التوبة ٢١
| کپی متن آیه |
|---|
| يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوَانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيهَا نَعِيمٌ مُقِيمٌ |
ترجمه
| التوبة ٢٠ | آیه ٢١ | التوبة ٢٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رِضْوَانٍ»: خوشنودی و رضایتی که خشمی به دنبال ندارد (نگا: آل‌عمران / ، توبه / ). «نَعِیمٌ»: نعمتهای فراوان. هرآنچه از آن بهره‌مند و متلذّذ شوند. هرچه انسان از آن خوشش بیاید. «مُقِیمٌ»: باقی. جاودانه. همیشگی.
نزول
شأن نزول آیات ۲. و ۲۱:
ابوالجارود از امام باقر|امام محمدباقر علیه‌السلام روایت نموده که این آیات درباره على بن ابى‌طالب علیه‌السلام و اوصاف آن بزرگوار نازل گردیده است.[۱]
تفسیر
- آيات ۲۴ - ۱۷، سوره توبه
- معناى عمارت مساجد الله در: (( ما كان للمشركين ان يعمروا مساجد الله ))
- هيچ عمل لغو و بى فايده اى در دين تشريع نشده و جواز هر عملى منوط به اينست كه خداوند به فاعلش حق داده باشد
- وجه تغيير از عبادت به (( خشية )) و اشاره به وجود ملازمه بين عبادت و ترس
- مراد از (( سقاية الحاج ))
- وزن و ارزش عمل به زنده بودن و تواءم بودن عمل ايمان است
- مقصود از (( اعظم درجة عند الله )) اينست كه آنهايى كه فقط سقايت و عمارت كرده اند ئرمقابل مؤ منين مهاجر و مجاهد هيچ درجه و فضيلتى ندارند
- سبب نهى از دوستى پدران و برادران كافر، مداخله آنان در امور مؤ منين و تحريك ايشان به وسيله آنان مى باشد
- مراد از جمله : (( فتربصوا حتى ياءتى الله بامره ))
- چند روايت در مورد اينكه آيه شريفه : (( اجعلتم سقاية الحاج ... )) درباره اميرالمؤ منين (ع) نازل شده است
- سخن صاجب المنار در مورد روايات مربوط به شاءن نزول آيه شريفه و نقد و رد آن و اشاره به كيفيت استناد به رواياتى كه راجع به قرآنكريم است و متعرض حكم شرعى نمى باشد
- رواياتى ديگر در مورد شاءن نزول آيه شريفه : (( اجعلتم سقاية الحاج ... ))
- چند روايت در ذيل آيه شريفه : (( لاتتخذوا آبائكم و اخوانكم اولياء ان استحبواالكفر... ))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ «21»
پروردگارشان آنان را به رحمتى از ناحيه خود و رضايت خويش و باغهايى از بهشت، بشارت مى‌دهد كه برايشان در آن نعمتهاى ابدى است.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ «21»
«1» منهج ج 4 ص 242.
ج5، ص 44
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ: مژده مى‌دهد پروردگارشان در دنيا به السنه رسل. بِرَحْمَةٍ مِنْهُ: به رحمت فايضه از جانب الهى بر ايشان. وَ رِضْوانٍ: و خشنودى كامل سبحانى نسبت به ايشان. وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ: و بهشتها كه براى ايشان است در آنها نعمت دائم كه زوال و انقطاع براى آن نيست.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ «19» الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ «20» يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ «21» خالِدِينَ فِيها أَبَداً إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «22»
جلد 2 صفحه 565
ترجمه
آيا قرار داديد مباشر آب دادن حاجيان و آباد نمودن مسجد الحرام را مانند آنكه گرويد بخدا و روز بازپسين و جهاد نمود در راه خدا يكسان نيستند نزد خدا و خدا هدايت نميكند گروه ستمكاران را
آنانكه ايمان آوردند و هجرت نمودند و جهاد كردند در راه خدا بمالها و جانهاشان بزرگ مرتبه‌ترند نزد خدا و آنگروه ايشانند برخورداران
مژده ميدهد ايشانرا پروردگارشان برحمتى از خود و خوشنودى و بهشتهائى كه مر ايشانرا است در آن نعمتى برقرار
جاويدانند در آن هميشه همانا خدا نزد او مزدى است بزرگ.
تفسير
استفهام براى انكار است يعنى آيا قرار داديد با آنكه نبايد بدهيد اهل و متصدّى سقايت حاجّ و عمارت مسجد الحرام را مانند مؤمن بمبدء و معاد و مجاهد در راه خدا صاحبان آن دو عنوان مساوى نيستند با صاحب اين دو عنوان نزد خدا و خدا هدايت نمى‌كند كسانيرا كه ظلم بخود نمودند بسبب آنكه مشرك شدند و ظلم بغير نمودند براى آنكه مفاخره كردند باين دو عمل غير مقبول بر صاحب ايمان كامل و عمل مقبول و در مجمع از امام باقر (ع) نقل نموده كه آنحضرت قرائت فرمود أ جعلتم سقاة الحاج و عمرة المسجد الحرام و بنابر اين احتياج بتقدير اهل نيست و قمى ره از آنحضرت نقل نموده كه نازل شد اين آيه در باره على بن ابى طالب (ع) و مراد از من آمن باللّه آنحضرت است و نيز از آنحضرت روايت شده است كه نازل شد در باره على (ع) و عباس و شيبه زمانى كه عباس گفت من افضلم چون سقاية حاج بدست من است و شيبه گفت من افضلم براى آنكه عمارت بيت با من است و على (ع) گفت من افضلم براى آنكه من ايمان آوردم پيش از شما و هجرت نمودم و جهاد كردم و تراضى نمودند آن سه نفر بحكم پيغمبر (ص) پس اين آيه نازل شد و در مجمع قريب باين مضمون را نقل نموده و بر احتجاج امير المؤمنين (ع) اضافه نموده كه و شما دو نفر بضرب شمشير من مسلمان شديد و عياشى ره از امام صادق (ع) اين معنى را نقل نموده و بجاى شيبه عثمان بن ابى شيبه ذكر كرده است و در كافى و عياشى از يكى از صادقين عليهما السلام نقل نموده كه نازل شد در باره حمزه و على و جعفر عليهم السّلام و عباس و شيبه كه آندو مفاخره نمودند بسقايت و حجابت و على (ع) و حمزه و جعفر كسانى بودند
جلد 2 صفحه 566
كه ايمان آوردند بخدا و روز جزا و جهاد نمودند در راه خدا و محتمل است اين شأن نزول راجع بآيه دوم باشد كه در آن از ارباب فضيلت بلفظ جمع تعبير شده است اگر چه در ذيل آيه اول نقل نموده‌اند و شأن نزول اول راجع بآيه اول باشد كه در آن تعبير بمفرد شده است گويا اوّلا مفاخره با امير المؤمنين (ع) شده ثانيا با آنحضرت و حمزه و جعفر و آيه اول ناظر بمفاخره اولى و آيه دوم ناظر بمفاخره ثانيه است و در آيه اولى فقط نفى تساوى و اشاره بوجود افضل شده و در آيه ثانيه تصريح بموجب فضل و شرف و صاحبان آن شده است و آنكه مرتبه و مقام و منزلت ايشان رفيع‌تر است نزد خدا از كسانيكه داراى اين اوصاف نيستند و آنها هر مقام و منصب و عنوانى كه داشته باشند باين درجه نميرسند و نيز فوز عظيم و نيل بسعادت دو سراى مخصوص بايشان است و بشارت داده خداوند بايشان رحمت بى‌پايان خود را كه قابل توصيف نيست و خوشنودى و مقام رضوان و نعيم جاودان و اقامت جاويد و اجر مزيد را كه مخصوص بمقرّبين و سابقين درگاه احديّت است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يُبَشِّرُهُم رَبُّهُم بِرَحمَةٍ مِنه‌ُ وَ رِضوان‌ٍ وَ جَنّات‌ٍ لَهُم فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ «21»
پروردگار آنها بشارت ميدهد آنها را برحمت غير متناهيه خود و اينكه از آنها راضي و خشنود است و بهشتهايي از براي آنها است که در آنها نعمتهاي پابرجا است دائميه.
يُبَشِّرُهُم بشارت مقابل انذار است بشارت از براي مؤمنين صالح متقيست و انذار از براي كافر و فاسق و مخالف است رَبُّهُم بِرَحمَةٍ مِنه‌ُ تنكير رحمت دلالت بر عظمت و بزرگي او دارد مي‌گويي رحمت و چه رحمتي و رضوان که بالاترين مقامات است چنانچه صريحا در قرآن ميفرمايد وَ رِضوان‌ٌ مِن‌َ اللّه‌ِ أَكبَرُ ذلِك‌َ هُوَ الفَوزُ العَظِيم‌ُ برائة آيه 73، و در حديث است که
(اذا اشتغل اهل الجنة
جلد 8 - صفحه 197
بالجنة يقول اللّه ما تريدون يقولون ربّنا رضاك).
و جنات يك جنة و دو جنة نيست از هشت جنة نصيب دارند لَهُم فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ که نعمتهاي بهشت دائميست تمام شدن ندارد هميشه هست پابرجا و ثابت
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 21)- در این آیه می‌گوید خداوند سه موهبت بزرگ در برابر این سه کار مهم (ایمان، هجرت و جهاد) به آنها می‌بخشد:
1- «پروردگارشان آنها را به رحمت گسترده خود بشارت می‌دهد» و از آن بهره‌مند می‌سازد (یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ).
2- «آنها را از رضایت و خشنودی خویش بهره‌مند می‌کند» (وَ رِضْوانٍ).
3- «و باغهایی از بهشت در اختیار آنها می‌گذارد که نعمتهایش دائمی و همیشگی است» (وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِیها نَعِیمٌ مُقِیمٌ).
نکات آیه
۱ - ره آورد هجرت و جهاد در راه خدا، دریافت بشارتهاى الهى است. (الذین ءامنوا و هاجروا و جهدوا فى سبیل اللّه ... یبشرهم ربهم)
۲ - مهاجران و مجاهدان راه خدا، مشمول رحمت ویژه الهى اند. (هاجروا و جهدوا فى سبیل اللّه ... یبشرهم ربهم برحمة منه) نکره آوردن کلمه «رحمة» حاکى از این است که: مؤمنان مهاجر و مجاهد راه خدا، برخوردار از رحمتى خاص و ویژه خواهند بود.
۳ - برخوردارى از مقام رضوان (رضایت کامل خدا از انسان) از موهبتهاى خاص خداوند به مؤمنان مهاجر و مجاهد (هاجروا و جهدوا فى سبیل اللّه ... یبشرهم ربهم ... و رضون)
۴ - بهره مندى از رضوان الهى (رضایت مندى خدا) ره آورد ایمان، هجرت و جهاد (الذین ءامنوا و هاجروا و جهدوا ... یبشرهم ربهم برحمة ... و رضون)
۵ - برخوردارى از باغها و بوستانهاى متعدد بهشت، از ثمرات ایمان، هجرت و جهاد در راه خدا (الذین ءامنوا و هاجروا و جهدوا فى سبیل اللّه ... یبشرهم ربهم ... و جنت)
۶ - برخوردارى مؤمنان مهاجر ومجاهد از رحمت ویژه خدا و مقام رضوان، نعمتى است بسیار ارجمندتر از دستیابى آنان به باغها و بوستانهاى بهشت. (هاجروا و جهدوا فى سبیل اللّه ... یبشرهم ربهم برحمة منه و رضون و جنت) تقدیم «رحمة» و «رضوان» بر «جنات» رساننده برداشت فوق است.
۷ - باغها و بوستانهاى بهشت، سرشار از نعمتهاى الهى (جنت لهم فیها نعیم) «نعیم» به معناى نعمت فراوان و بسیار است. (مفردات راغب).
۸ - نعمتِ سرشارِ باغها و بوستانهاى بهشت، جاودان و زوال ناپذیر است. (جنت لهم فیها نعیم مقیم)
۹ - برخوردارى از رحمت و رضوان الهى و بهشت سرشار از نعمتِ زوال ناپذیر، نمودى از رستگارى انسان است. (و أولئک هم الفائزون. یبشرهم ربهم برحمة منه و رضون و جنت لهم فیها نعیم مقیم)
موضوعات مرتبط
- ایمان: آثار ایمان ۴; پاداش ایمان ۵
- بهشت: ارزش باغهاى بهشت ۶; باغهاى بهشت ۸; بهشت جاودان ۹; جاودانگى نعمتهاى بهشت ۸; موجبات بهشت ۵; نعمتهاى بهشت ۷; ویژگیهاى باغهاى بهشت ۷; ویژگیهاى نعمتهاى بهشت ۸
- جهاد: آثار جهاد ۱، ۴; پاداش جهاد ۵
- خدا: بشارتهاى خدا ۱; رحمت خاص خدا ۲، ۳، ۶; رحمت خدا ۹; رضایت خدا ۳، ۹; عوامل رضایت خدا ۴; نعمتهاى خدا ۷
- رحمت: مشمولان رحمت ۲، ۶
- رستگارى: نشانه هاى رستگارى ۹
- مؤمنان: مقامات مؤمنان ۳، ۶
- مجاهدان: فضایل مجاهدان ۲; مقامات مجاهدان ۳، ۶
- مقام رضوان: ۳، ۴ ارزش مقام رضوان ۶
- مهاجران: فضایل مهاجران ۲; مقامات مهاجران ۳، ۶
- هجرت: آثار هجرت ۱، ۴; پاداش هجرت ۵
منابع
- ↑ تفاسیر على بن ابراهیم و برهان.
