الأنفال ٢٥

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۵ بهمن ۱۴۰۳، ساعت ۰۲:۲۶ توسط Adel (بحث | مشارکت‌ها) (←‏تفسیر)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
کپی متن آیه
وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لاَ تُصِيبَنَ‌ الَّذِينَ‌ ظَلَمُوا مِنْکُمْ‌ خَاصَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَ‌ اللَّهَ‌ شَدِيدُ الْعِقَابِ‌

ترجمه

و از فتنه‌ای بپرهیزید که تنها به ستمکاران شما نمی‌رسد؛ (بلکه همه را فرا خواهد گرفت؛ چرا که دیگران سکوت اختیار کردند.) و بدانید خداوند کیفر شدید دارد!

ترتیل:
ترجمه:
الأنفال ٢٤ آیه ٢٥ الأنفال ٢٦
سوره : سوره الأنفال
نزول : ١ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فِتْنَةً»: بلا و مصیبت. «خَآصَّةً»: مخصوصاً. به ویژه.


نزول

«شیخ طوسی» گویند: حسن بصرى و ابن عباس و سدى و مجاهد گویند: این آیه درباره اهل جمل نازل شده است، قتادة گوید: زبیر مى گفت، فردى از میان خود را نمى یافتیم كه مشمول این آیه واقع شده باشیم و در این باره اختلاف داشتیم تا این كه واقعا مشمول حقیقى این آیه واقع گشتیم.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱- آثار شوم برخى از گناهان و ظلمها تنها دامنگیر گناهکار و ظالم، و برخى داراى آثارى فراگیر بر گنهکار و بى گناه (و اتقوا فتنة لاتصیبن)

۲- برخى از گناهان و ستمکاریها در جامعه ایمانى مایه گرفتار شدن همگان (مرتکبان گناه و غیر آنها، یعنى ظالم و غیر ظالم) به عذابهاى الهى است. (و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین ظلموا منکم خاصة) «لا» در «لاتصیبن» نافیه و «خاصة» حال براى «الذین» است. جمله «لاتصیبن الذین ... » تبیین و توضیحى است براى «فتنة». و مراد از اتقاء فتنة، پرهیز از عامل آن مى باشد که به قرینه «ظلموا»، ستمکارى است. بنابراین معناى آیه چنین مى شود: اى اهل ایمان از گناهانى که موجب فتنه اى عظیم مى شود بپرهیزید ; آن گونه فتنه اى که نه تنها دامنگیر گناهکار مى شود، بلکه همگان را در شعله هاى خود خواهد سوزانید.

۳- اهل ایمان موظف به مبارزه با فتنه هایى که شعله هاى آن دامنگیر کل جامعه است. (و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین) عامل فتنه در مورد بحث چنانچه گذشت گناه و ستمکارى است و مرتکب این گناه به دلیل «ظلموا منکم» تنها برخى از افراد جامعه هستند. بنابراین امر به اتقا (اتقوا فتنة) نسبت به مخاطبان متفاوت خواهد بود. یعنى نسبت به گنهکاران و ستم پیشگان، پرهیز از خود گناه است و نسبت به آنان که مرتکب نمى شوند، جلوگیرى از ارتکاب آن است.

۴- مؤمنان وظیفه دار اهتمام بیشتر در پرهیز از گناهانى که آثار شوم آن فراگیر جامعه ایمانى است. (و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین ظلموا منکم خاصة) بدیهى است هیچ گناه و ستمى را نباید مرتکب شد. بنابراین نهى از ارتکاب گناهى که فتنه اى فراگیر دارد، حاکى از تأکید بیشتر نسبت به پرهیز از چنین گناهى است.

۵- تخلف از دستورات حیاتبخش و زیربنایى خدا و رسول، مایه بروز فتنه هایى فراگیر و نزول عذابى شدید بر تمامى جامعه ایمانى (إذا دعاکم لما یحییکم ... و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین ظلموا منکم خاصة) از مصادیق مورد نظر براى ستمکارى (ظلموا)، به قرینه آیه قبل، تخلف از دستورات حیاتبخش و زیربنایى خدا و رسول است.

۶- توجه به شدت عقاب الهى، زمینه ساز پرهیز از گناهان و ستمگریها (و اتقوا فتنة ... و اعلموا أن اللّه شدید العقاب)

۷- عقوبتهاى خداوند، شدید و سهمگین است. (أن اللّه شدید العقاب)

موضوعات مرتبط

  • اسماء و صفات: شدید العقاب ۷
  • انبیا: اوامر انبیا ۵ ; عصیان از انبیا ۵
  • بیخگناهان: ابتلاى بیخگناهان به عذاب ۲
  • جامعه: ابتلاى جامعه دینى ۵ ; جامعه دینى ۲، ۳، ۴
  • خدا: عذابهاى خدا ۶، ۷ ; عصیان از خدا ۵
  • ظلم: آثار اجتماعى ظلم ۱، ۲ ; آثار فردى ظلم ۱ ; زمینه اجتناب از ظلم ۶
  • عذاب: موجبات نزول عذاب ۲، ۵
  • علم: آثار علم ۶
  • فساد: آثار فساد اجتماعى ۳ ; عوامل پیدایش فساد ۵ ; مبارزه با فساد اجتماعى ۳
  • کنترل اجتماعى:۳، ۵ عوامل کنترل اجتماعى ۳، ۵ ۶
  • گناه: آثار اجتماعى گناه ۱، ۲، ۴ ; آثار فردى گناه ۱ ; اجتناب از گناه ۴ ; زمینه اجتناب از گناه ۶ ; مراتب گناه ۱، ۴
  • مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۳، ۴
  • محمد(ص): اوامر محمد(ص) ۵ ; عصیان از محمد(ص) ۵

منابع

  1. در تفسیر على بن ابراهیم آمده كه این آیه درباره طلحه و زبیر نازل شده هنگامى كه با امیرالمومنین على علیه‌السلام جنگ كردند و نسبت به او ظلم و ستم روا داشتند، صاحب مجمع البیان از حاكم ابوالقاسم الحسكانى او از سید ابوالحمد مهدى بن نزار الحسینى و او بعد از ده واسطه از ابن عباس نقل كند كه وقتى كه این آیه نازل گردید. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود هر كه بعد از من نسبت به على علیه‌السلام اذیت و آزارى روا بدارد مانند آنست كه نبوت من و پیامبران قبل از من را انكار كرده است، صاحب تفسیر برهان گوید ابوعبدالله محمد بن على بن السراج كه از مخالفین و عامه است. مرفوعا از عبدالله بن مسعود روایت نموده كه گفت: پیامبر بعد از نزول این آیه به من فرمود: اى ابن مسعود بدان هر كه نسبت به على علیه‌السلام ظلم و ستم روا بدارد مانند آنست كه نبوت من و پیامبران پیش از من را انكار كرده باشد.