ق ٢٣
ترجمه
ق ٢٢ | آیه ٢٣ | ق ٢٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«قَرِینُهُ»: همدم او. مراد فرشته موکل مذکور در آیه است. برخی هم گفتهاند، مراد اهریمن و اهریمنان مذکور در (زخرف / ، فصّلت / ) است! لیکن مقبول به نظر نمیرسد در آن روز شیاطین جرأت بکنند به خود بنازند و بگویند: ما این را گمراه و از راه بدر کردهایم. چرا که شیاطین در آن روز منکر کارهای خود میگردند (نگا: آیه ). «هذا»: مراد پرونده اعمال است که توسط فرشته موکّل ثبت و ضبط و فراهم آمده است.
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۸ سوره ق
- رد استبعاد اعاده خلقت ، و بيان امكان آن با استناد به وقوع خلقت نخستين
- قدرت و علم خداوند در خلق و تدبير موجودات بهحال خود باقى است
- بيان مقصود ((نزديگى خداوند بر انسان )) با عبارتى ساده و همه كس فهم
- علم خدا به انسان از طريق فرشتگان كاتب اعمال
- گفتار بعضى از مفسرين پيرامون ظرف ((اذا)) در آيه شريفه
- فرشتگان موكل بطور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از قلم نمى اندازند
- معناى اينكه فرمود: سكره موت ((به حق )) آمد
- مقصود از سائق و شهيدى كه در قيامت همراه هر كسى مى آيند و بيان اينكه مخاطب آيه :((لقد كنت فى غفلة من هذا...)) كيست و مفهوم آن چيست
- دو نكته اى كه از اين آيه شريفه استفاده مى شود
- معناى آيه : ((و قال قرينه هذا ما لدىّ عتيد))
- پاسخ خداى تعالى به عذرى كه به قرين شيطانى مشرك دوزخى مى آورد
- تفسير و توضيع ((و ما اءنا بظلام للعبيد))
- وجوهى كه درباره سئوال و جواب در آيه : ((يومنقول لجهنم هل امتلات و تقول هل من مزيد)) و مفاد آن گفته شده است
- وصف متقين و ورودشان به بهشت
- معناى اينكه درباره بهشت متقين فرمود: ((لهم ما يشاؤ ن فيها و لدنيا مزيد))
- روايتى در ذيل آيه : ((افعيينا بالخلق الاول ...)) و درباره دو فرشته نويسنده حسنات وسيئات
- روايتى دال بر اينكه خطاب ((القيا فى جهنمكل كفار عنيد)) به پيامبر و على (عليهما الصلوة و السلام ) مى شود
- چند روايت در ذيل آيه : ((يوم نقول لجهنم هل امتلاءت ...)) و راجع به اينكه درباره متقيندر بهشت فرموده : ((لهم ما يشاؤ ن فيها ولدينا مزيد)) و...
- روايتى در شاءن نزول ((و لقد خلقنا السموات و الاءرض ...)) و سخنى پيرامون آن
نکات آیه
۱- انسان در قیامت، داراى همدمى همراه و سخنگو (و قال قرینه)
۲- گزارش اعمال انسان در قیامت، از سوى قرین وى به دادگاه عدل الهى (و قال قرینه هذا ما لدىّ عتید) برداشت بالا بنابراین نکته است که قرین انسان، همان ملکى باشد که شاهد اعمال او است و «ما» اشاره باشد به اعمال آدمى که در نزد وى ثبت و ضبط گردیده است.
۳- ارائه اعمال هر فرد، به گونه اى مضبوط، به دادگاه الهى (هذا ما لدىّ عتید) در صورتى که مراد از «ما» اعمال آدمى باشد; «عتید» اشاره به آمادگى و نظم و ضبط دقیق آن دارد.
۴- فرشته «سائق»، مسؤول تحویل دادن انسان به محکمه روز جزا * (کلّ نفس معها سائق و شهید ... و قال قرینه هذا ما لدىّ عتید) مراد از «قرین» همان فرشته «سائق»; یعنى، فرشته اى است که انسان را در صحنه قیامت همراهى کرده و به پیش مى راند تا وى را به محکمه حساب رسى اعمال برساند.
۵- شیطان مسلّط بر فرد کافر، همراه با او تا لحظه حضور در دادگاه قیامت * (و قال قرینه هذا ما لدىّ عتید) برداشت بالا بنابر این نکته است که مراد از «قرین» در این آیه «شیطان» باشد که بر منکران معاد تسلّط دارد و آنان را - آن گونه که مى خواهد - منحرف ساخته و تا دادگاه قیامت وى را همراهى مى کند و در آن جا به مخاصمه با او برمى خیزد.
۶- کافر، دست پرورده شیطان * (و قال قرینه هذا ما لدىّ عتید) برداشت یاد شده در صورتى است که «قرین» به معناى شیطان باشد; چه این که در آیات بعد «قرین» اشاره به «شیطان» دارد. واژه «عتید» مى رساند که منکران معاد، دست آموز و دست پرورده شیطان اند.
روایات و احادیث
۷- «فى المجمع «قال قرینه» یعنى الملک الشهید علیه ... و هو المروى عن أبى جعفر و أبى عبداللّه(ع);[۱] در مجمع البیان در تفسیر «قال قرینه» آمده است: مقصود فرشته اى است که گواه بر آن [فرد] است ... و این معنایى است که از امام باقر و امام صادق(ع) روایت شده است».
موضوعات مرتبط
- انسان: نقش همدم اخروى انسان ۲; همدم اخروى انسان ۱، ۷
- شیطان: شیطان در قیامت ۵; نقش شیطان ۵، ۶
- عمل: دقت در ثبت عمل ۳
- کافران: کافران در قیامت ۵; مربى کافران ۶; همدم اخروى کافران ۵
- ملائکه: نقش ملائکه ثبت عمل ۲; نقش ملائکه سائق ۴; نقش ملائکه گواه ۷
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۹، ص ۲۲۰.