الأعراف ١٢٨
ترجمه
| الأعراف ١٢٧ | آیه ١٢٨ | الأعراف ١٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُورِثُهَا مَنْ»: آن را به کسانی وامی‌گذارد. آن را ملک کسانی می‌سازد. «الْعَاقِبَةُ»: مراد نتیجه پیروزمندانه و سرانجام خداپسندانه در دنیا و همچنین در آخرت است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۲۷ - ۱۳۷، سوره اعراف
- فرعون هم مدعى خدايى بوده و هم خدايانى را مى پرستيده است
- سخن فخر رازى درباره معتقدات فرعون و اشكالى كه بر آن وارد است
- تحريك و تشويق موسى (ع ) بنى اسرائيل را به قيام عليه فرعون و استعانت از خدا وصبر در برابر شدائد مبارزه
- شكوه بنى اسرائيل نزد موسى (ع ) و جواب موسى (ع ) به ايشان
- مبتلا نمودن خداوند فرعونيان را به قحطى وتفّاءل بدآنان درباره موسى (ع )
- نزول عذابهاى متعدد بر قوم فرعون ، به تفصيل و در زمانهاى مناسب
- عهدشكنى قوم فرعون بعد از برداشته شدن عذاب از آنان
- بحث روايتى (درباره مبتلا گشتن فرعونيان به عذابهاى متعدد و عهدشكنى ايشان )
نکات آیه
۱- موسى(ع) پس از تصمیم فرعون به سرکوبى بنى اسرائیل، مردمش را به استعانت از خدا و صبر و مقاومت در برابر آزارهاى فرعونیان فراخواند. (قال موسى لقومه استعینوا باللّه و اصبروا)
۲- مؤمنان وظیفه دار استعانت از خدا و پیشه سازى صبر و مقاومت در برابر مشکلات راه ایمان (استعینوا باللّه و اصبروا)
۳- زمین از آن خداست و اختیار آن به دست اوست. (إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده)
۴- نزول حکومتها و جانشینى حاکمانى دیگر، به مشیت خدا و در اختیار اوست. (إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده) ارث به چیزى گفته مى شود که در اختیار کسى بوده و با مردن وى به دیگرى منتقل شده است. بنابراین «یورثها» یعنى خداوند زمین را با هلاکت حاکمان پیشین به گروهى دیگر از بندگانش خواهد سپرد.
۵- موسى(ع) در تعالیم خویش به بنى اسرائیل، پندار مالکیت فرعون را بر زمین، پندارى باطل و حاکمیت او را مقهور اراده خداوند خواند. (قال موسى لقومه ... إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده)
۶- موسى(ع)، نابودى حکومت فرعونى و تسلط مردمش بر سرزمین مصر را به آنان بشارت داد. (قال موسى لقومه ... إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده) چون موسى(ع) در پى تهدیدهاى فرعون با جمله «إن الأرض ... » در صدد تسلى بخشیدن به بنى اسرائیل بود، این جمله متضمن إخبار به نابودى فرعونیان و جانشینى بنى اسرائیل خواهد بود.
۷- اذعان به مالکیت خدا بر زمین و نفوذ مشیت او، زمینه ساز مقاومت در برابر دشمنان دین است. (استعینوا باللّه و اصبروا إن الأرض للّه یورثها من یشاء)
۸- حاکمیت مؤمنان بر زمین در گرو استعانت آنان از خدا و صبر ایشان در طریق ایمان است. (استعینوا باللّه و اصبروا إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده) چون موسى(ع) پیش از بشارت به نابودى فرعونیان و حاکمیت یافتن بنى اسرائیل مردمش را به استعانت جستن از خدا و صبر فراخوانده است، معلوم مى شود این دو فضیلت از شرایط تحقق آن وعده است.
۹- پایدارى مردم بر طریق ایمان و مقاومت در برابر آزار دشمنان، در گرو تحکیم مبانى عقیدتى آنان است. (استعینوا باللّه و اصبروا إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده)
۱۰- حاکمیت بر زمین، سرانجام از آن تقواپیشگان است. (و العقبة للمتقین) «عاقبة» به معناى سرانجام است و «ال» در آن مى تواند جانشین مضاف إلیه باشد که به قرینه «إن الأرض للّه یورثها ... » آن مضاف إلیه «ارث الأرض» است. یعنى: عاقبة ارث الأرض للمتقین.
۱۱- فرجام نیک از آن تقواپیشگان است. (و العقبة للمتقین) برداشت فوق بر این اساس است که «ال» در «العقبة» براى جنس باشد. بر این مبنا مراد از عاقبت، به مناسبت حکم و موضوع، فرجام نیک است.
۱۲- ارجمندى حکومت مداران تنها در گرو تقواپیشگى آنان است. (و العقبة للمتقین) چنانچه مراد از «العقبة» عاقبت نیک باشد، هدف از آوردن جمله «العقبة للمتقین» پس از اشاره به اینکه مؤمنان بنى اسرائیل به حکومت خواهند رسید، بیان این حقیقت است که حاکمیت یافتن مؤمنان براى آنان سعادت آفرین نیست، مگر اینکه اهل تقوا باشند و در حاکمیت خویش تقوا را رعایت کنند.
۱۳- موسى(ع) خواهان حاکمیت یافتن تقواپیشگان شد. (استعینوا ... و العقبة للمتقین)
۱۴- رعایت تقوا از توصیه هاى موسى(ع) به قوم خویش (و العقبة للمتقین)
۱۵- مالکیت خدا بر زمین، نفوذ مشیت او بر حاکمان آن و سیر تحولات جوامع بشرى به سوى حاکمیت تقواپیشگان، از تعالیم موسى(ع) به قوم خویش (قال موسى ... إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده و العقبة للمتقین)
۱۶- ایمان به حاکمیت خدا بر زمین، صبر در برابر دشمنان دین و استعانت از خدا، جلوه هایى از تقواپیشگى است. (و العقبة للمتقین) از بشارت ضمنى موسى(ع) به حاکمیت یافتن بنى اسرائیل به شرط استعانت از خدا و پیشه کردن صبر و سپس بیان این حقیقت که «حاکمیت سرانجام از آن تقواپیشگان است»، معلوم مى شود شرایط ذکر شده جلوه هایى بارز از تقواپیشگى است.
روایات و احادیث
۱۷- عن عمار الساباطى قال: سمعت اباعبداللّه (ع) یقول: «إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده» قال: فما کان للّه فهو لرسوله و ما کان لرسول اللّه فهو للامام بعد رسول اللّه(ص).[۱] عمار ساباطى گوید: از امام صادق (ع) شنیدم که پس از تلاوت آیه «إن الأرض للّه ... » فرمود: آنچه از آن خداست، براى رسول اوست، و پس از رسول خدا(ص)، از براى امامِ بعد از وى خواهد بود.
۱- . تفسیر عیاشى، ج ۲، ص ۲۵، ح ۶۵ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۵۶، ح ۲۲۱.
۱۸- عن ابى جعفر(ع) قال: وجدنا فى کتاب على (ع): «إن الأرض للّه یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین»، أنا و أهل بیتى الذین أورثنا الأرض و نحن المتقون ... .[۲] از امام باقر(ع) روایت شده است: در کتاب حضرت على(ع) یافتیم که پس از ذکر آیه «إن الأرض للّه ... » نوشته بود، من و اهل بیتم، همان کسانى هستیم که خداوند زمین را به ما داده است، و ما همان متقین هستیم ... .
موضوعات مرتبط
- استقامت: دعوت به استقامت ۱ ; زمینه استقامت ۷
- استمداد: آثار استمداد از خدا ۸ ; استمداد از خدا ۱، ۲، ۱۶
- ایمان: آثار ایمان ۷ ; ایمان به حاکمیت خدا ۱۶ ; صبر بر ایمان ۸، ۹ ; مشکلات ایمان ۲
- بنى اسرائیل: بشارت به بنى اسرائیل ۶ ; سرکوبى بنى اسرائیل ۱
- تقوا: اهمیت تقوا ۱۲، ۱۴ ; نشانه هاى تقوا ۱۶
- جامعه: منشأ تحولات جامعه ۱۵
- حکومت: انقراض حکومت ها ۴ ; تشکیل حکومت ها ۴ ; تقوا در حکومت ۱۲ ; ملاک ارزش حکومت ۱۲
- خدا: اختیارات خدا ۳، ۴ ; اراده خدا ۵ ; توصیه‌هاى خدا ۱۴ ; مالکیت خدا ۷، ۱۵ ; مشیّت خدا ۴، ۷، ۱۵
- دین: دشمنان دین ۷، ۱۶
- رهبرى: شرایط رهبرى ۱۳
- زمین: حاکمیت بر زمین ۱۰ ; مالک زمین ۳، ۵، ۷، ۱۵
- سختى: استقامت در سختى ۲ ; صبر در سختى ۲
- سرزمین مصر: حکومت سرزمین مصر ۶
- صبر: آثار صبر ۸ ; دعوت به صبر ۱ ; صبر بر ظلم فرعونیان ۱ ; عوامل صبر ۹
- عقیده: تحکیم مبانى عقیده ۹
- فرجام: نیک ۱۱
- فرعون: انقراض حکومت فرعون ۶ ; بینش فرعون ۵ ; حکومت فرعون ۵
- مؤمنان: عوامل حاکمیت مؤمنان ۸ ; مسؤولیت مؤمنان ۲
- مبارزه: استقامت در مبارزه ۷ ; صبر در مبارزه ۹، ۱۶
- متقین: حاکمیت متقین ۱۰، ۱۳، ۱۵ ; فرجام متقین ۱۱
- موسى(ع): بشارت موسى(ع) ۶ ; تعالیم موسى(ع) ۵، ۱۵ ; توصیه‌هاى موسى(ع) ۱۴ ; خواسته هاى موسى(ع) ۱۳ ; دعوت موسى(ع) ۱ ; قصه موسى(ع) ۱، ۵ ; موسى(ع) و بنى اسرائیل ۵
