سبإ ٣٧
ترجمه
معنی کلمات و عبارات
«زُلْفی»: قرب و منزلت. پایه و مقام. مفعول مطلق است و هم معنی با مصدر فعل. «الضِّعْفِ»: مضاعف. چندین برابر. مراد دست کم یک به ده است (نگا: انعام / . «إِلاّ»: لیکن. امّا. «مَنْ»: مستثنی از ضمیر (کُمْ) در فعل (تُقَرِّبُکُمْ) است و یا مبتدا و مابعد آن خبر است. «الْغُرُفَاتِ»: (نگا: زمر / ، عنکبوت / ). «جَزَآءُ الضِّعْفِ»: اضافه موصوف به صفت، و یا اضافه مصدر به مفعول خود است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۳۱ - ۵۴، سوره سباء
- گفتگو و مخاصمه ضعفاى با بزرگانشان ، در قيامت ، كه گمراهى خود را متوجهبزرگان خود كرده بزرگانشان نيز خود را تبرئه مى كنند.
- دروغگويى و پنهانكارى كفار در قيامت كه روز كشف اسرار است ، از باب ظهور ملكاترذيله و عادات بد نفسانى است
- وجه اينكه مترقين گفتند ما عذاب نمى شويم
- جواب به آنان با بيان اينكه كثرت مال و اولاد بدون ايمان وعمل صالح مانع از عذاب نيست
- سؤ ال خداوند از ملائكه (آهولاء اياكم كانوايعبدون ) و بيزارى جستن ملائكه از عبادتمشركين
- مقصود از اينكه مشركين به جن ايمان داشته آنها را عبادت مى كرده اند
- اصرار و پافشارى مشركين در پيروى هوى و مقاومت بدوندليل در برابر حق و موعظه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) آنان را به قيام الله
- وصف حال مشركين در ساعت مرگ كه از سلطه خدا مفرى نداشته ، ايمان دير هنگامشان سودىبه حالشان نمى رساند
- بحث روايتى
- رواياتى درباره انفاق و صدقه دادن
- رواياتى در باره اينكه آيات ((و لوترى اذ فزعوا)) ناظر بر فرو رفتن لشكرسفيانى در زمين (در زمان ظهور حضرت مهدى ((عج )) ) مى باشد
نکات آیه
۱ - مال و فرزند - به خودى خود - موجب هیچ قرب و منزلتى در پیشگاه خداوند نمى شود. (و ما أمولکم و لا أولدکم بالّتى تقرّبکم عندنا زلفى) «زلفى» مفعول مطلق «تقرّب» است و چون در سیاق نفى آمده، دلالت بر عموم مى کند. گفتنى است که «زلفى» نیز به معناى منزلت است (مفردات راغب).
۲ - مال و اولاد، هیچ گاه باعث در امان ماندن از عذاب الهى نمى شود. (نحن أکثر أمولاً و أولدًا و ما نحن بمعذّبین ... و ما أمولکم و لا أولدکم بالّتى تقرّبکم عندنا زلفى)
۳ - انسان ها، حتى مترفان، داشتن قرب و منزلت در پیشگاه خدا را شایق و دوستداراند. (نحن أکثر أمولاً و أولدًا ... و ما أمولکم و لا أولدکم بالّتى تقرّبکم عندنا زلفى)
۴ - آنچه موجب قرب و منزلت در پیشگاه خداوند است، ایمان و عمل صالح مى باشد. (و ما أمولکم و لا أولدکم بالّتى تقرّبکم عندنا زلفى إلاّ من ءامن و عمل صلحًا)
۵ - پاداش مؤمنان داراى عمل صالح، دوچندان است. (إلاّ من ءامن و عمل صلحًا فأُولئک لهم جزاء الضعف)
۶ - مؤمنان داراى عمل صالح، همواره در غرفه هاى بهشت، در امنیت خواهند بود. (إلاّ من ءامن و عمل صلحًا ... و هم فى الغرفت ءامنون)
۷ - در بهشت، غرفه هاى گوناگون و متعددى براى یک مؤمن داراى عمل صالح هست. (و هم فى الغرفت ءامنون)
۸ - ایمن بودن از هر گزند و خطرى، مطلوب و پسندیده است. (و هم فى الغرفت ءامنون)
۹ - مؤمنان داراى عمل صالح، از عذاب الهى درامان اند. (و ما نحن بمعذّبین ... و ما أمولکم ... تقرّبکم عندنا... إلا من ءامن ... و هم ... ءامنون) برداشت یاد شده بدان احتمال است که «آمنون» در این آیه، تعریض به «ما نحن بمعذّبین» در آیه ۳۵ باشد.
۱۰ - ثمربخشى هر یک از ایمان و عمل صالح، منوط به توأم بودن آن دو است. (إلاّ من ءامن و عمل صلحًا فأُولئک لهم جزاء الضعف)
۱۱ - مال و فرزند در صورتى مى توانند نقش معنوى داشته باشند، که با ایمان و عمل صالح همراه باشند. (و ما أمولکم و لا أولدکم بالّتى تقرّبکم عندنا زلفى إلاّ من ءامن و عمل صلحًا)
روایات و احادیث
۱۲ - «عن أبى بصیر قال: ذکرنا عند أبى جعفر(ع) من الأغنیاء من الشیعة فکأنّه کره ما سمع فیهم قال: یا أبامحمد إذا کان المؤمن غنیًّا و صولاً له معروف إلى أصحابه أعطاه اللّه أجر ما ینفق فى البرّ، أجره مرّتین ضعفین لأنّ اللّه تعالى یقول فى کتابه «و ما أموالکم و لا أولادکم بالّتى تقرّبکم عندنا زلفى إلاّ من آمن و عمل صالحاً فأُولئک لهم جزاء الضعف بما عملوا و هم فى الغرفات آمنون»;[۱] از ابى بصیر روایت شده که نزد امام باقر(ع) صحبت از [بدگویى] اغنیاى شیعه شد و گویا امام(ع) از شنیدن سخنان ما ناخشنود گردید و فرمود: اى ابامحمد! (کنیه ابوبصیر) آن گاه که مؤمن ثروتمند و اهل صله رحم باشد و نیکى به یاران کند، خداوند پاداش آنچه را که در نیکى انفاق نموده است، دو برابر عطا نماید; چون خداوند - تبارک و تعالى - در قرآنش مى فرماید: (و ما أموالکم و لا أولادکم بالتى...)».
۱۳ - «عن أمیرالمؤمنین(ع): إنّ المؤمن یعمل لثلاث من الثواب إمّا لخیر [الدنیا ]...[و إمّا لخیر الآخرة] فإن اللّه عزّوجلّ... إذا کان یوم القیامة حسبت لهم حسناتهم ثمّ أعطاهم بکلّ واحدة عشر أمثالها إلى سبعمأة ضعف قال اللّه عزّوجلّ:... «أُولئک لهم جزاء الضعف بما عملوا...»...;[۲] از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده که مؤمن براى رسیدن به یکى از سه ثواب کار خیر انجام مى دهد: یا براى رسیدن به خیر دنیا... و یا براى رسیدن به خیر آخرت. پس خداى عزّوجلّ... هرگاه قیامت برپا شود، براى مؤمنان حسناتشان را حساب مى کند و براى هر یک حسنه، ده برابر تا هفتصد برابر پاداش مى دهد. خدا مى فرماید: ...(أُولئک لهم جزاء الضعف بما عملوا...)...».
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۱۱
- انسان: علایق انسان ۳
- انفاقگران: پاداش مضاعف انفاقگران ۱۲
- ایمان: آثار ایمان ۴، ۱۰، ۱۱; ایمان و عمل صالح ۱۰
- بهشت: کاخهاى بهشت ۶، ۷
- تقرب: عوامل تقرب ۱، ۴
- ثروت: نقش ثروت ۱۲
- خطر: اهمیت مصونیت از خطر ۸
- صالحان: امنیت اخروى صالحان ۶; پاداش مضاعف صالحان ۵; فضایل صالحان ۶، ۷; مصونیت صالحان ۹; نعمتهاى اخروى صالحان ۷
- عذاب: عوامل مصونیت از عذاب ۲; مصونیت از عذاب ۹
- علایق: علاقه به تقرب خدا ۳
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۴، ۱۰، ۱۱
- فرزند: ارزش فرزند ۱۱; نقش فرزند ۱، ۲
- مال: ارزش مال ۱۱; نقش مال ۱، ۲
- مؤمنان: امنیت اخروى مؤمنان ۶; پاداش مضاعف مؤمنان ۵، ۱۳; فضایل مؤمنان ۶، ۷، ۱۲; مصونیت مؤمنان ۹; نعمتهاى اخروى مؤمنان ۷
- مرفهان: علایق مرفهان ۳
