الليل ١
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ اللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى |
ترجمه
| سوره الليل | آیه ١ | الليل ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَغْشَی»: فرا می‌گیرد و می‌پوشاند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَ جَعَلَ... (۱) وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَکُمُ... (۱) وَ اللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ (۱) وَ اللَّيْلِ إِذَا سَجَى (۱)
نزول
از طریق حکم بن ابان از عکرمة او از ابن عباس روایت کند که مردى داراى باغ و درخت‌هاى خرمائى بود. شاخه یکى از آن درخت ها به طرف خانه مرد فقیرى کشیده می‌شد و آن مرد فقیر صاحب عیال و اولاد بود. مرد صاحب باغ هر وقت داخل خانه می‌شد، بالاى درخت مزبور می‌رفت و از خرما می‌خورد و بسا اتفاق مى افتاد که خرماى درخت مزبور به خانه آن مرد فقیر هم می‌ریخت و کودکان او می‌خوردند ولى صاحب باغ وقتى این منظره را می‌دید از درخت به زیر مى آمد و خرماى ریخته را جمع می‌کرد و اگر در دهان کودکان آن مرد فقیر هم می‌دید با انگشتان خود خرماها را از دهان آنها خارج می‌کرد.
مرد فقیر شکایت نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله برد. پیامبر صاحب باغ را خواست، فرمود: آن یک درخت خرما را که شاخه آن به طرف خانه آن مرد فقیر است به من بفروش که در ازاء آن، درختى در بهشت به تو می‌دهم.
صاحب باغ گفت: یا رسول الله من داراى درخت‌هاى خرماى زیاد هستم ولى این یک درخت را زیاد دوست می‌دارم زیرا میوه آن بهتر و زیادتر است. مرد دیگرى گفتار رسول خدا صلی الله علیه و آله را با صاحب باغ مى شنید. صاحب باغ وقتى از نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله بدون موافقت بیرون آمد. آن مرد دیگر به او گفت: چرا فرمایش پیامبر را قبول نکردى و سپس به او گفت: اگر من آن یک درخت را با چهل درخت باغ خودم از تو بخرم به من مى فروشى؟ گفت: می‌فروشم.
آن مرد یک درخت خرما را از صاحب باغ خرید و عده اى را نیز به شهادت گرفت سپس نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول الله من آن یک درخت را از صاحب باغ خریده ام و آن را در ازاء یک درخت در بهشت به شما مى بخشم سپس پیامبر نزد مرد فقیر رفت و به او فرمود که آن یک درخت از آن تو و عیال و فرزندانت خواهد بود سپس این آیه با تمام آیات این سوره نازل گردید.[۱] اگر چه این حدیث، غریب و دور از واقع به نظر مى آید.[۲]
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱ سوره ليل
- مراد از اين كه درباره مؤمن انفاق كننده متقّى فرمود: «فسنيسّره لليسرى»
- هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده و با هادى بودن انبيا«ع» منافات ندارد
- فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناى ايصال به هدف
- بيان اين كه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن «اشقى» است
- و اين كه مفاد آيه «لا يُصلّيها إلّا الأشقى ...» اين است كه فقط كافر «اشقى»، خالد در جهنّم است
- متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا از مال حود انفاق مى كند
- رواياتى درباره نزول آيات: «فأمّا من أعطى و اتّقى» در شأن «ابودحداح» و ...
- كلام فخر رازى در شأن نزول سوره «ليل» و نقد و بررسى آن
نکات آیه
۱ - سوگند خداوند، به شب، هنگام فراگیر شدن آن (و الّیل إذا یغشى)
۲ - پدیده شب و گسترش تاریکى آن بر موجودات، داراى عظمتى درخور (و الّیل إذا یغشى)
۳ - گستردگى تاریکى شب، از نعمت هاى خداوند براى انسان ها است. (و الّیل إذا یغشى) تأثیر سوگند، زمانى است که مخاطب، مورد سوگند را محبوب خود بیابد.
روایات و احادیث
۴ - «عن محمّد بن مسلم قال: قلت لأبى جعفر(ع) قول اللّه عزّوجلّ «و الّیل إذا یغشى...» و ما أشبه ذلک فقال: إنّ للّه عزّوجلّ ان یُقْسِمَ من خلقه بما شاء و لیس لخلقه أن یُقْسِمُوا إلاّ به;[۳] از محمدبن مسلم روایت شده که گفت: به امام باقر(ع) عرض کردم: قول خداى عزّوجلّ «و الّیل إذا یغشى...» [که در آن به «شب» سوگند یاد شده]و مشابه این [سوگندها چه حکمى دارد؟]فرمود: براى خداى عزّوجلّ است که به مخلوقات خود، به هر چه که خواست سوگند یاد کند; ولى مخلوقاتش نمى توانند سوگند یاد کنند، مگر به او».
موضوعات مرتبط
- خدا: نعمتهاى خدا ۳
- سوگند: احکام سوگند ۴; سوگند به خدا ۴; سوگند به شب ۱، ۲; سوگند به موجودات ۴
- شب: عظمت تاریکى شب ۲; عظمت شب ۲; گسترش تاریکى شب ۲
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۱، ۲، ۴
- نعمت: نعمت گسترش تاریکى شب ۳
منابع
