الدخان ٥٦
| کپی متن آیه |
|---|
| لاَ يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولَى وَ وَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ |
ترجمه
| الدخان ٥٥ | آیه ٥٦ | الدخان ٥٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْمَوْتَةَ الأُولی»: مراد مرگ بعد از فرا رسیدن اجل در دنیا است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۳۴ - ۵۹ سوره دخان
- توضيح سخن منكران معاد كه گفتند: «إن هِىَ إلّا مَوتَتُنَا الأولى»
- خلاصه اشكال آیه فوق و پاسخ آن
- اثبات معاد با بيان اين كه خلقت آسمان ها و زمين، به «حق» بوده
- مراد از اين كه فرمود: اهل بهشت، جز مرگ نخستين، مرگى نمى چشند
- پاسخ از اشكال دوم آیه: «الموتةَ الأولی»
- بحث روایتی: رواياتى درباره «تبع»، «شفاعت» و...
تفسیر نور (محسن قرائتی)
لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولى وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ «56» فَضْلًا مِنْ رَبِّكَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ «57»
در بهشت جز مرگ نخستين (كه پشت سر گذاشته‌اند) مرگى نخواهند چشيد و خداوند آنان را از عذاب سوزان حفظ نموده است. (اينها همه) بخششى است از طرف پروردگارت، اين است همان كاميابى بزرگ.
جلد 8 - صفحه 507
پیام ها
1- حفاظت در دنيا سبب حفاظت در آخرت است. كسى كه در دنيا با تقوا خود را حفظ كرد، در آخرت خداوند او را از دوزخ حفظ مى‌كند. إِنَّ الْمُتَّقِينَ ... وَ وَقاهُمْ ...
2- بهشت جاودانه است و بهشتيان از دغدغه مرگ در امانند. لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ ...
3- هيچ كس از خداوندطلبى ندارد، هر چه هست فضل اوست. «فَضْلًا مِنْ رَبِّكَ»
4- تمام كاميابى‌هاى بهشتيان در سايه لطف خداوند است، اگر رهنمود و سوز و خلوص پيامبر نبود، متّقين در كار نبودند تا به بهشت برسند. «فَضْلًا مِنْ رَبِّكَ»
5- سعادت واقعى در سايه‌ى تقوا و نجات از دوزخ است. وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ ...
ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولى وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ (56)
لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ: نچشند در بهشت، مرگ را.
نكته: تشبيه فرموده موت را به طعامى كه به ذائقه دريابند، وجه شبه ادراك
جلد 12 - صفحه 34
باشد كه جنس ذوق است، مراد آنكه ايشان در بهشت مرگ را دريابند، إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولى: مگر آن مرگ اول را كه در دنياست دريافته‌اند. و ذكر اين به جهت آنست كه چون معهود مردمان است كه هر زندگى را در عقب آن مرگ است پس حق تعالى زندگى آخرت را از آن مستثنى گردانيده و فرمود آن زندگى بهشتى را مرگ در عقب آن نباشد، پس جاويد و هميشگى خواهند بود. وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ: و نگاهداشت خدا ايشان را از عذاب جهنم.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ (51) فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (52) يَلْبَسُونَ مِنْ سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ مُتَقابِلِينَ (53) كَذلِكَ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عِينٍ (54) يَدْعُونَ فِيها بِكُلِّ فاكِهَةٍ آمِنِينَ (55)
لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولى وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ (56) فَضْلاً مِنْ رَبِّكَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (57) فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ (58) فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ (59)
ترجمه
همانا پرهيزكاران در جايگاه امنى هستند
در بوستانها و كنار چشمه‌ها
ميپوشند از حرير نازك و سطبر برّاق و در برابر يكديگر ميباشند
امر از اين قرار است و قرين نموديم آنان را بزنان سفيد روى فراخ چشم
طلب ميكنند در آن جا هر ميوه‌اى را با آنكه هستند ايمنان
نميچشند در آنجا مرگ را غير از مرگ نخستين بار و نگاه دارد آنان را از عذاب دوزخ
براى تفضّلى از پروردگار تو اين است آن كاميابى بزرگ
پس جز اين نيست كه آسان نموديم آن را بزبان تو باشد كه آنها پند گيرند
پس منتظر باش همانا آنها منتظرانند.
تفسير
خداوند متعال بعد از بيان احوال كفّار از آتيه اهل تقوى و اخيار خبر داده كه آنها در جايگاه امن و امانى مأوى دارند كه انتقال و زوالى و كلال و ملالى در آنجا و براى آنها نيست باغهائى است خرّم از اشجار و چشمه‌هائى است جارى در انهار ميپوشند از لباسهاى حرير رقيق و حرير غليظ برّاق كه گفته‌اند بآن مناسبت استبرق ناميده شده با آنكه براى استيناس و تفكّه در برابر يكديگر نشسته باشند جريان امر چنين است و خداوند همنشين و قرين فرموده ايشان را با حور عين كه اوصاف آنها مكرّر ذكر شده و حوراء زن بسيار سفيد و عيناء درشت چشم را گويند و حور و عين دو جمع است براى آن دو و ظاهرا بايد سياهى چشمشان غالب بر سفيدى باشد مانند چشم آهو و بفرمان ايشان در بهشت حاضر ميشود هر ميوه‌ئى كه بخواهند در حاليكه ايمن باشند از ضرر آن ميوه و ناگوار شدن آن
جلد 4 صفحه 630
نميچشند در آن طعم مرگ را ديگر كه آن غير از مرگ نخستين بار باشد كه در دنيا چشيدند و خداوند آنان را از عذاب جهنّم حفظ ميفرمايد براى تفضّل بآنها اگر چه احيانا مرتكب بعضى از معاصى صغيره شده باشند بلكه اگر هيچ معصيتى هم از آنها سر نزده باشد و مستحقّ اينهمه عطا باشند باز مستحق تفضّلند نه طلبكار چون بوظيفه عبوديّت خود عمل نموده‌اند و اين استحقاق فضل كاميابى بزرگ هميشگى و نيل بمقاصد و ايمنى از مفاسد است و ما آسان نموديم تلاوت و فهم معانى ظاهرى قرآن را چون نازل نموديم آن را بلغت تو كه زبان عربى است براى آنكه اهل عربستان كه بدوا بآن مخاطب ميباشند متذكّر شوند اموريرا كه متذكّر نبودند و نميباشند ولى چون آنها متذكّر نشدند و اعراض از ذكر نمودند پس منتظر باش كه بكيفر اعمالشان بزودى خواهند رسيد چنانچه آنها هم منتظرند آسيبى بتو برسد و بخيال خودشان آسوده شوند يا وعده ما در باره آنها منجز شود چون كسيكه كار بدى ميكند منتظر نتيجه بد آن ميباشد در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه مداومت بتلاوت سوره دخان در نمازهاى واجب و مستحب خود داشته باشد خداوند او را از آمنين در روز قيامت محشور ميكند و در سايه عرش خود جاى ميدهد و حسابش را آسان ميفرمايد و نامه عملش بدست راستش داده ميشود و از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم روايت شده كه هر كس در شب يا روز جمعه سوره دخان را بخواند خداوند براى او در بهشت خانه‌ئى بنا كند و مداومت بآن در ليالى ماه رمضان مخصوصا شب بيست و سوم كه اقوى محتملات شب قدر است آثار مخصوص و ثواب بسيار دارد و الحمد للّه رب العالمين.
جلد 4 صفحه 631
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
لا يَذُوقُونَ فِيهَا المَوت‌َ إِلاَّ المَوتَةَ الأُولي وَ وَقاهُم عَذابَ الجَحِيم‌ِ (56)
نميچشند مرگ را در بهشت مگر همان مرگ اولي در دنيا و حفظ ميفرمايد آنها را از عذاب جهنم. اينکه آيه مشتمل بر دو جمله است يكي خلود که ابد الاباد در بهشت متنعم هستند و فناء و زوال ندارد که جمله:
لا يَذُوقُونَ فِيهَا المَوت‌َ إِلَّا المَوتَةَ الأُولي دلالت دارد، ديگري ايمن از عذاب که:
وَ وَقاهُم عَذابَ الجَحِيم‌ِ باشد و تمام اينها نه از روي استحقاق است بلكه از راه تفضل است که ميفرمايد:
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 56)- جاودانگی بهشت و نعمتهای بهشتی ششمین موهبت الهی بر متقین است، چرا که آنچه فکر انسان را به هنگام وصال ناراحت می‌کند بیم فراق است، لذا می‌فرماید: «آنها هیچ مرگی جز همان مرگ اول (که در دنیا چشیدند) نخواهند چشید»! (لا یَذُوقُونَ فِیهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولی).
سر انجام هفتمین و آخرین نعمت را در این سلسله چنین بیان می‌کند:
«و خداوند آنها را از عذاب دوزخ حفظ کرده است» (وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِیمِ).
کمال این نعمتها در این است که احتمال عذاب و فکر مجازات، بهشتیان را به خود مشغول نمی‌دارد و نگران نمی‌کند.
اشاره به این که اگر پرهیزکاران لغزشهایی هم داشته‌اند خدا به لطف و کرمش آنها را بخشیده، و به آنها اطمینان داده است که از این نظر نگرانی به خود راه ندهند.
نکات آیه
۱- تقواپیشگان، داراى حیاتى جاودان در بهشت برین (لایذوقون فیها الموت إلاّ الموتة الأُولى) عبارت «الموتة الاُولى»، ناظر به مرگ دنیوى است و استثنا «إلاّ الموتة الاُولى» تأکیدى بر جاودانگى تقواپیشگان در آخرت است.
۲- بهشتیان، فارغ از دغدغه مرگ و از دست دادن نعمت ها (لایذوقون فیها الموت)
۳- راه نداشتن مرگ در بهشت، نمودى از امنیت عام و فراگیر حیات اخروى تقواپیشگان (فى مقام أمین ... فکهة ءامنین . لایذوقون فیها الموت) ارتباط این آیه با «مقام أمین» در آیات پیشین و «آمنین» در آیه قبل، گویاى برداشت یاد شده است.
۴- ایمنى از مرگ، حلاوت بخش نعمت هاى بهشتى براى متقین (لایذوقون فیها الموت إلاّ الموتة الأُولى) از این که پس از ذکر نعمت هاى بهشتى به ایمنى آنان از مرگ اشاره شده است; مطلب بالا استفاده مى شود.
۵- دور ماندن بهشتیان از ناگوارى هاى جهنم، در پرتو لطف و حمایت خداوند (و وقهم عذاب الجحیم)
۶- لغزش هاى دنیوى متقین، مورد غفران و بخشایش خداوند در آخرت * (و وقهم عذاب الجحیم) تعبیر «وقاهم عذاب الجحیم»، مى رساند که «متقین» چه بسا با همه تقواى خویش، لغزش هایى دارند که آنان را در معرض کیفر قرار داده است; اما خداوند با رحمت خویش آنها را از عذاب دوزخ ایمن داشته است.
موضوعات مرتبط
- بهشت: جاودانان در بهشت ۱
- بهشتیان: آرامش بهشتیان ۲; بهشتیان و سلب نعمت ۲; بهشتیان و مرگ ۲; جاودانگى بهشتیان ۲
- جهنم: مصونیت از جهنم ۵
- خدا: آمرزشهاى اخروى خدا ۶
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۵
- متقین: آمرزش متقین ۶; امنیت اخروى متقین ۳; حیات اخروى متقین ۳; متقین در بهشت ۱; نعمتهاى اخروى متقین ۴
- مرگ: مصونیت از مرگ ۴
منابع
