آل عمران ١١
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
ترجمه
| آل عمران ١٠ | آیه ١١ | آل عمران ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«دَأب»: عادت. کار. جار و مجرور «کَدَأْبِ»: متعلّق است به (دَأْب) محذوف و تقدیر آن چنین است: دَأْبُهُمْ کَدَأْبِ. «آلِ»: اهل. پیروان. دار و دسته. «فِرْعَوْن»: لقب شاهان مصر. در اینجا مراد فرعون معاصر موسی است به نام رامسس دوم.
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۱۰، سوره آل عمران
- آهنگ و غرض كلى اين آيات و ارتباط آنها با آياتقبل
- ديدگاه انسان مادى به مال و اولاد
- وجه مقدم ساختن ((اموال )) بر ((اولاد)) در آيه شريفه
- تكذيب كنندگان (از كفار) منشاء اصلى آتش هستند و ديگران به آتش آنها مى سوزند
- معناى ((شديد العقاب )) بودن خداى سبحان
- آيه شريفه ((قد كان لكم )) ناظر بر واقعه بدر است كه در آن با نصرت الهى مؤ منينظفريافتند
- معناى آيه شريفه در نتيجه
- بيان وجوه و احتمالاتى كه درباره مرجع ضميرها در آيه شريفه گفته شده است
- معناى بصير و بصيرت در معارف الهى
- اموال و لذائذ اين دنيا وسائل در مقدّمه نيل به چيزى است كه نزد خدا است و خود مستقلاهدفنيستند
- چه كسى دنيا و متاع دنيوى را در نظر انسان زينت مى دهد؟
- دو گونه بودن جلوه گرى دنيا در نظر مردم
- فساد نظريه بعضى از مفسرين كه گفته اند حقايق و طبايع مستند به خدا است ، پس حبمال ولذايذدنيوى مستند به خداى تعالى است
- بخث در اين سوره از طبيعت امتها است
- فساد گفته مفسرى ديگر
- منشاء اشتباه اين مفسران ، غفلت از وجود ارتباط بين تمام اجزاى اين عالم مى باشد.
- در اين عالم نه فقط اعيان خارجى ، بلكه اوصاف وافعال نيز با هم مرتبط و وابسته هستند
- كون و فساد در غير اعمال و در اعمال سعادت آور، بلاواسطه مستند به خدا است ولى دراعمال شقاوت بار باواسطه مستند به او است
- چيزى كه دانشمندان را از بحث پيرامون جبر و اختيار بازداشته است
- چهار نكته راجع به آيه كريمه ((زين للناس حب الشهوات ))
- معناى تزئين حب براى مردم
- اصناف مردم از لحاظ دلبستگى به اقسام شهوات
- لذائذ و نعمتهاى دنيا در آخرت هم است با اين تفاوت كه نعمتهاى آخرت خالى از قبح وفساداست
- توضيحى درباره ((رضوان من اللّه ))
- علت تقابل رضوان با شهوات انسانى در آيه شريفه
- چرا لذائذ اخروى مختص به مؤ من است
- تقرير يك اشكال : لذائذ دنيوى براى بقاى انسان و حفظنسل او است ، در آخرت كه دار بقاءاست ،چه حاجتى اين گونه لذائذ هست
- جواب به اشكال فوق
- خلود و جاودانگى انسان در آخرت به معناى ابطال وجود او نيست ، بلكه ادامه وجود دنيوىاواست
- انسان علاوه بر نقص و كمال طبيعى ، نقص و كمالى نيز دارد كه به اختيار واعمال او بسته است
- تخلص از عذاب نعمتى افزون بر مغفرت است
- پنج خصلت براى متقين
- پس به اين عنايت ، تحمل شهادت و اداى آن هر دو شهادت است ، يعنى هر دو حق را حفظ واقامه مى كنند، و قسط و عدالت را به پا مى دارند. چرا خداوند در اين آيه اقامه شهادتمى كند
- توضيحى درباره رابطه بين عادل بودن خداى سبحان و شهادت او به وحدانيت خودش
- وجه اينكه ملائكه و صاحبان علم هم در كنار خدا شهادت مى دهند
- نقش و معناى ((قائما بالقسط)) در آيه شريفه
- پاسخ به سخن بعضى از مفسرين كه گفته اند مراد از شهادت دادن خدا، شهادت قولىنيست
- شهادت خداوند دعواى مشركين را باطل مى كند
- نتيجه معناى آيه : نفى شريك براى خداوند است
- علت تكرار ((لا اله الا هو)) و ختم آيه به دو نامه ((عزيز)) و ((حكيم ))
- بحث روايتى
- بالاترين لذتها در دنيا و آخرت كدام است ؟
نکات آیه
۱ - تکیه بر مال، اولاد و احساس بى نیازى از خدا، شیوه فرعونیان و پیشنیان آنان (لن تغنى عنهم ... کدأب ال فرعون و الذین من قبلهم)
۲ - فرعونیان، نمونه بارز کافرانى که امکانات مادى و انسانیشان، آنها را از عذاب نرهانید و از خدا بى نیازشان نکرد. (انّ الذین کفروا ... کدأب ال فرعون)
۳ - فرعونیان و پیشینیانشان که تکذیب کننده آیات خدا بودند، آتشگیره هاى دوزخند. (اولئک هم وقود النار. کدأب ال فرعون و الذین من قبلهم کذبوا بایاتنا) «کدأب ال»، یا تشبیه کافران عصر بعثت است به فرعونیان و پیشینیانشان و یا نمونه و مثالى است براى کافرانى که خود را بى نیاز از خدا پنداشتند و آتشگیره دوزخ شدند.
۴ - فرعونیان و پیشینیانشان، تکذیب کنندگان آیات الهى (کدأب ال فرعون و الذین من قبلهم کذّبوا بایاتنا)
۵ - مجازات کافران و تکذیب کنندگان آیات الهى، از سنّتهاى خداوند است. (کدأب ال فرعون و الذین من قبلهم کذّبوا بایاتنا فاخذهم اللّه بذنوبهم) خداوند همه کافران را در همه عصرها، تهدید به عذاب کرده و از این، عمومیّت سنّت الهى در مورد کافران، استنباط مى شود.
۶ - تکذیب آیات الهى، گناه بزرگى است. (کذّبوا بایاتنا فاخذهم اللّه بذنوبهم و اللّه شدید العقاب) شدّت عقاب، بیانگر بزرگى گناه است.
۷ - گرفتارى به عذاب الهى، نتیجه گناهان (فاخذهم اللّه بذنوبهم) بنابراینکه «باء» در «بذنوبهم» سببیه باشد.
۸ - فرعونیان و پیشینیانشان که تکذیب کنندگان آیات الهى بودند، گرفتار عقوبت شدید خدا شدند. (کذّبوا بایاتنا فاخذهم اللّه بذنوبهم و اللّه شدید العقاب)
۹ - سرگذشت فرعونیان، عبرتى براى کافران در سراسر تاریخ (انّ الذین کفروا ... کدأب ال فرعون ... فاخذهم اللّه) ذکر فرعونیان به عنوان مثال مى رساند که آنان، عبرت آیندگانند.
۱۰ - سابقه تکذیب و مقابله با آیات الهى در سراسر تاریخ (کدأب ال فرعون و الذین من قبلهم کذّبوا بایاتنا)
۱۱ - گناهان، خود، مایه و وسیله عذاب و کافران است. (فاخذهم اللّه بذنوبهم) بنابراینکه «باء» در «بذنوبهم» براى استعانت باشد.
۱۲ - فرعونیان، جز تکذیب آیات الهى، مرتکب گناهان دیگرى نیز شدند.* (کذّبوا بایاتنا فاخذهم اللّه بذنوبهم) اینکه کلمه «ذنوب» را به صورت اسم ظاهر و با صیغه جمع آورده است، مى تواند اشاره به مطلب فوق باشد; در غیر این صورت مى فرمود: «فاخذهم اللّه به» و یا «فاخذهم اللّه بذنبهم».
۱۳ - حاکمیّت اراده الهى بر روند تاریخ (انّ الذین کفروا ... فاخذهم اللّه بذنوبهم) حاکمیّت خداوند از «فاخذهم اللّه»، و تاریخ از «ال فرعون و الذین من قبلهم» که سیر تاریخ را نشان مى دهد استفاده شده است.
۱۴ - تکرار و تشابه حوادث تاریخ (کدأب ال فرعون و الذین من قبلهم)
۱۵ - کیفر الهى، سخت و طاقت فرساست. (و الله شدید العقاب)
موضوعات مرتبط
- آل فرعون: ۲، ۳، ۴، ۸، ۱۲ دنیاپرستى آل فرعون ۱ ; فرجام آل فرعون ۹
- آیات خدا: تکذیب آیات خدا ۳، ۴، ۵، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲
- انسان: نیازهاى معنوى انسان ۱، ۲
- اولاد: اتکاى به اولاد ۱
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۹ ; حرکت تاریخ ۱۴ ; سنّتهاى حاکم بر تاریخ ۱۳ ; فلسفه تاریخ ۱۴ ; فواید تاریخ ۹
- جهنم: آتشگیره جهنم ۳
- خدا: اراده خدا ۱۳ ; حاکمیت خدا ۱۳ ; سنّتهاى خدا ۵، ۱۳ ; عذاب خدا ۲، ۷، ۸، ۱۵
- عذاب،: اهل عذاب، ۳، ۸، ۱۱ ; مراتب عذاب، ۱۵ ; موجبات عذاب، ۳، ۵، ۷، ۸، ۱۱
- کافران: دنیاپرستى کافران ۲ ; فرجام کافران ۹ ; کیفر کافران ۵
- گناه: آثار گناه ۱۱ ; کیفر گناه ۷، ۱۱ ; گناه کبیره ۶
- گناهکاران: ۱۲
- مال: اتکاى به مال ۱
- مکذّبان: کیفر مکذّبان ۵، ۸
منابع
