روایت:الکافی جلد ۲ ش ۱۴۷۹

آدرس: الكافي، جلد ۲، كتاب الإيمان و الكفر

علي بن ابراهيم عن ابيه و عده من اصحابنا عن سهل بن زياد و محمد بن يحيي عن احمد بن محمد جميعا عن ابن محبوب عن محمد بن النعمان الاحول عن سلام بن المستنير قال :

كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع‏ فَدَخَلَ عَلَيْهِ‏ حُمْرَانُ بْنُ أَعْيَنَ‏ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَشْيَاءَ فَلَمَّا هَمَ‏ حُمْرَانُ‏ بِالْقِيَامِ قَالَ‏ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع‏ أُخْبِرُكَ أَطَالَ اَللَّهُ بَقَاءَكَ لَنَا وَ أَمْتَعَنَا بِكَ أَنَّا نَأْتِيكَ فَمَا نَخْرُجُ مِنْ عِنْدِكَ حَتَّى تَرِقَّ قُلُوبُنَا وَ تَسْلُوَ أَنْفُسُنَا عَنِ‏ اَلدُّنْيَا وَ يَهُونَ عَلَيْنَا مَا فِي أَيْدِي اَلنَّاسِ مِنْ هَذِهِ اَلْأَمْوَالِ ثُمَّ نَخْرُجُ مِنْ عِنْدِكَ فَإِذَا صِرْنَا مَعَ اَلنَّاسِ وَ اَلتُّجَّارِ أَحْبَبْنَا اَلدُّنْيَا قَالَ فَقَالَ‏ أَبُو جَعْفَرٍ ع‏ إِنَّمَا هِيَ اَلْقُلُوبُ‏ مَرَّةً تَصْعُبُ وَ مَرَّةً تَسْهُلُ ثُمَّ قَالَ‏ أَبُو جَعْفَرٍ ع‏ أَمَا إِنَّ أَصْحَابَ‏ مُحَمَّدٍ ص‏ قَالُوا يَا رَسُولَ اَللَّهِ‏ نَخَافُ عَلَيْنَا اَلنِّفَاقَ قَالَ فَقَالَ وَ لِمَ تَخَافُونَ ذَلِكَ قَالُوا إِذَا كُنَّا عِنْدَكَ فَذَكَّرْتَنَا وَ رَغَّبْتَنَا وَجِلْنَا وَ نَسِينَا اَلدُّنْيَا وَ زَهِدْنَا حَتَّى كَأَنَّا نُعَايِنُ اَلْآخِرَةَ وَ اَلْجَنَّةَ وَ اَلنَّارَ وَ نَحْنُ عِنْدَكَ فَإِذَا خَرَجْنَا مِنْ عِنْدِكَ وَ دَخَلْنَا هَذِهِ اَلْبُيُوتَ وَ شَمِمْنَا اَلْأَوْلاَدَ وَ رَأَيْنَا اَلْعِيَالَ وَ اَلْأَهْلَ يَكَادُ أَنْ نُحَوَّلَ عَنِ اَلْحَالِ اَلَّتِي كُنَّا عَلَيْهَا عِنْدَكَ وَ حَتَّى كَأَنَّا لَمْ نَكُنْ عَلَى شَيْ‏ءٍ أَ فَتَخَافُ عَلَيْنَا أَنْ يَكُونَ ذَلِكَ نِفَاقاً فَقَالَ لَهُمْ‏ رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ كَلاَّ إِنَّ هَذِهِ خُطُوَاتُ اَلشَّيْطَانِ فَيُرَغِّبُكُمْ فِي اَلدُّنْيَا وَ اَللَّهِ لَوْ تَدُومُونَ‏ عَلَى اَلْحَالَةِ اَلَّتِي وَصَفْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِهَا لَصَافَحَتْكُمُ اَلْمَلاَئِكَةُ وَ مَشَيْتُمْ عَلَى اَلْمَاءِ وَ لَوْ لاَ أَنَّكُمْ تُذْنِبُونَ‏ فَتَسْتَغْفِرُونَ اَللَّهَ لَخَلَقَ اَللَّهُ خَلْقاً حَتَّى يُذْنِبُوا ثُمَّ يَسْتَغْفِرُوا اَللَّهَ فَيَغْفِرَ اَللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ مُفَتَّنٌ‏ تَوَّابٌ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اَللََّهَ يُحِبُّ اَلتَّوََّابِينَ وَ يُحِبُّ اَلْمُتَطَهِّرِينَ‏ وَ قَالَ‏ اِسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ‏

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۵, ۴۹۱

از سلام بن مستنير، گويد: من خدمت امام باقر (ع) بودم كه حمران بن اعين بر او وارد شد و چيزهائى از او پرسيد و چون خواست برخيزد، به امام باقر (ع) گفت: من به شما گزارش مى‏دهم (خدا عمر شما را پاينده دارد و ما را به وجود شما بهره‏مند سازد) كه ما خدمت شما مى‏رسيم و از نزد شما بيرون نمى‏روم تا دل ما نرم مى‏شود و نفوس تسلّى و آرامش يابد از اين دنيا و بر ما خوار و آسان شود آنچه كه از مال و دارائى در دست مردم است سپس از نزد شما كه بيرون مى‏رويم پيش مردم و تجّار، دنيا دوست مى‏شويم؟ گويد: امام باقر (ع) در پاسخ فرمود: همانا اين دلها است كه گاهى سخت و سركش باشند و گاهى هموار و راهوار، سپس امام باقر (ع) فرمود: اما ياران محمد (ص) گفتند: يا رسول اللَّه! ما از نفاق بر خود ترس داريم، فرمود: پيغمبر (ص) فرمود كه: چرا از آن ترس داريد؟ گفتند: تا در خدمت شما هستيم و شما به ما ياد آورى مى‏كنيد و ما را به آخرت تشويق مى‏كنيد، از خدا مى‏ترسيم و دنيا را فراموش مى‏كنيم و در آن بى‏رغبت مى‏شويم تا آنجا كه گويا آخرت را به چشم خود مى‏نگريم و هم بهشت و دوزخ را تا نزد شما هستيم و چون از نزد شما بيرون مى‏رويم و در اين خانه‏هاى خود در مى‏آئيم و بوى فرزندان مى‏شنويم و نان‏خوران و خانواده را مى‏نگريم نزديك است از آن حالى كه در خدمت شما داشتيم برگرديم و تا آنجا كه گويا هيچ عقيده و ايمانى نداريم، آيا شما هم از اينكه اين تغيير وضع، نفاق باشد، بر ما ترس داريد؟ رسول خدا (ص) در پاسخ آنها فرمود: هرگز، اين بددليها نيرنگ‏هاى شيطان است كه به وسيله آنها شماها را به دنيا تشويق مى‏كند، به خدا سوگند اگر شما بر همان حالى كه براى خود شرح داديد پيوسته مى‏مانديد، هر آينه فرشته‏ها با شما دست مى‏دادند و به روى آب راه مى‏رفتيد و اگر نبود كه شما گناه مى‏كنيد و از خدا آمرزش مى‏خواهيد هر آينه خدا خلقى را مى‏آفريد تا گناه كنند و سپس از خدا آمرزش خواهند و خدا آنها را بيامرزد، به راستى مؤمن فتنه پذير و بسيار توبه است، آيا نشنيدى گفتار خدا عز و جل را (۲۲۲ سوره بقره): «راستى خدا دوست دارد توّابين را و دوست دارد پاكيزه‏شوندگان را» و فرموده است (۳ سوره هود): «از پروردگار خود آمرزش خواهيد و به او بازگشت كنيد».

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۴, ۱۵۳

سلام بن مستنير گويد: من در خدمت حضرت باقر عليه السّلام بودم كه حمران بن اعين (يكى از اصحاب آن حضرت) وارد شد، و از چيزهائى از آن حضرت پرسيد، پس همين كه خواست برخيزد بامام باقر عرضكرد: من شما را آگاه كنم- خداوند عمر شما را دراز كند و ما را بوجود شما بهره‏مند سازد- كه ما خدمت شما ميرسيم و از نزد شما بيرون نميرويم تا اينكه (در نتيجه) دلهاى ما نرم شود، و جانهاى ما از (نداشتن) اين دنيا تسلى يابد، و آن چه از اين اموال و دارائى كه در دست مردم است بر ما خوار و پست شود، سپس از نزد شما بيرون رويم و همين كه (دوباره) پيش مردم و تجار رويم دنيا را دوست بداريم؟ (اين چگونه است؟) گويد: آن حضرت عليه السّلام فرمود: همانا اينها دلهاست كه گاهى سخت شود، و گاهى هموار و آسان. سپس فرمود: هر آينه ياران محمد (ص) عرضكردند: اى رسول خدا ما بر نفاق از خودمان ترسناكيم؟ فرمود: چرا از آن مى‏ترسيد؟ عرضكردند: هنگامى كه نزد شما هستيم و شما ما را متذكر كنيد؟ و بآخرت تشويق‏ كنيد، از خدا مى‏ترسيم و در دنيا را (يكسره) فراموش كنيم و در آن بى‏رغبت شويم تا آنجا كه گويا آن حضرت را بچشم خود ببينيم و بهشت و دوزخ را (بنگريم) و چون از خدمت شما برويم و داخل اين خانه‏ها گرديم، و بوى فرزندان را بشنويم و زنان و خاندان را بنگريم از آن حالى كه نزد شما داشتيم برگرديم بحدى كه گويا ما هيچ نداشته‏ايم (و شما را نديده و خدمت شما نبوده‏ايم و آن حال قبلى را نداشته‏ايم) آيا شما از اين كه اين تغيير حالت نفاق باشد بر ما ميترسيد؟ رسول خدا (ص) بآن‏ها فرمود: هرگز (اين نفاق نيست)، اينها وسوسه‏هاى شيطانيست كه شما را بدنيا تشويق كند، بخدا سوگند اگر شما بهمان حالى كه بآن خودتان را توصيف كرديد ميمانديد هر آينه فرشتگان دست در دست شما ميگذاردند (و بدون وسيله) روى آب راه ميرفتيد، و اگر نبود كه شما گناه ميكنيد سپس از خدا آمرزش (آن گناه را) خواهيد هر آينه خداوند خلقى مى‏آفريد تا گناه كنند و سپس از خدا آمرزش خواهند و خداوند آنها را بيامرزد، و براستى مؤمن در گناه افتد (يا بامتحان در گناه گرفتار شود) و بسيار توبه كند، آيا نشنيده‏اى گفتار خداى عز و جل را (كه فرمايد:) «همانا خداوند دوست دارد توبه‏كنندگان را و دوست دارد پاكيزه‏جويان را» (سوره بقره آيه ۲۲۲) و (نيز) فرمايد: «و آمرزش خواهيد از پروردگار خويش سپس بازگشت كنيد بسوى او» (سوره هود آيه ۹۰).

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۴, ۲۰۹

على بن ابراهيم، از پدرش روايت كرده است و چند نفر از اصحاب ما، از سهل بن زياد و محمد بن يحيى، از احمد بن محمد، و همه از ابن محبوب، از محمد بن نعمان احول، از سلام بن مستنير كه گفت: در نزد امام محمد باقر عليه السلام بودم كه حمران بن اعين بر آن حضرت داخل شد و او را از چيزى چند سؤال كرد؛ پس چون حمران خواست كه برخيزد، به حضرت باقر عليه السلام عرض كرد كه: تو را خبر مى‏دهم، خدا بقاى تو را از براى ما طولانى كند! و ما را به وجود ذى‏جود تو بهره‏مند گرداند! كه ما به خدمت تو مى‏آييم، بعد از آن، از نزد تو بيرون نمى‏رويم، مگر آنكه دل‏هاى ما نرم باشد، و نفس‏هاى ما از دنيا راضى و قانع، و دوستى آن به دنيا تمام و زائل، و آنچه در دست‏هاى مردمان است از اين مال‏ها، بر ما سهل و آسان باشد. بعد از آن، از پيش تو بيرون مى‏رويم، و چون با مردم و تاجران محشور مى‏شويم، دنيا را دوست مى‏داريم. سلام مى‏گويد كه: حضرت باقر عليه السلام فرمود: «جز اين نيست كه اين دل‏ها، دلى چند است، كه يك مرتبه سخت و دشوار مى‏شود، و يك مرتبه نرم و هموار مى‏گردد». بعد از آن، حضرت باقر عليه السلام فرمود: «بدان و آگاه باش! كه اصحاب محمد صلى الله عليه و آله عرض كردند كه: يا رسول اللَّه! ما بر خود از نفاق مى‏ترسيم». حضرت فرمود كه: «پيغمبر فرمود: چرا از اين مى‏ترسيد؟ عرض كردند كه: چون در نزد تو باشيم، و تو ما را پند دهى و ما را خواهان خوبى و راغب در آن سازى، بترسيم، و دنيا را فراموش كنيم، و زاهد شويم كه هيچ رغبت‏ هيچ رغبت در آن نداشته باشيم، تا به حدّى كه گويا ما معاينةً «۱» آخرت و بهشت و دوزخ را مى‏بينيم. امّا در حالى كه نزد تو باشيم، و چون از نزد تو بيرون رويم، و در اين خانه‏ها داخل شويم، و فرزندان خود را ببوييم و عيال و اهل خود را ببنيم، نزديك مى‏شود كه بگرديم از آن حالتى كه در نزد تو بر آن بوديم، و به مرتبه‏اى مى‏رسد كه گويا ما بر چيزى از آن حالت نبوده‏ايم. آيا پس مى‏ترسى بر ما از آنكه اين حال، نفاق باشد؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله به ايشان فرمود: نه، چنين است. به درستى كه اينها گام‏هاى شيطان است كه شما را در دنيا راغب مى‏گرداند. به خدا سوگند كه اگر هميشه بر آن حالتى باشيد كه خويشتن را به آن وصف كرده [ايد]، فرشتگان با شما مصافحه كنند، و بر روى آب راه رويد، و اگر نه اين بود كه شما گناه مى‏كرديد، پس از خدا طلب آمرزش مى‏نموديد، هر آينه خدا خلقى را مى‏آفريد تا گناه كنند، بعد از آن، از خدا آمرزش طلبند تا ايشان را بيامرزد. به درستى كه مؤمن در گناه واقع مى‏شود، و توبه مى‏كند. آيا قول خداى عز و جل را نشنيده‏اى كه مى‏فرمايد:

«إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ» «۲»؛ يعنى: «به درستى كه خدا دوست مى‏دارد توبه‏كنندگان را، و دوست مى‏دارد پاكيزگان را از كارهاى بد». و فرموده است كه: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ» «۳»؛ يعنى: استغفار كنيد و آمرزش خواهيد از پروردگار خود. پس باز گرديد به سوى او و توبه كنيد».

__________________________________________________

(۱). يعنى به عيان.
(۲). بقره، ۲۲۲.
(۳). هود، ۳.