النساء ٥١
ترجمه
النساء ٥٠ | آیه ٥١ | النساء ٥٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«جِبْت»: هر چیزی که جز خدا پرستیده شود، اعم از شیطان یا جادوگر یا غیبگو و ... «طَاغُوت»: هر معبودی جز خدا. هر کس و هر چیزی که اطاعت از آن، مایه طغیان و دوری از راه حق شود، چه آفریدهای که پرستیده شود، و چه فرماندهی که در شرّ و بدی از او فرمانبرداری گردد، و چه اهریمنی باشد که انسان را از راه بدر برد. مفرد و جمع و مذکّر و مؤنّث در آن یکسان است. «یَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا ...»: درباره مشرکان میگفتند. حرف لام به معنی (فِی) است (نگا: احقاف / و).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- بهره اندک علماى یهود از تورات (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب)
۱- با توجّه به سیاق آیات و گفته مفسران، مراد از «الذین اوتوا ...»، یهود مى باشد و بنابر آنچه از شأن نزولها به دست مى آید، مقصود عالمان آنها هستند.
۲- کلمه «نصیباً» با توجّه به نکره بودن آن، دلالت بر بهره اندک دارد.
۲- گرایش و ایمان برخى اهل کتاب و علماى یهود به جبت (معبودى غیر از خدا) و طاغوت (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت) «جبت» در لغت به معناى هر چیزى است که در آن خیرى نباشد و نیز به معبودى غیر از خدا گفته مى شود.
۳- بهره مندى ناقص و غیر جامع از کتب آسمانى، زمینه انحراف و کج اندیشى (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت) «نصیباً من الکتاب»، که به معناى بهره اندک است، در مقام تعلیل براى جمله «یؤمنون بالجبت و الطّاغوت» مى باشد.
۴- شرک برخى از اهل کتاب (علماى یهود)، على رغم بهره مندى آنان از کتابهاى آسمانى (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت) جمله «اوتوا نصیباً ... » مى تواند اشاره به علّت سرزنش و اعتراضى باشد که از جمله «الم تر ... » به دست مى آید. یعنى چگونه است که از کتاب خداوند بهره مند هستند، ولى کافر و مشرک مى شوند.
۵- شرک و کفر عالمان به کتابهاى آسمانى، دور از انتظار و مایه شگفتى (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت)
۶- هشدار خداوند به مؤمنان در مورد خطر گرایش آنان به کفر و شرک (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت) مخاطب قرار دادن مؤمنان و سپس بیان سرنوشت شرک آلود اهل کتاب، تعریضى به مخاطبان است که چنین خطرى شما را نیز تهدید مى کند و هشیار باشید.
۷- دعوت قرآن به تحقیق در احوال پیروان ادیان گذشته، براى درس آموزى و عبرت از آنان (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت)
۸- تناقض آشکار میان ادعاهاى اهل کتاب (عالمان یهود) و عمل آنان (الم تر الى الذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت) خداوند از یکسو یهودیان را به دارا بودن کتاب آسمانى که طبعاً کتاب توحید است توصیف کرده و از سوى دیگر شرک آنان را گوشزد کرده تا تناقض در ادعا و عمل یهودیان را به خود آنان و به مسلمانان تفهیم کند.
۹- برخى از اهل کتاب، مشرکان مکّه را هدایت یافته تر از مسلمانان قلمداد مى کردند. (و یقولون للّذین کفروا هؤلاء اهدى من الّذین امنوا سبیلاً)
۱۰- داورى ظالمانه علماى یهود نسبت به مسلمانان (الم تر الى الّذین ... و یقولون للّذین کفروا هؤلاء اهدى من الّذین امنوا سبیلاً)
۱۱- موضعگیرى مشترک عالمان یهود و مشرکان مکه علیه اهل ایمان (الم تر الى الّذین ... و یقولون للّذین کفروا هؤلاء اهدى من الّذین امنوا سبیلاً)
۱۲- نکوهش اهل کتاب (علماى یهود)، به جهت قضاوت ظالمانه درباره مؤمنان و سازش با کافران (الم تر الى الّذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون) جمله «الم تر ... » داراى لحن مذمت گونه و اعتراض آمیز است.
۱۳- ایمان حُییى بن اخطب و کعب اشرف به جبت و طاغوت، و گفتار نارواى آنان نسبت به مسلمانان (الم تر الى الّذین اوتوا نصیباً من الکتب یؤمنون بالجبت و الطّاغوت و یقولون) ابن عباس مى گوید: این آیه درباره حییى بن اخطب و کعب اشرف نازل شده است.
موضوعات مرتبط
- اهل کتاب: ادعاهاى اهل کتاب ۸ ; اهل کتاب و جبت ۲ ; اهل کتاب و طاغوت ۲ ; اهل کتاب و کتب آسمانى ۴ ; ایمان اهل کتاب ۲ ; سرزنش اهل کتاب ۱۲ ; شرک اهل کتاب ۴ ; عقیده اهل کتاب ۹ ; گرایش علماى اهل کتاب ۲ ; نفاق اهل کتاب ۸
- انحراف: زمینه انحراف ۳
- ایمان: به جبت ۲، ۱۳ ; ایمان به طاغوت ۲، ۱۳
- تاریخ: تحقیق در تاریخ ۷ ; عبرت از تاریخ ۷
- حییى بن اخطب: کفر حییى بن اخطب ۱۳
- شرک: خطر شرک ۶ ; سرزنش شرک ۵
- عبرت: عوامل عبرت ۷
- علما: شرک علما ۵ ; کفر علما ۵
- قضاوت: ظالمانه ۱۲
- کافران: سازش با کافران ۱۲ ; کافران و مسلمانان ۱۳
- کتب آسمانى: استفاده از کتب آسمانى ۳
- کعب اشرف: کفر کعب اشرف ۱۳
- کفر: خطر کفر ۱۶ ; کفر به کتب آسمانى ۵
- مسلمانان: و اهل کتاب ۹
- مشرکان: مکه ۹، ۱۱ ; مشرکان و مسلمانان ۱۱
- موضعگیریها:۱۱
- مؤمنان: هشدار به مؤمنان ۶
- یهود: ادعاهاى علماى یهود ۸ ; ایمان علماى یهود ۲ ; سرزش علماى یهود ۱۲ ; شرک علماى یهود ۴ ; ظلم علماى یهود ۱۰ ; علماى یهود و تورات ۱ ; علماى یهود و مسلمانان ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; قضاوت علماى یهود ۱۰، ۱۲ ; گرایش علماى یهود ۲ ; نفاق علماى یهود ۸