المزمل ١٠
ترجمه
| المزمل ٩ | آیه ١٠ | المزمل ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا یَقُولُونَ»: مراد یاوه‌سرائیهای کافران و مشرکان است. «أُهْجُرْهُمْ»: به ترک ایشان بگوی. از آنان دوری کن. «هَجْراً جَمِیلاً»: دوری و رویگردانی زیبا و پسندیده. یعنی در مسیر دعوت گاهی لازم است به گونه محترمانه و شایسته، از بدگوئی دشمنان رویگردان شد، و بدون عتاب و انتقام موقّتاً به ترک ایشان گفت.
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹، سوره مزمّل
- مفاد خطاب ((يا اءيّها المزّمّل ))
- چند وحه در معناى آيه : ((قم اللّيل الّا قليلا...))
- بيان جهات مختلف سنگين بودن قرآن (انّا سنلقى عليك قولا ثقيلا) و چند وجه در اين باره
- اقوال ديگر مفسرين در بيان سنگينى قرآن
- چند قول در معناى دو آيه : ((ان ناشئة الليل اشد وطاء واقوم قيلا ان لك فى النهارسبحا طويلا
- مقصود از ((ذكر)) در خطاب : ((و اذكر اسم ربك ))
- معناى اينكه فرمود: خدا را وكيل بگير
- تهديد تكذيب كنندگان صاحب نعمت
- هشدار به كفّار بااشاره به هلاكت فرعون بر اثر نافرمانى از فرستاده خدا
- اشاره هايى به شدت عذاب روز قيامت
- رواياتى درباره نزول آيات : ((يا ايّها المزّمّل قماللّيل الّا قليلا...))
- چند روايت درباره مراد از ترتيل قرآن و آداب تلاوت قرآن
- رواياتى راجع به كيفيّت نزول وحى بر رسول اللّه (صلى الله عليه و آله )
- مراد از تبتّل به سوى خدا(و تبتّل اليه تبتيلا)
نکات آیه
۱ - سعه صدر، صبر و خویشتن دارى در برابر سخنان ناشایست، توصیه خداوند به پیامبر(ص) (و اصبر على ما یقولون)
۲ - پیامبر(ص)، در دوره نخست رسالت خویش، با گفته هاى نابجا و تبلیغات سوء دشمنان روبه رو بود. (و اصبر على ما یقولون)
۳ - تبلیغ دین و تشکیل جامعه اسلامى، درپى دارنده سخنان ناروا و تبلیغات سوء دشمنان و مخالفان دین (و اصبر على ما یقولون)
۴ - دورى گزیدن شایسته از مخالفان بدگو و بى اعتنایى مناسب به آنان، توصیه خداوند به پیامبر(ص) (و اهجرهم هجرًا جمیلاً)
۵ - پیامبر(ص) در مرحله نخست بعثت (در مکه)، از هرگونه تعرّض به دشمنان بدگو (پاسخ گفتن به بدگویى هاى آنان و مقابله به مثل) منع شد. (و اهجرهم هجرًا جمیلاً) آیه بعد (ذرنى و المکذّبین...) شاهد این است که این «هجر»، به معناى عدم تعرض و مقابله به مثل نکردن است.
۶ - خوددارى از تعرّض به مخالفان بدگو (مقابله به مثل و پاسخ گویى به آنان) در مرحله آغازین کار هدایت و تبلیغ دین، امرى سزاوار و بایسته (و اهجرهم هجرًا جمیلاً)
۷ - ترویج دین و گسترش دین دارى در جامعه، مستلزم سعه صدر، صبر و خویشتن دارى است. (و اصبر ... و اهجرهم هجرًا جمیلاً)
۸ - ایمان به کارساز بودن خداوند و توکّل به او، هموارکننده راه صبر و شکیبایى در برابر مشکلات و سختى ها است. (فاتّخذه وکیلاً . و اصبر ... و اهجرهم هجرًا جمیلاً) «واصبر» عطف بر «فاتّخذوه وکیلاً» است. این عطف مى تواند به این مناسبت باشد که اتکال به خدا، موجب تقویت روح صبر و مقاومت در انسان مى شود.
۹ - مؤمنان، مى توانند با دو شیوه در برابر مخالفان بدگو موضع گیرى کنند: حفظ ارتباط و تحمل پیامدهاى سخت آن; دورى کردن از آنان همراه با اقدام براى هدایت آنان. (و اصبر على ما یقولون و اهجرهم هجرًا جمیلاً) توصیه به «صبر» اشاره به حفظ ارتباط با مخالفان و تحمل سختى هاى آن دارد و «دورى کردن» ناظر به قطع ارتباط با آنان در عین تلاش براى هدایت آنان است; زیرا هیچ گاه تکلیف هدایت مردمان از دوش مؤمنان برداشته نخواهد شد. چنان که آیه ۶۳ سوره «نساء» به این حقیقت اشاره دارد: «فأعرض عنهم و عظهم و قل لهم فى أنفسهم قولاً بلیغاً».
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۵
- ایمان: آثار ایمان به خدا ۸
- بدگویان: اعراض از بدگویان ۹; روش برخورد با بدگویان ۹
- توکل: آثار توکل بر خدا ۸
- جامعه اسلامى: آثار تشکیل جامعه اسلامى ۳
- خدا: توصیه هاى خدا ۱، ۴
- دشمنان: اعراض از دشمنان ۶، ۹; اهمیت اعراض از دشمنان ۴; ترک بدگویى با دشمنان ۵; ترک مقابله به مثل با دشمنان ۵، ۶; رابطه با دشمنان ۹; روش برخورد با دشمنان ۹; زمینه سخن بیجاى دشمنان ۳; هدایت دشمنان ۹
- دین: آثار تبلیغ دین ۳; روش تبلیغ دین ۶، ۷; زمینه تبلیغ مخالفان دین ۳; صبر در تبلیغ دین ۷
- سختى: صبر در سختى ۸
- سخن: صبر بر سخن ناپسند ۱
- شرح صدر: اهمیت شرح صدر ۷
- صبر: اهمیت صبر ۷; توصیه به صبر ۱; زمینه صبر ۸
- محمد(ص): تبلیغات سوء دشمنان محمد(ص) ۲; تبلیغ علیه محمد(ص) ۲; تکلیف محمد(ص) ۵; توصیه به محمد(ص) ۱، ۴; سخن بیجاى دشمنان محمد(ص) ۲
- هدایت: روش هدایت ۶
