بِالْجِبْت
ریشه کلمه
قاموس قرآن
بى فائده. [نساء:51]. در قاموس گويد: جبت: بت، كاهن، ساحر، سحر، چيز بى فايده و هر معبود باطل است . از آيه شريفه پيداست كه مراد از آن معبود باطل و بت است و شايد به معبود باطل از لحاظ بى فائده بودن جبت گفته شده راغب گويد: جبت و جبس هر دو به معنى بى فائده است . اين كريمه دلالت دارد بر اينكه بعضى از اهل كتاب درباره مسلمين و مشركين از دين مسلمانان احقّ و بت پرستان از مؤمنان راه يافته تراند پيداست كه اين قضاوت از روى دشمنى با اسلام بوده و گرنه يهود با اهل قرآن وجوه مشترك بسيار داشتند و با بت پرستان وجه مشتركى نداشتند لذا در آيه بعدى خدا آنها را لعنت مىكند. در الميزان ازدرّ منشور سيوطى نقل شده كه: چون كار رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم قوّت گرفت كعب بن اشرف يهودى عزلت اختيار كرد و به مكّه آمد و گفت: نه به او (رسول خدا ص) يارى مىكنم و نه با او جنگ مىنمايم. در مكّه از او پرسيدند كه: اى كعب آيا دين ما بهتر است يا دين محمّد و يارانش؟ گفت: دين شما بهتر و قديم است و دين محمّد دينى تازه است. در اين زمينه آيه اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذينَ... نازل گرديد. بهتر است بدانيم كه كلمه جبت فقط يكبار در قرآن مجيد آمده و كلمه طاغوت كه در آيهشريفه امده در اصل مصدر و به معنى طغيان است و اكثراً به معناى فاعل به كار مىرود گفتهاند كه كه به معنى معبود باطل است به اين كلمه رجوع شود.
