الأنبياء ١٠٣

از الکتاب
کپی متن آیه
لاَ يَحْزُنُهُمُ‌ الْفَزَعُ‌ الْأَکْبَرُ وَ تَتَلَقَّاهُمُ‌ الْمَلاَئِکَةُ هٰذَا يَوْمُکُمُ‌ الَّذِي‌ کُنْتُمْ‌ تُوعَدُونَ‌

ترجمه

وحشت بزرگ، آنها را اندوهگین نمی‌کند؛ و فرشتگان به استقبالشان می‌آیند، (و می‌گویند:) این همان روزی است که به شما وعده داده می‌شد!

ترتیل:
ترجمه:
الأنبياء ١٠٢ آیه ١٠٣ الأنبياء ١٠٤
سوره : سوره الأنبياء
نزول : ٦ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْفَزَعُ الأکْْبَرُ»: بزرگترین هراس و عظیم‌ترین و وحشتناکترین بیم. مراد خوف و هراس روز قیامت است که به دنبال نفخه دوم پدیدار و هویدا می‌گردد (نگا: نمل / و ). «تَتَلَقَّاهُمْ»: پذیره ایشان می‌گردند و با آنان رویاروی می‌شوند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

شأن نزول آیات ۱.۱ تا ۱.۳:

ابوبصیر و حسن بن راشد طى حدیث مفصلى از امام صادق علیه‌السلام و ایشان از طریق آباء گرامى خود از امیرالمومنین على علیه‌السلام نقل نماید که مختصر آن چنین است. على فرماید: پیامبر به من فرمود: خوشا به حال کسى که تو را دوست داشته باشد و امامت تو را تصدیق نماید و واى بر کسى که تو را دشمن بدارد و امامت تو را تکذیب کند و تو عالم این امت بعد از من مى باشى. تو و شیعیان تو از پایه گذاران عدالت و دادگرى مى باشید و نیز بهترین مخلوق خداوند هستید و در روز رستاخیز و یوم الفزع الاکبر در ظل عرش پروردگار خواهید بود. روزى که همه مردم در ترس و رعب بسر برند ولى دوستداران تو در آن روز نه ترسى دارند و نه در حزن و اندوه باشند و درباره شما این آیات نازل گردید.[۱]

ابن عباس گوید: وقتى که آیه «إِنَّکمْ وَ ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَها وارِدُونَ»[۲] نازل گردید. ابن الزبعرى گفت: بنابراین پرستندگان آفتاب و ماه و فرشتگان با معبودان خویش همه در آتش قرار خواهند گرفت سپس آیه ۱.۱ این سوره و آیه ۵۷ سوره زخرف «وَلَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْیمَ مَثَلًا» نازل گردید.[۳]

و نیز گویند: صنا دید قریش در حطیم حاضر بودند و اطراف خانه کعبه ۳۶. بت نهاده و آن را مى پرستیدند، پیامبر آیه ۱.۱ را قرائت فرمود. کفار از این آیه برآشفتند و داد می‌زدند و می‌گفتند: محمد به خدایان ما سخن زشت مى گوید و دشنام مى دهد.

پیامبر بعد از قرائت آیه به راه افتاد، کفار در گفتگوى خود باقى بودند تا این که عبدالله بن الزبعرى آمد و گفت: چه خبر شده است؟ که متغیر و برآشفته هستید؟ آن‌ها موضوع پیامبر را با قرائت آیه براى او بیان کردند.

ابن الزبعرى گفت: کسى را دنبال محمد بفرستید و او را بیاورید. رسول خدا صلی الله علیه و آله را آوردند. عبدالله گفت: یا محمد آیا این خدایان که ما مى پرستیم فقط آن‌ها به دوزخ می‌روند یا هر معبودى که پائین تر از خداى یگانه که معبود تو است به جهنم خواهد رفت؟

پیامبر فرمود: منظور تمام معبودان غیر از خداى یگانه است. ابن الزّبعرى گفت: حال که چنین است به عقیده تو یهودیانى که عزیر را مى پرستیدند و نیز مسیحیانى را که مسیح را پرستش می‌نمودند و نیز طائفه بنوملیح که فرشتگان را پرستش می‌کردند، همه در دوزخ خواهند بود؟

پیامبر فرمود: بلى، سپس آیه ۱.۱ نازل گردید و فرمود آنان که در سابق بوده و سبقت در زمان داشتند مانند عزیر و مسیح و ملائکه همه از خوبان بودند و از این گونه عبادات بیهوده به دور بوده اند و نیز کراهت داشتند که مورد پرستش و عبادت دیگران قرار گیرند و درباره کسانى که آن‌ها را مورد پرستش قرار داده و نیز درباره ابن الزّبعرى آیه ۵۸ سوره زخرف «ما ضَرَبُوهُ لَک إِلَّا جَدَلًا بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ» نازل گردیده است که در جاى خود مذکور خواهد شد.[۴]

تفسیر


نکات آیه

۱- بهشتیان و مؤمنان راستین، از ناله و اندوه بزرگ قیامت در امان بوده و غمگین نخواهند شد. (إنّ الذین سبقت لهم منّا الحسنى ... لایحزنهم الفزغ الأکبر) «فزع» به معناى انقباض و گرفتگى ناشى از شىء ترسناک و از جنس «جزع» (ناله و افغان) است (مفردات راغب).

۲- برپایى قیامت، اندوه زا و همراه با وحشت و فزع و جزع بزرگ است. (لایحزنهم الفزع الأکبر )

۳- بهشتیان و مؤمنان راستین، به هنگام برپایى قیامت مورد استقبال فرشتگان قرار خواهند گرفت. (و تتلقیهم الملئکة)

۴- بهشتیان و مؤمنان راستین، برخوردار از مقام و منزلتى والا در روز رستاخیز (و تتلقّیهم الملئکة) استقبال فرشتگان از مؤمنان و بهشتیان، حاکى از منزلت و مقام والاى آنان است.

۵- بشارت فرشتگان به مؤمنان راستین و بهشتیان در قیامت، به فرا رسیدن روز موعود (قیامت) (هذا یومکم الذى کنتم توعدون)

۶- قیامت (بهشت)، وعده پیشین خداوند به مؤمنان راستین (هذا یومکم الذى کنتم توعدون)

روایات و احادیث

۷- «عن النبى(ص) فى معنى «الفزع الأکبر»: ان الناس یصاح بهم صیحة واحدة فلایبقى میّت إلاّ نشر و لا حىّ إلاّ مات إلاّ ما شاء اللّه ثمّ یصاح بهم صیحة أخرى فینشر من مات و یصفون جمیعاً و تنشقّ السماء و تهدّ الأرض و تخرّ الجبال و تزفر النیران و ترمى بمثل الجبال شرراً فلایبقى ذو روح إلاّ إنخلع قلبه و ذکر ذنبه و شغل بنفسه إلاّ ما شاء اللّه; از رسول خدا(ص) روایت شده که در معناى «فزع أکبر» فرمود: به درستى که یک صیحه بر مردم زده مى شود که مرده اى نمى ماند، مگر این که زنده مى شود وزنده اى نمى ماند، مگر این که مى میرد، جز آنچه را که خدا بخواهد. سپس صیحه دیگرى بر آنان زده مى شود و آنان که مرده اند زنده گشته و همگى به صف کشیده خواهند شد. و آسمان شکافته و زمین در هم کوبیده و کوه ها فرو ریخته و آتش شعله هایى چون کوه برکشد، پس هیچ صاحب روحى نماند، مگر این که [از هراس] دل او کنده شود و گناهان خود را یادآورد و هر کس به فکر خویش باشد، مگر آنچه را خدا بخواهد».[۵]

موضوعات مرتبط

  • انسانها: انسانها در قیامت ۷
  • بشارت: بشارت قیامت ۵
  • بهشت: وعده بهشت ۶
  • بهشتیان: استقبال از بهشتیان ۳; بشارت به بهشتیان ۵; فضایل بهشتیان ۱، ۳; مصونیت بهشتیان ۱; مقامات بهشتیان ۴
  • ترس: مراتب ترس ۲
  • خدا: وعده هاى خدا ۶
  • قیامت: آثار قیامت ۲; آسمان در قیامت ۷; اندوهناکى قیامت ۲; اهوال قیامت ۷ ; ترسناکى قیامت ۲; حشر در قیامت ۷; زمین در قیامت ۷; مصونیت از اهوال قیامت ۱; نفخ صور در قیامت ۷; وعده قیامت ۶
  • مؤمنان: استقبال از مؤمنان ۳; بشارت به مؤمنان ۵; فضایل اخروى مؤمنان ۱ ، ۳; مصونیت اخروى مؤمنان ۱; مقامات اخروى مؤمنان ۴; مؤمنان در قیامت ۳، ۴; وعده به مؤمنان ۶
  • ملائکه: استقبال ملائکه ۳; بشارتهاى ملائکه ۵

منابع

  1. کتاب امالى از ابن بابویه و کتاب بشارات الشیعة و البرهان فی تفسیر القرآن.
  2. آیه ۹۸ سوره انبیاء، (ترجمه) «البته شما و آنچه را که غیرخدا مى پرستید، آتش افروز دوزخ هستید و در آتش آن وارد می‌شوید».
  3. حاکم صاحب المستدرک.
  4. تفسیر کشف الاسرار.
  5. نورالثقلین، ج ۳، ص ۴۶۱، ح ۱۸۰; ارشاد مفید، ج ۱۱، جز ۱، ص ۱۵۸.