البقرة ٢٤٧
ترجمه
البقرة ٢٤٦ | آیه ٢٤٧ | البقرة ٢٤٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أنَّی»: چگونه؟ از کجا؟ «لَمْ یُؤْتَ»: داده نشده است. «سَعَةً»: فزونی. فراوانی. «إصْطَفَاهُ عَلَیْکُمْ»: او را بر شما برگزیده است. «بَسْطَةً»: گسترش. فراخی. «وَاسِعٌ»: به معنی (ذُوسَعَةٍ) یعنی: دارا است، یا به معنی (مُوسِع) یعنی: توسعهدهنده و بخشایشگر است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۵۲ - ۲۴۴ ، سوره بقره
- بيان اتصال و ارتباط آيات مذكوره و آهنگ كلى آنها
- وجه مقيد ساختن قتال و جهاد به قيد ((فى سبيل الله ))و اشاره به معناى قرض دادن به خدا معيار
- معناى قبض و بسط و وجه اينكه سه صفت از صفات خداوند در اين آيه آمده است
- غلط بنى اسرائيل براى حاكم كه موجب اعتراض آنها به فرماندهى طالوت شد
- عمل به مصالح و قدرت بر اجراى آن ، لوازم و شرائط زمامدار است نه شرافت دودمان و ثروتمندى
- افعال خداى سبحان حكيمانه و داراى مصلحت است و در عين حال باريتعالى محكوم و مقهور مصالح نيست
- گفتارى در معناى ((سكينت )) آرامش روانى در سايه ايمان
- اشاره به پيروى جمعى اندك و با ايمان بر لشگرى گران و بى ايمان ، درد استان طالوت و جالوت
- لشكر طالوت سه طايفه شدند
- استعاره از كنايه اى لطيف در: ((ربنا افرغ علينا صبرا))
- توضيحى درباره دفاع و فطرى بودن آن در ذيل ((لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض ))
- مسئله دفع و غلبه معنايى و عمومى است
- گفته هاى ساير مفسرين در معناى دفع در آيه شريفه
- بحث روايتى (در ذيل آيات گذشته ، مربوط به قرض دادن به خدا، داستان طالوت ، مراد از سكينت ...)
- داستان جالوت و طالوت از زبان مبارك امام باقر (ع )
- برسى و توضيح بعضى جملات روايت قم
- داستان حضرت داود (ع ) و جنگ طالوت و جالوت به نقل از امام صادق (ع )
- روايتى در باره معناى سكينت
- بحث علمى و اجتماعى (بررسى سه اصل تنازع بقا، انتخاب و تبعيت محيط در طبيعت و اجتماع و نظر اسلام در اين مورد)
- اشكال به نظريه متقدمين از سوى دانشمندان متاءخر
- نظريه كلى فلسفى در باره سه اصل مذكور
- سخن بعضى از مفسرين مبنى بر اينكه آيه ((لولا دفع الله ...))و آياتى ديگر به دو اصل تنازع و انتخاب اشاره دارد
- رد آن گفته و توضيح بطلان استشهادات آن مفسر از برخى آيات قرآنى
- بررسى ادعاى ارتباط آيه ((و لولا دفع الله الناس بعظهم ببعض ...)) و دو قائده تنازع در بقا و انتخاب طبيعى
- بحثى در تاريخ و اينكه چرا قرآن به آن اهتمام ورزيده است
- دو عامل مهم همواره در فن تاريخ دخالت كرده و موجب فساد و بى اعتبارى آن گشته اند
- عوامل ديگرى كه در گذشته و در عصر حاضر موجب بدگمانى به تاريخ نقلى شده اند
- امتياز و اعتبار داستان هائى كه در قرآن آمده نسبت به عهدين و كتب تاريخ
نکات آیه
۱ - برگزیدگى طالوت براى زمامدارى بنى اسرائیل، به نفع و سعادت آنان (ان اللّه قد بعث لکم طالوت ملکاً) «لام» در «لکم» تصریح است به اینکه فرماندهى و زمامدارى طالوت در جهت نفع و سعادت آنان بوده است.
۲ - طالوت، برانگیخته خداوند براى زمامدارى بنى اسرائیل (ان اللّه قد بعث لکم طالوت ملکاً)
۳ - شگفتى سردمداران بنى اسرائیل، از برگزیدگى طالوت به دلیل سرشناس نبودن و نداشتن ثروت (قالوا انى یکون له الملک ... و لم یؤت سعة من المال) ظاهراً اعتراض کنندگان، همان پیشنهاددهندگان بودند که خداوند از قول آنان مى فرماید: «قال الملأ ... نحن احق». بنابراین اعتراض آنان به دو جهت بوده است: یکى نبودن طالوت از طبقه ملأ و اشراف که مى گفتند: «نحن احق». و دوّم نداشتن مال و ثروت که با «و لم یؤت سعة من المال» به آن اشاره شده است.
۴ - پندار غلط بزرگان بنى اسرائیل بر سزاوار بودنشان از طالوت براى زمامدارى (و نحن احقّ بالملک منه)
۵ - سرشناسى و از طبقه اشراف و بزرگان بودن و داشتن ثروت فراوان، شرط زمامدارى، در پندار بزرگان بنى اسرائیل (و نحن احق بالملک منه و لم یؤت سعةً من المال) ظاهراً جمله «نحن احق ... » سخن ملأاست; گویا آنان بدین جهت خود را براى زمامدارى سزاوارتر مى دانستند.
۶ - سرشناسى و از اشراف بودن، مهمترین ملاک براى زمامدارى، در دیدگاه ملأ بنى اسرائیل* (و نحن احقّ بالملک منه و لم یؤت سعة من المال) اشراف بنى اسرائیل در مقام بیان ملاک زمامدارى، در ابتدا مسأله سرشناسى و ملأ بودن را مطرح نمودند و سپس مسأله ثروت را.
۷ - فقدان روحیه تسلیم در برابر دستورات الهى، در میان بزرگان بنى اسرائیل (ان اللّه قد بعث ... و نحن احقّ بالملک منه)
۸ - تقدم برگزیدگان الهى بر دیگران، در حکومت و زمامدارى (نحن احقّ بالملک منه ... قال ان اللّه اصطفیه علیکم)
۹ - طالوت، نسبت به دیگران، از توانایى جسمى و علمى (کاردانىِ) بیشترى برخوردار بود. (و زاده بسطة فى العلم و الجسم) چون جمله «و زاده ... » بیان حکمت انتخاب طالوت از میان بنى اسرائیل و علّت تقدّم وى بر دیگران است، پس او در این دو صفت برتر از دیگران بوده است; بنابراین «زاده ...» بیانگر توانایى جسمى و علمى بیشتر او در مقایسه با دیگران است.
۱۰ - گستردگى بیشتر تواناییهاى علمى (اعلمیت) و جسمى، ملاک برترى انسان در زمامدارى جامعه (و زاده بسطةً فى العلم و الجسم)
۱۱ - گستردگى تواناییهاى علمى و جسمى طالوت، ملاک برگزیدگى وى از جانب خداوند براى زمامدارى (ان اللّه اصطفیه علیکم و زاده بسطة فى العلم و الجسم)
۱۲ - سرشناسى و ثروت، ملاک گزینش زمامداران نیست. (و لم یؤت سعة من المال ... و زاده بسطة فى العلم و الجسم)
۱۳ - لزوم توجیه افراد تحت فرماندهى، نسبت به انتصاب حاکم و فرمانده و رفع شبهات در این باره (قالوا انّى یکون له الملک ... و زاده بسطة فى العلم و الجسم)
۱۴ - اهمیّت بیشتر تواناییهاى فکرى و علمى (کاردانى)، بر تواناییهاى جسمى در انتخاب زمامدار* (و زاده بسطة فى العلم و الجسم) در بیان ملاک، توانایى علمى «فى العلم» مقدم شده است.
۱۵ - حکومت از آنِ خداوند است و به هر کس بخواهد اعطا مى کند. (و اللّه یؤتى ملکه من یشاء)
۱۶ - مشیّت الهى، منشأ برگزیدگى طالوت (زمامداران الهى) (و اللّه یؤتى ملکه من یشاء)
۱۷ - سِعه وجودى و دانایى گسترده خداوند (و اللّه واسع علیم) بنابراینکه «واسع» به معناى ذو سعة باشد; یعنى خداوند وجودى است واسع و گسترده ; نه به معناى مُوسع (گستراننده نعمتها) و نه به معناى واسع فضله و قدرته.
۱۸ - دانایى گسترده خداوند نسبت به شایستگى افراد و سعه وجودى او، منشأ اعطاى حکومت به آنان طبق مشیّت خویش (ان اللّه اصطفیه علیکم ... و اللّه واسع علیم)
۱۹ - بینش محدود بنى اسرائیل نسبت به ملاکهاى حقیقى گزینش، منشأ اعتراض آنان به برگزیدن طالوت (قالوا انى یکون له الملک علینا ... و اللّه واسع علیم) جمله «و اللّه واسع علیم» تعریضى به بنى اسرائیل است که بینش شما محدود و در نتیجه مُعترض به گزینش طالوت شده اید.
۲۰ - بینش محدود آدمى، منشأ اعتراض وى به افعال الهى (قالوا انى ... و اللّه واسع علیم) جمله «و اللّه واسع علیم» تعریضى به مُعترضین است که شما بینشى محدود دارید و لذا اعتراض به گزینش طالوت (افعال الهى) مى کنید.
۲۱ - خواسته ها و مشیّتهاى الهى، بر اساس ملاک و حکمت است ; نه گزاف و بیهوده (و زاده بسطة فى العلم و الجسم و اللّه یؤتى ملکه من یشاء) خداوند از یک سو اعطاى ملک را برخاسته از مشیّت خویش شمرده، و از سوى دیگر ملاک انتخاب طالوت را بیان مى کند; بنابراین مشیّت الهى بر اساس ملاک و حکمت است; نه بى حساب و گزاف.
روایات و احادیث
۲۲ - نبودن طالوت از خاندان نبوت و پادشاهى، منشأ اعتراض بزرگان (ملأ) بنى اسرائیل به برگزیدگى وى از جانب خداوند (قالوا انى یکون له الملک علینا) امام باقر (ع) درباره آیه «انّ اللّه قد بعث ... » فرمود: لم یکن من سبط النبوة و لا من سبط المملکة ...[۱].
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: علیم ۱۸ ; واسع ۱۷، ۱۸
- انسان: جهل انسان ۲۰
- برگزیدگان: فضایل برگزیدگان ۸
- برگزیدگى: عوامل برگزیدگى ۱۱، ۱۶
- بنىاسرائیل: ارزشگذارى بنىاسرائیل ۵ ; استکبار بنىاسرائیل ۴ ; اشراف بنىاسرائیل ۳، ۴، ۵، ۷ ; تاریخ بنىاسرائیل ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۲۲ ; جهل بنىاسرائیل ۱۹ ; دنیاطلبى بنىاسرائیل ۵، ۶، ۲۲ ; رهبرى در بنىاسرائیل ۱، ۲ ; عقیده بنىاسرائیل ۴، ۵، ۶ ; نافرمانى بنىاسرائیل ۷، ۲۲
- تبلیغ: اهمیّت تبلیغ ۱۳
- تعقل: اهمیّت تعقل ۱۴
- جهل: آثار جهل ۱۹، ۲۰
- حکومت: منشأ حکومت ۱۵
- خدا: افعال خدا ۲۰ ; حاکمیت خدا ۱۵ ; حکمت خدا ۲۱ ; عطایاى خدا ۱۵، ۱۸ ; علم خدا ۱۷، ۱۸ ; مشیّت خدا ۱۵، ۱۶، ۱۸، ۲۱
- رهبرى: اعلمیت در رهبرى ۱۰ ; شرایط رهبرى ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴ ; علم رهبرى ۱۰
- سیاسى: فلسفه سیاسى ۱۸ ; نظام سیاسى ۸
- طالوت: برترى طالوت ۹ ; برگزیدگى طالوت ۱، ۲، ۳، ۱۱، ۱۶، ۱۹، ۲۲ ; علم طالوت ۹، ۱۱ ; قدرت طالوت ۹
- عصیان: زمینه عصیان ۱۹، ۲۰
- عقیده: عقیده باطل ۴
- علم: اهمیّت علم ۱۴ ; علم و عمل ۲۰
- فرماندهى: اهمیّت فرماندهى ۱۳
- گزینش: ملاک گزینش ۳، ۵، ۶، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴
- مال: ارزش مال ۱۲
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۳۱۶، ح ۴۹۸ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۲۵۱، ح ۹۹۶.