الحديد ١٣

يَوْمَ‌ يَقُولُ‌ الْمُنَافِقُونَ‌ وَ الْمُنَافِقَاتُ‌ لِلَّذِينَ‌ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ‌ مِنْ‌ نُورِکُمْ‌ قِيلَ‌ ارْجِعُوا وَرَاءَکُمْ‌ فَالْتَمِسُوا نُوراً فَضُرِبَ‌ بَيْنَهُمْ‌ بِسُورٍ لَهُ‌ بَابٌ‌ بَاطِنُهُ‌ فِيهِ‌ الرَّحْمَةُ وَ ظَاهِرُهُ‌ مِنْ‌ قِبَلِهِ‌ الْعَذَابُ‌

ترجمه

روزی که مردان و زنان منافق به مؤمنان می‌گویند: «نظری به ما بیفکنید تا از نور شما پرتوی برگیریم!» به آنها گفته می‌شود: «به پشت سر خود بازگردید و کسب نور کنید!» در این هنگام دیواری میان آنها زده می‌شود که دری دارد، درونش رحمت است و برونش عذاب!

|آن روز كه مردان و زنان منافق به كسانى كه ايمان آورده‌اند گويند: نظرى به ما بيفكنيد تا از نورتان فروغى برگيريم. گفته شود: به پشت سرتان [دنيا] بازگرديد و از آن جا نورى بطلبيد. آن‌گاه ميان آنها ديوارى زده شود كه آن را درى است كه اندرون آن رحمت است و بير

آن روز، مردان و زنان منافق به كسانى كه ايمان آورده‌اند مى‌گويند: «ما را مهلت دهيد تا از نورتان [اندكى‌] برگيريم.» گفته مى‌شود: «بازپس برگرديد و نورى درخواست كنيد.» آنگاه ميان آنها ديوارى زده مى‌شود كه آن را دروازه‌اى است: باطنش رحمت است و ظاهرش روى به عذاب دارد.

و باز آن روز مردان و زنان منافق به اهل ایمان گویند: مشتابید و به ما فرصتی دهید تا ما هم از نور شما روشنایی برگیریم. در پاسخ به آنها گویند: واپس گردید (یعنی اگر می‌توانید به دنیا بازگردید) و از آنجا نور طلبید. در این گفتگو باشند که بین آن دوزخیان با اهل بهشت حصاری حایل گردد و بر آن حصار دری باشد که باطن و درون آن در، بهشت رحمت است و از جانب ظاهر آن عذاب جهنم خواهد بود.

روزی که مردان و زنان منافق به کسانی که ایمان آورده اند، می گویند: ما را مهلت دهید تا [پرتویی] از نور شما بر گیریم. به آنان گویند: به پشت سرتان [دنیا] برگردید و [از آنجا برای خود] نوری بجویید. سپس میان آنان دیواری زده می شود که دارای دری است، درونش [که مؤمنان در آن درآیند] رحمت است و بیرونش که پیش روی منافقان قرار دارد عذاب است.

روزى كه مردان منافق و زنان منافق به كسانى كه ايمان آورده‌اند مى‌گويند: درنگى كنيد تا از نورتان فروغى گيريم. گويند: به دنيا بازگرديد و از آنجا نور بطلبيد. ميانشان ديوارى برآورند كه بر آن ديوار درى باشد؛ درون آن رحمت باشد و بيرون آن عذاب.

روزی که مردان منافق و زنان منافق به مؤمنان گویند به خاطر ما درنگ کنید تا از نورتان روشنی فراگیریم، گفته شود پس پشت خویش باز گردید و نوری بجویید، سپس میان آنان دیواری زده شود که دری دارد، از درون‌سو در آن رحمت است و از برون سوی آن عذاب است‌

روزى كه مردان و زنان منافق به كسانى كه ايمان آورده‌اند گويند: به ما بنگريد- يا درنگ كنيد- تا از نور شما [روشنايى‌] فرا گيريم. گفته شود- مؤمنان يا فرشتگان گويند-: به پشت سر خويش- يعنى به دنيا- بازگرديد و [از آنجا] روشنايى بجوييد- يعنى روشنايى را بايد از دنيا با خود آورد-. پس ميانشان ديوارى برآرند كه آن را درى باشد در اندرون آن رحمت- بهشت- است و بيرون آن از پيشش عذاب- دوزخ- است.

روزی مردان منافق و زنان منافق به مؤمنان می‌گویند: (با شتاب به سوی بهشت حرکت نکنید و) منتظرمان بمانید تا از نور شما فروغ و پرتوی (به ما بتابد و از آن) استفاده کنیم! بدیشان گفته می‌شود: به عقب برگردید (و مجدّداً به دنیا بروید) و نوری به دست بیاورید! در این حال ناگهان دیواری میان آنان کشیده می‌شود که دری دارد. داخل آن (که به طرف مؤمنان است) رو به رحمت است (که بهشت و نعمت سرمدی است) و خارج آن (که به طرف منافقان است) رو به عذاب است (که دوزخ و نقمت ابدی است).

روزی که مردان و زنان منافق به کسانی که ایمان آورده‌اند گویند: «ما را بنگرید تا مقداری از نورتان را بهره برگیریم.‌» گفته شد: «واپس روید. پس نوری درخواست کنید.» پس میانشان دیواری زده شد که آن را دربی است: باطنش در (ژرفای) رحمت و از سوی ظاهرش عذاب است.

روزی که گویند مردان و زنان دوروی بدانان که ایمان آوردند بنگرید به ما تا بهره‌مند شویم به پرتوی از نور شما گفته شد بازگردید پشت سر خویش پس بجوئید پرتوی پس زده شد میانشان حصاری (دیواری) که آن را است در اندرونش رحمت و برونش از پیش آن است عذاب‌

الحديد ١٢	آیه ١٣	الحديد ١٤
سوره : سوره الحديد نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أُنظُرُونَا»: منتظر ما بمانید و شتاب مکنید. به ما بنگرید تا از نور صورت شما بهره‌مند شویم و راه خود را پیدا کنیم (نگا: قاسمی). نظر لطف و محبتی به ما بیفکنید و سهمی از نور خود را به ما بدهید. «نَقْتَبِسْ»: شعله و پرتوی برگیریم (نگا: طه / ). «إِرْجِعُوا وَرَآءَکُمْ»: به عقب برگردید. مراد برگشتن به دنیا است. «قِیلَ»: گویندگان آن مؤمنان یا فرشتگانند. «سُورٍ»: دیوار بلند. باره. بارو. «بابٌ»: در. دروازه. چه بسا مراد این باشد که چنین دیواری دروازه‌ای دارد که مؤمنان از آنجا وارد طرف بهشت می‌گردند و پس از ورود همه آنان، به روی منافقان بسته می‌شود. «بَاطِنُهُ»: داخل آن. قسمتی که مؤمنان در آنجا هستند. «ظَاهِرُهُ»: پشت دیوار. خارج دیوار. قسمتی که منافقان در آنجا هستند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

اللَّهُ‌ يَسْتَهْزِئُ‌ بِهِمْ‌ وَ... (۰) إِنَ‌ الْمُنَافِقِينَ‌ يُخَادِعُونَ‌... (۱) إِنَ‌ الْمُنَافِقِينَ‌ يُخَادِعُونَ‌... (۲) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا تُوبُوا... (۷)

يَکَادُ الْبَرْقُ‌ يَخْطَفُ‌... (۰) وَ بَيْنَهُمَا حِجَابٌ‌ وَ عَلَى‌... (۱) يَا أَيُّهَا النَّاسُ‌ إِنَ‌ وَعْدَ... (۰) وَ بَيْنَهُمَا حِجَابٌ‌ وَ عَلَى‌... (۱) أَوْ کَظُلُمَاتٍ‌ فِي‌ بَحْرٍ لُجِّيٍ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۷ - ۱۵، سوره حديد
• بيان اينكه آيه : ((آمنوا بالله و رسوله و انفقوا...)) خطاب به مؤ منين و امر به آثارايمان است
• وجه و نكته اينكه فرمود از آنچه كه خدا شما را در آن جانشين كرده انفاق كنيد
• مراد از ميثاقى كه از مؤ منين گرفته شده است
• توبيخ شديد كسانى كه از انفاق مالى كه خدا تنها وارث آنستبخل مى ورزند
• عدم تساوى انفاق در زمان جنگ با انفاق بعد از فتح
• توضيحى درباره اجر دادن خدا به بنده و اينكه اجرى كه خدا درمقابل عمل عبد مى دهد تفضلى است از او عزوجل
• توضيحى درباره اجر دادن خدا به بنده و اينكه اجرى كه خدا درمقابل عمل عبد مى دهد تفضلى است از او عزوجل بيان حد اعلاى تشويق به انفاق در راه خدا،
• تقاضاى منافقان از مؤ منان ، در قيامت ، و جوابى كه به آنان داده مى شود: به دنيابرگرديد و نور به دست آوريد
• مقصود از ديوارى كه بين منافقان و مؤ منان زده مى شود و مفاد اين تمثيل در بيان حال منافقان
• استمداد منافقان از مؤ منان و جواب ايشان به آنها
• دنباله گفتار مؤ منان بر منافقان : شما امروز هيچ ياورى نداريد!
• (رواياتى در ذيل آيه مربوط به انفاق قبل از فتح و بعد از فتح ، گفتگوى منافقان و مؤمنان در قيامت و روايتى درباره آرزوى دراز)

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - عرصه قیامت، فرو رفته در ظلمت و تاریکى (یوم یقول المنفقون و المنفقت للذین ءامنوا انظرونا نقتبس من نورکم) آیه قبل در بیان این معنا بود که مؤمنان، در پیمودن مسیر خود به بهشت از نور خودشان استفاده مى کنند. در این آیه بیان مى دارد که منافقان، براى پیمودن مسیر خود در قیامت، فاقد نور بوده و دست به دامان مؤمنان مى زنند تا از نور آنان بهره گیرند. گفتنى است نیاز به همراه داشتن نور، در صورتى صحیح است که انسان در جاى تاریک قرار گرفته باشد.

۲ - حرکت در عرصه تاریک قیامت، نیازمند داشتن نور و روشنایى از خود (یوم یقول المنفقون ... انظرونا نقتبس من نورکم)

۳ - مؤمنان، برخوردار از نور و روشنایى در صحنه تاریک قیامت (یوم یقول المنفقون ... انظرونا نقتبس من نورکم)

۴ - وجود نیرومند جریان نفاق، در میان زنان و مردان مسلمان، در عصر نزول قرآن و بعثت پیامبراکرم(ص) (یوم یقول المنفقون و المنفقت ... انظرونا نقتبس من نورکم) تصریح قرآن به نام مردان و زنان منافق، نشان دهنده وجود آنان در میان مسلمانان صدراسلام است. تعبیر «ألم نکن معکم» در آیه بعد، بیانگر نفوذ آنان در میان صفوف مسلمین به صورت یک جریان گسترده است.

۵ - منافقان، فاقد نور و روشنایى در ظلمت قیامت (یوم یقول المنفقون ... انظرونا نقتبس من نورکم)

۶ - تساوى مردان و زنان در عرصه قیامت، از نظر کیفر و عذاب و محرومیت از ثواب ها و بهره هاى اخروى (یوم یقول المنفقون و المنفقت للذین ءامنوا انظرونا نقتبس من نورکم)

۷ - زنان منافق چونان مردان نفاق پیشه، فاقد نور و روشنایى در ظلمت قیامت (یوم ... و المنفقت ... انظرونا نقتبس من نورکم)

۸ - مهلت خواهى منافقان از مؤمنان در قیامت، براى برگرفتن مقدارى از نور ایشان (یوم یقول المنفقون ... انظرونا نقتبس من نورکم) ماده «نظر» هرگاه بدون واسطه متعدى شود، به معناى انتظار کشیدن و مهلت دادن خواهد بود. بنابراین «انظرونا»; یعنى، انتظار ما را بکشید و ما را مهلت دهید. «قبس» (مبدأ اشتقاق «نقتبس») به شعله اى از یک آتش گفته مى شود. بنابراین «نقتبس من نورکم»; یعنى، تا شعله اى از نور شما برگیریم.

۹ - کسب کردن نور از دیگران در قیامت، در صورتى که انسان نور نداشته باشد، ممکن نیست. (یوم یقول المنفقون ... قیل ارجعوا وراءکم فالتمسوا نورًا)

۱۰ - پاسخ استهزاآمیز فرشتگان به منافقان در قیامت، در قبال مهلت خواهى آنان از مؤمنان براى کسب نور (یوم یقول المنفقون ... نقتبس من نورکم قیل ارجعوا وراءکم فالتمسوا نورًا) امر در «ارجعوا ورائکم» امر تهکمى و استهزایى است; زیرا در پشت سر منافقان نورى وجود ندارد تا آنان برگردند و از آن برگیرند. گفتنى است که در این که گوینده «ارجعوا ورائکم» کیست، چند دیدگاه وجود دارد. آنچه در برداشت بالا آمده، منطبق با یکى از آنها است.

۱۱ - دنیا، محل کسب نور براى آخرت (قیل ارجعوا وراءکم فالتمسوا نورًا) برداشت یاد شده بدان احتمال است که مراد از «ورائکم» در «ارجعوا ورائکم» دنیا باشد.

۱۲ - ایمان و عمل صالح، نور است. (قیل ارجعوا وراءکم فالتمسوا نورًا) «إلتماس» (مصدر «التمسوا») به معناى تحصیل و به دست آوردن است. در صورتى که مراد از «ورائکم» دنیا باشد، مقصود این خواهد بود که به دنیا برگردید و با ایمان و عمل صالح، براى آخرت خود نور به دست آورید.

۱۳ - قیامت، روز جلوه گر شدن حقیقت نورانى ایمان و عمل صالح (قیل ارجعوا وراءکم فالتمسوا نورًا)

۱۴ - کشیده شدن حصار بلند و ضخیم، میان مؤمنان و منافقان در قیامت (فضرب بینهم بسور) «سور» به دیوار شهر گفته مى شود. نکره آمدن «سور» مى تواند بیانگر بلندى و ضخامت آن باشد.

۱۵ - حصار کشیده شده میان مؤمنان و منافقان، داراى یک درب است. (فضرب بینهم بسور له باب)

۱۶ - مؤمنان در قیامت، در داخل حصار (حصار میان آنان و منافقان) قرار مى گیرند و منافقان در بیرون آن. (فضرب بینهم بسور له باب)

۱۷ - درون حصار کشیده شده میان مؤمنان و منافقان در قیامت، محل رحمت خدا و خارج آن در احاطه عذاب الهى است. (باطنه فیه الرحمة و ظهره من قبله العذاب)

۱۸ - مؤمنان در قیامت، مشمول رحمت خداوند و منافقان محکوم به عذاب الهى اند. (یوم یقول المنفقون ... باطنه فیه الرحمة و ظهره من قبله العذاب)

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
• ایمان: نورانیت ایمان ۱۲، ۱۳
• دنیا: نقش دنیا ۱۱
• رحمت: مشمولان رحمت ۱۸
• زن: تساوى زن و مرد ۶; زنان منافق در قیامت ۷; زنان منافق صدراسلام ۴
• عذاب: اهل عذاب ۱۸; اهل عذاب اخروى ۱۷
• عمل صالح: نورانیت عمل صالح ۱۲، ۱۳
• قیامت: تاریکى قیامت ۱، ۲، ۵; ظهور حقایق در قیامت ۱۳; فاقدان نور در قیامت ۵، ۷، ۹; کسب نور در قیامت ۹; ویژگیهاى قیامت۱۳
• کیفر: تساوى در کیفر ۶
• مؤمنان: درب دیوار میان مؤمنان و منافقان ۱۵; دیوار میان مؤمنان و منافقان ۱۴، ۱۶، ۱۷; رحمت اخروى بر مؤمنان ۱۷; فضایل اخروى مؤمنان ۱۸; مؤمنان در قیامت ۳، ۱۴، ۱۶، ۱۸; مهلت از مؤمنان ۸، ۱۰; نورانیت اخروى مؤمنان ۳، ۸
• ملائکه: استهزاهاى ملائکه ۱۰
• منافقان: استمهال منافقان ۸، ۱۰; استهزاى منافقان ۱۰; عذاب اخروى منافقان۱۷، ۱۸; منافقان در قیامت ۵، ۷، ۱۴، ۱۶، ۱۸; منافقان صدراسلام ۴
• نیازها: نیاز به نور ۲; نیازهاى اخروى ۲