الكهف ٧
| کپی متن آیه |
|---|
| إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً |
ترجمه
| الكهف ٦ | آیه ٧ | الكهف ٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«زِینَةً»: آنچه وسیله آرایش و پیرایش باشد. جمال و زیبائی.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا «7»
البتّه ما آنچه را روى زمين است، زينت براى آن قرار داديم تا آنان را بيازماييم كه كدامشان بهتر و نيكوتر عمل مى‌كنند.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً «7»
بعد از آن جهت تسليه حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله مى‌فرمايد:
إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ: بدرستى كه ما قرار داديم آنچه بر روى زمين است از معادن و نباتات و حيوانات و انواع مخلوقات. زِينَةً لَها: آرايش براى اهل زمين. نزد بعضى مراد به زينت، مردانند. و نزد محققين، مراد انبياء و اولياء يا علما و حفظه قرآنند كه زينت زمين در حقيقت به ايشان است. و جمعى گويند: آرايش زمين به رجال اللّه كه آنها را اوتاد الارض گويند، زيرا قيام عالم به وجود آنها بسته و نزد اهل حق اينها ائمه هدى مى‌باشند كه دنيا و آنچه در آنست به وجود آنها برقرار باشد. هر يك در عصر خود؛ و لذا نسبت حضرت حجت بن الحسن (عجل اللّه تعالى فرجه الشريف) به قائم، به همين جهت است (ببقائه بقيت الدّنيا) «1». خلاصه آنكه فرمايد: ما آنچه در زمين است از اقسام نعم، آرايش براى اهل زمين قرار داده‌ايم. يا انبياء و اولياء و علما را سبب انتظام عالم گردانيده‌ايم.
لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا: تا بيازمائيم ايشان را، يعنى به ايشان معامله
«1» دعاى عديله- مفاتيح الجنان محدّث قمى رحمه اللّه.
جلد 8 - صفحه 13
آزمايندگان كنيم تا ظاهر گردد كه كداميك ايشان نيكوتر است از جهت كردار.
يعنى كيست شكر الهى به تقديم رساند به وسيله طاعات و صرف نعم در آنچه رضاى خداست، و كيست كفر و ناسپاسى ورزد به سبب كسب معاصى و صرف نعم در خلاف رضاى سبحانى. يا كدام، راه حق اختيار مى‌كند و كدام در طريق باطل قدم مى‌نهد. يا چه كس است كه روى از نعم فانيه دنيويه گردانيده و بالكليه متوجه مولى مى‌شود، و چه كس است كه دلبستگى به آنها نموده از فيوضات ربّانيّه محروم شود.
حضرت امير المؤمنين عليه السلام در ذيل خطبه‌اى فرمايد: مبعوث ساخت پيغمبران خود را به چيزى كه تخصيص داده بود ايشان را به آن از وحى، و گردانيد ايشان را حجت بر خلق خود، تا لازم نگردد حجتى براى آنها به واگذاشتن چيزى كه عذر براى آنها باشد، يعنى جاى عذر براى آنها نگذاشته كه بتوانند گفت ما نمى‌دانستيم. پس خواندند هر يك از انبيا مردم را به لسان راستى به راه حق؛ آگاه باشيد بتحقيق ظاهر و آشكار نمود احوال خلق را آشكار كردنى به ارسال رسل، نه از جهت آنكه ندانسته باشد آنچه پنهان دارند از حالات محفوظه مستوره ايشان و مكنونات درونه آنان، بلكه از جهت امتحان است كه كدام، بهترند از حيث عمل تا ثواب و عقاب مكافى و مساوى با كردار باشد بدون جبر و اجبار .. «1».
تبصره: خاتمه آيه دليل است بر بطلان قول مجبره، زيرا منطوق آيه صريح است بر آنكه افعال، صادر از بندگان باشد بالاختيار.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً «7» وَ إِنَّا لَجاعِلُونَ ما عَلَيْها صَعِيداً جُرُزاً «8»
ترجمه
همانا ما قرار داديم آنچه بر زمين است زيورى براى آن تا آزمايش كنيم ايشانرا كه كدامشان خوبترند از راه كردار
و همانا ما هر آينه ميگردانيم آنچه را بر آن است زمينى ويران.
تفسير
- خداوند زمين را بانواع زيورها از قبيل انهار و اشجار و اثمار و ازهار و انوار بياراست تا بيازمايد دنيا طلبان و آخرت جويان را و معلوم و ممتاز فرمايد كسانيرا كه در دنيا زهد و تقوى را شعار خود قرار داده و چشم از زخارف آن پوشيده‌اند از كسانيكه شيفته و فريفته و دلبسته بآنها شده و از آخرت چشم پوشيده‌اند
جلد 3 صفحه 406
و براى سرگرمى باين نعم فانيه از نعم باقيه باز مانده‌اند و بعضى گفته‌اند مراد از زينت زمين انبياء و اوصياء و اولياء و علماء و صلحاء ميباشند كه زمين بوجود ايشان زيور دارد و مراد از آزمايش الهى نسبت بمردم ظهور متابعت آنها است از ايشان كه موجب حسن عمل و عاقبت است و خداوند در روز مقرّرى تمام آرايش و پيرايشهاى دنيوى را نيست و نابود ميفرمايد بطوريكه آثار آبادى و عمران از روى زمين بكلّى محو ميشود و بصورت بيابانى بى‌گياه و آب و عرصه‌اى ويران و خراب جلوه‌گر خواهد شد پس دنيا و ما فيها هر چه باشد قابل دلبستگى مرد خردمند نيست.
دنيى آنقدر ندارد كه بر او رشك برند
يا وجود و عدمش را غم بيهوده خورند
نظر آنانكه نكردند بدين مشتى خاك
الحق انصاف توان داد كه صاحب نظرند
اين سرائى است كه البتّه خلل خواهد يافت
خنك آنقوم كه در بند سراى دگرند
اين در صورتى است كه انسان بداند بقدر عمر دنيا عمر ميكند واى بحال ما با اين عمرهاى كوتاه كه تحقيقا بقدر چشم بهم زدنى بيش نيست. صعيد روى زمين است و جرز قمّى ره فرموده بمعناى خراب است و از امام باقر عليه السّلام روايت شده كه روئيدنى در آن نيست و مراد ترغيب بزهد در دنيا و تنبيه بر مقصود از حسن عمل است و در كافى از امام سجّاد عليه السّلام نقل نموده كه خدا دوست نداشت زيورهاى دنيا و لذائذ فعليّه آنرا براى هيچيك از دوستانش و ترغيب نفرمود ايشان را بدنيا و زيورهاى موجوده و ظاهر فريبنده آن و جز اين نيست كه آفريد دنيا و اهلش را براى آزمايش آنها در آن كه كدام يك از ايشان براى آخرتشان بهتر عمل ميكنند و مقصود از آزمايش الهى مكرّر ذكر شد كه اتمام حجّت و بروز استعدادات و نيل بمقامات براى بندگان باستحقاق است.
جلد 3 صفحه 407
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنّا جَعَلنا ما عَلَي الأَرض‌ِ زِينَةً لَها لِنَبلُوَهُم أَيُّهُم أَحسَن‌ُ عَمَلاً «7»
محققا ما قرار داديم آنچه بر روي زمين است زينت از براي زمين براي اينكه امتحان كنيم اهل زمين را كدام يك از آنها عملش بهتر است إِنّا جَعَلنا ما عَلَي الأَرض‌ِ از معادن و جمادات و نباتات و حيوانات و مياه زينة لها اسباب زينت و محل استفاده اهل زمين از مؤمن و كافر خوب و بد مطيع و عاصي عادل فاسق لنبلوهم براي امتحان آنها که جميع آنها را امتحان قرار داديم غني بغناء خود امتحان ميشود فقير بفقر خود اگر بر طبق دستور الهي مصرف كرد و غافل نشد و علاقه‌مند باين زخارف نشد و از خدا و دين و احكام دينيّه دست برنداشت بلكه اينها را وسيله سعادت و رستگاري قرار داد و بتوسط اينها تحصيل آخرت كرد از بذل و احسان و اعمال صالحه اينکه مشمول أَيُّهُم أَحسَن‌ُ عَمَلًا هست و امّا اگر غرق دنيا شد و طغيان و سركشي و وسيله فسق و فجور قرار داد و بمال و جاه مغرور شد و دست از دين و آخرت برداشت حتي دعوي خدايي كرد و در مقام ظلم و تعدّي و كفر و ضلالت افتاد بعقوبت دچار ميشود و مكرر گفته‌ايم که امتحانات الهي براي اينکه نيست که بر خدا چيزي مخفي باشد بلكه بر خود بنده و بر ديگران معلوم شود و همين نحو که خدا باين نعم امتحان ميفرمايد ببلاها و مصائب و گرفتاريها هم امتحان ميكند لِيَمِيزَ اللّه‌ُ الخَبِيث‌َ مِن‌َ الطَّيِّب‌ِ.
انفال آيه 38 و حجة بر همه تمام شود
329
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 7)- این آیه ترسیمی از وضع این جهان به عنوان یک میدان آزمایش برای انسانها، و توضیحی برای خط سیر انسان در این مسیر است.
نخست می‌گوید: «ما آنچه را روی زمین است زینت آن قرار دادیم» (إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَی الْأَرْضِ زِینَةً لَها).
ج3، ص26
جهانی پر زرق و برق ساختیم که هر گوشه‌ای از آن دل را می‌برد، دیدگان را به خود مشغول می‌دارد، و انگیزه‌های مختلف را در درون آدمی بیدار می‌کند، تا در کشاکش این انگیزه‌ها و درخشش این زرق و برقها و چهره‌های دل‌انگیز و دلربا، انسان بر کرسی آزمایش قرار گیرد و میزان قدرت ایمان و نیروی اراده و معنویت و فضیلت خود را به نمایش بگذارد.
لذا بلافاصله اضافه می‌کند: «تا آنها را بیازماییم کدامینشان بهتر عمل می‌کنند»؟ (لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا).
این هشداری است به همه انسانها و همه مسلمانها که در این میدان آزمایش الهی فریب زرق و برقها و کثرت عمل را نخورند بلکه بیشتر به حسن عمل بیندیشند.
نکات آیه
۱- پدیده هاى روى زمین و مظاهر طبیعت، آفریده هاى خداوند و زینت بخش زمین است. (إنّا جعلنا ما على الأرض زینة لها)
۲- جلوه و زیبایى مظاهر طبیعت، زمینه آزمایش آدمیان است. (زینة لها لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً)
۳- هدف از آزمودن انسان ها، تمایز میان نیکْ کردارترینِ افراد از دیگران است. (لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً)
۴- تحقّق یافتن بهترین عمل و برترین عامل، فلسفه آفرینش انسان و موهبت هاى پیرامون او است. (إنّا جعلنا ... لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً) عبارت «لنبلوهم...» در تبیین علّت و فلسفه آفرینش موهبت هاى زمین، به ایجاد زمینه براى تحقّق یافتن دو شاخصه اشاره کرده است: ۱- بهترین عمل کننده از بین افراد انسان; ۲- بهترین عمل از بین عمل ها.
۵ - زینت ها و جلوه هاى زمین، زمینه ساز حرکت انسان و بروز عمل او است. (إنّا جعلنا ما على الأرض زینة لها لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً)
۶- فراهم آوردن زمینه هاى اشتیاق و تلاش، گامى ضرورى در برآورد استعدادها و شایستگى هاى انسان است. (جعلنا ... زینة لها لنبلوهم) در آیه شریف، زینت و زیبایى موهبت هاى زمین، زمینه ابتلا و آزمایش دانسته شده است. شرح آن چنین است که زیبایى ها و جلوه هاى زندگى، موجب انگیزش آدمى شده و او را به حرکت وامى دارد و این حرکت و تلاش، زمینه ابتلا و آزمایش را فراهم مى آورد. از این ارتباط، این برداشت به دست مى آید که بدون برانگیختن و به تلاش کشاندن آدمى، زمینه اى براى بروز استعدادهاى او فراهم نخواهد شد.
۷- وظیفه پیامبر(ص) و رهبران الهى، هموارساختن راه هدایت و واگذارى انتخاب به خود مردم است. (فلعلّک بخع نفسک ... إنّا جعلنا ما على الأرض زینة لها لنبلوهم) بیان فریبندگى زمین و بستر امتحان بودن آن پس از بیان رسالت پیامبر(ص) در محدوده انذار و تبشیر، مى تواند گویاى این مطلب باشد که وظیفه رهبران دینى، هدایت است و انتخاب، با خود مردم است.
۸- عمل انسان در دنیا، تعیین کننده موفّقیت یا شکست وى در آزمون الهى است. (لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً)
۹- انتخاب راه، براساس اختیار و آگاهى، از هدف هاى ارائه قرآن به انسان و ایجاد شرایط مناسب براى زندگى وى در زمین است. (لم یؤمنوا بهذا الحدیث ... جعلنا ما على الأرض زینة لها لنبلوهم) در آیه قبل، خداوند، پیامبر(ص) را از پافشارى بى حد براى ایمان آورى مردم به قرآن، بازداشته است و در این آیه، بیان مى دارد که دنیا و جلوه هاى آن، براى آزمایش انسان ها برپا شده است، بنابراین، خداوند، گرچه قرآن را مایه آگاهى انسان قرار داده، ولى نمى خواهد او را بر پذیرش آن اجبار کند، بلکه مى خواهد که او با آگاهى کامل و با اختیار خود، در این آزمون شرکت کند.
۱۰- مجبور کردن مردم بر ایمان آورى، ناسازگار با هدف هستى و آزمون آنان است. (فلعلّک بخع نفسک ... إنّا جعلنا ما على الأرض ... لنبلوهم) مطرح ساختن ابتلا و آزمایش انسان ها به عنوان فلسفه و هدف براى آفرینش زمین و موهبت هاى آن، اشاره به این نکته دارد که براساس این هدف و فلسفه، نمى توان مردم را بر ایمان مجبور کرد و نباید انتظار داشت که همه آنان در برابر دعوت پیامبران و منادیان هدایت، تسلیم شوند.
۱۱- روى گردانى کافران از ارزش هاى نو قرآن، معلولِ دنیاطلبى آنان است. لم یؤمنوا بهذا الحدیث ... ما على الأرض زینة لها لنبلوهم جمله «إنّا جعلنا ما على الأرض زینة لها» مى تواند به عنوان تعلیلى براى اِعراض کافران مطرح باشد; یعنى، زیبایى دنیا، باعث شده که ایشان به آن، دلْ خوش کنند و به قرآن ایمان نیاورند.
۱۲- فریفتگى به جلوه هاى مادّى دنیا، مانع اصلى نیکْ کردارى است. (ما على الأرض زینة لها لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً)
۱۳- گرایش به زیبایى ها، در سرشت انسان نهفته است. (جعلنا ما على الأرض زینة لها لنبلوهم) آفرینش زیبایى ها به منظور آزمایش انسان، در صورتى معنا خواهد داشت که گرایش به زیبایى در وجود انسان نهفته باشد.
روایات و احادیث
۱۴- «عن على بن الحسین(ع):...انّ اللّه عزّوجلّ ...انّما خلق الدنیا و خلق أهلها، لیبلوهم فیها أیّهم أحسن عملاً لآخرته ; از امام سجاد(ع) روایت شده که فرمود: ... همانا، خداى، عزّوجلّ، ... دنیا و اهل آن را، تنها، براى این آفرید تا آنان را در آن بیازماید که کدام شان براى آخرت اش بهتر عمل مى کند».[۱]
۱۵- «عن ابن عمر قال: تلا رسول اللّه(ص) هذه الآیة «لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً» فقلت; ما معنى ذلک یا رسول اللّه(ص)؟ قال: لیبلوکم أیّکم أحسن عقلاً و أورع عن محارم اللّه و أسرعکم فى طاعة اللّه ; ابن عمر گوید: رسول اللّه(ص) این آیه را تلاوت فرمود: «لنبلوهم أیّهم أحسن عملاً» به ایشان گفتم: اى رسول اللّه(ص)! معناى این سخن چیست؟ فرمود:مراد این است تا خدا، شما را آزمایش کند که کدام تان عقلِ بهتر دارد و از حرام هایش بیشتر پرهیز مى کند و کدام تان در اقدام به اطاعت خدا سریع تر است».[۲]
موضوعات مرتبط
- آفرینش: فلسفه آفرینش ۱۰، ۱۴
- احسان: موانع احسان ۱۲
- استعداد: زمینه شکوفایى استعداد ۶
- امتحان: زمینه امتحان ۲; عوامل شکست در امتحان ۸; عوامل موفقیت در امتحان ۸; فلسفه امتحان ۱۰
- انسان: اختیار انسان ۷، ۹; امتحان انسان ها ۲، ۱۴; زیباطلبى انسان ۱۳; فطریات انسان ۱۳; فلسفه امتحان انسان ها ۳; فلسفه خلقت انسان ۴، ۱۴; گرایشهاى انسان ۱۳
- انگیزش: اهمیت زمینه انگیزش ۶
- ایمان: نفى اکراه در ایمان ۱۰
- تلاش: اهمیت زمینه تلاش ۶
- جبرواختیار ۹: بطلان جبر ۱۰
- خدا: امتحانهاى خدا ۸; خالقیت خدا ۱
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۱۲
- رهبران دینى: مسؤولیت رهبران دینى۷
- زمین: زینتهاى زمین ۱
- طبیعت: خالق طبیعت ۱; زیباییهاى طبیعت ۱، ۲; نقش زیباییهاى طبیعت ۵
- عمل: آثار عمل ۸; تحقق بهترین عمل ۴; زمینه عمل ۵
- قرآن: عوامل اعراض از قرآن ۱۱; فلسفه قرآن ۹; معرضان از قرآن ۱۱
- کافران: آثار دنیاطلبى کافران ۱۱
- گرایشها: گرایش به زیبایى ۱۳
- محسنان: تشخیص محسنان ۳; مراد از محسنان ۱۵
- محمد(ص): مسؤولیت محمد(ص) ۷
- مردم: اهمیت هدایت مردم ۷
- موجودات: خالق موجودات ۱
- نعمت: فلسفه نعمت ۴
منابع
