النبإ ٢٨
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ کَذَّبُوا بِآيَاتِنَا کِذَّاباً |
ترجمه
| النبإ ٢٧ | آیه ٢٨ | النبإ ٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کِذَّاباً»: سخت تکذیب کردن. ستیزه‌جویانه دروغ پنداشتن. مصدر باب تفعیل است، همچون فِسّار (نگا: کشّاف) و قِصّار و خِرّاق (نگا: معانی‌القرآن).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۷ - ۴۰، سوره نباء
- اوصاف قيامت ، نباء عظيمى كه واقع خواهد شد
- توضيحى پيرامون به راه انداخته شدن كوه ها و سراب شدنشان (و سيرتالجبال فكانت سراباء)
- معناى ((احقاب )) كه درباره ماندن طاغيان در جهنم فرمود: ((لا بثين فيها احقابا))
- اشاره به مطابقت جزا با اعمال ، اعمالى كه ثبت و ضبط شده اند
- پاداش نيك متقين : نعمت هاى بهشتى
- بيان مقصود از اينكه فرمود: ((لا يملكون منه خطابا...))
- مراد از ((روح )) در: ((يوم يقوم الروح و الملئكه ....))
- منظور از كسانى كه در قيامت ((لا يتكلمون )) و مراد از استثناء: ((الا من اذن له الرحمن...))
- گفتارى درباره معناى روح و مراتب آن در قرآن
- رواياتى درباره معناى ((احقاب ))، مراد از ((روح ))، و... درذيل آيات گذشته
- ما هستيم آنها كه در قيامت اجازه سخن داشته شفاعت مى كنيم
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ جَهَنَّمَ كانَتْ مِرْصاداً «21» لِلطَّاغِينَ مَآباً «22» لابِثِينَ فِيها أَحْقاباً «23» لا يَذُوقُونَ فِيها بَرْداً وَ لا شَراباً «24» إِلَّا حَمِيماً وَ غَسَّاقاً «25» جَزاءً وِفاقاً «26» إِنَّهُمْ كانُوا لا يَرْجُونَ حِساباً «27» وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً «28» وَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ أَحْصَيْناهُ كِتاباً «29» فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذاباً «30»
همانا دوزخ، كمينگاهى است. براى سركشان، جايگاه و بازگشتگاهى است. روزگارانى در آن به سر برند. در آن دوزخ، نه خنكى چشند و نه آشاميدنى. مگر آب جوش و خونابه و چركابه‌اى. كه اين، كيفرى مناسب گناه آنهاست. آنان بودند كه به روز حساب، اميد و باورى نداشتند. و آيات ما را به سختى تكذيب مى‌كردند. (ولى) ما حساب همه چيز را در كتاب خود داشتيم. پس بچشيد كه جز عذاب بر شما نمى‌افزاييم.
نکته ها
«مرصاد» يعنى كمينگاه و «طاغين» از «طغيان»، بى‌اندازه پيش رفتن در معصيت است.
«مئاب» از «اوب» به معناى قرارگاه و رجوع است و فرجام را از آن جهت مئاب گويند كه انسان با عمل خود آن را فراهم كرده و اكنون به آن باز مى‌گردد.
جلد 10 - صفحه 364
«احقاب» جمع «حقب» به معناى مدت طولانى است.
در روايات مى‌خوانيم: «احقاب» جمع «حُقب» و هر حقب شصت سال و به گفته بعضى هشتاد سال است كه هر روز آن مثل هزار سالى است كه شما در دنيا مى‌شماريد. «1»
«حميم»، آب داغ و «غساق»، آب زردى است كه از زخم و چرك و خون خارج مى‌شود.
ممكن است معناى آيه چنين باشد كه جهنم براى همه در كمين است ولى متقين از آن عبور مى‌كنند و براى مجرمان جايگاه مى‌شود. «لِلطَّاغِينَ مَآباً»
با توجّه به عدالت الهى كه كيفر و جزا مطابق عقائد و كردار است، «جَزاءً وِفاقاً» پس زيادى عذاب در آيه «فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذاباً» به خاطر زيادى كفر و فرار از حق است. «فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعائِي إِلَّا فِراراً» «2» چون در برابر هر دعوتى از انبيا، فرار كفار بيشتر مى‌شود، خداوند نيز عذاب آنان را بيشتر مى‌كند.
در دوزخ، به جاى سردى، گرمى و به جاى شراب، غسّاق است. «بَرْداً وَ لا شَراباً إِلَّا حَمِيماً وَ غَسَّاقاً»
پیام ها
1- دوزخ، از هم اكنون در كمين خلافكاران است. «إِنَّ جَهَنَّمَ كانَتْ مِرْصاداً»
2- گرفتار شدن و به دام افتادن مجرمان، امرى قطعى است. «مِرْصاداً لِلطَّاغِينَ»
3- طغيان‌گرى، نشانه دوزخيان است. «لِلطَّاغِينَ»
4- كيفرهاى الهى عادلانه است. «جَزاءً وِفاقاً»
5- حتى احتمال حساب و كتاب در قيامت، براى كنترل انسان كافى است.
«لا يَرْجُونَ حِساباً»
6- بى‌اعتقادى به قيامت، رمز طغيان است. لِلطَّاغِينَ ... لا يَرْجُونَ حِساباً
7- انكار قيامت، زمينه انكار همه چيز است. «لا يَرْجُونَ حِساباً وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً»
8- ريز و درشت كارها حساب و كتاب دارد و خداوند احاطه علمى به همه چيز
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». نوح، 6.
جلد 10 - صفحه 365
دارد و اين احاطه، ثابت و باقى است. ( «كِتاباً» رمز ثبوت و بقا است) «كُلَّ شَيْ‌ءٍ أَحْصَيْناهُ كِتاباً»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً «28»
«1» به اين مضمون، بحار الانوار ج 8، باب النار، ص 302، روايت 61.
«2» بحار الانوار، ج جديد، ج 8، باب النار ص 259.
«3» بحار الانوار، ج جديد، ج 8، باب النار ص 259.
جلد 14 - صفحه 20
وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا: و تكذيب كردند به آيتهاى ما، كذّابا: تكذيب كردنى.
مراد آياتى است كه انبيا بديشان نمودند، يا آيات قرآن يا به حجج الهى كه از جمله آنها ائمه هدى عليهم السّلام‌اند.
در كتاب كافى- از حضرت باقر عليه السّلام مروى است كه تمام ائمه آيات خدا مى‌باشند. «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كانَ مِيقاتاً «17» يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً «18» وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَكانَتْ أَبْواباً «19» وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَراباً «20» إِنَّ جَهَنَّمَ كانَتْ مِرْصاداً «21»
لِلطَّاغِينَ مَآباً «22» لابِثِينَ فِيها أَحْقاباً «23» لا يَذُوقُونَ فِيها بَرْداً وَ لا شَراباً «24» إِلاَّ حَمِيماً وَ غَسَّاقاً «25» جَزاءً وِفاقاً «26»
إِنَّهُمْ كانُوا لا يَرْجُونَ حِساباً «27» وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً «28» وَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ أَحْصَيْناهُ كِتاباً «29» فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلاَّ عَذاباً (30)
ترجمه
همانا روز جدائى ميباشد وعده گاه
روزى كه دميده ميشود در صور پس ميآئيد دسته دسته
و گشوده شود آسمان پس بوده باشد درها
و روان كرده شوند كوهها پس گردند مانند سراب
همانا جهنّم ميباشد كمينگاه
براى سركشان جاى بازگشت
درنگ كنندگانند در آن روزگارهائى
نميچشند در آن خنكى و نه مشروبى
مگر آب جوشان و چرك جراحتها
كيفرى موافق كردارشان
همانا آنها احتمال نميدهند حسابى را
و تكذيب كردند آيات ما را تكذيب كردنى
و همه چيز را ضبط نموديم آنرا بنوشتن
پس بچشيد پس نمى‌افزائيم هرگز بر شما مگر عذاب را.
تفسير
خداوند متعال بعد از ذكر آيات قدرت و نعمت بى‌منتهاى خود ميفرمايد همانا روز قيامت كه روز جدا شدن حق از باطل است حق است و نبايد در آن اختلاف شود چون قدرت خدا بيش از اينها است و كسيكه مردمى را خلق و وسائل آسايش آنانرا مهيّا نموده دو مرتبه هم ميتواند بنمايد و آنروز ميقات و وقت مقرّر الهى است براى حساب و جزاى بندگان كه دنيا در آنروز بآخر ميرسد و بزندگانى مردم در اينعالم خاتمه داده ميشود و آنروزى است كه اسرافيل در دفعه دوم ميدمد در صور پس شما مردم زنده و فوج فوج و دسته دسته در پيشگاه الهى حاضر ميگرديد در مجمع از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نقل نموده كه در جواب سؤال از اين آيه فرمود كه ده دسته از امّت من از مسلمانان جدا شوند بعضى بصورت بوزينگان باشند و آنها نمّا مانند و بعضى بصورت خوكان و آنها حرام خوارانند و پاره‌اى نگونسار بمحشر كشيده ميشوند و آنان ربا خوارانند و جمعى كور تردّد مينمايند و آنها جور كنندگانند و فرقه‌اى لال و كرند و آنها كسانى هستند كه
جلد 5 صفحه 333
عجب به اعمال خود مينمودند و جماعتى ميجوند زبان بيرون افتاده خودشان را و ريم و چرك از دهانشان سرازير است و موجب نفرت اهل محشر ميشوند و آنها دانشمندان و حكم كنندگانى هستند كه اقوالشان با اعمالشان مخالف است و بعضى دست و پا بريده باشند و آنان كسانى هستند كه همسايه آزارى مينمايند و پاره‌اى بدار آتشين آويخته شده‌اند و آنها كسانى هستند كه نزد پادشاهان از مردم سعايت مينمايند و بعضى از مردار بدبوترند و آنها شهوت‌رانان و كسانى هستند كه حقوق الهيّه را ادا نمينمايند و پاره‌اى با جبّه‌هاى چسبنده بر بدن از قطران وارد شوند و آنها اهل تكبّر و بزرگ منشى ميباشند و آسمان شكافته ميگردد و راههائى براى نزول ملائكه در آن باز ميشود و قمّى ره نقل فرموده كه درهاى بهشت باز ميگردد و كوهها از جاى خودشان كنده و پراكنده ميگردند و مانند سراب كه از دور در بيابان بنظر مى‌آيد كه آب است بنظر ميآيند كه كوهند ولى نيستند و جهنّم كمينگاهى است براى اهل معصيت كه مأمورين آن مترصد گرفتن آنانند واحدى از آنها را بحال خودشان واگذار نمينمايند و آن مرجع و مأوى و جايگاه اخير اهل طغيان و تجاوز از حدود الهى است و درنگ كنندگانند در آن روزگارهاى دراز و سالهاى متمادى كه هر روز آن بقدر هزار سال دنيا است چون احقاب جمع حقب است كه بمعناى روزگار و سال و سالها است و اخبار در تعيين آن در يك سال و هشتاد سال و شصت و اند سال و در آنكه مراد دوام يا انقطاع باشد مختلف شده است و ظاهرا اين آيه بهيچ يك دلالت ندارد ولى آيات آتيه مؤيّد دوام است و نمى‌چشند و نيابند در جهنّم چيز خنكى را اگر چه هواى لطيف باشد كه موجب تخفيف حرارت آنها گردد و قمّى ره فرموده مراد از برد خواب است و نمى‌چشند مشروبى از مشروبات را مگر آب جوشان و ريم و چرك جارى از بدن جهنّميان و تفسير آن در سوره ص گذشت اين جزا موافق و مطابق با عقائد و اعمال آنها است و زيادتر از ميزان استحقاق آنها نيست چون آنان در دنيا معتقد بحساب و جزا نبودند و احتمال چنين روزى را نميدادند و تكذيب نمودند آيات قرآنيّه و آيات الهيّه را كه انبيا و اوليا باشند تكذيب نمودنى آشكار و اين بزرگترين گناهان است كه
جلد 5 صفحه 334
مغفور نخواهد شد و موجب خلود در آتش است و ما هر چيز و هر گناه و مقدار جزاء آنرا در لوح محفوظ ثبت و ضبط نموده‌ايم و بكفّار ميگوئيم پس بچشيد عذاب جهنّم را و بدانيد كه هرگز نخواهيم افزود از براى شما چيزى مگر عذابى بر عذاب شما.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنَّهُم كانُوا لا يَرجُون‌َ حِساباً «27» وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذّاباً «28»
بدرستي که اينها بودند اميد نداشتند حساب را و تكذيب كردند بآيات ما تكذيبي. اما حساب را ميفرمايد: وَ نَضَع‌ُ المَوازِين‌َ القِسطَ لِيَوم‌ِ القِيامَةِ فَلا تُظلَم‌ُ نَفس‌ٌ شَيئاً وَ إِن كانَ مِثقال‌َ حَبَّةٍ مِن خَردَل‌ٍ أَتَينا بِها وَ كَفي بِنا حاسِبِين‌َ انبياء آيه 48. و يكي اسامي قيامت يوم الحساب است و آيات در باب محاسبه بسيار است و از ضروريات دين است و منكر آن كافر و مرتد است، و اهل محشر در امر حساب مختلف هستند يك دسته بي حساب داخل بهشت ميشوند و يك دسته بي حساب داخل جهنم، و يك دسته حساب يسير دارند، و يك دسته حساب سخت دارند، اشخاصي که هيچ گناه ندارند:
يدخلون الجنة بغير حساب و كساني که هيچ عمل صالحي ندارند بغير حساب وارد جهنم، خَلَطُوا عَمَلًا صالِحاً وَ آخَرَ سَيِّئاً اگر قابليت عفو دارد: يُحاسَب‌ُ حِساباً يَسِيراً وَ يَنقَلِب‌ُ إِلي أَهلِه‌ِ مَسرُوراً و اگر قابليت ندارد که بدون ايمان است حساب شديد سخت، و اعمال نيك آنها چون ايمان نبوده باطل: وَ قَدِمنا إِلي ما عَمِلُوا مِن عَمَل‌ٍ فَجَعَلناه‌ُ هَباءً مَنثُوراً فرقان آيه 25.
إِنَّهُم كانُوا لا يَرجُون‌َ حِساباً بكلي منكر هستند.
وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذّاباً آيات الهي را سحر يا مستند بطبيعت و اتفاق ميپندارند انبياء را ساحر و كذاب و مجنون و مفتري ميشمارند منكر وحي هستند قرآن را مفتريات ميگويند ائمه اطهار را انكار ميكنند، علما را از آنها فرار ميكنند و گرگ ميپندارند و و و.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 28)- و لذا بلافاصله می‌افزاید: «و آیات ما را بکلی تکذیب کردند» (و کذبوا بآیاتنا کذابا).
هوای نفس آن چنان بر آنها چیره شده بود که همه آیات بیدارگر الهی را شدیدا انکار کردند، تا به هوسهای سرکش خود ادامه دهند، و به خواسته‌ها و تمنیات نامشروع خویش لباس عمل بپوشانند.
نکات آیه
۱ - طغیان گران دوزخى، آیات الهى را دروغ شمرده و بر تکذیب آن اصرار مىورزیدند. (و کذّبوا بایتنا کذّابًا) «کذّاباً» (مصدر باب «تفعیل»)، مفعول مطلقى است که بر تأکید دلالت دارد.
۲ - آیات معاد در دیدگاه طغیان گران، دروغ و به دور از واقعیت است. (و کذّبوا بایتنا کذّابًا) مراد از «آیاتنا» - به قرینه «لایرجون حساباً» در آیه قبل - آیاتى است که معاد را مطرح کرده بود.
۳ - بسیارى از آیات قرآن، هشدار دهنده مردم درباره معاد و حسابرسى در قیامت است. (لایرجون حسابًا . و کذّبوا بایتنا کذّابًا) جمع بودن «آیات» بر نکته یاد شده دلالت دارد. به قرینه کلمه «حساباً» - در آیه قبل - موضوع حسابرسى در مجموعه آن آیات مطرح شده است.
۴ - طغیان گرى و گناه بى حد، پیامد تکذیب آیات و نشانه هاى خداوند است. (للطّ-غین ... و کذّبوا بایتنا کذّابًا) ارتباط این آیه با آیات پیشین، گویاى برداشت یاد شده است. مراد از «آیاتنا»، ممکن است آیات نازل شده از سوى خداوند باشد. هم چنین مى تواند علاوه بر آن، آیات و نشانه هاى وجود و یگانگى خداوند نیز باشد.
۵ - باور نداشتن معاد، زمینه ساز انکار تعالیم الهى و آموزه هاى دینى است. (لایرجون حسابًا . و کذّبوا بایتنا کذّابًا)
۶ - تکذیب آیات الهى، مایه گرفتارى به عذاب جهنم و محرومیت از لذّت برودت و آشامیدن آب در آخرت (إنّ جهنّم ... لایذوقون ... و کذّبوا بایتنا کذّابًا)
۷ - نوشیدن آب جوشان و خونابه چرکین و بدبو در جهنم، عقوبتى مناسب با گناه تکذیب آیات الهى (إلاّ حمیمًا و غسّاقًا ... و کذّبوا بایتنا کذّابًا) ترتیب پنج آیه مورد بحث، به گونه اى است که آیه «جزاء وفاقاً»، دو عقوبت قبل از خود را کیفرى مناسب، براى دو گناه بعد از خود قلمداد کرده است. عقوبت ها یکى منفى (لایذوقون) و دیگرى مثبت (إلاّ حمیماً و غساقاً) بود و گناهان نیز یکى منفى (لایرجون) و دیگرى مثبت (کذّبوا) است. آیه «جزاء وفاقاً» در میان آنها، گویاى تناسب عقوبت منفى با گناه منفى و تناسب عقوبت مثبت با گناه مثبت است. برداشت یاد شده بیانگر تناسب دو مثبت است.
موضوعات مرتبط
- آب: عوامل محرومیت از آب ۶
- آیات خدا: آثار تکذیب آیات خدا ۶; عوامل تکذیب آیات خدا ۴; مکذبان آیات خدا ۱
- جهنم: آب داغ جهنم ۷; بدبویى آشامیدنیهاى جهنم ۷; چرکابه جهنم ۷; موجبات جهنم ۶
- جهنمیان: تکذیبگرى جهنمیان ۱
- حسابرسى: تعدد آیات حسابرسى اخروى ۳; هشدار به حسابرسى اخروى ۳
- دین: آسیب شناسى دینى ۵; زمینه تکذیب دین ۵
- سرما: عوامل محرومیت از سرماى اخروى ۶
- طغیان: آثار طغیان ۴
- طغیانگران: تکذیبگرى طغیانگران ۱، ۲
- عذاب: موجبات عذاب اخروى ۶
- قرآن: هشدارهاى قرآن ۳
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۷
- گناه: آثار گناه ۴
- معاد: آثار تکذیب معاد ۵; تعدد آیات معاد ۳; مکذبان آیات معاد ۲; هشدار به معاد ۳
- نظام کیفرى :۷
منابع
