التوبة ٢٨
ترجمه
| التوبة ٢٧ | آیه ٢٨ | التوبة ٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَجَسٌ»: مصدر است و به معنی پلیدی و ناپاکی است. در اینجا مراد (نَجِس) با کسر جیم است که به معنی شخص پلید و ناپاک است و برای مبالغه به صورت مصدر ذکر شده است و مقصود اشخاص شرور بدطینت است. «عَیْلَةً»: فقر و تنگدستی.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ... (۲)
وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا... (۲) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ... (۶)
تفسیر
- آيات ۲۸ - ۲۵، سوره توبه
- بيان آيات مربوط به جنگ حنين
- مغرور شدن مسلمين به كثرت نفراتشان و هزيمتشان در آغاز جنگ
- سخن عجيب يكى از مفسرين در تفسير آيه و توجيه هزيمت مسلمانان در آغاز جنگ
- مراد از انزال (( سكينت )) برسول (ص ) و مؤ منين
- معناى (سكينت ) كه در آيات قرآن آمده است
- نازل شدن سكينت موقوف است بر وجود طهارت دل و صفاى باطن
- منظور از مؤ منانى كه سكينت بر آنان نازل گرديد افراد معدودى است كهرسول خدا(ص ) را تنها نگذاشتند و فرار نكردند
- ادامه خوشنودى و رضاى خدا از كسى و بقاء ستايش و مدح او بستگى دارد به بقاء صفات و احوال حميده او
- معناى (( سكينت )) و اشاره به اينكه سكينت از جنود خداى تعالى است
- معناى : (( إِنَّمَا الْمُشرِكُونَ نجَسٌ ))
- استشهاد امام هادى (ع ) در پاسخ متوكل به آيه (لقد نصركم فى مواطن كثيره ) در تعيين حد كثير
- داستان جنگ حنين به نقل مجمع البيان
- اعتراض انصار نسبت به كيفيت تقسيم غنائم جنگ حنين و خطابه رسول الله (ص ) در جواب به آنها
- فهرست اسامى شهداى حنين و بيان تعداد نفرات وفادارى كه فرار نكردند و پيامبر (ص) را تنها نگذاشتند
نکات آیه
۱ - شرک، مایه پلیدى است و مشرکان مردمانى پلیدند. (یأیها الذین ءامنوا إنما المشرکون نجس)
۲ - مسجدالحرام، مکانى است مقدس و دور داشتن هر گونه آلودگى از آن، لازم مى باشد. (إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام)
۳ - ممانعت از نزدیک شدن مشرکان به مسجدالحرام، بر اهل ایمان واجب است. (یأیها الذین ءامنوا إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام)
۴ - اعلان ممنوعیت ورود مشرکان به مسجدالحرام در سال نهم هجرت (فلا یقربوا المسجدالحرام بعد عامهم هذا) آیات سوره برائت - بنابر گفته مفسّران - در مراسم حج سال نهم هجرت بر مشرکان خوانده شد.
۵ - سال نهم هجرى، سال قدرت مسلمانان و استیلاى آنان بر اداره مسجدالحرام (فلا یقربوا المسجدالحرام بعد عامهم هذا) اینکه مسلمانان در سال نهم هجرى مکلف به این تکلیف الهى شدند - با اینکه اصل پلیدى مشرکان در گذشته نیز بوده است - نشان مى دهد که در گذشته، اجراى آن میسر نبوده است.
۶ - لزوم رعایت شرایط و زمینه هاى اجرایى، در بیان احکام و قوانین (فلا یقربوا المسجدالحرام بعد عامهم هذا) با اینکه پلیدى مشرکان در گذشته نیز وجود داشت و آنان هرگز نمى بایست به مسجدالحرام وارد شوند ; خداوند زمانى فرمان ممنوعیت ورود مشرکان به مسجدالحرام را صادر کرد که مسلمانان از قدرت لازم براى اجراى این حکم برخوردار بودند.
۷ - مشرکان، داراى موسم سالانه براى آمدن به مسجدالحرام (فلا یقربوا المسجدالحرام بعد عامهم هذا) تعبیر به «عامهم» - که عام را به مشرکان اسناد داده - مشعر به این معناست.
۸ - نگرانى برخى از مسلمانان، از مختل شدن نظام اقتصادى خود در نتیجه قطع رفت و آمد مشرکان به مکّه (فلا یقربوا المسجدالحرام ... و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۹ - آمدن مشرکان به مکّه در مراسم سالانه حج، داراى ثمرات اقتصادى براى مکیان (از جمله مسلمانان) بود. (و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۰ - لزوم فدا کردن منافع مادى براى تحقق بخشیدن به ارزشهاى دینى (یأیها الذین ءامنوا إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام ... و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۱ - بیم از فقر و تنگدستى، زمینه ابتلاى انسان به نافرمانى خدا (یأیها الذین ءامنوا ... و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۲ - وعده خداوند به جبران خسارتهاى مادّى مؤمنان صدر اسلام، که در نتیجه قطع رابطه با مشرکان متوجّه آنان مى شد. (إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام ... و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۳ - جبران خسارتهاى وارده بر مؤمنان، در نتیجه مبارزه با دشمنان اسلام، وعده الهى به ایشان (إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام ... و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۴ - اهمیّت توجّه به تنگناها و مشکلات اقتصادى جامعه اسلامى (و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۵ - لزوم توجّه به پیامدهاى یک حکم و پیش بینى و تدارک تنشهاى اقتصادى - اجتماعى آن * (إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام ... و إن خفتم عیلة فسوف یغنیکم اللّه من فضله) خداوند در این آیه، پس از بیان حکم ممنوعیت ورود مشرکان به مسجدالحرام، بلافاصله به پیامد اقتصادى آن براى مسلمین اشاره فرموده و با وعده به تدارک خسارت، این مشکل را حل کرده است.
۱۶ - غنا و بى نیازى مؤمنان، پرتوى از فضل الهى نسبت به آنان (فسوف یغنیکم اللّه من فضله)
۱۷ - فضل الهى به مؤمنان، به مشیّت و اراده او بستگى دارد. (فسوف یغنیکم اللّه من فضله إن شاء)
۱۸ - لزوم امید بستن مؤمنان به فضل الهى و قطع دلبستگى از غیر خدا (فسوف یغنیکم اللّه من فضله إن شاء)
۱۹ - ممنوعیت مشرکان از نزدیک شدن به مسجدالحرام، حکمى است مبتنى بر علم و حکمت گسترده خدا. (یأیها الذین ءامنوا إنما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجدالحرام ... إنّ اللّه علیم حکیم)
۲۰ - احکام و تکالیف الهى، داراى فلسفه اى عالمانه و حکیمانه (فلا یقربوا المسجدالحرام ... إنّ اللّه علیم حکیم)
۲۱ - علم و حکمت گسترده خداوند، پایه و اساس مشیّت و اراده او (إن شاء إنّ اللّه علیم حکیم)
۲۲ - خدا، علیم (دانا) و حکیم (کاردان) است. (إنّ اللّه علیم حکیم)
روایات و احادیث
۲۳ - از رسول خدا (ص) روایت شده است: «لایدخل المسجدالحرام مشرک بعد عامى هذا أبداً إلا أهل العهد و خدمکم ;[۱] از این سال هیچ مشرکى نباید داخل مسجدالحرام شود، مگر کسانى که با مسلمانان عهد بسته اند یا خدمتکار شما مسلمانان هستند».
موضوعات مرتبط
- احکام: ۳، ۱۹ شرایط تشریع احکام ۶، ۱۵ ; فلسفه احکام ۲۰ ; منشأ تشریع احکام ۱۹
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴، ۵، ۸، ۹، ۱۲، ۲۳
- اسماء و صفات: حکیم ۲۲ ; علیم ۲۲
- اقتصاد: اهمیّت نظام اقتصادى ۱۵
- اماکن مقدس: ۲
- امیدوارى: امیدوارى به فضل خدا ۱۸
- پلیدان: ۱
- پلیدى: عوامل پلیدى ۱
- تاریخ: وقایع سال نهم هجرى ۴
- ترس: آثار ترس از فقر ۱۱
- جامعه: اهمیّت حفظ نظام اجتماعى ۱۵
- حج: آثار اقتصادى حج ۹
- خدا: حکمت خدا ۱۹، ۲۱ ; صفات خدا ۲۱ ; علم خدا ۱۹، ۲۱ ; فضل خدا ۱۷ ; مشیّت خدا ۱۷ ; نشانه هاى فضل خدا ۱۶ ; منشأ مشیّت خدا ۲۱ ; وعده هاى خدا ۱۲، ۱۳
- دشمنان: آثار مبارزه با دشمنان ۱۳
- دین: اهمیّت دین ۱۰
- ذکر: اهمیّت ذکر مشکلات اقتصادى ۱۴
- شرک: آثار شرک ۱
- عصیان: زمینه عصیان از خدا ۱۱
- مؤمنان: بی نیازى مؤمنان ۱۶ ; تفضل بر مؤمنان ۱۶، ۱۷ ; تکلیف مؤمنان ۳ ; جبران زیانهاى مادى مؤمنان ۱۲، ۱۳ ; مسؤولیت مؤمنان ۱۸ ; وعده به مؤمنان ۱۳ ; وعده به مؤمنان صدر اسلام ۱۲
- مسجدالحرام: احکام مسجدالحرام ۲، ۳، ۱۹ ; اهمیّت مسجدالحرام ۲ ; تولیت مسجدالحرام ۵ ; طهارت مسجدالحرام ۲ ; قداست مسجدالحرام ۲ ; ممنوعیت ورود مشرکان به مسجدالحرام ۳، ۴، ۱۹، ۲۳
- مسلمانان: قدرت مسلمانان ۵ ; مسلمانان در سال نهم هجرى ۵ ; نگرانى مسلمانان صدر اسلام ۸
- مشرکان: آثار قطع رابطه با مشرکان ۱۲ ; پلیدى مشرکان ۱ ; رسوم مشرکان صدر اسلام ۷ ; فواید اقتصادى مشرکان در مکّه ۹ ; قطع رابطه با مشرکان ۸ ; مشرکان معاهد ۲۳ ; مشرکان و مسجدالحرام ۷
- واجبات: ۳
منابع
- ↑ الدر المنثور، ج ۴، ص ۱۶۴.
