کلّ حلاّف) برداشت یاد شده، به سبب این نکته است که آیه شریفه، در مقام مذمت و محکومیت است.
۴ - پیامبر(ص)، مأمور پرهیز از اجابت خواسته هاى فرومایگان (و لاتطع کلّ... مهین) «مهانت» (از ماده «مهین») به معناى حقارت و قلّت تدبیر است.
۵ - اطاعت و اجابت خواسته هاى فرومایگان، ممنوع و حرام است. (و لاتطع کلّ... مهین)
۶ - فرومایگى و پستى، صفتى مذموم و ناپسند (و لاتطع کلّ حلاّف مهین)
۷ - بى مبالاتى در سوگند یاد کردن و فرومایگى، از ویژگى هاى کافران تکذیب کننده رسالت پیامبراسلام(ص) (فلاتطع المکذّبین ... حلاّف مهین) صفت «حلاّف مهین» و دیگر اوصافى که در آیات بعد ذکر مى شود، مربوط به کافرانى است که رسالت پیامبراسلام(ص) را تکذیب مى کردند.
موضوعات مرتبط
- احکام :۲، ۵
- اخلاق: رذایل اخلاقى ۶
- اطاعت: حرمت اطاعت از سوگندخورندگان ۲; حرمت اطاعت از فرومایگان ۵; ممنوعیت اطاعت از سوگندخورندگان ۲; ممنوعیت اطاعت از فرومایگان ۵
- سوگند: رد خواسته هاى سوگند خورندگان ۱; سرزنش بى مبالاتى در سوگند ۳
- عمل: عمل ناپسند ۳
- فرومایگان: رد خواسته هاى فرومایگان ۴
- فرومایگى: سرزنش فرومایگى ۶
- کافران: بى مبالاتى کافران ۷; فرومایگى کافران ۷; ویژگیهاى کافران ۷
- محمد(ص): بى مبالاتى مکذبان محمد(ص) ۷; رسالت محمد(ص) ۱، ۴; فرومایگى مکذبان محمد(ص) ۷
منابع
- ↑ ابن ابى حاتم در تفسیر خود از سدى نقل نماید که آیه ۱. درباره اخنس بن شریق نازل شده و نیز ابن المنذر در تفسیر خود از کلبى مانند آن را روایت کرده است و نیز ابن ابى حاتم در تفسیر خود از مجاهد نقل کند که این آیه درباره اسود بن عبد یغوث نازل گردیده است.