أَوْلِيَاء
«أولیاء» جمع «ولىّ» از مادّه «ولایت» (ولى یلى) به معناى عدم واسطه میان دو چیز و پى در پى بودن آنها و به معناى نزدیکى فوق العاده میان دو چیز است که به معناى دوستى، و نیز به معناى هم پیمانى و سرپرستى، حامى و یار و یاور آمده است. ولى با توجّه به شأن نزول آیه، و سایر قرائنى که در دست است، منظور از آن در اینجا این نیست که مسلمانان هیچگونه رابطه تجارى و اجتماعى با یهود و مسیحیان نداشته باشند، بلکه منظور این است که با آنها هم پیمان نگردند و در برابر دشمنان روى دوستى آنها تکیه نکنند; به همین دلیل، به هر چیزى که نسبت به دیگرى قرابت و نزدیکى داشته باشد، خواه از نظر مکان یا زمان، یا نسب و یا مقام، «ولىّ» گفته مى شود. استعمال این کلمه به معناى «سرپرست» و «دوست» و مانند اینها نیز، از همین جا است. بنابراین، «اولیاء خدا»، کسانى هستند که میان آنان و خدا حائل و فاصله اى نیست، حجاب ها از قلبشان کنار رفته، و در پرتو نور معرفت، و ایمان و عمل پاک، خدا را با چشم دل چنان مى بینند; که هیچ گونه شک و تردیدى به دل هایشان راه نمى یابد، و به خاطر همین آشنایى با خدا ـ که وجود بى انتها و قدرت بى پایان و کمال مطلق است ـ ماسواى او در نظرشان کوچک، کم ارزش، ناپایدار و بى مقدار است. تعبیر به «اولیاء» (جمع ولى) ـ در سوره «عنکبوت» ـ به جاى «اصنام» و بت ها، شاید براى اشاره به این نکته است که نه فقط معبودهاى ساختگى، که پیشوایان و رهبران غیر الهى، نیز در همین حکم اند.
ریشه کلمه
- ولى (۲۳۱ بار)
