الأحزاب ٥٦
ترجمه
| الأحزاب ٥٥ | آیه ٥٦ | الأحزاب ٥٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُصَلُّونَ»: درود خدا بر محمّد عبارت است از نزول رحمت. درود فرشتگان دعا و طلب آمرزش برای او است. «صَلُّوا عَلَیْهِ»: درود مؤمنان بر او، صلوات فرستادن است. (سَلِّمُوا تَسْلِیماً): سلام بگوئید سلام کردن (نگا: نور / و ) علّت تأکید (سَلِّمُوا) با (تَسْلِیماً) این است که در بخش صلوات، خدا و فرشتگان شرکت دارند و به منزله تأکید است و لذا تنها این قسمت به تأکید نیاز داشت. معنی دیگر (سَلِّمُوا تَسْلِیماً) تسلیم فرمان و منقاد اوامر پیغمبر گشتن است (نگا: نساء / ، احزاب / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
أُولٰئِکَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ... (۲) خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً... (۲) هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْکُمْ وَ... (۴)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْکُرُوا... (۱) وَ سَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَ أَصِيلاً (۰) وَ رَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ (۰) وَ مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْکُمْ... (۴) وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ... (۰) الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ... (۰) وَ قَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا... (۰)
تفسیر
- آيات ۴۹ - ۶۲ سوره احزاب
- بيان آيات مربوط به نكاح و طلاق كه بعضى مخصوص پيامبر (صلى الله عليه و آله وسلم ) و برخى راجع به همه مسلمانان است
- بيان هفت طائفه از زنان كه خدا در پيامبر(ص )حلال كرده است
- دستور به مسلمانان كه از وراى حجاب با همسران پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم )ملاقات كنند
- معناى صلات خدا و ملائكه و مؤ منين بر پيامبر اكرم (ص )
- معناى اينكه خدا آزاردهندگان پيامبر(صلى الله عليه و آله و سلم ) را در دنيا و آخرت لعنتكرده است
- وجه اينكه آزار مؤ منين را ((بهتان )) و ((اثم مبين )) خواند
- تهديد منافقين و بيماردلان و شايعه پرااكنان به اخراج از شهر و مدور ساختن خونشان ،اگر از فساد دست نكشند
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيات مربوط به ازدواج پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) و احكاممربوط به همسران آن جناب (صلى الله عليه و آله و سلم )
- شاءن نزول آيه ((و امراء مؤ منة ان وهبت نفسها للنبى ...))بنقل از كتاب شريف كافى
- شاءن نزول آيه (يا ايها الذين آمنوا لا تدخلوا بيوت النبى ...)
- چند روايت درباره معناى صلوات خدا و ملائكه و مؤ منين بر پيامبر (صلى الله عليه و آله وسلم ) و كيفيت صلوات فرستادن بر آن حضرت
- دو روايت در ذيل آيه مربوط به حجاب زنان و درذيل آيه متضمن تهديد منافقان و بيمار دلان و شايعه پراكنان
نکات آیه
۱ - خداوند و فرشتگان، همواره، بر پیامبر(ص) درود و صلوات مى فرستند. (إنّ اللّه و ملئکته یصلّون على النبىّ) «صلاة» مصدر ثلاثى «یصلّون» به معناى «دعا و تبریک و به عظمت یاد کردن» است (مفردات راغب).
۲ - پیامبراکرم(ص)، داراى مقام و عظمتى ویژه در پیش گاه خداوند (إنّ اللّه و ملئکته یصلّون على النبىّ) از صلوات خداوند و فرشتگان بر آن حضرت، استفاده مى شود که او شخصیتى صاحب فضیلت در پیش گاه خدا است.
۳ - پیامبر(ص) همواره، مشمول رحمت خداوند است. (إنّ اللّه و ملئکته یصلّون على النبىّ) با توجه به معناى «صلاة» که دعا است، دعاى خداوند بر پیامبر(ص) طبق نظر مفسران بسیارى، رحمت فرستادن بر او است.
۴ - رسول اکرم(ص)، شخصیتى شناخته شده و داراى منزلتى والا نزد ملائکه (إنّ اللّه و ملئکته یصلّون على النبىّ)
۵ - پیامبرى و نبوّت رسول اکرم(ص)، مایه فضیلت و مورد عنایت خاص خدا بودن است. (إنّ اللّه و ملئکته یصلّون على النبىّ) احتمال دارد که ذکر «نبىّ» با «ال» به جاى اسم خاص رسول اکرم(ص) براى بیان شأن و منزلت آن حضرت به خاطر وصف نبوّت باشد. به عبارت دیگر، وصف «النبىّ» مشعر به علت صلوات خداوند بر او و نیز لزوم صلوات مؤمنان بر او است.
۶ - ملائکه، موجوداتى با فضیلت در پیش گاه خداوندند. (إنّ اللّه و ملئکته) آوردن ضمیر مضاف الیه براى ملائکه، با این که امکان ذکر آن بدون ضمیرِ یاد شده بود، براى بیان شرافت و عظمت آنان است. به عبارت دیگر، اضافه «ملائکه» به ضمیر «ه» - که مرجع آن خدا است - اضافه تشریفى است.
۷ - بر مؤمنان واجب و وظیفه است که بر پیامبرخدا(ص) درود و صلوات هدیه کنند. (یأیّها الذین ءامنوا صلّوا علیه)
۸ - پاسداشت حرمت پیامبر(ص) بر همه لازم است. (یأیّها الذین ءامنوا صلّوا علیه و سلّموا تسلیمًا)
۹ - تشویق خداوند، مؤمنان را به اهداى درود و سلام بر پیامبر(ص) (إنّ اللّه و ملئکته یصلّون على النبىّ یأیّها الذین ءامنوا صلّوا علیه و سلّموا) ذکر «إنّ اللّه و ملائکته یصلّون...» به عنوان پیش درامد فرمان «صلّوا» و «سلّموا» مى تواند به منظور این حقیقت باشد که مؤمنان، توجه به این پیدا کنند که خدا و فرشتگان بر پیامبر(ص) درود مى فرستند تا آنان، تشویق به آن بشوند.
۱۰ - مؤمنان، وظیفه قطعى دارند که به پیامبر(ص) سلام کنند. (سلّموا تسلیمًا) «تسلیم» مفعول مطلق تأکیدى است و دلالت مى کند که سلام بر پیامبر(ص) حتماً باید انجام بگیرد. در این که «مراد از «سلام» در آیه چیست؟» دو احتمال هست: یکى، همان سلام اصطلاحى است و دیگرى، به معناى تسلیم بودن است. برداشت بالا بنابر احتمال نخست است.
۱۱ - مؤمنان، باید در مقابل فرمان هاى پیامبر(ص) تسلیم و منقاد باشند. (و سلّموا تسلیمًا) بنابراین احتمال که «سلّموا» به معناى «انقیاد و تسلیم بودن» باشد، نکته بالا استفاده مى شود.
روایات و احادیث
۱۲ - «عن ابن أبى حمزة عن أبیه قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ «إنّ اللّه و ملائکته یصلّون على النبىّ یا أیّها الذین آمنوا صلّوا علیه وسلّموا تسلیماً» فقال: الصلاة من اللّه عزّوجلّ رحمة و من الملائکة تزکیة و من الناس دعاء...;[۱] على بن ابوحمزه، از پدرش، روایت کرده که: از امام صادق(ع) از این سخن خداوند عزّوجلّ «إنّ اللّه و ملائکته یصلّون...» پرسیدم، فرمود: صلوات خداوند، همان رحمت و صلوات ملائکه به پاکى یاد کردن و صلوات مردم دعا است...».
۱۳ - «عن کعب بن عجزة، قال: لمّا نزلت «إنّ اللّه و ملائکته یصلّون على النبىّ...» قلنا: یا رسول اللّه! قد علمنا «السلام علیک» فکیف الصلاة علیک؟ قال: قولوا اللّهم صلّ على محمّد و آل محمّد...;[۲] کعب بن عجزه مى گوید: وقتى آیه «إنّ اللّه و ملائکته یصلّون على النبىّ...» نازل شد، به رسول خدا(ص) عرض کردیم: «معناى سلام بر تو را مى دانیم، اما چگونه بر تو صلوات بفرستیم؟» فرمود: بگویید اللّهم صلّ على محمّد و آل محمّد...».
موضوعات مرتبط
- اطاعت: اطاعت از محمد(ص) ۱۱
- خدا: رحمت خدا ۳، ۱۲; صلوات خدا ۱، ۱۲
- رحمت: مشمولان رحمت ۳
- سلام: احکام سلام ۱۰
- صلوات: احکام صلوات ۷، ۱۳; تشویق به صلوات ۹; وجوب صلوات ۷
- مؤمنان: تشویق مؤمنان ۹; مسؤولیت مؤمنان ۷، ۱۱
- محمد(ص): احترام به محمد(ص) ۸; دعا براى محمد(ص) ۱۲; رحمت بر محمد(ص) ۳، ۱۲; سلام بر محمد(ص) ۹، ۱۰; صلوات بر محمد(ص) ۱، ۷، ۹، ۱۲، ۱۳; فضایل محمد(ص) ۵; مسؤولیت محمد(ص) ۱۰; معروفیت محمد(ص) ۴; مقامات محمد(ص) ۲، ۴، ۵
- ملائکه: صلوات ملائکه ۱، ۱۲; فضایل ملائکه ۶; ملائکه و محمد(ص) ۴
- نبوت: آثار نبوت ۵
